Ашы? саба? "Таби?ат тылсымы"

Та?ырыбы: Таби?ат тылсымы
Ма?саты: О?ушыларды? таби?ат ??ндылы?ы туралы т?сінігін дамыту.
Міндеттері:
- таби?атты? адам ?міріндегі ма?ызын т?сіндіру;
- О?ушыларды? таби?ат?а аялы ?арым ?атынасын дамыту;
- таби?атта?ы с?лулы?ты к?ре білуге, ?орша?ан ортаны, таби?атты аялай білуге ?йрету,
- ?орша?ан орта жайлы танымды? ?рекеттерін шы?дау,
- балаларды? ?з ту?ан жеріне, отан?а деген с?йіспеншілігін ?алыптастыру.

К?рнекі ??ралдар: О?улы?,, маркер, плакат, т?рлі т?сті ?а?аздар, интерактивті та?та
Саба?ты? барысы:
Шатты? ше?бері:
Таби?ат, сен - тіршілік т?нып т?р?ан:
сен - К?нсі? к?терілген к?ліп ?ырдан,
сен - к?лсі?,
сен - ормансы?,
сен - б?лб?лсы?,
Адам?а таби?атты шын ??тыр?ан.
??гімелесу
- Таби?ат тылсымы дегенді ?алай т?сінесі?дер?
- Таби?ат адамды ?андай сезімге б?лейді?
- Таби?ат с?лулы?ын ?алай сезінуге болады?
- Таби?атты? аясында ?здері?ді ?алай сезінесі?дер?
Таби?атты? ?андай к?ріністері сендерге ерекше ?сер етті? Неліктен?
(с?ра?тарды талдау)

Жа?а а?парат
Адам ?мірі таби?атпен ты?ыз байланысты.
Адам таби?атты аялап, ?ам?орлы? жасап, ту?ан жерге с?йіспеншілікпен ?арау?а тиіс.
Адам таби?ат с?лулы?ынан, ?демілігінен, ?семдігінен бойына ?уат, к??іліне шуа? алып, аса зор і?к?рлік сезімге б?лінеді.
М?тінмен ж?мыс
Адам таби?аттан тыс ?мір с?ре ала ма?
Таби?ат адамды ?андай ?серге жетелейді?
Таби?ат не ?шін ?ажет?
Таби?атты? ?андай ??пиясын білесі?дер?

Шы?армашылы? ж?мыс
Аймира: ?аза? хал?ында «тасба?а дауылы» деген де ??ым бар. Тасба?аны хал?ымыз киелі жануар деп есептейді. ?рі ол ж?нінде а?ыз - ??гімелер де к?п кездеседі. Хал?ымызды? ою - ?рнек м?расында да «тасба?а оюы» ке? ?олданылады. Тасба?а тіршілігінде ерекшелікті? бірі - ?ыс?ы ?й?ы?а кетуі (кейде жаз?ы ысты? мезгілде де ?й?ы?а кетеді). К?ктем кезінде к?біне к?кек айында дала тасба?асы ?ыс?ы ?й?ыдан оянып, жер бетіне шы?ады. Д?л осы кезде бірнеше к?н ?атарынан ша?ды, боранды ?атты жел со?ады. Оны халы? «тасба?а дауылы» деп атайды. ?ыс?ы ?й?ысынан шы??ан тасба?а ?лсіз бол?анды?тан сауытыны? ?стінде ?ал?ан ??м, топыра? ?алды?ын ?здігінше т?сіре алмайды, ал сол кезде со?атын дауыл оны? ?стіндегі ??м, топыра?ты ?шырып ?кетеді, я?ни тасба?аны? ?й?ысынан оянуы ?атты со?атын дауылмен с?йкес келеді.

?бдухакім: ??стар?а байланысты «??с ?анаты» ??ымы жыл ??старыны? к?ктемде ?айтуына байланысты айтылады. Елімізге ал?аш келетін жыл ??старыны? бірі - ?аратор?айлар. «??с ?анаты» наурыз айыны? 26 - 28 - іне с?йкес келеді. Б?л кезде ?айт?ан ??сарды? ?анаттарыны? суылдап ?ш?ан ыз?арынан к?н суытып, жапала?тап ?ар жауды.

