О?ушыларды? таным белсенділігі мен шы?армашылы? ?абілеттерін арттыру жолдары

М.Әуезов атындағы орта мектеп

Тақырыбы: Оқушылардың таным белсенділігі мен шығармашылық қабілеттерін арттыру жолдары

Оқытушы: Зиятова Маржан Жумагадиловна

Оқушылардың таным белсенділігі мен шығармашылық

қабілеттерін арттыру жолдары

Бүгінгі заман жаңа технологиялар дәуірі , жаңа үрдіс , жаңа түсінік пен мінез – құлықтың заманы. Заманына сай мұғалім де , жаңашыл, жан-жақты ұшқыр ойлы оқушымен жұмыс жасауға ерік- жігері, қабілеті бар болуы қажет. Әрбір мұғалім оқушының ішкі жан дүниесін жазбай танитын сарапшы, олардың мүмкіндіктерін байқайтын психолог, жақсы іс- әркетке бағыттайтын әдіскер болып табылады. Ұстаздың алдында қолын созған, өмірге ерекше талпынған жас ұрпақ тұр. Білім берудегі шынайы мақсат- адамға белгілі бір білімді жеткізу ғана емес , сондай-ақ оның рухани адамгершілік тұрғыдағы мәнін дамыту. Бүгінгі таңда балалардың өмірден өз орнын табуы үшін өз бойындағы табиғи дарыны мен қабілетінін ашыла түсіуіне де көмектеседі.

ХХІ ғасыр – ақпараттар ғасыры. Ересектер түгілі, жас балалардың өздері де күніне бірнеше ақпаратты ой елегінен өткізеді. Ақпараттан баланың санасын тазалайтын, көңілін сергітетін, ұлттық құндылықтарды ұлықтай білуге үйрететін пән деп « Өзін-өзітану» пәнін айтуға болады. Шын мәнінде бұл пән балаларға ұнайды. Себебі сабақта оқушылар еркін отырады, бір – бірімен пікір алмасады, бірін-бірі тыңдауға үйренеді, өз мүмкіндіктерін ашып, қабілеттерін дамытады, ән айтады, шығармашылықпен жұмыс істейді. «Орташа мұғалім айтып береді, жақсы мұғалім түсіндіреді, үздік мұғалім көрсетеді, ұлы мұғалім қанаттандырады, шабыттандырады» ,- деп А.Уорт айтқандай , мұғалім оқушыны қиял әлеміне жетелеп, өзіне деген сенімін қалыптастырып , армандарын ұштай алатын дәрежеде дайындалуы шарт. Сабақта балалардың шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік мол. Оқушылардың жазған өлеңдерін , шығармаларын, ой- толғауларын, салған суреттерін жинақтау қажет.

Өзін -өзі дамыта алатын жеке тұлғаны қалыптаструда озық технологияны меңгеру уақыт талабы. Оқушылардың білім деңгейі , білімді меңгеру дағдысы барлығында бірдей болуы мүмкін емес. Бір сыныптың оқушылары төмен, орташа, жоғары қабілетте болады.

Сондықтан баланың шығармашылық , іздену қабілетін дамытуда жаңа технология әдіс – тәсілдерін пайдалану мұғалім үшін өте тиімді.

Адам өзін -өзі тануға ұмтылыс жасағанда ғана өз бойындағы мүмкіндіктерін , қабілет дарынын аша алады. Өзін -өзі таныған адам ғана өзін -өзі тәрбиелеп, өмірден өз жолын дұрыс таңдай алады. «Өзін -өзі тану» пәні сабағында көзделген мақсат әрбір баланың өз бойындағы шығармашылық әлеуетін тани және аша білуге , өзінің эмоциялық көңіл күйі мен мінез – құлық мотивтерін ұғына білуге , бағалай білуге мүмкіндік туғызу. Білім беру мен қатар тәрбие бере отырып, баланың бойындағы дарыны мен қабілеттерін ашу мақсатында сабақ белсенді түрде жүргізіліп отырады. Әрбір сабақта « әңгімелесу» айдарында оқушылар сұрақтарға емін-еркін өз ойын ашық айтады. «Өзін-өзі тану» пәнінің басты ерекшелігі өскелең ұрпақтың тұлғалық потенциалының дамуына, өзіндік қасиетінің ашылуына, шығармашылық және танымдық белсенділігін ынталандыруға, балаларға сүйіспеншілік, мейірімділік, ақиқат, адалдық шыншылдық, сұлулық, мінез-құлық дұрыстығы арқылы үйлесімді жан-жақты дамыған адам қалыптастыруға бағдарланған.

Оқушылардың таным белсенділігін , қабілеттерін арттырудың жолдары:

- алған білімдерін іс жүзінде шығармашылықпен жұмыс істеуге қалыптастыру;

- өз бетімен талпынып , үйренуге ұмтылу;

- оқушының тұлғалық қабілетін , шығармашылық іскерлігін оқыту үрдісінде ұтымды пайдалану;

- шығармашылық тапсырмаларды орындауда оқушының қабілетін арттыру, шабытын шыңдай түсу.

Шығармашылық жұмыс балалардың шығармашылық шабытын аша түсуге, олардың символдарды, бейнелермен әректтерді ұғынуы арқылы өзінің пікірін айтумен басқалардың пікірін құрметтей білу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.

Өзін- өзі тану әңгімелесуге, шындықты бірлесе іздестіруге, білімді бірге игеруге, өздік шығармашылықты , ішкі белсенділікті оятуға бағытталған. Бүгінгі сапалы білім беру мен саналы тәрбие берудің мақсаты оқушылардың қабілетіне, дарындылығына сүйене отырып , олардың толыққанды дамуына қамтамасыз ету.

Адамның өмірлік өзін -өзі тану мәдениетін қалыптастыру өмір талабы.

Оқушылардың тәрбиелі, өнегелі білімді болып өсуіне жол ашуда олардың шығармашылық қабілетін, ақыл-ойын, сезімталдығын бағалай білу керек.

Оқушылардың таным белсенділігі мен шығармашылық

қабілеттерін арттыру жолдары

Бүгінгі заман жаңа технологиялар дәуірі , жаңа үрдіс , жаңа түсінік пен мінез – құлықтың заманы.

Заманына сай мұғалім де , жаңашыл, жан-жақты ұшқыр ойлы оқушымен жұмыс жасауға ерік- жігері, қабілеті бар болуы қажет. Әрбір мұғалім оқушының ішкі жан дүниесін жазбай танитын сарапшы, олардың мүмкіндіктерін байқайтын психолог, жақсы іс- әркетке бағыттайтын әдіскер болып табылады. Ұстаздың алдында қолын созған, өмірге ерекше талпынған жас ұрпақ тұр. Білім берудегі шынайы мақсат- адамға белгілі бір білімді жеткізу ғана емес , сондай-ақ оның рухани адамгершілік тұрғыдағы мәнін дамыту. Бүгінгі таңда балалардың өмірден өз орнын табуы үшін өз бойындағы табиғи дарыны мен қабілетінін ашыла түсіуіне де көмектеседі.

