kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Операциялар, таснифи

Нажмите, чтобы узнать подробности

Операция деб даво ёки диагностик мақсадда тўқималар ва аъзоларга қилинадиган механик таъсирга айтилади.

  Кўп йиллар давомида “операция” деганда азобли оғриқлар ёки ўлим хавфи тушуниб келинган. Антисептикагача бўлган хирургияга анатомик йўналиш хос бўлиб, бунда анестезия, қон қуйиш, жарохат инфекциясининг олдини олиш сирлари номаълум бўлиб келган.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Операциялар, таснифи»

Бухоро Абу Али ибн Сино номидаги Жамоат саломатлиги техникуми    «Хирургик операциялар» Тайёрлади: Бобожонов Азизбек Ахадович

Бухоро Абу Али ибн Сино номидаги Жамоат саломатлиги техникуми

«Хирургик операциялар»

Тайёрлади: Бобожонов Азизбек Ахадович

Маърузанинг ма қ сади:

Маърузанинг ма қ сади:

  • Талабаларга хирургик операциялар хакида тушунча бериш
  • Талабаларни хирургик операциялар классификацияси билан таништириш
  • Талабаларга хирургик операцияларнинг асосий тамойилларини тушунтириш
Операция деб даво ёки диагностик мақсадда тўқималар ва аъзоларга қилинадиган механик таъсирга айтилади.   Кўп йиллар давомида “операция” деганда азобли оғриқлар ёки ўлим хавфи тушуниб келинган. А нтисепти кагача бўлган хирургияга анатомик йўналиш хос бўлиб, бунда анестезия, қон қуйиш, жарохат инфекциясининг олдини олиш сирлари номаълум бўлиб келган.

Операция деб даво ёки диагностик мақсадда тўқималар ва аъзоларга қилинадиган механик таъсирга айтилади.

Кўп йиллар давомида “операция” деганда азобли оғриқлар ёки ўлим хавфи тушуниб келинган. А нтисепти кагача бўлган хирургияга анатомик йўналиш хос бўлиб, бунда анестезия, қон қуйиш, жарохат инфекциясининг олдини олиш сирлари номаълум бўлиб келган.

Хозирги даврда эса операцион хавф хатарлар бартараф қилинган бўлиб, хирургия физиологи к йўналиш олган. Бунга эса беморларни операциядан олдинги даврда хар томонлама текшириш, операция ва операциядан кейинги даврларда беморларни интенсив кузатишлар орқали эришилади. Замонавий хирургияда операциянинг муоффақиятли ўтиши оғриқ сезгисининг етарли даражада камайтириш орқали таъминланади.   Хозирги даврга келиб хирург аъзо ва тўқималар холатига аниқ бахо беришига, топилган патологик ўзгаришларни ўз вақтида ва бекаму кўст бартараф қилишига ва шулар туфайли операцияларнинг самарали бўлишига барча шарт шароитлар етарли.

Хозирги даврда эса операцион хавф хатарлар бартараф қилинган бўлиб, хирургия физиологи к йўналиш олган. Бунга эса беморларни операциядан олдинги даврда хар томонлама текшириш, операция ва операциядан кейинги даврларда беморларни интенсив кузатишлар орқали эришилади. Замонавий хирургияда операциянинг муоффақиятли ўтиши оғриқ сезгисининг етарли даражада камайтириш орқали таъминланади.

Хозирги даврга келиб хирург аъзо ва тўқималар холатига аниқ бахо беришига, топилган патологик ўзгаришларни ўз вақтида ва бекаму кўст бартараф қилишига ва шулар туфайли операцияларнинг самарали бўлишига барча шарт шароитлар етарли.

О пераци яларнинг таснифи:  Олдинга қўйилган мақсад г а кўра операцияларнинг қуйидаги турлари тафовут қилинади:  1. Диагностик  2. Даволовчи (лечебн ы е)   а) радикал   б) паллиатив Вақтига кўра (п о срочности ) :  1. Кечиктириб бўлмайдиган (н еотложные или   экстренные ).   2. Шошилинч (ургент) .   3. Режали (п лановые )

О пераци яларнинг таснифи:

Олдинга қўйилган мақсад г а кўра операцияларнинг қуйидаги турлари тафовут қилинади:

1. Диагностик

2. Даволовчи (лечебн ы е)

а) радикал

б) паллиатив

Вақтига кўра (п о срочности ) :

1. Кечиктириб бўлмайдиган (н еотложные или

экстренные ).

2. Шошилинч (ургент) .