?лжан: Таби?ат ??былыстарда болатын тосын ж?йттерді? к?пшілігі даламызда ке?інен тарал?ан а?б?кенге байланысты айтыл?ан. А?б?кен киелі жануар. Оны? тыныс – тіршілігі туралы халы? ??ымдары к?п. Соны? бірі –«??ралайды? сал?ыны» деп аталады. Б?л а?б?кендер к?ктемгі мамыр айыны? 17 - 25 - і аралы?ында жаппай ла?тау мерзіміне сай келеді. Б?л кезде ол ?те к?п топ ??рып (кейде 20 - 25 - мы?ы бір жерге топталып), суы бар ?зен жа?алауына немесе ?а? суы айнал?ан ш?бі мол жерлерде т?лдейді. Б?л кезде ауа райы сал?ындап, ыз?ыры? жел т?рады, жа?быр жауып, артынша к?н суытады да, таби?ат д?ниеге жа?а келген ??ралайларды сал?ын ауа райларымен ширатып, ?атал таби?ат жа?дайына бейімді етіп ?сіреді. Б?л мезгілді « киікті? ла? ?ргізері» деп те атайды.

Тынышты? с?ті (музыка ?осу) Психологиялы? дайынды?:
Ы??айлы ж?не еркін отыры?ыздар. К?зде ж?мы?ыздар. ?здері?ізді орманда ж?рмін деп есепте?іздер. Жапыра? иісін иіскеп, ??стар ?нін ты?дап, орманда ?ыдыры?дар. ?ыдырып ж?ріп, ??гірге жа?ында?дар. ?абыр?асын ?олмен ?стап, тасты? ?аттылы?ын сезін. ??гірді? ?асында сар?ырап су а?ып жатыр. Соны тап. Суды? а??анын ж?не орман тынышты?ын, ??старды? ?нін естуге тырыс. Осыны? барлы?ына ішкі жан д?ние?ді аш: ?зі?е ы??айлы орын?а отырып, тынышты?пен ?йлесімге кел. «И?» деген с?з барлы? ?серге ие, осы с?збен сізді? жаман к??іл - к?йі?із кетсін. «И?» мені? тамаша б?гінім мен ерте?ім. Іші?ізден к?лкіні сезі?із. ?з ?ткені?із, ерте?, б?гіні?ізге к?лімде?із. Б?л к?лкі жа?а ашыл?ан раушан г?лі сия?ты. Ол сізді? іші?ізде ашылып, б?кіл дене?ізге хош иіс береді. Ж?мысымызды ая?таймыз. ?зі?ізді? демал?аны?ызды сезген кезде к?зі?ізді ашы?ыз

М??алім с?зі
?р жерді? ?зіндік таби?ат ?ажаптары, ?ызы?ты ??гір, жартасы, бейнелі тау ?атпарлары, шипалы ?айнар, б?ла?, т?малары т. б. болуы м?мкін. Сондай ??пия тылсым к?шті? ?зі – та? ?алдыр?ан таби?ат сыйы, оны? адамды ерекше сезімге баурап, адамды ?уаныш?а б?лейтіні, танып - білуге, ??пия сырын ашу?а т?нті ететіні а?и?ат.
Таби?ат тылсымын т?сінген адам ?орша?ан ?лемді ??рметтеуге, сырын ??у?а ??штар болады. Таби?ат суреттері адам жанын н?зік сезімге б?леп, б?кіл ?мірді к?з алды?а жайып салады. Тілсіз таби?атты? тылсымын т?сініп, оны аялау, ?ор?ау ?рбір адамны? міндеті ?рі борышы. Таби?ат пен адам – егіз ??ым. Таби?ат адамды ?лдилеген ана ?ой. Оны? та? ала к?ле?кедегі тамылжытатын ?нші ??старыны? ?ні, сал?ын со??ан самалыны? ?о?ыр лебі, ж?пар а??ы?ан жусаны адамды ?ана?аттандырады.
Осы ??ымдарды о?ушылар есіне са?тап, ой елегінен байыпты ?ткізгендері ж?н.

