Ашы? саба? "Таби?ат тылсымы"

Та?ырыбы: Таби?ат тылсымы
Ма?саты: О?ушыларды? таби?ат ??ндылы?ы туралы т?сінігін дамыту.
Міндеттері:
- таби?атты? адам ?міріндегі ма?ызын т?сіндіру;
- О?ушыларды? таби?ат?а аялы ?арым ?атынасын дамыту;
- таби?атта?ы с?лулы?ты к?ре білуге, ?орша?ан ортаны, таби?атты аялай білуге ?йрету,
- ?орша?ан орта жайлы танымды? ?рекеттерін шы?дау,
- балаларды? ?з ту?ан жеріне, отан?а деген с?йіспеншілігін ?алыптастыру.

К?рнекі ??ралдар: О?улы?,, маркер, плакат, т?рлі т?сті ?а?аздар, интерактивті та?та
Саба?ты? барысы:
Шатты? ше?бері:
Таби?ат, сен - тіршілік т?нып т?р?ан:
сен - К?нсі? к?терілген к?ліп ?ырдан,
сен - к?лсі?,
сен - ормансы?,
сен - б?лб?лсы?,
Адам?а таби?атты шын ??тыр?ан.
??гімелесу
- Таби?ат тылсымы дегенді ?алай т?сінесі?дер?
- Таби?ат адамды ?андай сезімге б?лейді?
- Таби?ат с?лулы?ын ?алай сезінуге болады?
- Таби?атты? аясында ?здері?ді ?алай сезінесі?дер?
Таби?атты? ?андай к?ріністері сендерге ерекше ?сер етті? Неліктен?
(с?ра?тарды талдау)

Жа?а а?парат
Адам ?мірі таби?атпен ты?ыз байланысты.
Адам таби?атты аялап, ?ам?орлы? жасап, ту?ан жерге с?йіспеншілікпен ?арау?а тиіс.
Адам таби?ат с?лулы?ынан, ?демілігінен, ?семдігінен бойына ?уат, к??іліне шуа? алып, аса зор і?к?рлік сезімге б?лінеді.
М?тінмен ж?мыс
Адам таби?аттан тыс ?мір с?ре ала ма?
Таби?ат адамды ?андай ?серге жетелейді?
Таби?ат не ?шін ?ажет?
Таби?атты? ?андай ??пиясын білесі?дер?

Шы?армашылы? ж?мыс
Аймира: ?аза? хал?ында «тасба?а дауылы» деген де ??ым бар. Тасба?аны хал?ымыз киелі жануар деп есептейді. ?рі ол ж?нінде а?ыз - ??гімелер де к?п кездеседі. Хал?ымызды? ою - ?рнек м?расында да «тасба?а оюы» ке? ?олданылады. Тасба?а тіршілігінде ерекшелікті? бірі - ?ыс?ы ?й?ы?а кетуі (кейде жаз?ы ысты? мезгілде де ?й?ы?а кетеді). К?ктем кезінде к?біне к?кек айында дала тасба?асы ?ыс?ы ?й?ыдан оянып, жер бетіне шы?ады. Д?л осы кезде бірнеше к?н ?атарынан ша?ды, боранды ?атты жел со?ады. Оны халы? «тасба?а дауылы» деп атайды. ?ыс?ы ?й?ысынан шы??ан тасба?а ?лсіз бол?анды?тан сауытыны? ?стінде ?ал?ан ??м, топыра? ?алды?ын ?здігінше т?сіре алмайды, ал сол кезде со?атын дауыл оны? ?стіндегі ??м, топыра?ты ?шырып ?кетеді, я?ни тасба?аны? ?й?ысынан оянуы ?атты со?атын дауылмен с?йкес келеді.

?бдухакім: ??стар?а байланысты «??с ?анаты» ??ымы жыл ??старыны? к?ктемде ?айтуына байланысты айтылады. Елімізге ал?аш келетін жыл ??старыны? бірі - ?аратор?айлар. «??с ?анаты» наурыз айыны? 26 - 28 - іне с?йкес келеді. Б?л кезде ?айт?ан ??сарды? ?анаттарыны? суылдап ?ш?ан ыз?арынан к?н суытып, жапала?тап ?ар жауды.