3. Режали (п лановые )

Босқичларига кўра (п о этапности ) :  1. Бир босқичли операци ялар  2. Икки босқичли операци ялар  3. Кўп босқичли операци ялар Тозалик даражасига кўра (п о степени асептичности ) :  1. Тоза операци ялар.  2. Шартли равишда тоза операци ялар. (у словно-   чистые ).  3. Ифлосланган операциялар (з агрязненные ).  4. Ифлос ёки бирламчи инфицирларган операциялар   (г рязные или первично  инфицированные ) .

Босқичларига кўра (п о этапности ) :

1. Бир босқичли операци ялар

2. Икки босқичли операци ялар

3. Кўп босқичли операци ялар

Тозалик даражасига кўра (п о степени асептичности ) :

1. Тоза операци ялар.

2. Шартли равишда тоза операци ялар. (у словно-

чистые ).

3. Ифлосланган операциялар (з агрязненные ).

4. Ифлос ёки бирламчи инфицирларган операциялар

(г рязные или первично инфицированные ) .

Одатда х ирурги к о пераци ялар даво мақсадда қилинади, лекин диагностик мақсадда қилинадиган операциялар ҳам мавжуд. Диагностик операцияларга биопси ялар олиш, қорин, плевра, бўғимлар бўшлиқларини пункция қилиш, перидурал пункция ва бошқалар, эндоскопи к те к ширувлар (цистоскопия, бронхоскопия, эзофагоскопия, гастроскопия, торакоскопия, лапароскопия ва бошқалар ), ангиография ва  юракни катетеризация қилиш, диагности к торакотомия ва лапаротомия лар киради.

Одатда х ирурги к о пераци ялар даво мақсадда қилинади, лекин диагностик мақсадда қилинадиган операциялар ҳам мавжуд. Диагностик операцияларга биопси ялар олиш, қорин, плевра, бўғимлар бўшлиқларини пункция қилиш, перидурал пункция ва бошқалар, эндоскопи к те к ширувлар (цистоскопия, бронхоскопия, эзофагоскопия, гастроскопия, торакоскопия, лапароскопия ва бошқалар ), ангиография ва юракни катетеризация қилиш, диагности к торакотомия ва лапаротомия лар киради.

Радикал операци ялар   Радикал  операция лар деб зарарланган аъзо ёки тўқималар кесиб олинадиган ёки олиб ташланадиган операцияларга (аппендэктомия, ошқозон резекция си ) айтилади ва бунда касалликнинг қайталаниши кузатилмайди. Радикал операци ялар кенгайтирилган ( расширенны е) ва комбинир ланган ( ошқозоннинг атроф аъзоларга ўсган хавфли ўсмасида бир вақтнинг ўзида талоқ, жигарнинг бир бўлаги  ва лимфа тугунлари олиб ташланади) бўлади.

Радикал операци ялар

Радикал операция лар деб зарарланган аъзо ёки тўқималар кесиб олинадиган ёки олиб ташланадиган операцияларга (аппендэктомия, ошқозон резекция си ) айтилади ва бунда касалликнинг қайталаниши кузатилмайди. Радикал операци ялар кенгайтирилган ( расширенны е) ва комбинир ланган ( ошқозоннинг атроф аъзоларга ўсган хавфли ўсмасида бир вақтнинг ўзида талоқ, жигарнинг бир бўлаги

ва лимфа тугунлари олиб ташланади) бўлади.

Радикал операция – ошқозон резекция си

Радикал операция – ошқозон резекция си

Радикал операция - қизилўнгач ни  й ўғон ичак трансплантати ёрдамида сегментар пластикаси

Радикал операция - қизилўнгач ни й ўғон ичак трансплантати ёрдамида сегментар пластикаси

Паллиатив операци ялар   Паллиатив  операци яларда касалликнинг келтириб чиқарувчи сабаби йўқолмайди, фақатгина беморларнинг ахволи енгиллаштирилади халос. Масалан хавфли ўсма йўғон ичак бўлиғини ёпиб қўйган бўлса ва уни радикал б а ртараф қилишнинг иложи бўлмаса ичак халқаси қорин олд деворига чиқарилади. Бунда ичак ўсмаси олиб ташланмайди, лекин ичак тутилиши бартараф бўлади ва сунъий ташки ичак оқмаси яратилади.

Паллиатив операци ялар

Паллиатив операци яларда касалликнинг келтириб чиқарувчи сабаби йўқолмайди, фақатгина беморларнинг ахволи енгиллаштирилади халос. Масалан хавфли ўсма йўғон ичак бўлиғини ёпиб қўйган бўлса ва уни радикал б а ртараф қилишнинг иложи бўлмаса ичак халқаси қорин олд деворига чиқарилади. Бунда ичак ўсмаси олиб ташланмайди, лекин ичак тутилиши бартараф бўлади ва сунъий ташки ичак оқмаси яратилади.

П аллиатив операция сунъий ташқи ичак оқмаси яратиш Гартман  операцияси

П аллиатив операция сунъий ташқи ичак оқмаси яратиш

Гартман операцияси

Паллиатив операция –илеотрансверзоанастомоз қўйиш

Паллиатив операция –илеотрансверзоанастомоз қўйиш

Паллиатив операция – қ изил ў нгачни бужлаш

Паллиатив операция – қ изил ў нгачни бужлаш

Паллиатив операция ретроград папиллосфинктеротомия С убтотал ёки тотал папиллосфинктеротомия Чегараланган папиллосфин ктеро томия Папиллотомия

Паллиатив операция ретроград папиллосфинктеротомия

С убтотал ёки тотал папиллосфинктеротомия

Чегараланган

папиллосфин ктеро томия

Папиллотомия

Паллиатив операция – қ онаётган томирларни тикиб бо ғ лаш

Паллиатив операция – қ онаётган томирларни тикиб бо ғ лаш

Кечиктириб бўлмайдиган (н еотложные или    экстренные ) операциялар   Кечиктириб бўлмайдиган (н еотложные или  экстренные ) операциялар тезликда беморларнинг стационарга ёт қизилиши ва ташхиси аниқланишидан кейинги биринчи икки соат ичида амалга оширилади ( ўткир аппендицит, ошқозон ярасининг тешилиши, сиқилган чурра, ўткир ичак тутилиши) . Баъзи холларда эса (ўткир қон кетиши, трахеостомия) ҳаётий кўрсатмалар бўйича яқин бир неча минут ичида операциялар қилишга тўғри келади.

Кечиктириб бўлмайдиган (н еотложные или экстренные ) операциялар

Кечиктириб бўлмайдиган (н еотложные или

экстренные ) операциялар тезликда беморларнинг стационарга ёт қизилиши ва ташхиси аниқланишидан кейинги биринчи икки соат ичида амалга оширилади ( ўткир аппендицит, ошқозон ярасининг тешилиши, сиқилган чурра, ўткир ичак тутилиши) . Баъзи холларда эса (ўткир қон кетиши, трахеостомия) ҳаётий кўрсатмалар бўйича яқин бир неча минут ичида операциялар қилишга тўғри келади.

Кечиктириб бўлмайдиган операция - аппендэктомия

Кечиктириб бўлмайдиган операция - аппендэктомия

Шошилинч (ургент) операциялар    Шошилинч (ургент) операциялар беморларни стационарга тушишидан кейинги биринчи кунларда амалга оширилади, чунки беморларнинг ахволи жараённинг жадал кечиши натижасида операция қилиб бўлмайдиган даражага етиши мумкин ( хавфли ўсмалар, ташқи ичак оқма яралари, юракнинг оғир туғма нуқсонлари ).

Шошилинч (ургент) операциялар

Шошилинч (ургент) операциялар беморларни стационарга тушишидан кейинги биринчи кунларда амалга оширилади, чунки беморларнинг ахволи жараённинг жадал кечиши натижасида операция қилиб бўлмайдиган даражага етиши мумкин ( хавфли ўсмалар, ташқи ичак оқма яралари, юракнинг оғир туғма нуқсонлари ).

Шошилинч  операция – ташқи ичак оқма ярасини бартараф қилиш

Шошилинч операция – ташқи ичак оқма ярасини бартараф қилиш

Шошилинч (ургент) операция жараёни

Шошилинч (ургент) операция жараёни

Режали операци ялар   Режали операци ялар хохлаган вақтда амалга оширилавериши мумкин ва бунда операцияга тайёргарлик бир икки кун, зарурият бўлганида эса хафталаб ҳам давом этавериши мумкин.

Режали операци ялар

Режали операци ялар хохлаган вақтда амалга оширилавериши мумкин ва бунда операцияга тайёргарлик бир икки кун, зарурият бўлганида эса хафталаб ҳам давом этавериши мумкин.

Режали операция – холецистэктомия

Режали операция – холецистэктомия

Режали операция

Режали операция

Кўпчилик ҳолларда операциялар бир босқичда бажарилади (аппендэктомия, ошқозон резекция си , лобэктомия , қоринчалараро тўсиқ нуқсонини пластика қилиш ). Агарда беморнинг ахволи оғир бўлиб, операциянинг хажми катта ва хавф бўлса, бунндай ҳолатларда операция бир неча босқичда қилиниши мумкин. Масалан, периаппендикуляр абсцессда яллиғланиш инфильтрат ининг ўлчамлари катта бўлса , фақат йирингли бўшлиқни очиш ва дренажлаш операцияси амалга оширилади халос, аппендэктомия эса яллиғланиш жараёнлари бартараф бўлганидан бир неча ойлардан кейин бажарилади.

Кўпчилик ҳолларда операциялар бир босқичда бажарилади (аппендэктомия, ошқозон резекция си , лобэктомия , қоринчалараро тўсиқ нуқсонини пластика қилиш ). Агарда беморнинг ахволи оғир бўлиб, операциянинг хажми катта ва хавф бўлса, бунндай ҳолатларда операция бир неча босқичда қилиниши мумкин. Масалан, периаппендикуляр абсцессда яллиғланиш инфильтрат ининг ўлчамлари катта бўлса , фақат йирингли бўшлиқни очиш ва дренажлаш операцияси амалга оширилади халос, аппендэктомия эса яллиғланиш жараёнлари бартараф бўлганидан бир неча ойлардан кейин бажарилади.

Бир босқичли радикал операция – йўғон ичакнинг хавфли ўсмаси туфайли унинг чап ярми резекция қилиш

Бир босқичли радикал операция – йўғон ичакнинг хавфли ўсмаси туфайли унинг чап ярми резекция қилиш

Кўп босқичли операцияга тери пластикасини бажариш Филатов усулида миграцияланувчи чўлтоқ қилиш, қизилўнгачни ингичка ичак халқасини тўш суяги олдидан ўтказиб пластика қилиш, ёки катта гемангиомаларни босқичли бартараф қилиш операциялари мисол бўла олади.

Кўп босқичли операцияга тери пластикасини бажариш Филатов усулида миграцияланувчи чўлтоқ қилиш, қизилўнгачни ингичка ичак халқасини тўш суяги олдидан ўтказиб пластика қилиш, ёки катта гемангиомаларни босқичли бартараф қилиш операциялари мисол бўла олади.

Кўп босқичли операциянинг биринчи босқичи Гартман операцияси

Кўп босқичли операциянинг биринчи босқичи

Гартман операцияси

О пераци яларга кўрсатмалар бўлиши мумкин :  1. Хаёт учун зарур .  2. Абсолют.  3. Нисбий .   Абсолют кўрсатмалар мазкур касалликни яккаю ягона даволаш усули операция йўли бўлган ҳолларда қўйилади.

О пераци яларга кўрсатмалар бўлиши мумкин :

1. Хаёт учун зарур .

2. Абсолют.

3. Нисбий .

Абсолют кўрсатмалар мазкур касалликни яккаю ягона даволаш усули операция йўли бўлган ҳолларда қўйилади.

Нисбий кўрсатмалар эса самараси камроқ бўлсада операциядан бошқа даволаш усуллари ҳам борлигида қўйилади. Нисбий кўрсатмалар кўпинча режали операцияларда қўлланилади, бунда вақтинчалик операциядан воз кечиш мумкину, бундан бемор соғлигига айтарли зарар етмайди. Битта касалликнинг ўзида операцияга кўрсатма ҳам ҳаётий, ҳам абсолют, ҳам нисбий бўлиши мумкин. Масалан асоратланган 12 бармоқ ичак яра касаллигида  операцияга кўрсатма хаётий бўлиши мумкин (консерватив гемостатик даво самара бермайдиган профуз қон кетишида) , ёки абсолют (стеноз ривожланганида) , ёки нисбий (ҳеч қандай консерватив даво чоралари қилиб кўрилмаган холатларда) бўлиши мумкин .

Нисбий кўрсатмалар эса самараси камроқ бўлсада операциядан бошқа даволаш усуллари ҳам борлигида қўйилади. Нисбий кўрсатмалар кўпинча режали операцияларда қўлланилади, бунда вақтинчалик операциядан воз кечиш мумкину, бундан бемор соғлигига айтарли зарар етмайди. Битта касалликнинг ўзида операцияга кўрсатма ҳам ҳаётий, ҳам абсолют, ҳам нисбий бўлиши мумкин. Масалан асоратланган 12 бармоқ ичак яра касаллигида операцияга кўрсатма хаётий бўлиши мумкин (консерватив гемостатик даво самара бермайдиган профуз қон кетишида) , ёки абсолют (стеноз ривожланганида) , ёки нисбий (ҳеч қандай консерватив даво чоралари қилиб кўрилмаган холатларда) бўлиши мумкин .

Операцияга кўрсатмалар қуйишда  хар бир холатда касалликнинг нафақат оқибати, балки опер а ция қилувчи хирургнинг имкониятлари, операция хонасининг таъминий имкон даражасини ( оснащение и аппаратур а) ҳам ҳисобга олиш зарур. Хирург қилаётган операциясининг муоффақиятига ўзида ишонч топа олмаса, у операциядан воз кечиши керак, чунки хирургия бу спорт эмас, одам эса эксперимент объекти эмас. Қилинган операциялар сонининг кўплиги ҳали бу хирургнинг билими ошиб кетди деган гап эмас. Хирург ассистентлик қилиши билан биргаликда малакали хирурглар қилаётган операцияларни диққат билан кузатиши ва ўз малакасини ошириб бориши зарур .

Операцияга кўрсатмалар қуйишда хар бир холатда касалликнинг нафақат оқибати, балки опер а ция қилувчи хирургнинг имкониятлари, операция хонасининг таъминий имкон даражасини ( оснащение и аппаратур а) ҳам ҳисобга олиш зарур. Хирург қилаётган операциясининг муоффақиятига ўзида ишонч топа олмаса, у операциядан воз кечиши керак, чунки хирургия бу спорт эмас, одам эса эксперимент объекти эмас. Қилинган операциялар сонининг кўплиги ҳали бу хирургнинг билими ошиб кетди деган гап эмас. Хирург ассистентлик қилиши билан биргаликда малакали хирурглар қилаётган операцияларни диққат билан кузатиши ва ўз малакасини ошириб бориши зарур .

Асоссиз операцияларнинг олдини олиш мақсадида хирург беморлар билан мукаммал танишиши, операция режасини мўлжаллаши ва операция олди режасини тузиши шарт. Операция олди режасида қуйидагилар ўз аксини топиши зарур:  1. Ташхиснинг асосланиши ( обоснование   диагноза ) .  2. Операцияга кўрсатмалар ( показания к   операции ) .  3. Қилинаётган операциянинг режаси (п лан   операции ) .  4. Оғриқсизлантиришнинг тури ( вид обезболивания ) .

Асоссиз операцияларнинг олдини олиш мақсадида хирург беморлар билан мукаммал танишиши, операция режасини мўлжаллаши ва операция олди режасини тузиши шарт. Операция олди режасида қуйидагилар ўз аксини топиши зарур:

1. Ташхиснинг асосланиши ( обоснование

диагноза ) .

2. Операцияга кўрсатмалар ( показания к

операции ) .

3. Қилинаётган операциянинг режаси (п лан

операции ) .

4. Оғриқсизлантиришнинг тури ( вид обезболивания ) .

Хирурги к операция мураккаб жараён бўлиб , унда учта асосий босқич тафовут қилинади :  1. О пераци я олди даври ва беморларни   операцияга тайёрлаш .  2. Бевосита хирурги к операция.  3. Операциядан кейинги даврда беморлар   ҳолатини интенсив кузатиш ва  парваришлаш .   Юқорида айтиб ўтилган барча босқичларнинг таъминланиши операция муоффақиятининг гарови бўлади.

Хирурги к операция мураккаб жараён бўлиб , унда учта асосий босқич тафовут қилинади :

1. О пераци я олди даври ва беморларни

операцияга тайёрлаш .

2. Бевосита хирурги к операция.

3. Операциядан кейинги даврда беморлар

ҳолатини интенсив кузатиш ва парваришлаш .

Юқорида айтиб ўтилган барча босқичларнинг таъминланиши операция муоффақиятининг гарови бўлади.

О пераци ядан олдинги давр   Операциядан олдинги давр беморларнинг стационарга ётқизилиши ёки поликлиникага мурожат қилган давридан бошлаб операция бошлангунигача бўлган даврни ўз ичига олади. Операциядан олдинги даврни иккита босқичга бўлиш мумкин :   1) ташхисни аниқлаш.  2) операцияга тайёрлаш.   Биринчи босқичда касалликнинг ташхиси аниқланади, барча аъзо ва тизимларнинг ҳолати текширилади ва операцияга кўрсатмалар аниқланади.   Иккинчи босқичда эса беморлар операцияга тайёрланилади.

О пераци ядан олдинги давр

Операциядан олдинги давр беморларнинг стационарга ётқизилиши ёки поликлиникага мурожат қилган давридан бошлаб операция бошлангунигача бўлган даврни ўз ичига олади. Операциядан олдинги даврни иккита босқичга бўлиш мумкин :

1) ташхисни аниқлаш.

2) операцияга тайёрлаш.

Биринчи босқичда касалликнинг ташхиси аниқланади, барча аъзо ва тизимларнинг ҳолати текширилади ва операцияга кўрсатмалар аниқланади.

Иккинчи босқичда эса беморлар операцияга тайёрланилади.