(«Таби?ат тамашасы» видио к?рсету)
Сергіту: Жа?быр ойыны
Таби?ат дыбыстары (музыка)
Таби?ат болжамдары
Аю ??гірін тауды? биігірек жеріне салса, келер к?ктемде су к?п тасиды.
Жалпы ??стар к??ілдене сайраса - келер к?н ашы?;
- ?ндері тынса, к?н к?ркірейді;
- жыл ??стары топтанып ?айтса - келер ?ыс ?атты;
- жыл ??стары топ - тобымен бір мезгілде оралса, к?ктем тез кіреді
?арлы?аш келгенде терек б?та?тары жапыра? жаяды;
- бірде т?мендеп, бірде биіктеп ?шса, дауыл со?ады;
- жер бауырлай ?шса, жа?быр жауады не жел т?рады;
К?кек та?ерте? ерте к?кектесе, су бетін т?ман жауып, шы? мол т?седі.
- ку - кулеген дауысы жиі естілсе – алда?ы к?н ашы?.
?ар?а ерте к?ктемде ?ар?а шомылса, к?н жылынады;
- жазда аузын ашып ?ар?ылдай берсе, найза?ай ойнайды;
Ит ?ар?а жатса, не керіліп ?за? жатса, таяуда к?н жылынба?;
- ?за? ?йы?таса, ауа райы б?зылма?;
Мысы? б?йы?ып ?за? ?йы?таса к?н жылынады;
- жуынса – к?н шуа?;
- суды ?деттегіден к?бірек жалап ішсе, ауа райы б?зылады;
- арт?ы екі ая?ымен т?рып, алды??ы ая?тарымен жер тырналаса, боран со?ады.
Жауын немесе боран ж?ма к?ні басталса, ол келесі ж?ма?а дейін созылады.
Ай шал?асынан туса шаруашылы??а ауа райы ?олайсыз болады.
Жазда к?н кенет ысып кетсе ?замай жауын жауады.

Топты? ж?мыс:
(Плакаттарды пайдаланып)
І топ: таби?ат?а ассоциация жасау
ІІ топ: суреттерді ?олданып, «Мен ж?не таби?ат» та?ырыбына коллаж жасау
ІІІ топ: Таби?ат ?ажет. с?йлемін ая?тау
?орша?ан орта?а ?атысты тыйымдар.
А??у - киелі ??с, оны ату?а, ??с салу?а болмайды.
Ба?аны ?лтіруге болмайды, жа?быр жауады.
Жылан ?йге кіріп кетсе, ?лтірмейді, басына а? ??йып шы?арады.
К?кті ж?лса «к?ктей соласы?» деп жаманды??а жориды.
(Тыйым с?здер о?ушылар арасында тал?ыланады, оларды? м?н ма?ынасы т?сіндіріледі)

Ой т?жырым. Таби?ат?а мені? айтар тілегім …(о?ушыларды? тілектерін ты?дау)
Релаксация (?р о?ушы смайликтерді пайдалана отырып, ?зіні? саба? со?ында?ы к??іл к?йін сипаттап, б?лттар?а орналастырады.)

?н: ?р?ашан к?н с?нбесін
1. К?н ?лемі, к?к ?лемі,
Суреті ол жас баланы?.
А? ?а?аз?а сал?ан ізі,
Жазыл?ан бар бір с?зі.
?айырмасы:
?р?ашан к?н с?нбесін
Аспаннан б?лт т?нбесін
?асымда болсын мамам
Болайын мен де аман
2. С?м со?ысты, ?ан т?гісті,
Болдырмаймыз с?би ?шін.
Г?л жайнайды, ба? таймайды,
Адам соны ?алайды.
?айырмасы:

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба? "Таби?ат тылсымы" »

Тақырыбы: Табиғат тылсымы
Мақсаты: Оқушылардың табиғат құндылығы туралы түсінігін дамыту.
Міндеттері:
- табиғаттың адам өміріндегі маңызын түсіндіру;
- Оқушылардың табиғатқа аялы қарым қатынасын дамыту;
- табиғаттағы сұлулықты көре білуге, қоршаған ортаны, табиғатты аялай білуге үйрету,
- қоршаған орта жайлы танымдық әрекеттерін шыңдау,
- балалардың өз туған жеріне, отанға деген сүйіспеншілігін қалыптастыру.

Көрнекі құралдар: Оқулық,, маркер, плакат, түрлі түсті қағаздар, интерактивті тақта
Сабақтың барысы:
Шаттық шеңбері:
Табиғат, сен - тіршілік тұнып тұрған:
сен - Күнсің көтерілген күліп қырдан,
сен - көлсің,
сен - ормансың,
сен - бұлбұлсың,
Адамға табиғатты шын ұқтырған.
Әңгімелесу
- Табиғат тылсымы дегенді қалай түсінесіңдер?
- Табиғат адамды қандай сезімге бөлейді?
- Табиғат сұлулығын қалай сезінуге болады?
- Табиғаттың аясында өздеріңді қалай сезінесіңдер?
Табиғаттың қандай көріністері сендерге ерекше әсер етті? Неліктен?
(сұрақтарды талдау)

Жаңа ақпарат
Адам өмірі табиғатпен тығыз байланысты.
Адам табиғатты аялап, қамқорлық жасап, туған жерге сүйіспеншілікпен қарауға тиіс.
Адам табиғат сұлулығынан, әдемілігінен, әсемдігінен бойына қуат, көңіліне шуақ алып, аса зор іңкәрлік сезімге бөлінеді.
Мәтінмен жұмыс
Адам табиғаттан тыс өмір сүре ала ма?
Табиғат адамды қандай әсерге жетелейді?
Табиғат не үшін қажет?
Табиғаттың қандай құпиясын білесіңдер?

