Презентация для

Терахь-02.12.2014. Класс-5 Хьехархо:Момуева Хеди Даутовна Урокан ц1е: Элпаш е, ё, ю, юь, я, яь 1алашонаш: 1аморан: 1. Хаа деза, уьш муха кхолладелла а, церан маь1на а. 2. Уьш юкъахь долуш, дешнаш дало хаар, нийсаяздаран бакъонаш йовзар. 3. Хаа деза элп ё оьрсийн маттера т1еэцначу дешнашкахь бен цалелар. Кхиаран: 1.Дешархойн дагалацам а, ойла а кхиор; 2.Шайн маттахь долу керла дешнаш довза хьашт хилар ч1аг1дар; Кхетошкхиоран: 1. нохчийн меттан хазалла, цуьнан марзо дешархошна йовзийтар, берийн нохчийн матте безам кхиор 2.Шен мехкан 1аламе безам кхиор. Урокан тайпа - хаарш шордаран, кхиоран, тIечIагIдаран урок; Урок д1аяхьар. I. Урокана кечам бар. Маршалла хаттар ,урокана оьшу г1ирс кечбар,журнал т1ехь болх бар II. Ц1ера болх таллар,1амийнарг карладаккхар: Тобанашкахь болх: 1-а тоба: Даймохк дашера элпашца цхьаллин, дукхаллин терахьехь лаьтта керла ц1ердешнаш кхолла. 2-г1а тоба: Фонетически талла Г1иллакх боху дош. 3-г1а тоба: Маса элп а, аз а ду лахарчу дешнашкахь:оьздангалла, толам, мотт, доьзал, дешар Хьехархочун дош: Элпаш лаьтта йина г1ат, Мог1а бина боккха: А ду,Б ду,Ц1 а ду- Олу цунах ….(абат) Карладаккхарна хаттарш 1.Нохчийн абатехь маса элп ду? 2.Х1ун башхо ю элпашний ,аьзнашний юкъахь? 3.Шала элпаш муьлханаш ду? 4.Нохчийн шалха элп маса ду? 5.Шалха ши элп юх-юххе нисделча муха яздо вай? 6. Яьсса дашехь маса элп, маса аз ду ? III. Керла коьчал йовзийтар. Хьехархочо дагадоуьйту, мукъа аьзнаш 1амочу хенахь, мукъа аз 9 ду, ткъа мукъа элп 6 ду олучу хенахь, царех е, ё, ю, я, юь, яь элпаш ду х1унда олу дийцина цахиларх. 1. Уьна а, тетрадаш т1е а, цкъа хьалха ала а олуш, д1аяздо х1ара дешнаш: Еза, д1ае, язъе, ялта, язъян, яхь, юзу, юрт, юккъе, д1аюхкур, юьзна, д1аяа, юьгу, схьаюьллу, схьаяьлла яьсса, чекхъяккха, т1ехъюькъа, яхъе, къарзъе, ведъе, сенъе, 1аржъяла, дехьаяьлла. - Кхаа б1ог1амалге декъа лакхара дешнаш. - Элпаш е, ю, я, юь, яь. 3. Хьалхарчу б1ог1амалгера дешнаш олучу хенахь маса аз хеза дешан юьххьехь? еза - [йэ] за язъян- [йа]зъян юрт - [йу] рт ши аз хеза юьзна - [йуь] зна яьсса [йаь] сса 4. Шолг1ачу б1ог1амалгера дешнаш олучу хенахь, маса аз хеза мукъачу элпана т1ехьа? д1ае – д1а [йэ] д1аяа - д1а [йа] а схьаюьллу - схьа [йуь] ллу ши аз хеза юхаюхкур - юха [йу] хкур дехьаяьлла - дехьа [йаь] лла 5. Кхоалг1ачу б1ог1амалгера дешнаш олуш маса аз хеза йиш хадочу хьаьркана т1ехьа? язъе - язъ [йэ] язъян - язъ [йа] н ши аз хеза чекхъяккха - чекхъ [йа] ккха т1ехъюькъа - т1ехъ [йуь] къа 6. Х1ора б1ог1амалгерачу шина муьлххачу дашна бе фонетически къастам. К е п: еза - е – за [й] - мукъаза, зевне, е [э] - мукъа 3 злп, 4 аз. з [з] -- мукъаза, зевне, ч1ог1а а----- [а] - мукъа д1ае - д1а - е - д - [д1] - мукъаза, зевне, ч1ог1а, 1- [I] - мукъаза, ч1ог1а 4 алп, 5 аз. а - [а] - мукъа, е [й] - мукъаза, зевне, [э] - мукъа. Ё элп оьрсийн маттара т1еэцначу дешнашкахь бен ца лела, ткъа нохчийн меттан дешнашкахь цуьнан метта даима йо яздо: йочана, йома, йо1… III. 1амийнарг т1еч1аг1дар. А)Шардар 148-г1а кхочушде. Х1ора тобано шишша предложени х1оттае. Цхьа предложени барта синтаксически талла. Б)1-ра т1едиллар: Аьзнаш элпел дукха долу дешнаш бигалдаха, схьаязде уьш:доьналла, юьхк, дитташ,дешархо, юьртахо В) 2-г1а т1едиллар Д1аеша предложенеш,оьшучу б1ог1амалге схьаязде дешнаш: 1.Асет ц1а яхана дукха хан ца яьлла. 2.Тхан юьрта йоккха елка еана. 3.Ненан сий динарг махко а лерина. 4.Ца битча дехко а юхку цергаш. 5.Цахуург хаттар-хьекъал. 6.Ялсамане ненан когаш к1елахь ю. 3-г1а т1едиллар Дукха дешнаш хьан кхуллу? Г1- И- Л- Л А- Кх- 4-г1а т1едиллар Тесташ (хаарш-зиэраш) 1).Ямартло бохучу дашехь а) аьзнаш, элпаш цхьатерра ду; аь) элпаш аьзнел дукха ду б) аьзнаш элпел дукха ду. 2).Мотт бохучу дашехь а) 4 аз ду; аь) 3 аз ду; б) 1 аз ду. 3)Даймохк дашехь а)4 зевне,1 къора мукъаза аз ду; б)2 зевне,3 къора мукъаза аз ду; в)3 зевне,2 къора мукъаза аз ду; 4)Дешархо дашехь а) 7 элп,7 аз ду; аь) 7элп ,9 аз ду; б) 7 элп,8 аз ду. Жоп: 1-б, 2-б, 3-в, 4-аь IV. Ц1ахь бан болх. 1. 1амае 30-г1а §. 2. Кхочушде 146-г1а шардар. 3. Х1окху дешнех цхьанна бе фонетически къас¬там: етт, еана, ерриг, ямарт, южу, юзу, юьхь-сибат.