Операцияга тайёргарлик даврида операциядан кейинги асоратларни олдини олувчи ва аъзоларнинг функционал ҳолатини яхшиловчи чора тадбирлар ўтказилади. Кенгайтирилган, радикал операциялар паллиатив операцияларга нисбатан кўпроқ тайёргарлик кўришни талаб қилади.

Операцияга тайёргарлик даврида операциядан кейинги асоратларни олдини олувчи ва аъзоларнинг функционал ҳолатини яхшиловчи чора тадбирлар ўтказилади. Кенгайтирилган, радикал операциялар паллиатив операцияларга нисбатан кўпроқ тайёргарлик кўришни талаб қилади.

Режали операцияларга тайёрлашда қуйидаги даврлар тафовут қилинади :  1. Олис операция олди даври ( отдаленный   предоперационный период ) .  2. Яқин операция олди даври (б лижайший   предоперационный  период.  3. Бевосита операция олди даври   ( непосредственный  предоперационный   период ) .   Масалан бўқоқ касаллигида ёки юрак нуқсонларида олис операция олди даврида санатор даво тавсия қилинади , танглай муртаклари ва кариес тишлар санация қилинади.

Режали операцияларга тайёрлашда қуйидаги даврлар тафовут қилинади :

1. Олис операция олди даври ( отдаленный

предоперационный период ) .

2. Яқин операция олди даври (б лижайший

предоперационный период.

3. Бевосита операция олди даври

( непосредственный предоперационный

период ) .

Масалан бўқоқ касаллигида ёки юрак нуқсонларида олис операция олди даврида санатор даво тавсия қилинади , танглай муртаклари ва кариес тишлар санация қилинади.

Яқин операциядан олдинги даврда (7-15 кун давомида ) соматик тизимлар ҳолатига эътибор берилади, бевосита операциядан олдинги даврда эса санитар гигиеник ишлов ўтказилиб, сийдик пуфаги ва тўғри ичак бўшатилади.   Бевосита операциядан олдинги ва махсус (специфик) тадбирлар тафовут қилинади. Бевосита операциядан олдинги тадбирлар бир турдалиги ва албатта қилиниши зарурлиги билан фарқланади ва у гигиени к ванна қабул қилиш , сочларни қириш, тозаловчи ҳўкна қилиш ва сийдик қопини бўшатишни ўз ичига олади.

Яқин операциядан олдинги даврда (7-15 кун давомида ) соматик тизимлар ҳолатига эътибор берилади, бевосита операциядан олдинги даврда эса санитар гигиеник ишлов ўтказилиб, сийдик пуфаги ва тўғри ичак бўшатилади.

Бевосита операциядан олдинги ва махсус (специфик) тадбирлар тафовут қилинади. Бевосита операциядан олдинги тадбирлар бир турдалиги ва албатта қилиниши зарурлиги билан фарқланади ва у гигиени к ванна қабул қилиш , сочларни қириш, тозаловчи ҳўкна қилиш ва сийдик қопини бўшатишни ўз ичига олади.

Махсус (сп ецифи к) тадбирлар эса маълум бир операциялар олдидан қилиниши билан фарқ қилади, масалан пилородуоденал стеноз бўлганида ошқозонни бўшатиш, йўғон ичак операциялари олдидан сифон хўкнаси қилиш ва ўпканинг йирингли касалликларида бронхларни санация қилиш шулар жумласига киради.   Операциядан олдинги тайёргарликка қуйидагилар ҳам киради ва улар:   1) беморларни асабий ҳолатини.   2) умумий сомати к ҳолатини.   3. маҳаллий жараёнларни  ўрганиб    яхшиланади.

Махсус (сп ецифи к) тадбирлар эса маълум бир операциялар олдидан қилиниши билан фарқ қилади, масалан пилородуоденал стеноз бўлганида ошқозонни бўшатиш, йўғон ичак операциялари олдидан сифон хўкнаси қилиш ва ўпканинг йирингли касалликларида бронхларни санация қилиш шулар жумласига киради.

Операциядан олдинги тайёргарликка қуйидагилар ҳам киради ва улар:

1) беморларни асабий ҳолатини.

2) умумий сомати к ҳолатини.

3. маҳаллий жараёнларни ўрганиб

яхшиланади.

Беморлар асаб тизимини тайёрлаш қуйидагиларни ўз ичига олади :  1. Беморларни тинчлантириш .  2. Уйқусизлик билан кураш .  3. Операцияга  беморларнинг шахсий   розилигини олиш, агарда бемор  болалик ёшида бўлса ота онасининг   розилигини олиш зарур.

Беморлар асаб тизимини тайёрлаш қуйидагиларни ўз ичига олади :

1. Беморларни тинчлантириш .

