- Балалар, біз Целиноград ауданыны? ?абанбай батыр ауылында т?рады екенбіз.
- Б?л бізді? Отанымызды? бір б?лшегі, ал жалпы Отанымыз ?алай аталады?
- Каза?стан.
- Ендеше, б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбы:
?арашаны? жиырма бірі
Сынып ж?мысы
Ту?ан жерім. Жіктік жал?ау.
1.М?тінмен ж?мыс.
?аза?стан – бізді? Отанымыз.
?аза?стан Республикасы – Еуразия ??рылы?ында?ы мемлекет. ?азакстанны? жері ке? – байта? ж?не ?те бай. Таби?аты ?р алуан. М?нда жазы? дала да, орман да, тау да, ?зен де, к?л де, ш?лді айма?тар да бар.
?аза?станны? тарихы талай мы?да?ан ?асырларды ?амтиды, жері шежірелі. ?лемге ?йгілі тарихи ескерткіштер, таби?аты к?ркем ?оры?тар, демалыс орындары к?птеп кездеседі.
«Медеу» м?з айдыны хал?ымызды? ма?танышы болып саналады.
Талай белестерді ?ткізген ?аза? хал?ы егемендік алды. 1991 жылы 1 желто?санда ?аза?стан Республикасыны? т???ыш Президенті болып Н. ?. Назарбаев сайланды.
М?тінмен танысып ал?аннан кейін география п?ніні? м??алімі ( Аслима Оралбековна)картадан ?аза?станны? орналаскан жеріне, ?ай елдермен шекаралас, ?андай облыстары бар екендігін айтып ?теді.
2. Жа?а с?здермен танысу.
??рлы? - суша
жазы? дала - равнина
ш?л - пустыня
айма? - край
?оры? - заповедник
белес - преграда, трудность
М?тінді о?ып шы?у оны? ма?ынасы бойынша с?ра?тар ?ою
С?ра?тар: ?аза?стан ?ай жерде орналас?ан?
?аза?стан жері ?андай?
Елімізді? таби?аты ?андай?
3. Ойын. О?ушыларды? есте са?тау ?абілеттерін арттыру ма?сатында «Есте са?та, жадында т?т» ойынын ойнатады. Онда жа?а с?здерді? д?рысын тауып жазу.
??рлы? - преграда, трудность
жазы? дала - заповедник
ш?л - край
айма? - суша
?оры? - равнина
белес - пустыня
2- жатты?у ж?мысы:
С?з тіркестерін д?рыс ??ра?дар.
Еуразия Президент
таби?аты кездеседі
ш?лді ?оры?тар
?асырларды ескерткіштер
тарихи ??рлы?ы
к?ркем ?р алуан
к?птеп айма?тар
т???ыш ?амтиды
3. Грамматикалы? та?ырып: жіктік жал?ауы
Орыс тілі п?ніні? м??алімімен (Алла Владимеровна) бірлесе отырып, жіктік жал?ауы жал?ан?анда с?здерді? ?андай ?згеріске ?шырайтынын ж?не ?аза? тілінде III жа?та жіктік жал?ауы жал?анбайтынын айтып, сонымен ?атар, орыс тілінде « род категориясы бар екендігін, ал ?аза? тілінде жо? екендігін айтып береміз.»
Зат есім с?здерді? жіктік жал?ау ар?ылы т?рленуі зат есімні? жіктелуі деп аталады. Жіктік жал?аулары ?ш жа? бойынша жекеше, к?пше т?рде жал?анады.
Жіктік жал?ау тек адам?а ?атысты, оны? маманды?ын, к?сібін білдіретін с?здерге ?ана
1. Қазақстан Республикасының орналасу аймағы, оның байлықтары мен құнды-
лықтары туралы түсінік беру;
2. Оқушылардың танымдық қабілеттерін, өзіндік ойлауын, шығармашылық жұмыс жасауын дамыту;
3. Отаның, жерін, елін, халқын, оның байлықтарын кұрметтеуге баулу.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивтік тақта, слайдтар, табиғат суреттері.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, шығармашылық жұмыс жасау.
Пәнаралық байланыс: география, русская речь.
Сабақтың эпиграфы:
Туған жердей жер болмас,
Туған елдей ел болмас.
(мақал)
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі:
1. Миға шабыул (сұрақ – жауап)
Тақтаға Казақстан картасы ұсынылады.
- Сенің Отаның қай жер?
- Туған жеріңнің табиғаты кандай?
- Біз қай ауданда тұрамыз?
II. Жаңа сабақ:
- Балалар, біз Целиноград ауданының Қабанбай батыр ауылында тұрады екенбіз.
- Бұл біздің Отанымыздың бір бөлшегі, ал жалпы Отанымыз қалай аталады?
- Казақстан.
- Ендеше, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы:
Қарашаның жиырма бірі
Сынып жұмысы
Туған жерім. Жіктік жалғау.
1.Мәтінмен жұмыс.
