Бандама:?аза? тілі мен ?дебиет саба?тарында тіл дамыту ж?мыстарын халы?ты? педагогикамен ?штастыру.
Бандама:?аза? тілі мен ?дебиет саба?тарында тіл дамыту ж?мыстарын халы?ты? педагогикамен ?штастыру.
?ай заманда болмасын адамзат алдында т?ратын ?лы м?рат-міндеттерді? е? бастысы-?зіні? ісі?,?мірін жал?астыратын салауатты,саналы ?рпа? т?рбиелеу. ?рпа? т?рбиесі келешек ?о?ам ?амын ойлау болып табылады.Сол келешек ?о?ам иелерін жан-жа?ты жетілген,а?ыл-парасаты мол, м?дени-?ылыми ?ресі озы? азамат етіп т?рбиелеу бізді? де ?о?ам алдында?ы борышымыз. Ал пайымды,білімді, м?дениетті,
іскер,е?бекшіл азамат т?рбиелеуді адамзатты? а?ыл-ойы мен м?дениетіні? дамуында?ы ба?алы байлы?ты? б?рін игере отырып ж?не оны б?гінгі ?рпа?ты? санасына ?стазды? шеберлікпен біртіндеп сі?іру ар?ылы ?ана ж?зеге асыру?а болады.
Ал, жастарды жан-жа?ты ?абілетті азамат етіп ?сіруде халы?ты? салт-д?ст?рлерді? т?лім-т?рбиелік,білім-танымды? р?лі орасан зор. ?з ?рпа?ыны? «сегіз ?ырлы,бір сырлы», ?негелі, ?нерлі болып ?суін ма?сат еткен ата-бабамыз ?з бойында?ы бар асыл ?асиеттерін ?лденеше ?асырлар бойы ?ле?-жырмен насихаттады. ?сіресе, «?нер алды-?ызыл тіл», «Жер астында жат?анды-?азбай ?арап тіл табар» деп саналы с?зді сары алтыннан арты? ба?ала?ан хал?ымыз тілді т?рбиені? п?рменді ??ралы,а?ыл-ойды? асыл ?оймасы деп таныды.
Елімізді? ежелден д?ріптеп,?астерлеп келген ?лтты? ?неріні? тегін тектеу,болмысын тану,оны? асылын тарихты? рухани к?ш-керуеніне ілестіріп отыру ар?ылы б?гінгі ж?не болаша? ?рпа? ?амын ?амдау-?скеле? ?мір талабы.
Келешек ?о?ам м?шелерін инабатты,ізгі жандар етіп т?рбиелеуді о?у процесіне басты ?зекті м?селе еткен ж?н. Сонды?тан саба?та ж?не сыныптан тыс м?дени іс-шараларды «Атамекен» ба?дарламасыны? «Шаhар», «С?нбес ж?лдыздар», «Бейнелер сыры» «Домбыра-дастан», «Наурыз», «Зергер», «К?кпар», «Ою-?рнек», сия?ты шы?армашылы? ба?ыттырын ?сынамын.
Саба? барысында « С?нбес ж?лдыздар», батырлар туралы та?ырыптарды ?ткенде «Бабалар ?сиеті», ?аза?стан территориясында орналас?ан к?не ?алаларды? (Отырар,Тараз,Иассы,Т?ркістан,тб.) тарихы туралы ?ткенде «Шаhар», ?лтты? ?ол?нер туралы та?ырыптар кезінде «Зергер», ?ор?ыт ата,Махм?т ?аш?ари,?л Фараби, Ж?сіп Балас??ын,т.б. О?улы?та?ы ?ар?аралы тас м?сіндері,Семей ?аласыны? тарихы «Бейнелер сыры» сия?ты дерек к?здерін пайдаланамын.
«Т?рбие-табалдыры?тан басталады»-дегендей,
о?ушыларды мектепке келген к?ннен бастап парасат биігіне, адамгершілікке т?рбиелеу-ата-ананы? т?рбиешілерді?,?стаздарды? міндеті. Мысалы Ы.Алтынсаринні? ??гімелерінде б?гінгі т?рбие ж?мысында к?п айтылатын иманды?,инабаттылы?,адамгершілік, кішіпейілдік, е?бекс?йгіштік,??ыптылы?,шыдамдылы? сынды ?асиеттер «Асан мен ?сен», «Бір уыс ма?та», «?рмекші»,??мыср?а ?арлы?аш», «Шеше мен бала», «Мейірімді бала», «Асыл ш?п» ??гімелерінде ?тымды к?теріледі. М?нда?ы образдар б?гінгі мектеп баласын адамгершілікке баулиды. Ы.Алтынсарин шы?армаларында?ы «то?сан ауыз с?зді? тобы?тай т?йінін» айтатын шешендік ?нерге баулу ?рекеті, халы?ты? педогогика ?лгілерін т?лім-т?рбие саласында ілгері дамытуы болып табылады.
Ата-т?рбиесіні? беруді? к?зі,елдігімізді, келешегімізді, егемендігімізді насихаттайтын,намысымызды ?айрайтын білім беру ж?йесі екендігін т?сіне отырып,осы дайын білімді о?ушы зердесіне жеткізуді? тиімді ?діс-т?сілдерін ?арастырамын. Саба? барысында с?ра?-жауап, аударма,?лестірме пара?шалармен ж?мыс, интеграциялан?ан саба?, саяхат саба?,ойын саба?, т.б. т?рленген ж?мыс ?зіндік н?тиже беретіндігін к?ріп ж?рмін.
?аза? тілі мен ?дебиет п?нін о?ыту барысында о?ушылар?а тек тероиялы? білім беріп ?ана ?оймай, ?лтты? ?рдісімізден хабар бере отырып,адамгершілік ?асиеттерді ?алыптыстыру м?селесіне жете назар аудару?а тырысамын. Саба?та пайдаланып ж?рген ?діс-т?сілдер мен ойын т?рлерін ?сын?ып келіп отыр.
«Д?ст?рді д?ріпте» ойыны.
Ойын?а ?атысушы?а салт-д?ст?рге байланысты суретті пара? таратылады. (Пара?та?ы суретте «Беташар», «Т?сау кесер», т.б. р?сімдер бейнеленуі м?мкін). Суретті пара?ты? бос жеріне бейнеленіп т?р?ан ?андай д?ст?р,ол туралы не біледі, т.б. есіне т?сіріп,жазып шы?ады. Жаз?анын талдап, ?ор?айды. Жеткіліксіз жерін м??алім толы?тырады.
Халы? педагогикасыны? ?айнар б?ла?ыны? бірі ма?ал- м?телдер. Ма?ал-м?телдерді мынадай т?сілдер ар?ылы пайдалан?ан тиімді ?рі ?ызы?ты:
«Ма?ал-м?тел ??растыр».
Кез келген ма?ал-м?телден екі немесе ?ш с?зді та?та?а жазамын,о?ушылар сол с?зден ма?ал-м?тел ??растырады. Мысалы: ?ста-пыша?. ?ста пыша??а жарымас. 1.іні-тыныс. 2. Ата-бала. 3 Алты?-білім.
4.А?а-жа?а, т.б.
Ма?жан Ж?мабаев ?зіні? «Педагогика туралы» е?бегінде: «?аза?ты? та?дыры,келешекте ел болуы да мектебіні? ?андай негізге ??рылуына барып тіреледі. Мектебімізді таза,бірілік h?м ?з жанымыз?а ?абысатын,
?йлесетін негізге ??рай білсек,келешегіміз ?шін тайынбай-а? серттесуге болады»-деп жаз?ан еді. Олай болса,б?гінгі к?нні? басты талабы-халы?ты? тілін,салтын,д?ст?рін бойына сі?ірген ?рпа? т?рбиелеу ?шін,халы?ты? педагогиканы о?у-т?рбие ж?мысына е?гізіп ерте?іміз ?шін ерінбей е?бек етейік.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Бандама:?аза? тілі мен ?дебиет саба?тарында тіл дамыту ж?мыстарын халы?ты? педагогикамен ?штастыру. »
Баяндама
Тақырыбы:Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында тіл дамыту жұмыстарын халықтық педагогикамен ұштастыру.
Дайындаған:Құрманғалиева М.С.
Қай заманда болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мұрат-міндеттердің ең бастысы-өзінің ісің,өмірін жалғастыратын салауатты,саналы ұрпақ тәрбиелеу. Ұрпақ тәрбиесі келешек қоғам қамын ойлау болып табылады.Сол келешек қоғам иелерін жан-жақты жетілген,ақыл-парасаты мол, мәдени-ғылыми өресі озық азамат етіп тәрбиелеу біздің де қоғам алдындағы борышымыз. Ал пайымды,білімді, мәдениетті,
іскер,еңбекшіл азамат тәрбиелеуді адамзаттың ақыл-ойы мен мәдениетінің дамуындағы бағалы байлықтың бәрін игере отырып және оны бүгінгі ұрпақтың санасына ұстаздық шеберлікпен біртіндеп сіңіру арқылы ғана жүзеге асыруға болады.
Ал, жастарды жан-жақты қабілетті азамат етіп өсіруде халықтық салт-дәстүрлердің тәлім-тәрбиелік,білім-танымдық рөлі орасан зор. Өз ұрпағының «сегіз қырлы,бір сырлы», өнегелі, өнерлі болып өсуін мақсат еткен ата-бабамыз өз бойындағы бар асыл қасиеттерін әлденеше ғасырлар бойы өлең-жырмен насихаттады. Әсіресе, «өнер алды-қызыл тіл», «Жер астында жатқанды-қазбай қарап тіл табар» деп саналы сөзді сары алтыннан артық бағалаған халқымыз тілді тәрбиенің пәрменді құралы,ақыл-ойдың асыл қоймасы деп таныды.
Еліміздің ежелден дәріптеп,қастерлеп келген ұлттық өнерінің тегін тектеу,болмысын тану,оның асылын тарихтың рухани көш-керуеніне ілестіріп отыру арқылы бүгінгі және болашақ ұрпақ қамын қамдау-өскелең өмір талабы.
Келешек қоғам мүшелерін инабатты,ізгі жандар етіп тәрбиелеуді оқу процесіне басты өзекті мәселе еткен жөн. Сондықтан сабақта және сыныптан тыс мәдени іс-шараларды «Атамекен» бағдарламасының «Шаhар», «Сөнбес жұлдыздар», «Бейнелер сыры» «Домбыра-дастан», «Наурыз», «Зергер», «Көкпар», «Ою-өрнек», сияқты шығармашылық бағыттырын ұсынамын.
Сабақ барысында « Сөнбес жұлдыздар», батырлар туралы тақырыптарды өткенде «Бабалар өсиеті», Қазақстан территориясында орналасқан көне қалалардың (Отырар,Тараз,Иассы,Түркістан,тб.) тарихы туралы өткенде «Шаhар», ұлттық қолөнер туралы тақырыптар кезінде «Зергер», Қорқыт ата,Махмұт Қашқари,Әл Фараби, Жүсіп Баласұғын,т.б. Оқулықтағы Қарқаралы тас мүсіндері,Семей қаласының тарихы «Бейнелер сыры» сияқты дерек көздерін пайдаланамын.
«Тәрбие-табалдырықтан басталады»-дегендей,
оқушыларды мектепке келген күннен бастап парасат биігіне, адамгершілікке тәрбиелеу-ата-ананың тәрбиешілердің,ұстаздардың міндеті. Мысалы Ы.Алтынсариннің әңгімелерінде бүгінгі тәрбие жұмысында көп айтылатын имандық,инабаттылық,адамгершілік, кішіпейілдік, еңбексүйгіштік,ұқыптылық,шыдамдылық сынды қасиеттер «Асан мен Үсен», «Бір уыс мақта», «Өрмекші»,құмысрқа қарлығаш», «Шеше мен бала», «Мейірімді бала», «Асыл шөп» әңгімелерінде ұтымды көтеріледі. Мұндағы образдар бүгінгі мектеп баласын адамгершілікке баулиды. Ы.Алтынсарин шығармаларындағы «тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін» айтатын шешендік өнерге баулу әрекеті, халықтық педогогика үлгілерін тәлім-тәрбие саласында ілгері дамытуы болып табылады.
Ата-тәрбиесінің берудің көзі,елдігімізді, келешегімізді, егемендігімізді насихаттайтын,намысымызды қайрайтын білім беру жүйесі екендігін түсіне отырып,осы дайын білімді оқушы зердесіне жеткізудің тиімді әдіс-тәсілдерін қарастырамын. Сабақ барысында сұрақ-жауап, аударма,үлестірме парақшалармен жұмыс, интеграцияланған сабақ, саяхат сабақ,ойын сабақ, т.б. түрленген жұмыс өзіндік нәтиже беретіндігін көріп жүрмін.
Қазақ тілі мен әдебиет пәнін оқыту барысында оқушыларға тек тероиялық білім беріп қана қоймай, ұлттық үрдісімізден хабар бере отырып,адамгершілік қасиеттерді қалыптыстыру мәселесіне жете назар аударуға тырысамын. Сабақта пайдаланып жүрген әдіс-тәсілдер мен ойын түрлерін ұсынғып келіп отыр.
«Дәстүрді дәріпте» ойыны.
Ойынға қатысушыға салт-дәстүрге байланысты суретті парақ таратылады. (Парақтағы суретте «Беташар», «Тұсау кесер», т.б. рәсімдер бейнеленуі мүмкін). Суретті парақтың бос жеріне бейнеленіп тұрған қандай дәстүр,ол туралы не біледі, т.б. есіне түсіріп,жазып шығады. Жазғанын талдап, қорғайды. Жеткіліксіз жерін мұғалім толықтырады.
Халық педагогикасының қайнар бұлағының бірі мақал- мәтелдер. Мақал-мәтелдерді мынадай тәсілдер арқылы пайдаланған тиімді әрі қызықты:
«Мақал-мәтел құрастыр».
Кез келген мақал-мәтелден екі немесе үш сөзді тақтаға жазамын,оқушылар сол сөзден мақал-мәтел құрастырады. Мысалы: ұста-пышақ. Ұста пышаққа жарымас. 1.іні-тыныс. 2. Ата-бала. 3 Алтың-білім.
4.Аға-жаға, т.б.
Мағжан Жұмабаев өзінің «Педагогика туралы» еңбегінде: «Қазақтың тағдыры,келешекте ел болуы да мектебінің қандай негізге құрылуына барып тіреледі. Мектебімізді таза,бірілік hәм өз жанымызға қабысатын,
үйлесетін негізге құрай білсек,келешегіміз үшін тайынбай-ақ серттесуге болады»-деп жазған еді. Олай болса,бүгінгі күннің басты талабы-халықтың тілін,салтын,дәстүрін бойына сіңірген ұрпақ тәрбиелеу үшін,халықтық педагогиканы оқу-тәрбие жұмысына еңгізіп ертеңіміз үшін ерінбей еңбек етейік.
