Та?ырыбы: Кешірімділік – к??іл ке?дігі
Саба?ты? ма?саты: балалармен еркін ?арым-?атынас жасай отырып, ?кпе-реніщті? зиянын ??ындыру; «кешірім», «кешірімділік», «кешірім с?рау» ??мыдарыны? м?ні мен ма?ызыны? тікелей адам?а немесе айнала ?орша?ан орта?а тигізетін ?серін ??ындыру.
?тілу т?рі: ой-пікір
К?рнектілігі:та?ырып?а байланысты слайд,?анатты с?здер, фото суреттер,?уен
Шатты? ше?бері
Балалар, б?гін сіз бен бізді? тамаша кездесулерімізді? та?ы бір с?ті туды. Сіздерді? ??ыпты, келісті, бауырмал, жайдарлы, бейбіт ж?здері?ізді к?ріп т?р?аныма ?те ?уаныштымын. Б?гінгі шатты? ше?беріміз амандасуды? ерекше жар?ын к?рінісі болсыншы. ?ане, ?стел ?стіндегі д??гелекшелерді ала ?ойы?ыздар. (Балалар ше?берде екі-екіден біріне-бірі ?арап т?рады). Егер д??гелекте к?лімдеу белгісі т?рса, бі-біріне к?лімдеп ишаратпен амандасу, егер ала?ан суреті т?рса, ?олдасып амандасу; ж?рек белгісінде ??ща?тасып амандасу, к?н белгісінде жылы с?здер айтып амандасу керек.
«Бала ?детті жасынан тамызы?тап жинайды» деп Ж. Аймауытов атамыз айт?андай, б?гінгі саба?ымызды? негізгі ма?саты – «кешірім», «кешірім с?рау», «кешірімділік» с?здеріні? м?ні мен ма?ызын т?сініп, кешіре білуге ?йрену.
М.Ма?атаевты? «Кешірі?дер» ?ле?і
Кешірі?дер,туыстар,
Кешірі?дер,а?айын.
?р к?кірек бейба??а ?кпеледі? талайы?.
Кірсіз к??іл а? туын
Жо?ары ?стап,а?айын
А? киімге оранып,алдары?а барайын.
Кешірі?дер,жарандар,
?оша?аны? болайын.
Сый с?ра?ам жасы?нан,
Мейір к?ткем ?арты?нан.
Еркелеп ем сендерге,
Емін еркін шар? ?р?ам.
Екенмін ?ой ант?р?ан
С?з ергізіп артымнан,
Арыла алмай келемін
Бала к?нгі ?алпымнан.
Кешірі?дер,достарым,
Кешірі?дер,?астарым.
Есім кіре бастады,
Мен-мен емес,бас?амын.
Еркелікті тастадым
Естері?е ал?айсы? еркін ж?рген ?ал?аны.
Бейне-с?ра? ?дісі:
Балалар, «кешірімс?рай білу», «кешіре білу» деген ??ымдарды сарап?а салмасб?рын,сіздерді? назарлары?ыз?а?з??рдастары?ызды??йымдастыр?ан бейне-таспаны ?сынамын.
Жетелеу с?ра?тары:
1.Кешірім с?ра?ан с?ті? болды ма?
2. ?кпелеп,ренжігенде ?здері?ді ?алай сезінесі?дер?
3.Кешіре білу ?иын ба,кешірім с?рау ?иын ба?
4.Сені к?біне ?андай жа?дайлар ?кпелетіп,ренжітеді?
5. Айнала?нан не ?шін кешірім с?рап еді??
«Жа?а а?парат ж?не мені? пікірім ?дісі»
№
Пікірлер
Мені? пікірім
1.
?кпе,реніш адамдар арасында?ы жа?ымды ?арым-?атынас?а н??сан келтіріп,?зар т?сінісбеушілік тудырады.
2.
?кпе,ренішке бой алдырмай,адамдар?а т?сіністікпен,ізгілікпен,??рметпен ?арау?а ?мтылу керек. М??алім мен о?ушы арасы.
3.
?кпе, реніш – адамны? к??іл-к?йіне,денсаулы?ына кері ?сер етеді. Ата-ана мен бала арасы.
4.
Айнала?а ыл?и ?кпелеп, ренішпен ?арау,риза болмау т?рлі аурулар?а шалды?тырады.
«?зіммен-?зім» психологиялы? тренингі
О?ушылар?а ?кпе-ренішті? зиянынан бойын аула? ?стау,іштегі ?кпе-реніштен ??тылу ма?сатында «?зіммен-?зім» ?дістемелік т?сілін ?йымдастырамын.
Классикалы? музыка жіберіледі.
*К?здері?ді ж?мып, манаура?ан ?алып?а келі?дер.