Қазақстан – біздің Отанымыз.
Қазақстан Республикасы – Еуразия құрылығындағы мемлекет. Қазакстанның жері кең – байтақ және өте бай. Табиғаты әр алуан. Мұнда жазық дала да, орман да, тау да, өзен де, көл де, шөлді аймақтар да бар.
Қазақстанның тарихы талай мыңдаған ғасырларды қамтиды, жері шежірелі. Әлемге әйгілі тарихи ескерткіштер, табиғаты көркем қорықтар, демалыс орындары көптеп кездеседі.
«Медеу» мұз айдыны халқымыздың мақтанышы болып саналады.
Талай белестерді өткізген қазақ халқы егемендік алды. 1991 жылы 1 желтоқсанда Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті болып Н. Ә. Назарбаев сайланды.
Мәтінмен танысып алғаннан кейін география пәнінің мұғалімі ( Аслима Оралбековна)картадан Қазақстанның орналаскан жеріне, қай елдермен шекаралас, қандай облыстары бар екендігін айтып өтеді.
2. Жаңа сөздермен танысу.
құрлық - суша
жазық дала - равнина
шөл - пустыня
аймақ - край
қорық - заповедник
белес - преграда, трудность
Мәтінді оқып шығу оның мағынасы бойынша сұрақтар қою
Сұрақтар: Қазақстан қай жерде орналасқан?
Қазақстан жері қандай?
Еліміздің табиғаты қандай?
3. Ойын. Оқушылардың есте сақтау қабілеттерін арттыру мақсатында «Есте сақта, жадында тұт» ойынын ойнатады. Онда жаңа сөздердің дұрысын тауып жазу.
құрлық - преграда, трудность
жазық дала - заповедник
шөл - край
аймақ - суша
қорық - равнина
белес - пустыня
2- жаттығу жұмысы:
Сөз тіркестерін дұрыс құраңдар.
Еуразия Президент
табиғаты кездеседі
шөлді қорықтар
ғасырларды ескерткіштер
тарихи құрлығы
көркем әр алуан
көптеп аймақтар
тұңғыш қамтиды
3. Грамматикалық тақырып: жіктік жалғауы
Орыс тілі пәнінің мұғалімімен (Алла Владимеровна) бірлесе отырып, жіктік жалғауы жалғанғанда сөздердің қандай өзгеріске ұшырайтынын және қазақ тілінде III жақта жіктік жалғауы жалғанбайтынын айтып, сонымен қатар, орыс тілінде « род категориясы бар екендігін, ал қазақ тілінде жоқ екендігін айтып береміз.»
Зат есім сөздердің жіктік жалғау арқылы түрленуі зат есімнің жіктелуі деп аталады. Жіктік жалғаулары үш жақ бойынша жекеше, көпше түрде жалғанады.
Жіктік жалғау тек адамға қатысты, оның мамандығын, кәсібін білдіретін сөздерге ғана
жалғанады. Жіктік жалғауы есім сөзге және етістікке жалғанады.
Жіктік жалғау
Көпше
Жекеше
І жақ мын, мін, бын, бін, пын, пін оқышы+мын
ІІ жақ сың, сің оқушысың
сыз оқушы+сыз
ІІІ жақ оқушы
І жақ мыз, міз, быз, біз, піз,пыз оқушы+мыз
ІІ жақ сың+дар, сің+дер оқушы+сың+дар
сыз+дар, сіз+дер оқушы+сыз+дар
ІІІ жақ оқушы+лар
2-
4-тапсырма. Сөздерге жақша ішіндегі жалғауларды жалғаңдар. Үш жақта ауызша жіктеңдер.
Үлгі: Мен баламын.
Мен бала... (-мын, -бын,-пын).
Мен үйге бара... (-мын, -бын,-пын).
Мен дәрігер... (-мін, -бін,-пін).
Мен дәріханадан дәрі сатып ала... (-мын, -бын, -пын).
Мен сабаққа бармай.... (-мын, -бын,-пын).
Мен мектепте оқи... (-мын, -бын,-пын).
Мен 6-сынып оқушысы... (-мын, -бын,-пын).
Мен тақтаны... (-мін, -бін,-пін).
6-тапсырма. Диалогті қазақ тіліне аударып, өзара сөйлесіңдер. Жіктік жалғауы бар сөздерді теріп жазып, нешінші жақта тұрғанын айтыңдар.
Қосымша тапсырмалар: (карточкамен жұмыс).
№1
Ұшқыш сөзін жікте.
№2
Сауаттысөзін жікте.
№3
Ауыл сөзін септе
№4
Туған жер сөзін тәуелде
№5
Ғасыр сөзіне фонетикалық талдау жаса.
III. Жаңа сабақты қорыту:
« Менің отаным – Қазақстан» шағын шығарма жазу.
IV. Жаңа сабақты бекіту:
тест жұмысы алынады.
Бағалау:Жауап берген оқушыларды бағалап өту, тест жұмысы жеке бағаланады.