ХХІ ғасыр – ақпараттар ғасыры. Ересектер түгілі, жас балалардың өздері де күніне бірнеше ақпаратты ой елегінен өткізеді. Ақпараттан баланың санасын тазалайтын, көңілін сергітетін, ұлттық құндылықтарды ұлықтай білуге үйрететін пән деп « Өзін-өзі тану» пәнін айтуға болады. Шын мәнінде бұл пән балаларға ұнайды. Себебі сабақта оқушылар еркін отырады, бір – бірімен пікір алмасады, бірін-бірі тыңдауға үйренеді, өз мүмкіндіктерін ашып, қабілеттерін дамытады, ән айтады, шығармашылықпен жұмыс істейді. «Орташа мұғалім айтып береді, жақсы мұғалім түсіндіреді, үздік мұғалім көрсетеді, ұлы мұғалім қанаттандырады, шабыттандырады» ,- деп А.Уорт айтқандай , мұғалім оқушыны қиял әлеміне жетелеп, өзіне деген сенімін қалыптастырып , армандарын ұштай алатын дәрежеде дайындалуы шарт. Сабақта балалардың шығармашылық жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік мол. Өзін -өзі дамыта алатын жеке тұлғаны қалыптаструда озық технологияны меңгеру уақыт талабы. Оқушылардың білім деңгейі , білімді меңгеру дағдысы барлығында бірдей болуы мүмкін емес. Бір сыныптың оқушылары төмен, орташа, жоғары қабілетте болады. Сондықтан баланың шығармашылық , іздену қабілетін дамытуда жаңа технология әдіс – тәсілдерін пайдалану мұғалім үшін өте тиімді.

Адам өзін -өзі тануға ұмтылыс жасағанда ғана өз бойындағы мүмкіндіктерін , қабілет дарынын аша алады. Өзін -өзі таныған адам ғана өзін -өзі тәрбиелеп, өмірден өз жолын дұрыс таңдай алады. «Өзін -өзі тану» пәні сабағында көзделген мақсат әрбір баланың өз бойындағы шығармашылық әлеуетін тани және аша білуге , өзінің эмоциялық көңіл күйі мен мінез – құлық мотивтерін ұғына білуге , бағалай білуге мүмкіндік туғызу. Білім беру мен қатар тәрбие бере отырып, баланың бойындағы дарыны мен қабілеттерін ашу мақсатында сабақ белсенді түрде жүргізіліп отырады. Әрбір сабақта « әңгімелесу» айдарында оқушылар сұрақтарға емін-еркін өз ойын ашық айтады. «Өзін-өзі тану» пәнінің басты ерекшелігі өскелең ұрпақтың тұлғалық потенциалының дамуына, өзіндік қасиетінің ашылуына, шығармашылық және танымдық белсенділігін ынталандыруға, балаларға сүйіспеншілік, мейірімділік, ақиқат, адалдық шыншылдық, сұлулық, мінез-құлық дұрыстығы арқылы үйлесімді жан-жақты дамыған адам қалыптастыруға бағдарланған.

Оқушылардың таным белсенділігін , қабілеттерін арттырудың жолдары:

- алған білімдерін іс жүзінде шығармашылықпен жұмыс істеуге қалыптастыру;

- өз бетімен талпынып , үйренуге ұмтылу;

- оқушының тұлғалық қабілетін , шығармашылық іскерлігін оқыту үрдісінде ұтымды пайдалану;

- шығармашылық тапсырмаларды орындауда оқушының қабілетін арттыру, шабытын шыңдай түсу.

Шығармашылық жұмыс балалардың шығармашылық шабытын аша түсуге, олардың символдарды, бейнелермен әректтерді ұғынуы арқылы өзінің пікірін айтумен басқалардың пікірін құрметтей білу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.

Өзін- өзі тану әңгімелесуге, шындықты бірлесе іздестіруге, білімді бірге игеруге, өздік шығармашылықты , ішкі белсенділікті оятуға бағытталған. Бүгінгі сапалы білім беру мен саналы тәрбие берудің мақсаты оқушылардың қабілетіне, дарындылығына сүйене отырып , олардың толыққанды дамуына қамтамасыз ету.

Адамның өмірлік өзін -өзі тану мәдениетін қалыптастыру өмір талабы.

Оқушылардың тәрбиелі, өнегелі білімді болып өсуіне жол ашуда олардың шығармашылық қабілетін, ақыл-ойын, сезімталдығын бағалай білу керек.

М.Әуезов атындағы орта мектебі

«Өзін -өзі тану» пәнінің оқытушысы

Зиятова Маржан Жумагадиловна