Шығармашылық жұмыс
Аймира: Қазақ халқында «тасбақа дауылы» деген де ұғым бар. Тасбақаны халқымыз киелі жануар деп есептейді. Әрі ол жөнінде аңыз - әңгімелер де көп кездеседі. Халқымыздың ою - өрнек мұрасында да «тасбақа оюы» кең қолданылады. Тасбақа тіршілігінде ерекшеліктің бірі - қысқы ұйқыға кетуі (кейде жазғы ыстық мезгілде де ұйқыға кетеді). Көктем кезінде көбіне көкек айында дала тасбақасы қысқы ұйқыдан оянып, жер бетіне шығады. Дәл осы кезде бірнеше күн қатарынан шаңды, боранды қатты жел соғады. Оны халық «тасбақа дауылы» деп атайды. Қысқы ұйқысынан шыққан тасбақа әлсіз болғандықтан сауытының үстінде қалған құм, топырақ қалдығын өздігінше түсіре алмайды, ал сол кезде соғатын дауыл оның үстіндегі құм, топырақты ұшырып әкетеді, яғни тасбақаның ұйқысынан оянуы қатты соғатын дауылмен сәйкес келеді.

Әбдухакім: Құстарға байланысты «құс қанаты» ұғымы жыл құстарының көктемде қайтуына байланысты айтылады. Елімізге алғаш келетін жыл құстарының бірі - қараторғайлар. «Құс қанаты» наурыз айының 26 - 28 - іне сәйкес келеді. Бұл кезде қайтқан құсардың қанаттарының суылдап ұшқан ызғарынан күн суытып, жапалақтап қар жауды.

Ұлжан: Табиғат құбылыстарда болатын тосын жәйттердің көпшілігі даламызда кеңінен таралған ақбөкенге байланысты айтылған. Ақбөкен киелі жануар. Оның тыныс – тіршілігі туралы халық ұғымдары көп. Соның бірі –«құралайдың салқыны» деп аталады. Бұл ақбөкендер көктемгі мамыр айының 17 - 25 - і аралығында жаппай лақтау мерзіміне сай келеді. Бұл кезде ол өте көп топ құрып (кейде 20 - 25 - мыңы бір жерге топталып), суы бар өзен жағалауына немесе қақ суы айналған шөбі мол жерлерде төлдейді. Бұл кезде ауа райы салқындап, ызғырық жел тұрады, жаңбыр жауып, артынша күн суытады да, табиғат дүниеге жаңа келген құралайларды салқын ауа райларымен ширатып, қатал табиғат жағдайына бейімді етіп өсіреді. Бұл мезгілді « киіктің лақ өргізері» деп те атайды.

Тыныштық сәті (музыка қосу) Психологиялық дайындық:
Ыңғайлы және еркін отырыңыздар. Көзде жұмыңыздар. өздеріңізді орманда жүрмін деп есептеңіздер. Жапырақ иісін иіскеп, құстар әнін тыңдап, орманда қыдырыңдар. Қыдырып жүріп, үңгірге жақындаңдар. Қабырғасын қолмен ұстап, тастың қаттылығын сезін. Үңгірдің қасында сарқырап су ағып жатыр. Соны тап. Судың аққанын және орман тыныштығын, құстардың әнін естуге тырыс. Осының барлығына ішкі жан дүниеңді аш: өзіңе ыңғайлы орынға отырып, тыныштықпен үйлесімге кел. «Иә» деген сөз барлық әсерге ие, осы сөзбен сіздің жаман көңіл - күйіңіз кетсін. «Иә» менің тамаша бүгінім мен ертеңім. Ішіңізден күлкіні сезіңіз. Өз өткеніңіз, ертең, бүгініңізге күлімдеңіз. Бұл күлкі жаңа ашылған раушан гүлі сияқты. Ол сіздің ішіңізде ашылып, бүкіл денеңізге хош иіс береді. Жұмысымызды аяқтаймыз. Өзіңіздің демалғаныңызды сезген кезде көзіңізді ашыңыз

Мұғалім сөзі
Әр жердің өзіндік табиғат ғажаптары, қызықты үңгір, жартасы, бейнелі тау қатпарлары, шипалы қайнар, бұлақ, тұмалары т. б. болуы мүмкін. Сондай құпия тылсым күштің өзі – таң қалдырған табиғат сыйы, оның адамды ерекше сезімге баурап, адамды қуанышқа бөлейтіні, танып - білуге, құпия сырын ашуға тәнті ететіні ақиқат.
Табиғат тылсымын түсінген адам қоршаған әлемді құрметтеуге, сырын ұғуға құштар болады. Табиғат суреттері адам жанын нәзік сезімге бөлеп, бүкіл өмірді көз алдыңа жайып салады. Тілсіз табиғаттың тылсымын түсініп, оны аялау, қорғау әрбір адамның міндеті әрі борышы. Табиғат пен адам – егіз ұғым. Табиғат адамды әлдилеген ана ғой. Оның таң ала көлеңкедегі тамылжытатын әнші құстарының үні, салқын соққан самалының қоңыр лебі, жұпар аңқыған жусаны адамды қанағаттандырады.
Осы ұғымдарды оқушылар есіне сақтап, ой елегінен байыпты өткізгендері жөн.

(«Табиғат тамашасы» видио көрсету)
Сергіту: Жаңбыр ойыны
Табиғат дыбыстары (музыка)
Табиғат болжамдары
Аю үңгірін таудың биігірек жеріне салса, келер көктемде су көп тасиды.
Жалпы құстар көңілдене сайраса - келер күн ашық;
- үндері тынса, күн күркірейді;
- жыл құстары топтанып қайтса - келер қыс қатты;
- жыл құстары топ - тобымен бір мезгілде оралса, көктем тез кіреді
Қарлығаш келгенде терек бұтақтары жапырақ жаяды;
- бірде төмендеп, бірде биіктеп ұшса, дауыл соғады;
- жер бауырлай ұшса, жаңбыр жауады не жел тұрады;
Көкек таңертең ерте көкектесе, су бетін тұман жауып, шық мол түседі.
- ку - кулеген дауысы жиі естілсе – алдағы күн ашық.
Қарға ерте көктемде қарға шомылса, күн жылынады;
- жазда аузын ашып қарқылдай берсе, найзағай ойнайды;
Ит қарға жатса, не керіліп ұзақ жатса, таяуда күн жылынбақ;
- ұзақ ұйықтаса, ауа райы бұзылмақ;
Мысық бұйығып ұзақ ұйықтаса күн жылынады;
- жуынса – күн шуақ;
- суды әдеттегіден көбірек жалап ішсе, ауа райы бұзылады;
- артқы екі аяғымен тұрып, алдыңғы аяқтарымен жер тырналаса, боран соғады.
Жауын немесе боран жұма күні басталса, ол келесі жұмаға дейін созылады.
Ай шалқасынан туса шаруашылыққа ауа райы қолайсыз болады.
Жазда күн кенет ысып кетсе ұзамай жауын жауады.

Топтық жұмыс:
(Плакаттарды пайдаланып)
І топ: табиғатқа ассоциация жасау
ІІ топ: суреттерді қолданып, «Мен және табиғат» тақырыбына коллаж жасау
ІІІ топ: Табиғат қажет... сөйлемін аяқтау
Қоршаған ортаға қатысты тыйымдар.
Аққу - киелі құс, оны атуға, құс салуға болмайды.
Бақаны өлтіруге болмайды, жаңбыр жауады.
Жылан үйге кіріп кетсе, өлтірмейді, басына ақ құйып шығарады.
Көкті жұлса «көктей соласың» деп жамандыққа жориды.
(Тыйым сөздер оқушылар арасында талқыланады, олардың мән мағынасы түсіндіріледі)

Ой тұжырым. Табиғатқа менің айтар тілегім …(оқушылардың тілектерін тыңдау)
Релаксация (Әр оқушы смайликтерді пайдалана отырып, өзінің сабақ соңындағы көңіл күйін сипаттап, бұлттарға орналастырады..)

Ән: Әрқашан күн сөнбесін
1. Күн әлемі, көк әлемі,
Суреті ол жас баланың.
Ақ қағазға салған ізі,
Жазылған бар бір сөзі.
Қайырмасы:
Әрқашан күн сөнбесін
Аспаннан бұлт төнбесін
Қасымда болсын мамам
Болайын мен де аман
2. Сұм соғысты, қан төгісті,
Болдырмаймыз сәби үшін.
Гүл жайнайды, бақ таймайды,
Адам соны қалайды.
Қайырмасы: