Наурыз — бірлікті?, татулы?ты?, е?бекті?, ізгілікті? мерекесі

урыз туралы е?бектер, ?ле?дер, асыл с?здер жазып ?алдыр?ан.

Ке?ес ?кіметіні? сола?ай саясатыны? салдарынан Наурызда ??ран о?ылмаса да, діни мереке ретінде ба?аланып, оны 1926 жылдан бастап атап ?туге тиым салын?ан еді. Содан ?за? жылдар бойы мемлекеттік де?гейде тойланбады. Біра? ескіні? к?зін к?рген ?арияларымыз ауылды? жерлерде наурыз к?же даярлап, отбасылы? мереке ретінде тойлап келген.

Еліміз Т?уелсіздік ал?аннан кейін Наурыз мемлекеттік де?гейде барлы? ?алаларда, облыс, аудан орталы?тарында, ауылдарда б?кілхалы?ты? мереке ретінде тойланып келе жатыр.

Наурыз мерекесі ?ш к?н тойлантынын хал?ымыз ?уана ?абылдады. ?аза?стан Президенті — Елбасы Н?рс?лтан Назарбаев 2008 жылы Наурыз мейрамын жа?а т?р?ыда мерекелеу ?ажет екенін айт?ан болатын. Мемлекет басшысыны? осы бастамасына байланысты Парламентке за? жобасы келіп т?сті. 2009 жылы 4 наурыз к?ні М?жіліс «?аза?стан Республикасында?ы мерекелер туралы» ?олданыста?ы за??а ?згеріс енгізуді к?здейтін за? жобасын ма??лдады. Кейін Сенат ?арап, ?абылдан?ан за??а ?аза?стан Президенті ?ол ?ойды. Сол за??а с?йкес мемлекеттік мереке Наурыз мейрамы бір к?нні? орнына ?ш к?н бойы, я?ни, 21-22-23 наурыз к?ндері мерекеленетін болды.

Наурыз мерекесі к?ні — ?асиетті к?н. Данышпан ата-бабаларымыз б?л к?нді таби?атты? айры?ша белгілерін ескере отырып белгілеген. Наурыз айын ерекше ?асиеті бар ай ретінде ба?ала?ан.

К?н мен т?н те?елетін к?н, т?рт т?лік мал т?лдейтін ай, таби?атта?ы барлы? ж?ндіктер мен ?сімдіктерге жан бітетін ай. ?ысты? со?ы, к?ктемні? басы жыл ??стары келе бастайды.

Самар?анны? к?к тасы жібитін к?н. Сол себептен де таби?атты? тылсымы мен ?алам ?ажайыптарын тере? ??ына білген ата-бабаларымыз б?л к?нді Жыл басы деп есептеген.

Наурыз шы?ыс елдері ?шін бірлікті?, татулы?ты?, е?бекті?, ізгілікті?, ба?ытты? мерекесі ретінде тойлан?ан. Сонды?тан да болар, б?л к?ні шаттанбайтын, ?уанбайтын, мейірленбейтін адам болма?ан.

Б?л к?ні жа?сы тілек тілеу, ??тты?тау, кешірім жасау, табысу сия?ты адамгершілік ?асиеттер к?рініс тауып, кейінгі ?рпа?тар сондай жа?сы ?негеден ?лгі ал?ан.

Наурызды? айры?ша т?лім-т?рбиелік, ?лгі-?негелік, с?н-салтанатты?, м?рт-жомартты?, ?адір-?асиеттілік нышан белгілері мен таным ??ымдарыны? ?лгі т?рлері ?те к?п.

Оны? барлы?ы ?р адамды жо?ары саналылы??а, ?дептілікке, ?негелікке, бауырмалды??а, к?ргенділікке, ізгілік пен білімділікке баурайды. Наурыз мерекесін асы?а к?тетініміз, ерекше даярланатынымыз содан болса керек.