2. Уйқусизлик билан кураш .

3. Операцияга беморларнинг шахсий

розилигини олиш, агарда бемор болалик ёшида бўлса ота онасининг

розилигини олиш зарур.

Беморлар умумий соматик ҳолатини тайёрлаш қуйидагиларни ўз ичига олади :  1. Қон айланиш тизимидаги ўзгаришларни   бартараф қилиш.  2. Нафас тизимидаги ўзгаришларни   бартараф қилиш.  3. А неми яни бартараф қилиш .  4. Т ромбоз ва эмболи яларни олдини олиш.   5. Овқат ҳазм қилиш тизимини тайёрлаш.  6. Сийдик таносил тизмини тайёрлаш.

Беморлар умумий соматик ҳолатини тайёрлаш қуйидагиларни ўз ичига олади :

1. Қон айланиш тизимидаги ўзгаришларни

бартараф қилиш.

2. Нафас тизимидаги ўзгаришларни

бартараф қилиш.

3. А неми яни бартараф қилиш .

4. Т ромбоз ва эмболи яларни олдини олиш.

5. Овқат ҳазм қилиш тизимини тайёрлаш.

6. Сийдик таносил тизмини тайёрлаш.

Беморларни махаллий соматик тайёрлашга киради:  1. Операция майдонини ҳар хил ўзгаришлар бор   ёки йўқлигига текшириш.  2. Ванна буюриш ва кийимларини алмаштириш.  3. Операция майдонидаги сочларни қириб   тозалаш.

Беморларни махаллий соматик тайёрлашга киради:

1. Операция майдонини ҳар хил ўзгаришлар бор

ёки йўқлигига текшириш.

2. Ванна буюриш ва кийимларини алмаштириш.

3. Операция майдонидаги сочларни қириб

тозалаш.

Хирурги к о перация бир нечта босқичга бўлинади:  1. Беморни операция столига ётқизиш.   2. Операция майдонини тайёрлаш .  3. О ғриқсизлантириш .  4. Оператив йўлни ( доступ ) танлаш .  5. О пераци яни амалга ошириш .  6. О пераци яни тугатиш .

Хирурги к о перация бир нечта босқичга бўлинади:

1. Беморни операция столига ётқизиш.

2. Операция майдонини тайёрлаш .

3. О ғриқсизлантириш .

4. Оператив йўлни ( доступ ) танлаш .

5. О пераци яни амалга ошириш .

6. О пераци яни тугатиш .

Беморларнинг операция столидаги ҳолати  1. Чалқанча ҳолати (п оложение на спине ) .  2. Тренделенбург ҳолати .  3. Ён ҳолатлари (б оковое положение ) .  4. Гинекологи к ҳолат .  5. Қоринга ётган ҳолат (п оложение на   животе ) .  6. Беморнинг ярим ўтирган ҳолати: орқа   калла бўшлиғидаги операцияларда   (п олусидячее положение больного : при    операциях на задней черепной ямке).

Беморларнинг операция столидаги ҳолати

1. Чалқанча ҳолати (п оложение на спине ) .

2. Тренделенбург ҳолати .

3. Ён ҳолатлари (б оковое положение ) .

4. Гинекологи к ҳолат .

5. Қоринга ётган ҳолат (п оложение на

животе ) .

6. Беморнинг ярим ўтирган ҳолати: орқа

калла бўшлиғидаги операцияларда

(п олусидячее положение больного : при операциях на задней черепной ямке).

Беморнинг чалқанча ҳолатида ўрта ўрта лапаротомия қилиш

Беморнинг чалқанча ҳолатида ўрта ўрта лапаротомия қилиш

Беморнинг операция столига ёни билан ётқизиш

Беморнинг операция столига ёни билан ётқизиш

Операция амалга ошириладиган соха о пераци я майдони дейилади. Терига ишлов берилганидан кейин операция майдони чойшаблар билан ёпилади ва фақат кесим қилинадиган жойгина очиқ қолдирилади. Операция сохаси бекитиш учун  катта кичик чойшаблар, сочиқлар ва салфеткалар ишлатилади.

Операция амалга ошириладиган соха о пераци я майдони дейилади. Терига ишлов берилганидан кейин операция майдони чойшаблар билан ёпилади ва фақат кесим қилинадиган жойгина очиқ қолдирилади. Операция сохаси бекитиш учун катта кичик чойшаблар, сочиқлар ва салфеткалар ишлатилади.

Ҳажми унчалик катта бўлмаган, амбулатор операцияларда маҳаллий анестезия ёрдамида муайян сохадаги нерв охирларида оғриқ сезгиси йўқотилади.    Н аркоз остида қилинадиган операцияларда операция майдони наркоз берилганидан кейин тайёрланади, чунки бемор наркознинг қўзғалиш даврида операция майдонининг стериллигини бузиб қўйиши мумкин.

Ҳажми унчалик катта бўлмаган, амбулатор операцияларда маҳаллий анестезия ёрдамида муайян сохадаги нерв охирларида оғриқ сезгиси йўқотилади.

Н аркоз остида қилинадиган операцияларда операция майдони наркоз берилганидан кейин тайёрланади, чунки бемор наркознинг қўзғалиш даврида операция майдонининг стериллигини бузиб қўйиши мумкин.

Оператив йўл (дост уп ) нинг ахамияти мухим бўлиб, у патологик ўчоққа етиб бориш учун қулай бўлиши ва операцияни амалга оширишни енгиллаштириши керак. Оператив йўл анатомик жихатдан асосланган ва тўқималарга минимал даражада шикаст етказадиган бўлиши зарур.

Оператив йўл (дост уп ) нинг ахамияти мухим бўлиб, у патологик ўчоққа етиб бориш учун қулай бўлиши ва операцияни амалга оширишни енгиллаштириши керак. Оператив йўл анатомик жихатдан асосланган ва тўқималарга минимал даражада шикаст етказадиган бўлиши зарур.

Операциядан кейинги давр операция тугаган вақтдан бошлаб, беморлар иш қобилиятининг тикланишигача бўлган даврни ўз ичига олади.  Операциядан кейинги давр учта фазага бўлинади:  1. Эрта фазаси – операциядан кейинги   биринчи 3-5 сут кани ўз ичига олади.  2. Кечки фаза си – операциядан кейинги 2-3   ҳафтани ўз ичига олади.  3. Олис фаза си – беморлар иш қобилиятини тиклангунича бўлган даврни ўз ичига олади.

Операциядан кейинги давр операция тугаган вақтдан бошлаб, беморлар иш қобилиятининг тикланишигача бўлган даврни ўз ичига олади. Операциядан кейинги давр учта фазага бўлинади:

1. Эрта фазаси – операциядан кейинги

биринчи 3-5 сут кани ўз ичига олади.

2. Кечки фаза си – операциядан кейинги 2-3

ҳафтани ўз ичига олади.

3. Олис фаза си – беморлар иш қобилиятини тиклангунича бўлган даврни ўз ичига олади.

Операциядан кейинги даврда перитонеал диализ ўтказиш я ДРЕНИРОВАНИЕ БРЮШНОЙ ПОЛОСТИ ПО МЕТОДУ КЛИНИКИ.

Операциядан кейинги даврда перитонеал диализ ўтказиш

я

ДРЕНИРОВАНИЕ БРЮШНОЙ ПОЛОСТИ ПО МЕТОДУ КЛИНИКИ.

Операция беморлар учун – ҳам физи к, ҳам асабий ( психическая ) шикаст ( травма ) хисобланади. Операциядан кейинги даврда соғлом организмда кузатилмайдиган регенератив ва репаратив жараёнлар содир бўлади. Операциядан кейинги даврнинг кечиши 1) силлик ёки нормал бўлиши ва 2) асоратланган бўлиши мумкин. Биринчи ҳолатда организмнинг бироз ифодаланган реакцияси ( умеренно выраженная реакция организма ) , иккинчи холатда эса – операцион шикастга организмнинг кескин ифодаланган (гиперерги к ёки анерги к ) холати  кузатилади ва у организмда кескин функционал ўзгаришларга, бунинг оқибатида эса асоратларга сабаб бўлиши мумкин.

Операция беморлар учун – ҳам физи к, ҳам асабий ( психическая ) шикаст ( травма ) хисобланади. Операциядан кейинги даврда соғлом организмда кузатилмайдиган регенератив ва репаратив жараёнлар содир бўлади. Операциядан кейинги даврнинг кечиши 1) силлик ёки нормал бўлиши ва 2) асоратланган бўлиши мумкин. Биринчи ҳолатда организмнинг бироз ифодаланган реакцияси ( умеренно выраженная реакция организма ) , иккинчи холатда эса – операцион шикастга организмнинг кескин ифодаланган (гиперерги к ёки анерги к ) холати кузатилади ва у организмда кескин функционал ўзгаришларга, бунинг оқибатида эса асоратларга сабаб бўлиши мумкин.


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Прочее

Категория: Презентации

Целевая аудитория: Прочее

Скачать
Операциялар, таснифи

Автор: Бобожонов Азизбек Абдуахат угли

Дата: 27.01.2022

Номер свидетельства: 598959


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства