Mahsulotlar narxini shakllantirish

Mahsulotlar narxini shakllantirish va reklama

Buxoro shahar kasb hunar maktabi o’qituvchisi

Aslanova Dilnoza

Bozor iqtisodiyoti sharoitida tovarni ishlab chiqarish asosiy muammo emas. Asosiy muammo – tovarni sotish hisoblanadi. Chunki kuchli raqobat sharoitida tovarni maqbul narx darajasida sotish uchun juda katta bilim, mahorat va tajriba kerak bo‘ladi. Buning uchun tovarni sotish shakllarini bilishingiz zarur.Agar siz tovarlarni sotishni chakana savdo shoxobchasi orqali tashkil qilmoqchi bo‘lsangiz, uni quyidagi sxemada ifodalangan shakllaridan foydalanishingiz mumkin.Agar siz kundalik ro‘zg‘orda ishlatiluvchi, standart yoki texnik jihatdan u qadar murakkab bo‘lmagan tovarlarni sotmoqchi bo‘lsangiz, u holdasavdoni o‘ziga o‘zi xizmat ko‘rsatish shaklida tashkil etishingiz mumkin.Bunda xaridorlar maxsus peshtaxtalarga joylashtirilgan tovarlarni o‘zlari ko‘rib, tanlab, ularni sotib olish istagi bo‘lgan holatda hisob-kitob amalga oshiriladigan joyga olib keladilar. Buning qulay tomoni – xaridorning o‘ziga erkin tanlash imkoniyati yaratilib, unga bevosita xizmat ko‘rsatish vaqti tejaladi. Hozirda ko‘plab supermarketlarda tovarlarni sotish xuddi shunday shaklda tashkil etilgan.Agar siz har doim ham sotuvda bo‘lmaydigan, cheklangan tovarlar bilan savdo qilsangiz, u holda mijozlardan tovarlarni oldindan buyurtma qabul qilgan holda sotishniyo‘lga qo‘yishingiz mumkin. Ushbu holatda xaridorlar o‘zlari uchun zarur bo‘lgan tovarni oldindan buyurtma qiladilar. Buyurtmalar kelishilgan muddatda magazindan olinishi yoki uy, ish joyiga yetkazilishi mumkin. Qulayligi: xaridor tovarni o‘z vaqtida va kafolatli tarzda sotib oladi; sotuvchi doimiy mijozga ega bo‘lgani holda, kafolatli sotish imkoniga ega bo‘ladi.Murakkab va raqobat kuchli bo‘lgan sharoitdagi tovarlarni sotishdamijoz hurmatini qozonishning samarali yo‘li –yakka tartibda xizmat ko‘rsatishdir. Bunda siz tovar sotishni har bir xaridorga alohida xizmat ko‘rsatish shaklida tashkil etasiz. Xaridorga tovarlarni tanlashda yordamlashib, tovardan foydalanish bo‘yicha maslahatlar berasiz, tovarni qadoqlab, xaridorga taqdim etasiz. Shuningdek, xaridor bilan hisob-kitob qilishning barcha shakllari, sotishdan keyingi xizmat ko‘rsatish, xaridor xohishiga ko‘ra manzilga yetkazib berish, tovar qaytarilgan holatda qabul qilib olishni ham yo‘lga qo‘yasiz.Agar siz maishiy texnika vositalari, mebel va boshqa jihozlarni sotmoqchi bo‘lsangiz,erkin namoyishga qo‘ygan holda sotish shaklidan foydalanganingiz ma’qul. Savdo maydonchasiga qo‘yilgan tovarlar bilan xaridor mustaqil tarzda tanishib chiqadi, zarur hollarda siz u tanlagan tovarning sifatini tekshirib, maslahatlar berasiz, tovarni qadoqlab, xaridorga taqdim etasiz.Agar sizning tovarlaringiz hajm jihatidan katta, tashish qiyin bo‘lsa, u holda tovarlarni namunalari bo‘yicha sotish shaklidan foydalanish qulaydir. Xaridorlar mustaqil holda yoki sotuvchi kuzatuvida savdo zaliga qo‘yilgan namunalar bilan tanishib chiqadi. Tovar tanlanib va haqi to‘lab bo‘linganidan keyin siz tovarni magazin omboridan xaridorga keltirib yoki uning uyiga yetkazib berishingiz mumkin.Hozirgi aloqa texnologiyalari