?азір батыс елдері демократия деп ж?р ?ой, оны бізді? ата-бабаларымыз осыдан ж?здеген жылдар б?рын ?алыптастыр?ан, Патшалар ?з та?ы мен билігін наурызда бір к?н кедей-кепшікке беруді д?ст?рге айналдыр?ан.

?лысты? ?лы к?ні ж?мыс істемейді, іс бастамайды, ешкімді ренжітпейді, ?зі де ренжімейді, дауыс к?термейді, ?бес с?йлемейді, шарап ішпейді, ??рбанды? шалмайды.

Б?л к?ні барлы? даланы ?ызыр ата аралайды деп ?йіні? есігін ашып отырады. Жастар ?лкен кісілерден бата с?райды, жігіттер ?ыздар?а сый-сияпат жасайды. Ренжісіп ?ал?ан азаматтар бір-бірінен кешірім с?райды.

Айта кету керек, елімізді? о?т?стігіне к?ктем ерте келеді, т?р?ындар да ?лтты? ?нерді айры?ша ?адір т?тады. Сонды?тан да О?т?стік ?аза?стан облысында Наурыз мейрамы ерекше тойланады. Б?л мерекеге дайынды? алдын ала ж?ргізіледі. Облыс, аудан ж?не ауыл ?кімшіліктеріні? ?йымдастыруымен на?ты іс-шаралар ж?зеге асырылады. А?ша??ан киіз ?йлер тігіледі. Наурыз ?арса?ында ?р отбасы ?з ?йіні? айналасын тазартады. Б?л іске мекемелер мен жеке адамдар да ?уана кіріседі. К?шелерді тазалау ж?мыстарына барлы? адам ?атысады. ?зім жуырда о?т?стік ??ірдегі жолдастарыма хабарласып едім, олар Наурыз?а дайынды? ?ар?ынды ж?ргізіліп жат?анын айтты.

Ал Наурыз мерекесі к?ндері о?т?стікте ?она?тар?а ?лтты? та?амдар ?сынылады. Театрландырыл?ан к?ріністер к?рсетіледі. ?лтты? ат спортынан жарыстар ?теді. Соны? ішінде к?кпарды? орны б?лек. ?рбір ауылды? командасы тартыс?а т?седі. ?аза?ша к?рес, ар?ан тарту, ба?ан?а ?рмелеп, ж?лде алу секілді жарыстар ?ызы?ты болады. Гір к?теру, ж?гіру сия?ты ?азіргі заман?ы спортты? шаралар да ?теді. Ж?не бір айта кетерлігі Наурыз мейрамында жа?сы ырыммен к?шелер мен ала?дар?а тал-теректер отыр?ызылады. Б?л іске де к?рі де, жас та ?атысып, оны? т?рбиелік м?ніне назар аударады.

Наурыз мерекесіне т?н — к?пшілікке наурыз к?же даярланады, ол та?ам жеті т?рлі д?мнен даярлануы шарт. Халы?та наурыз к?жені тойып ішкен адам келесі жыл?а дейін ішім-жемнен тарлы? к?рмейді деген ??ым бар.

?й иесі ?лкен кісілерден наурыз к?жеге бата с?райды. Ол кісілер:

«П?ле-жала жерге енсін!

Т?рт т?лік а?ты болсын!

?рісі? мал?а,?йі? жан?а толсын!

А? мол болсын!» деп бата беріледі.

Т?уелсіздігімізді? 20 жылды? мерейтойы ?арсанында бізді? мемлекетімізде Наурыз мейрамы 21-22-23 Наурыз к?ндерінде елімізді? б?кіл аума?ында тойланба?. Хал?ымыз?а Жа?а жыл, «Бейбітшілік пен жасампазды?ты? 20 жылы» ?рбір отбасына тола?ай табыстармен, жа?сылы?тар ?келсін!

АСТАНА. ?азА?парат. Айдар Оспаналиев.

