Презентация к открытому уроку«Мады ад - ныфсдӕттӕг, мады уарзт-тыхдӕттӕг»

Темæ: «Мады ад – ныфсдæттæг, Мады уарзт – тыхдæттæг» (Кочысаты М. Æмдзæвгæ «Фыстæг мæ мадмæ» гæсгæ)

«Мад йæ иунæг хъæбулы фæхаста.

Бонæй-бонмæ йæ цæрайæ рад.

Сыстад хæст æмæ хъæбулы байста

Æмæ баззад хæрзиунæгæй мад».

Хостыхъоты Зинæ

Кочысаты Мухарбег

(1920—1944)

Æмæ дæ никуы ратдзынæн

3

Ызнагæн, зон уый ды,

Фæлтау мæлæт ыссардзынæн

Дæ сæрвæлтау хæсты!

4

Ацы хæст фесæфта бæстæ. Мæнæ ныр адæймаджы хуызæн цæрын райдайон, куыд загътон, афтæ мæ фæбырын кодтой мæ фæндагæй, фæсыкк сты мæ фæндтæ , мæ хъуыры фæбадтысты.

Кочысаты Мухарбег

ÆДЗАРД ПОЭТТÆ

5

Елехъоты Мурат

(1923-1943)

Калоты Хазби

(1921-1943)

Кочысаты Мухарбег

(1920 — 1944)

Æмдзæвгæ

“ Терчы” къухфыст

Мухарбегæн й æ хи нывгонд чиныджы цъар

Кæйдæртау нæ фæлыгъдтæн тохæй,

Нæ бамбæхстон пыхсы мæ сæр,

Дæ хъахъхъæнæг сау айнæг хохау

Æрлæууыдтæн фидар æз дæр.

Кочысаты Мухарбег

… кæд мын литературæйы ницы бантыст, уый хыгъд не’ фсæддон хайы нымад дæн дзæбæх хæстоныл. Саккаг мын кодтой майдан “Хъæбатырдзинады тыххæй, стæй мæ бавдыстой дыккаг хицауадон хæрзиуæгмæ. Цыбырдзырдæй, иугæр куы мæлон, уæд-кадимæ, ирон дзыллæйы намыс нæ фæчъизи кæндзынæн.”

К

Кочысаты Мухарбег

«…хæсты цæхæры дæр Мухарбег иудадзыг уыны зынаргъ ын цы æмæ чи у, уыдон: Ирыстон, сæрибар цард, адджын адæймæгтæ – мад, хо, уарзон чызг».

Джыккайты Шамил

Ды дæ ныййарæг мад мæнæн,

Дæ хъарм хъæбысы æз

Ысхастон хъæлдзæгæй, фæрнæй

Сывæллонæй мæ рæз

Кочысаты Мухарбег

Дзырдуатон куыст

Ныккæнд - 1)подвал, погреб; 2)землянка.

Æдæрсгæ - 1)смело; 2)старательно.

Æлыг - глина.

Сæрæгас - цардæгас, удæгас.

Хатдзæгтæ: 1. Алы адæймагæн дæр йæ хæс у ныййарæг мады уарзын, аргъ кæнын. Афтæ аргъ кæнын хъæуы йæ Райгуырон бæстæйæн дæр.

2.Кæд ныййарæг мад хæсты ныхмæ у, уæддæр йæ хъæбулы никуы бауромдзæн, райгуырæн зæхх зын уавæры куы уа, уæд.

3.Æдзард хæстонæн кад кæнын.

Хæдзармæ куыст:

Æмдзæвгæ «Фыстæг мæ мадмæ» наизусть сахуыр кæнын