rivojlangan sharoitdatelefon orqali sotish samarali shakllardan biri hisoblanadi. Ushbu shakl tovarlarni sotishning faol, erkin shakli bo‘lib, bunda sotuvchi mijozlarni telefon orqali reklama qilish vositasida jalb etadi. Siz murakkab mahsulot yoki xizmatlar, masalan, injiniring xizmatlari, qurilish, axborot texnologiyalari mahsulotlari uchun maslahat berish orqali sotish shaklini tanlashingiz to‘g‘ri hisoblanadi. Bunda siz sotuvchi sifatida mutaxassis-maslahatchilarni jalb etib, ular xaridorlarga tovar to‘g‘risida zarur ma’lumotlarni yetkazishi lozim bo‘ladi. o‘zaro muhokama qilish asosida sotishda tovar bo‘yicha fikr-mulohazalar tinglanadi, sotuvchi va xaridor o‘rtasida o‘zaro tushunish, umumiy nuqtayi nazar hissini shakllantirishga harakat qilinadi. Siz tovar sotishni muvaffaqiyatli amalga oshirmoqchi bo‘lsangiz, uning har bir bosqichiga e’tibor qaratishingiz lozim.Muloqotga kirishish va aloqa o‘rnatish. Sotishning dastlabki bosqichi bo‘lgan bu jarayon ayni paytda uning natijasini ham belgilab beradi. Siz xaridor bilan muloqotga kirishar ekansiz, eng avvalo uning ishonchini qozonishingiz zarur. Xaridor sizning so‘zlaringizdan har qanday holda ham o‘z tovarini sotmoqchi bo‘lgan kishini emas, balki o‘z xohish-istagini to‘liq tushunishga harakat qilayotgan hamkorni tasavvur etishi lozim. Aks holda bu bosqichning ikkinchi qismi – aloqa o‘rnatish amalga oshmaydi. To‘g‘ri, ehtimol xaridor sizning tovaringizni sotib olar, biroq u sizning doimiy mijozingiz va hamkoringizga aylanmay qolishi mumkin. Shuning uchun xaridorni tinglash va ehtiyojini aniqlashmuhim hisoblanadi. Siz xaridorni o‘z istaklarini to‘liq ifodalashiga imkon bering va uni diqqat bilan tinglayotganingizga ishontiring. Balki xaridor o‘z ehtiyojini yetarli darajada ifodalay olmas. Siz uning ehtiyojini to‘g‘ri aniqlashga harakat qiling.Xaridor ehtiyoji aniqlangandan keyingi bosqich – unga tovarni namoyish etish va dalillarkeltirish hisoblanadi. Chunki xaridorda haqiqatan ham o‘z ehtiyojidagi tovar namoyish etilganiga shubha bo‘lishi mumkin. Bu boradagi dalillar xaridorni har qanday holatda ham to‘g‘ri tovar tanlanganiga ishontirishga emas, balki tovarni uning ehtiyojiga mos ekanligini ifodalovchi qo‘shimcha ma’lumotlar keltirishga xizmat qilishi lozim. Xaridor tomonidan e’tiroz bildirilishiga imkon yaratish zarur. Bu boradagi to‘g‘ri yo‘l – e’tirozga javob qaytarish hisoblanadi. Biroq javob

xaridorning tovar borasidagi shubha va e’tiroziga asosli hamda haqqoniy bo‘lishi kerak.Yuqoridagi bosqichlarning to‘g‘ri amalga oshirilishi yakuniy bosqich –sotishni amalga oshirishga imkon yaratadi. Siz tomoningizdan tovarni sotish shakllari va bosqichlarini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilishi nafaqat sotish hajmini oshiradi, balki doimiy mijozlar doirangizni shakllantirishga imkon yaratadi. reklama lotincha so‘z bo‘lib, «reclamo» – qichqiraman, jar solaman, degan ma’nolarni anglatadi. Kengroq ma’noda esa, turli yo‘llar bilan ommaviy e’lon qilish, bildirish, hammaning diqqatini tortish uchun qilingan sa’y-harakatdir.Reklama marketing, axborot berish, ma’rifiy, iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarni bajaradi.