*Демдері?ді ішке алып,сырт?а шы?ары?дар ж?не содан со? аз ?ана ?зіліс жаса?дар
*Енді со??ы кездердегі ?кпе-реніштері?ді еске т?сірі?дер.(Кімге, не себепті ренжіді??)
*Осы ?кпе-реніштер б?лт болып сені? іші?де орналысып ал?ан екен.Ол мына кіндіктері?ні? т?сында т?р.Енді сол жерге сауса?тары?ды апарып, ?кпе-реніш б?лтын к?теріп ал?андай сезіні?дер. Бірте-біртеб?лттыжо?арык?теріпауыздары?ызданшы?арыпжібері?іздер.
Енді оны?орнын жа?сы ?асиеттерментолы?тырайы?.
К?нні? шуа?ындай осы жа?сы ?асиеттерді? ішінен б?гінгі саба?ымыз?а ?атысты ?асиетті алып,ішімізге орналастырайы?.
Осыны? ішіндегіе?ма?ызды ?асиетдеп ненік?рсетереді?іздер.
*Адамгершілік.
Олай болса,оны ж?регімізге орналастырыпалайы?. ?ане,адамгершілігі мол ке? пейілді ж?регімізге ?ол со?ып ?ояйы?.
«Кешірімді жан»
О?ушыларды? ішіндегі е? кешірімді жанды аны?тау ма?сатында жа?даятпен байланыстыра отырып с?ра??а жауап аламын.
Е? к?п (+) жина?ан о?ушыны? ж?регі ке?, кешірімді деп танылады.
№1жа?даят
Мектепте ?р сыныптан бір о?ушы ?атыстырылатын жарысты? бол?алы жат?анын к?ні б?рын біліп ?ойды.?зі?ді е? бірінші барып тіркетіп ?ой?аны?ды сыныбы?,біліп ?ойып ренжіп ?алды делік.Сені е? бірінші кешіретін ?ш сыныптасы?ды ата.
№2жа?даят
Екі сыныптас шатасып ?алды делік.Ара?а т?сіп екі жа?та да тыныштандыру?а к?ш салатын екі сыныптасы?ды ата.
№3жа?даят
Дене шыны?тыру саба?ы басталар кезде,бір жабды?ты б?р?із б?лдіріп алды?ыздар.Ал м??алім келгенде бірінші болып кім мойындар еді.Бір о?ушыны белгіле.
Е? к?п (+)белгісін жина?ан адам е? кешірімді, ке? пейілді адам.?ол со?ып ?ошемет к?рсетіледі.
М?тінмен ж?мыс. О?ушылар?а кешірімділікті? пайдасы мен ?ажеттілігін ??ындыру ма?сатында «О?ып ?йренейік» айдарынан А.Бейсебайды? «Кешірімні? к?ші» м?тінімен
танысу.
К?нделікті ?мірде к?п н?рсені бай?амайсы?, ?адірін біліп, ба?аламай жатасы?. ?мірде ?з ойла?анымыздай болмай, ?ателесіп жатса?, к?бінесе кін?ліні іздейміз. ?згелерге кін? ?ойып, ?кпе-реніш танытамыз. ?ателеспейтін адам болмайды, сонды?тан кешіре де білу керек. Ал кек са?тау адамдар?а деген жек к?рушілік, сенімсіздік ту?ызып, жа?дайды ушы?тырып жібереді. ?згелерге деген ?кпе, реніш, ашу адам ?мірін ?ызы?сыз етіп, ?зін ба?ытсыз сезінтіп, денсаулы?ын нашарлатады. Кешірімді болмай, ?з жан д?ниемізді ?инап, ?зімізге зиян келтіреміз. Ж?регімізге салма? саламыз. Ал ?згелерді кешірген кезде, бойымыз же?ілдеп, ол адам?а жа?сылы? жаса?андай боламыз. Алайда біреуді кешіру – е? алдыменен, ?зімізге жаса?ан жа?сылы? екенін т?сінгеніміз абзал. ?згелерді ыл?и ренжітетін адамдар неліктен осындай ?адам?а, ?рекетке баратыны жайлы ойланып к?рейік.
Кешіру деген ол адамды т?сіну шы?ар. Егер адам?а т?сінушілікпен ?араса?, сол с?тте-а? ол адам?а еш?андай да ?кпелемейсі?. ?йткені осындай жа?дайда ?зім не істер едім деп ?зі?е с?ра? ?оясы?. ?зі?ді оларды? орнына ?ойып, м?мкін, ерте? мен оны? орнында болармын деп ойлайсы?. Сол кезде кешіру о?айыра? болады. Е? бастысы айнала?а жа?сы ниетпен ?арап, жа?сы к?рсе?, оларды? ?ателігін кешіре де аласы?. Бас?аларды жа?сы к?ру ?шін ?зі?ді ?зі? сыйлап, жа?сы к?руі? керек. Ал ?зін жа?сы к?ретін, сыйлайтын адам, ?з жан д?ниесін жаман сезімдермен ластап, ауырлатпайды.
Біз барлы?ына кешіріммен, сыйласты?пен, т?сіністікпен, сергектікпен ?арау?а тиіспіз. ?йткені ?мір сондай тамаша, біз ал?а ?арай тек ?ана адал ниет, ізгі істермен ж?рсек, игілікке жетеміз.
Жетелеу с?ра?тары:
?сиет ??гімесіні? басты ма?ынасы неде?
«Кешіру - ?згеніт?сінугетырысу» дегенді?алайт?сінесі?дер?
Д?йекс?з» ?дісіндео?ушылар?здеріне?на?анпікірді т?сіндіреді.
Адам кешірімшіл болып, кешіре білуге ?йренгенде ?мір ?уаныш?а, жа?сылы??а толы болады. Ондай адам?зімен-?зі, ?згелермен?йлесімділікте?мірс?реді.
Кешірімшіл болу – айнала?адеген мейірімді болуды?, а?ылды?, ?зара т?сінісуді? к?рінісі. Адамдар ?згелерді кешіруар?ылымейірімді бола т?седі.
?ателікжасап, кін?лібол?андарменс?йлескенде оларды? жан ай?айын, тілектерінты?да, ж?рдемберуге, ?тініштерін ты?дау?а?зір бол. Оларды? жа?сы ниеткеауысуынажа?дайту?ызып, ?айырымды, игі істер жасауынак?мектес.
Кешіре білген адам – к?шті адам.
А.Й?гінеки
Кемшіліксіз адам болмайды. Білмегендіктен, т?жірибесіздіктен ?ателесулер болады. ?ателесу – кін?лі болу. Кін?сін мойындау ?ркімні? ?олынан келе бермейді. Ал ж?н с?зге т?сіне жы?ылып, кін?сін мойындап, ?атесін т?зей білу – а?ылдылы?ты?, ?айраттылы?ты? белгісі.
Б.Момыш?лы
Неге екені белгісіз, к?біне-к?п ренішті кездероралады есіне. ?уаныш аз сия?ты, к??ілге д?т боларышамалы. Реніш жа?ы?лде?айда басым жатыр. К??ілді ж?детеді. Іштежат?анбітеу жарадай ж?ректі сыздатады.
С.М?ратбеков
Жаманды? кешіребілмеуден туады. Егердебіз кешірімшілболса?, ызаланбас едік. Сонда бізге б?рі де жа?сы к?рінер еді. Егердебір н?рсе к??ілдегідейболмаса, ашуланасы?.
Тілекшо?ы – «Ж?ректен ж?рекке»
М??алім балаларды «Ж?ректен-ж?рекке» ше?беріне ша?ырып, ?олдарына г?лдерді таратып, оны? н?зіктігіне, с?йкімділігіне назар аудартады. Са?ат тіліні? ?оз?алысы бойынша балалар бір-бірінетілек айтып, ?олында?ы г?лдерінк?ршісіне ?сынады. Осылайша, ?р бала жанында?ы баланы?г?лін?зг?ліне?осып, келесібала?ажал?астырады. Г?лдербірте-бірте?лкейіп, «Тілекшо?ына»айналып, м??алімні??зінеоралады. Олар?арахметайтылып, ?р?ашандаайнала?ат?сіністікпен?араса?, осы ?лкейіпорал?анг?лшо?ысия?тыодан да ?лкейіпжа?сылы?бопоралатынынайтыпсаба?тыая?таймын.
М??алім:
?кпелейсалып, кешіруо?айемес. Дегенмен, кешірімді бол, «Кешіре білгенк?шті адам»
Алихан:
Кешірімді бол, себебі кез-келген адам т?рмыс-тіршілікте ?ателік жіберуі м?мкін.
Даяна:
Кешірімді бол, себебітіл табысуды? басты кілті – кешірім с?рау болып табылады.
Майда:
Кешірімді бол, ?мірдеадамны? ашулану, ызалану сезімін тудыратын ?рт?рлі жа?даяттарболуы м?мкін.
Ермухан:
Кешірімді бол, себебі са?ан ?мірді? ?лі де сыйлар ?ызы?ы к?п.
Аяла:
Кешірімді бол, себебі реніш денсаулы??а зиян.
Жанель:
Кешірімді бол, себебі ?ызулы?пен жасал?ан іс-?рекетті? арты - ?кініш не ?ай?ы?а ?ласуы м?мкін.
Анель:
Кешірімді бол, себебі ?кпе-ренішпен ж?ріп ?зі?ді жо?алтып алуы? м?мкін.
Осылай о?ушылартілегін жал?астырады.