?лжан: Таби?ат ??былыстарда болатын тосын ж?йттерді? к?пшілігі даламызда ке?інен тарал?ан а?б?кенге байланысты айтыл?ан. А?б?кен киелі жануар. Оны? тыныс – тіршілігі туралы халы? ??ымдары к?п. Соны? бірі –«??ралайды? сал?ыны» деп аталады. Б?л а?б?кендер к?ктемгі мамыр айыны? 17 - 25 - і аралы?ында жаппай ла?тау мерзіміне сай келеді. Б?л кезде ол ?те к?п топ ??рып (кейде 20 - 25 - мы?ы бір жерге топталып), суы бар ?зен жа?алауына немесе ?а? суы айнал?ан ш?бі мол жерлерде т?лдейді. Б?л кезде ауа райы сал?ындап, ыз?ыры? жел т?рады, жа?быр жауып, артынша к?н суытады да, таби?ат д?ниеге жа?а келген ??ралайларды сал?ын ауа райларымен ширатып, ?атал таби?ат жа?дайына бейімді етіп ?сіреді. Б?л мезгілді « киікті? ла? ?ргізері» деп те атайды.

Тынышты? с?ті (музыка ?осу) Психологиялы? дайынды?:
Ы??айлы ж?не еркін отыры?ыздар. К?зде ж?мы?ыздар. ?здері?ізді орманда ж?рмін деп есепте?іздер. Жапыра? иісін иіскеп, ??стар ?нін ты?дап, орманда ?ыдыры?дар. ?ыдырып ж?ріп, ??гірге жа?ында?дар. ?абыр?асын ?олмен ?стап, тасты? ?аттылы?ын сезін. ??гірді? ?асында сар?ырап су а?ып жатыр. Соны тап. Суды? а??анын ж?не орман тынышты?ын, ??старды? ?нін естуге тырыс. Осыны? барлы?ына ішкі жан д?ние?ді аш: ?зі?е ы??айлы орын?а отырып, тынышты?пен ?йлесімге кел. «И?» деген с?з барлы? ?серге ие, осы с?збен сізді? жаман к??іл - к?йі?із кетсін. «И?» мені? тамаша б?гінім мен ерте?ім. Іші?ізден к?лкіні сезі?із. ?з ?ткені?із, ерте?, б?гіні?ізге к?лімде?із. Б?л к?лкі жа?а ашыл?ан раушан г?лі сия?ты. Ол сізді? іші?ізде ашылып, б?кіл дене?ізге хош иіс береді. Ж?мысымызды ая?таймыз. ?зі?ізді? демал?аны?ызды сезген кезде к?зі?ізді ашы?ыз

М??алім с?зі
?р жерді? ?зіндік таби?ат ?ажаптары, ?ызы?ты ??гір, жартасы, бейнелі тау ?атпарлары, шипалы ?айнар, б?ла?, т?малары т. б. болуы м?мкін. Сондай ??пия тылсым к?шті? ?зі – та? ?алдыр?ан таби?ат сыйы, оны? адамды ерекше сезімге баурап, адамды ?уаныш?а б?лейтіні, танып - білуге, ??пия сырын ашу?а т?нті ететіні а?и?ат.
Таби?ат тылсымын т?сінген адам ?орша?ан ?лемді ??рметтеуге, сырын ??у?а ??штар болады. Таби?ат суреттері адам жанын н?зік сезімге б?леп, б?кіл ?мірді к?з алды?а жайып салады. Тілсіз таби?атты? тылсымын т?сініп, оны аялау, ?ор?ау ?рбір адамны? міндеті ?рі борышы. Таби?ат пен адам – егіз ??ым. Таби?ат адамды ?лдилеген ана ?ой. Оны? та? ала к?ле?кедегі тамылжытатын ?нші ??старыны? ?ні, сал?ын со??ан самалыны? ?о?ыр лебі, ж?пар а??ы?ан жусаны адамды ?ана?аттандырады.
Осы ??ымдарды о?ушылар есіне са?тап, ой елегінен байыпты ?ткізгендері ж?н.

