Презентация к уроку Миногонты грамматикон æууæлтæ æмæ хуызтæ. 6 класс

Темæ: Миногон. Миногонты грамматикон æууæлтæ æмæ хуызтæ.

• Нысан : 1. Раззаг кълæсты миногонты тыххæй рацыд æрмæг зæрдыл æрлæууын кæнын.

• 2. Равзарын миногоны грамматикон æууæлтæ æмæ хуызтæ.
• 3. Мадæлон æвзагмæ цымыдисдзинад гуырын кæнын хуызджын миногонты руаджы;
• раст дзы пайда кæнын дзургæ æмæ фысгæ ныхасы, скъоладзауты дзырдуат хъæздыгдæр кæныныл кусын.

Æгас нæм цу, сызгъæрин хур!

Дæ бонтæ хорз, цъæх арв!

Дæ фæндаг раст, хæххон дымгæ,

Нæ урс хæхтæ, салам!

Нæ райгуырæн, нæ уарзон Ир!

Нæ райгуырæн, нæ уарзон Ир!

Æнустæм нын цæрай!

Дæ уарзон, де ‘ппæт хъæбулты

Зæрдæрухсæй уынай.

Найфонон

Урочы эпиграф:

«Адæймагæн хъуамæ йæ цæст

æрдзы рæсугъддзинад фена».

И.В. Гете

Æмбæхст дзырд

1. Зымæджы урс цы вæййы?

2. Сывæллæттæ къласмæ бацæуынц куыд?

3. Гыццылæй нын аргъæуттæ чи кодта?

4. Уæ ныййарджыты тынг уарзут?

5. Æнæмæтæй чи фæхуыссы пецы цур?

6. Фæнды уæ абон хорз бæрæггæнæнтæ райсын?

7. Æнæмæнг райсдзыстæм, куы зæгъæм зивæгæн мах иумæ -

Урочы хæстæ

• Зæрдыл æрлæууын кæнын миногоны тыххæй раздæр кълæсты рацыд æрмæг.
• Фæарфдæр кæнын скъоладзауты зонындзинæдтæ миногоны тыххæй, æрдзурын, цавæр грамматикон æууæлтæ æмæ хуызтæ ис миногонæн, хъуыдыйады мидæг цавæр уæнгтæ вæййынц.
• Хуызджын миногонтæй раст пайда кæнын ирон дзургæ ныхасы.

Æркæсын ацы номдартæн сæ миногонтæм

цъæх бирæгъ

райгуырæн бæстæ

сау рæсугъд

ирон æгъдау

мадæлон æвзаг

тæппуд тæрхъус

1. Уæлдай бирæгъæн дæр нæ … тайы.

2. Сау хохæй урс дур … нæ хауы.

3. Рувасæн йæ кæдзил - … йе ‘вдисæн …

4. Тагъд дон … фурды не ‘ййафы.

Дзырдты рæнхъыты ссарын уæлдай дзырдтæ:

- фæззыгон, сæууон, зæхх, митын

- быдырон, райдзаст, хæххон, бæлас, æрвхуыз, цъæх

- рог, бæрзонд, уæрæх, ком, у алдзыгон

- талынг, æрттиваг, хур, дидинæгджын

Улæфты рæстæг.

• Базон – базон чи сты адон:

• Цъæх, зыдгæнаг, хъæддаг сырд…

• Налат, бур къæдзилджын…

• Тæрсаг, æнæхъару, тæппуд…

• Стыр, æнарæхст, зылын къах…

Тест

1. Цавæр фарстытæн дзуапп дæтты миногон?

а) Цавæр? Цы хуызæн? б) Чи? Цы? в) Кæм? Куыд?

2. Цавæр ныхасы хаимæ арæхдæр вæййы миногон?

а) мивдисæгимæ

б) нымæцонимæ

в)номдаримæ

3. Цы нысан кæны миногон?

а) предмет

б) предметы æууæл

в) предметы архайд

4. Арæхдæр цавæр хъуыдыйады уæнгтæ вæййынц миногонтæ?

а) сæйрат

б) зæгъинаг

в) б æ р æ гг æ н æ н

Хæдзармæ куыст

§ 55, 362-æм фæлтæрæн