Наурыз — бірлікті?, татулы?ты?, е?бекті?, ізгілікті? мерекесі- депутат ?. Бект?реев

Рубрика: ?аза?стан тарихы

Просмотр содержимого документа
«Наурыз — бірлікті?, татулы?ты?, е?бекті?, ізгілікті? мерекесі»

Осы ұлық мейрамның маңызы туралы, ерекшеліктері жайлы ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Өстемір Бектөреев былай деп әңгімелейді. - Наурыз — шығыс елдерінің бүкілхалықтық мейрамы, Ұлыстың ұлы күні. Наурыз шығыс халықтарында жыл басы мерекесі ретінде тойланып, ерекше күн ретінде аталып өтіледі. Қазақ халқы да Наурыз мерекесін айрықша бағалап, оны жыл сайын тойлап отыруды салт-дәстүрге айландырған.

Шығыстың данышпандары Махмұд Қашқари, Омар Хаямнан бастап қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев, Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Сәкен Сейфуллин сынды ұлт қайраткерлері де Наурыз туралы еңбектер, өлеңдер, асыл сөздер жазып қалдырған.

Кеңес Үкіметінің солақай саясатының салдарынан Наурызда Құран оқылмаса да, діни мереке ретінде бағаланып, оны 1926 жылдан бастап атап өтуге тиым салынған еді. Содан ұзақ жылдар бойы мемлекеттік деңгейде тойланбады. Бірақ ескінің көзін көрген қарияларымыз ауылдық жерлерде наурыз көже даярлап, отбасылық мереке ретінде тойлап келген.

Еліміз Тәуелсіздік алғаннан кейін Наурыз мемлекеттік деңгейде барлық қалаларда, облыс, аудан орталықтарында, ауылдарда бүкілхалықтық мереке ретінде тойланып келе жатыр.

Наурыз мерекесі үш күн тойлантынын халқымыз қуана қабылдады. Қазақстан Президенті — Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 2008 жылы Наурыз мейрамын жаңа тұрғыда мерекелеу қажет екенін айтқан болатын. Мемлекет басшысының осы бастамасына байланысты Парламентке заң жобасы келіп түсті. 2009 жылы 4 наурыз күні Мәжіліс «Қазақстан Республикасындағы мерекелер туралы» қолданыстағы заңға өзгеріс енгізуді көздейтін заң жобасын мақұлдады. Кейін Сенат қарап, қабылданған заңға Қазақстан Президенті қол қойды. Сол заңға сәйкес мемлекеттік мереке Наурыз мейрамы бір күннің орнына үш күн бойы, яғни, 21-22-23 наурыз күндері мерекеленетін болды.

Наурыз мерекесі күні — қасиетті күн. Данышпан ата-бабаларымыз бұл күнді табиғаттың айрықша белгілерін ескере отырып белгілеген. Наурыз айын ерекше қасиеті бар ай ретінде бағалаған.

Күн мен түн теңелетін күн, төрт түлік мал төлдейтін ай, табиғаттағы барлық жәндіктер мен өсімдіктерге жан бітетін ай. Қыстың соңы, көктемнің басы жыл құстары келе бастайды.

Самарқанның көк тасы жібитін күн. Сол себептен де табиғаттың тылсымы мен ғалам ғажайыптарын терең ұғына білген ата-бабаларымыз бұл күнді Жыл басы деп есептеген.

Наурыз шығыс елдері үшін бірліктің, татулықтың, еңбектің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі ретінде тойланған. Сондықтан да болар, бұл күні шаттанбайтын, қуанбайтын, мейірленбейтін адам болмаған.

Бұл күні жақсы тілек тілеу, құттықтау, кешірім жасау, табысу сияқты адамгершілік қасиеттер көрініс тауып, кейінгі ұрпақтар сондай жақсы өнегеден үлгі алған.

Наурыздың айрықша тәлім-тәрбиелік, үлгі-өнегелік, сән-салтанаттық, мәрт-жомарттық, қадір-қасиеттілік нышан белгілері мен таным ұғымдарының үлгі түрлері өте көп.

Оның барлығы әр адамды жоғары саналылыққа, әдептілікке, өнегелікке, бауырмалдыққа, көргенділікке, ізгілік пен білімділікке баурайды. Наурыз мерекесін асыға күтетініміз, ерекше даярланатынымыз содан болса керек.

Қазір батыс елдері демократия деп жүр ғой, оны біздің ата-бабаларымыз осыдан жүздеген жылдар бұрын қалыптастырған, Патшалар өз тағы мен билігін наурызда бір күн кедей-кепшікке беруді дәстүрге айналдырған.

Ұлыстың ұлы күні жұмыс істемейді, іс бастамайды, ешкімді ренжітпейді, өзі де ренжімейді, дауыс көтермейді, әбес сөйлемейді, шарап ішпейді, құрбандық шалмайды.

Бұл күні барлық даланы Қызыр ата аралайды деп үйінің есігін ашып отырады. Жастар үлкен кісілерден бата сұрайды, жігіттер қыздарға сый-сияпат жасайды. Ренжісіп қалған азаматтар бір-бірінен кешірім сұрайды.

Айта кету керек, еліміздің оңтүстігіне көктем ерте келеді, тұрғындар да ұлттық өнерді айрықша қадір тұтады. Сондықтан да Оңтүстік Қазақстан облысында Наурыз мейрамы ерекше тойланады. Бұл мерекеге дайындық алдын ала жүргізіледі. Облыс, аудан және ауыл әкімшіліктерінің ұйымдастыруымен нақты іс-шаралар жүзеге асырылады. Ақшаңқан киіз үйлер тігіледі. Наурыз қарсаңында әр отбасы өз үйінің айналасын тазартады. Бұл іске мекемелер мен жеке адамдар да қуана кіріседі. Көшелерді тазалау жұмыстарына барлық адам қатысады. Өзім жуырда оңтүстік өңірдегі жолдастарыма хабарласып едім, олар Наурызға дайындық қарқынды жүргізіліп жатқанын айтты.

Ал Наурыз мерекесі күндері оңтүстікте қонақтарға ұлттық тағамдар ұсынылады. Театрландырылған көріністер көрсетіледі. Ұлттық ат спортынан жарыстар өтеді. Соның ішінде көкпардың орны бөлек. Әрбір ауылдың командасы тартысқа түседі. Қазақша күрес, арқан тарту, бағанға өрмелеп, жүлде алу секілді жарыстар қызықты болады. Гір көтеру, жүгіру сияқты қазіргі заманғы спорттық шаралар да өтеді. Және бір айта кетерлігі Наурыз мейрамында жақсы ырыммен көшелер мен алаңдарға тал-теректер отырғызылады. Бұл іске де кәрі де, жас та қатысып, оның тәрбиелік мәніне назар аударады.

Наурыз мерекесіне тән — көпшілікке наурыз көже даярланады, ол тағам жеті түрлі дәмнен даярлануы шарт. Халықта наурыз көжені тойып ішкен адам келесі жылға дейін ішім-жемнен тарлық көрмейді деген ұғым бар.

Үй иесі үлкен кісілерден наурыз көжеге бата сұрайды. Ол кісілер:

«Пәле-жала жерге енсін!

Төрт түлік ақты болсын!

Өрісің малға,үйің жанға толсын!

Ақ мол болсын!» деп бата беріледі.

Тәуелсіздігіміздің 20 жылдық мерейтойы қарсанында біздің мемлекетімізде Наурыз мейрамы 21-22-23 Наурыз күндерінде еліміздің бүкіл аумағында тойланбақ. Халқымызға Жаңа жыл, «Бейбітшілік пен жасампаздықтың 20 жылы» әрбір отбасына толағай табыстармен, жақсылықтар әкелсін!