(«Таби?ат тамашасы» видио к?рсету)
Сергіту: Жа?быр ойыны
Таби?ат дыбыстары (музыка)
Таби?ат болжамдары
Аю ??гірін тауды? биігірек жеріне салса, келер к?ктемде су к?п тасиды.
Жалпы ??стар к??ілдене сайраса - келер к?н ашы?;
- ?ндері тынса, к?н к?ркірейді;
- жыл ??стары топтанып ?айтса - келер ?ыс ?атты;
- жыл ??стары топ - тобымен бір мезгілде оралса, к?ктем тез кіреді
?арлы?аш келгенде терек б?та?тары жапыра? жаяды;
- бірде т?мендеп, бірде биіктеп ?шса, дауыл со?ады;
- жер бауырлай ?шса, жа?быр жауады не жел т?рады;
К?кек та?ерте? ерте к?кектесе, су бетін т?ман жауып, шы? мол т?седі.
- ку - кулеген дауысы жиі естілсе – алда?ы к?н ашы?.
?ар?а ерте к?ктемде ?ар?а шомылса, к?н жылынады;
- жазда аузын ашып ?ар?ылдай берсе, найза?ай ойнайды;
Ит ?ар?а жатса, не керіліп ?за? жатса, таяуда к?н жылынба?;
- ?за? ?йы?таса, ауа райы б?зылма?;
Мысы? б?йы?ып ?за? ?йы?таса к?н жылынады;
- жуынса – к?н шуа?;
- суды ?деттегіден к?бірек жалап ішсе, ауа райы б?зылады;
- арт?ы екі ая?ымен т?рып, алды??ы ая?тарымен жер тырналаса, боран со?ады.
Жауын немесе боран ж?ма к?ні басталса, ол келесі ж?ма?а дейін созылады.
Ай шал?асынан туса шаруашылы??а ауа райы ?олайсыз болады.
Жазда к?н кенет ысып кетсе ?замай жауын жауады.

Топты? ж?мыс:
(Плакаттарды пайдаланып)
І топ: таби?ат?а ассоциация жасау
ІІ топ: суреттерді ?олданып, «Мен ж?не таби?ат» та?ырыбына коллаж жасау
ІІІ топ: Таби?ат ?ажет. с?йлемін ая?тау
?орша?ан орта?а ?атысты тыйымдар.
А??у - киелі ??с, оны ату?а, ??с салу?а болмайды.
Ба?аны ?лтіруге болмайды, жа?быр жауады.
Жылан ?йге кіріп кетсе, ?лтірмейді, басына а? ??йып шы?арады.
К?кті ж?лса «к?ктей соласы?» деп жаманды??а жориды.
(Тыйым с?здер о?ушылар арасында тал?ыланады, оларды? м?н ма?ынасы т?сіндіріледі)

Ой т?жырым. Таби?ат?а мені? айтар тілегім …(о?ушыларды? тілектерін ты?дау)
Релаксация (?р о?ушы смайликтерді пайдалана отырып, ?зіні? саба? со?ында?ы к??іл к?йін сипаттап, б?лттар?а орналастырады.)

?н: ?р?ашан к?н с?нбесін
1. К?н ?лемі, к?к ?лемі,
Суреті ол жас баланы?.
А? ?а?аз?а сал?ан ізі,
Жазыл?ан бар бір с?зі.
?айырмасы:
?р?ашан к?н с?нбесін
Аспаннан б?лт т?нбесін
?асымда болсын мамам
Болайын мен де аман
2. С?м со?ысты, ?ан т?гісті,
Болдырмаймыз с?би ?шін.
Г?л жайнайды, ба? таймайды,
Адам соны ?алайды.
?айырмасы: