Презентация на тему :"Гурбанназар Эзизов"

GURBANNAZAR EZIZOW

(1940-1975)

Juda gysga ömründe halkyna asla könelmeýän serpaý ýapan,Türkmenistanyň halk ýazyjysy,Magtymguly adyndaky döwlet hem-de Ýaşlar baýraklarynyň eýesi Gurbannazar Ezizow 1940-njy ýylda Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Söwütli obasynda zergärler maşgalasynda dünýä inýär. Gurbannazar edebi döredijilik bilen ir meşgullanyp başlaýar.

Ol şindi mekdep partasyndaka şygyr äleminiň gözellik dünýäsine gadam basýar.Ol ilki Aşgabat şäherindäki 29-njy orta mekdebi üstünlikli tamamlap, soňra Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň türkmen dili we edebiýaty fakultetini girýär we 1964-nji ýylda tamamlaýar.”Mydam taýýar”gazetinde işläp ýörkä,harby gulluga çagyrylýar.

Bary-ýogy otuz bäş ýaşan özboluşly şahyr ömrüniň soňky ýyllarynda Türkmenistan ýazyjylar birleşiginiň(1972-1975)edebi maslahatçysy bolýar. Aramyzdan juda ir gitse-de şygryýet äleminde öçmejek yz galdyrýar.

G.Ezizow “Ynam”,”Ýer gögüň arasynda”,”Serpaý”,”Güýz”, ”Serdarym”,”Türkmen sährasy” goşgularydyr sonetler,poemalar ýaly kitaplary çeper eserleriň muşdaklaryna peşgeş edýär.

Şahyryň güýçli duýga, filosofiki pikire, edebi çeperçilik serişdelerine ýugrulan goşgulary ençeme halklaryň diline terjime edildi. Moskwada, Tallinde we beýleki şäherlerde onuň goşgulary özbaşdak kitap bolup çap edildi. Gurbannazar zergärçilik bilen hem meşgul bolupdyr.

Şahyryň goşgulary çuň many-mazmunlylygy, çeperçilik kämilligi bilen milli poeziýamyzy has hem baýlaşdyrdy.

G. Ezizow XX asyr türkmen poeziýasynda ilkinji bolup akylly-başly, düşünjelilik bilen şahyrana işlenen sungat filosofiýasyny berdi. Bu sada hakykata akyl ýetirmek üçin «Pikir derýasynda akyl gämisi» poemasyny ýa-da aşakdaky ýaly pelsepä öwrülip giden setirleri ünsli okamak ýeterlikdir: Şahyr däldir ulus-ili güýmänler, Adamlary özgerdýänler şahyrdyr

Gurbannazar Ezizowyň «Uruş» goşgusy 1941– –1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşunyň agyr, kynçylykly pursatlary, ýurtda çörek ýetmezçiligi hakynda döredilen eserdir. Bu goşguda 6–7 ýaşly oglanjygyň, çörek almak üçin ir ertirden dükana baryp, uzyn nobata durşy, ol ýerde adamlaryň özlerine degişli paýyny almak üçin «jagyl-da-jugul» boluşlary çeperçilik bilen suratlandyrylýar.

URUŞ Altymdamy, Ýedimde? – Bilemok aýan. ...Çörek üçin men irden Dükana barýan. Dünýe imisalalyk, Gökde ýyldyz kän. Saga, Sola. Soň göni. Ine-de, dükan.

Uçdy imisalalyk, – Jagyl-da-jugul. Hökman üleş paýymy Almaly şu gün . Durdum uzyn nobata, Nobatym ýetdi. Tüýlek, daýaw bir kişi Döşümden itdi. Nobatyma durdy-da, Uzatdy çekin. Gygyrdym: «Nobat meňki!..» Haýkyrdy: «Çekil!..»

BIR DOSTY KIÝEWDE ÝAZYLDY ÝERE... Bir dosty Kiýewde ýazyldy ýere, Ýene biri wepat boldy Oderde. Ol bolsa bar Ýewropany aýlandy, Ýewropa-da sag bol diýdi ol merde. Dogduk diýaryna dolandy esger, Bir uly toý tutdy enesi pahyr. Esgerler uruşda ölmeýär diňe, Uruşdan gaýdybam gelinýär ahyr. Ýöne uruşlaryň bir kadasy bar, Ol gaýdyp gelene bermez karary: Diriler gezip ýör gysyp dişlerin, Ölenleň ölmüne sebäpkär ýaly.

Şahyra «Türkmenistanyň halk ýazyjysy» diýen hormatly at dakyldy, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky döwlet baýragy berildi. Şahyr Gurbannazar Ezizow 1975-nji ýylyň sentýabrynda aradan çykdy.