Урок-проект на тему "Семья - очаг Родины"

Топ “Сыйластық”

9 «В» сынып

№ 5 ЖОББМ

Тақырып: Отбасы-Отанымыздың ошағы .

Топ мүшелері .

Буханцева Вероника Айдар Арайлым .

Ма қсат :

1 ) Отбасының маңызды дылығын түсініп білу

Міндеттер:

• 1. Тақырып бойынша сөздік құрастыруға, сөз тіркестерін дұрыс айтуға, сауатты жазуға, дұрыс қолдана білуге үйрену.
• 2. Берілген тақырып бойынша ақпарат жинап,негізгі мәліметтерді кесте не сызба түрінде көрсете білуге үйрену .
• 3. Тақырып бойынша ойларын жаза білу

“ Сыйластық топтың сұрақтары . ”

• 1) Қазақ отбасының туыс тық атауларын атап беріңіз .
• 2) Қазақ отбасындағы туыстық жүйеге қатысты кесте сызып беріңіз .
• 3) Туыстық байланыстары көшпелі және рулық-т а йпалық қоғамда қарым-қатынастың негізін қалайды деген пікірді дәлелдеп беріңіз.

4 ) «Отбасы-отанымыздың ошағы» атты тақырыпқа мақала жазып беріңіз.

Аға

Әке-

шеше

Ата

Бала,

Ұл

қыз

Әже

Іні

Қазақ отбасының туыстық атаулары

Қарындас

Сіңлі

Немере,

Шөбере

Жезде

Нағашы

келін

Жиен

жеңгей

Қошпелі және рулық-тайпалық қоғамның туыстық байланыстары

Негізгі туыстық қатынас ерлер

Жағынан есептелген

Сонымен қатар- әйел жағынан

да туыстық

атаулары бар

Өз жұрт әке жағынан туыстар

Шешесінің туыстарын

нағашы жұрт дейді

Қыздан туған

балаларды

жиен дейді

Қайын жұрт әйел жолдасының

туыстары

ке н же ұл –

шаңырақ иесі.

Қазақ отбасындағы туыстық жүйесі

Негізінен үш ұрпақтан

тұрады ( әке, ата, бала )

Дәстүрлі қоғамда ата-әженің

Тәрбиесін көрмей өскен

бала болмаған

Ата-әже

ертегі айтып немере-шө-

берелерін рухани

байытып тәрбиелеп

отырған

Қазақ ежелгі

дәстүрі бойынша

тұнғыш немересін

атасы мен әжесі

өз қолына

ал ғ ан

Ұлкенді сыйлау

ақылын тындау-

көргенділік

Сөздік-Словарь

• Павлодар 2012ж

• 1) Көшпелі және рулық-тайпалық негізінде - в основе кочевой, родовой, племеной
• 2 ) Туыстық байланыс – р одственные отношения
• 3 ) Туыстық қатынас ерлер жағынан есептеледі – р одственные отношение начинаются со сторы мужчины
• 4) Сонымен қатар - әйел жағынан да туыстық байланыстың атаулары бар – н а ряду с этим со стороны женщины есть родственные отношения
• 5) Шешесінің туыстарын нағашы жұрт дейді – р одственники со стороны матери

• 6) Қыздан туған балаларды жиен дейді – п лемянниками считаются дети дочери
• 7) Қазақ отбасындағы туыстық жүйеге – с истема родственных отношениях в казахской семье
• 8) Ү ш ұрпақтан тұрады ( әке, ата, бала ) – с остоит из трех поколений (папа, дедушка, ребенок)
• 9) Үлкенді сыйлау – у важать старших
• 10) Ақылын тындау – с лушаться
• 11) Көргенділік – в оспитанность
• 12 )Ата - әженің тәрбиесін көрмей өскен бала болмаған – н ет детей которые не прошли через воспитание дедушки и бабушки
• 13 ) Қазақ ежелгі дәстүрі бойынша тұнғыш немересін атасы мен әжесі өз қолына алады – п о древним традициям казахского народа первый внук должен воспитываться у дедушки с бабушкой

Мақал – Мәделдер

Тәрбие отбасынан басталады

Воспитание начинается с семьи.

Атаның кұны,

Ананың сүті .

Ценность отца,

Молоко матери .

Что сделают родители

То и вернется к тебе

А таңа не қылсаң

Алдына со л келер

Кто не уважает отца,

Того и не будут уважать

дети

Әкесін сыйламаған кісіні,

Баласы сыйламайды.

Мақала. Отбасы- Отанымыздың ошағы .

• Адамның жеке басынан алғашқы қалыптасуы отбасынан басталады . Әке- отбасының тірегі . Әр бала әкесінің айтқан сөзін жерге тастамайды. Қазақ отбасында ұш жұрт бар: өз жұрты, нағашы жұрты және қайын жұрты. Өз жұрты – бұл әке жағынан туыстары. Негізінде туыстық қатынас ерлер жағынан есептеледі. Ал нағашы жұрт деген, ол ана жағынан туыстар. Ананың әкесі мен анасы балаларына нағашы ата мен нағашы әже болады . Қайың жұрты – бұл әйел жолдасының туыстары. Қазақ халқы жеті қазынаны ер жігіттің өмірімен байланыстырып, оның ұғымына мыналарды жатқызады: 1) жүйрік ат; 2) қыран бүркіт; 3) құмай тазы; 4) берен мылтық; 5) қанды ауыз қақпан; 6) майланғыш ау; 7) өткір кездік. Ал жеті ырысқа мыналарды жатқызады: 1 ) адамның ақылы; 2) денсаулық; 3) ақ жаулық; 4) бала; 5) көңіл; 6) жер; 7) ит. Қазақ отбасында кенже ұл – шаңырақ иесі. Қазақтың ежелгі дөстурі бойынша тұңғыш немересін атасы мен ажесі өз қо лына алады.

Қорытынды .

• Б іздің топ осы сабақтар арқылы өте көп нәрсе білді Негізінде туыстық қатынас ерлер жағынан есептеледі, ал шеше жағынан туыстарын нағашы жұрт дейді. Қыз бала қазақ отбасында қонақ болып есептеледі. Оның тәрбиесіне ең бірінші анасы жауапты болады. Қыздан туған балаларды жиен дейді. Қазақ отбасында кенже ұл – шанырақ иесі. Тұнғыш немересің атасы мен әжесі өз қолдарына алады. Ата - әженің тәрбиесін көрмей өскен бала болмаған. Ол біз үшін өте маңызды ақпарат.
• Отбасы тату болу үшін адамдар бір біріне жылы қарау керек . Неқұрлым қоғамда берекелі отбасылар көп болса, соғұрлым қоғам тұрақты болады. Сондықтан біз жобаның басты пікірімен келісеміз.Отбасысыз қоғам жоқ.