М??а?али Ма?атаев "Фантазия" ?ле?і

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік: М.Мақатаевтың өмірі, шығармашылығы туралы түсінік беру; Ақынның қасиеті де киелі өлең-жырлары арқылы халқына қызмет етуін таныту; «Фантазия» өлеңі арқылы ақынның халықтық болмысқа ілтипатын көрсету, ұлттық өнегені ұғындыру.

2. Дамытушылық: Оқ ушылардың қиялдау қабілетін қалыптастыру, ойлау өрісін кеңейту

3. Тәрбиелілік: Оқушыларды поэзияны сүйе отырып, өз халқының әдебиетіндегі бай мұрасын құрметтеуге, қасиетті нәрселерді қадір тұтуға тәрбиелеу.

Сабақтың типі : Жаңа білімді игеру сабағы

Сабақтың түрі : Іздендіру сабағы

Сабақтың әдісі : СТО жобасының стратегия-

лары Көрнекілігі : Компьютер, Мақатаев кітабы, буклет.

Сабақтың барысы : Ұйымдастыру бөлімі

Сабақтың ұраны: Мен еш уақытта өз

оқушыларыма еш нәрсе үйретпеймін –

тек қана олардың оқуы үшін жағдай

жаратамын.

Альберт Эйнштейн

Үй тапсырмасы:

1.Сырбай Мауленов кім?

2. Ол қай жылы, қай жерде дүниеге келді?

3. “Менің Республикам” өлеңін жатқа оқу.

Сөзжұмбақ

М

• Я сөзінің орысшасы
• Үннен салдыры басым

дауыссыз.

3. Абайдың лирикалық өлеңі

4. Қиял сөзінің антонимі

5. Космос сөзінің баламасы

6. “Тайға таңба басқандай” тұрақты тіркестің мағынасы.

7. Сөздердің жиынтығын

зерттейтін сала.

8. Оқу - ...мен құдық қазғандай

Ұ

Қ

А

Ғ

А

Л

И

М.Мақатаев- қазақ тарихындағы ең оқырманы көп, қалың халық

басты жанашыры болған суреткер.

Ол ең алдымен ақын, қазақ жырының құдіреті.

(Ф.Оңғарсынова)

Блум таксономиясы. Білім

Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына тұстас келді. Ол XX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ поэзиясының дамуына үлкен үлес қосқан ақиық ақыны.Әкесі соғыста қаза тауып, анасы мен әжесінің тәрбиесінде өсті. 1948-1949 жылдары ҚазМУ-дың филология факультетінде оқыған. К.Маркс атындағы кеңшарда (қазіргі «Текес») ауылдық кеңес хатшысы, мектепке мұғалім болды. 1952-1962 жылдары Қарасаздағы бастауыш мектепте орыс тілінің мұғалімі, Қазақ радиосында диктор, Шалкөде ауылында Қызыл отау меңгерушісі, Нарынқол ауданында «Советтік шекара» газетінің (қазіргі «Хан-тәңірі», жауапты хатшысы, «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде, «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат»), «Жұлдыз» журналдарында әдеби қызметкер.

Блум таксономиясы. Білім

Ол 1931 ж . 8- ші наурызында Алматы облысы , қазіргі Райымбек ( бұрынғы Нарынқол ) ауданының Қарасаз ауылында дүниеге келген . Алайда , құжаттар бойынша ақынның туған күні ақпанның 9 - нда тойланады . Бұған тиісті ақынның анасы Нағиман апа былай деген : « Мұқағалиым 1931 жылы наурыз айының 8- інде дүниеге келген болатын . Жаңылысуым мүмкін емес . Себебі балам мынау фәнидің есігін ашқаннан біраз уақыт кейін Наурыз тойы болады , наурыз көже жасаймыз деп күтіп отырғанбыз .» Мұқағали Мақатаев атындағы әдеби сыйлықтың лауреаты Оразақын Асқар ақынның екінші туған күніне байланысты мынадай сөз айта ­ ды : « Ал құжат бойынша Мұқағали 9 ақпан ­ да дүниеге келген . Бұл куәлікті ақын ес білген кезде сол кездегі сайлау науқанына байланысты өзі жаздырып алған екен ». [

8 Наурыз қандай мереке?

Аналарға арнап өлең оқу.

Блум таксономиясы. Білім

Мұқағалидің 35 мың жолға жуық өлеңі бар. “Қарлығашым, келдің бе?”, “Дариға жүрек” (1972 ж.), “Аққулар ұйықтағанда”, “Шуағым менің” (1975 ж.), “Соғады жүрек”, “Шолпан”, “Жырлайды жүрек”, “Өмір-өзен”, ”Өмір-дастан” және т.б. жыр жинақтары, сондай-ақ, “Қош, махаббат!” (1988 ж.) атты прозалық кітабы да бар.

Мұқағали

Мұғалім

Ақиық ақын

Мұқағали

Қоғам

қайраткері

Хатшы

Фантазия (Үш тілде)

Ф антазия - Фантазия – Fantasy

ертегі

қиял

Фантазия

сиқыр

арман

Мағынаны тану

• “ Фантазия “ өлеңін оқу. Оқи отырып, өздеріне таныс емес өздерді түртіп алу.
• Өлеңнен таныс емес сөздерді түртіп алу.
• Ертегілер дегеніз не? Олардың түрлері қанша?
• Ертегілердің ішіндегісі қайсысы жақын.
• Қиял - ғажайып ертегілер дегеніміз не?
• Өлең мен ертегі арасындағы байланысты ашып көрсетейік.

І топ Анықтау

Өлеңдегі түсінігі қиын сөздердің мағынасын анықтау (Түсіндірмелі сөздікпен жұмыс)

Фантазия – ой елестете білуге қабілеттілік, қиял

Ақиқат – шындық, шын, айқын бар болмыс

Ғалам – бүкіл жер жүзі, әлем

Ғаламат – таң қаларлық, ғажайып

Ғұлама – араб тілінде ғалым деген мағынаны береді

Жай – найзағай, жасыл

Қат – қабат деген мағынаны беретін сөз

Қиял – фантастикалық ой, арман

Галилео Галилей – ХҮІ-ХҮІІ ғасырда өмір сүрген Италияның атақты ғалымы

Николай Каперник – ХҮІ ғасырда өмір сүрген поляктың ұлы ғалымы

ІІ топ. Талдау

Өлең құрылысына қарай талдау

           4              3                  4

Ертегіден/ жаңарып/ қала тұрған//                                             а

          4              3               4

Ертегіден/ ғұлама/ дана туған//                                                  а 

          3                 4                   4

Бұл күнгі/ ғаламаттар/ алдыменен//                                           б

          3                 4                  4

Адамның/ қиялында/ жаратылған//                                            а

Үш бунақты (4+3+4; 3+4+4), 11 буынды 4,5 тармақты 5 шумақтан тұратын, қара өлең ұйқасымен (ааба) жазылған өлең.

ІІІ топ . Салыстыру.

Ертегідегі қиял мен бүгінгі шындықты салыстыру

ІІІ топ . Салыстыру.

Ертегідегі қиял мен бүгінгі шындықты салыстыру

Ата –бабаларымыз қиялдаған кілеммен ұшуға, айға қонып, жайды ұстаған

Қазіргі таңда ұшақ, ғарыш кемелері алмастырып отыр .

Ертедегі қиял бүгін шындыққа ұласып отыр .

Сабақты қорытындылау : Шығармашылық жұмыс

«Мұқағали ағаға хат» («Есіңе мені алғайсың» әні

ойналып тұрады).

Мұғалімнің қорытынды сөзі: Бұл әннің сөздерін

ақын өмірінің соңғы күндерінде жазған болатын.

Өлеңге ән жазған Нұрғиса Тілендиев, әнді

орындаған Мәдина Ералиева. Біреуі – ақиық ақын.

Екіншісі – біртуар сазгер. Үшіншісі – асқақ үнді

әнші. Осы ән арқылы халық үшеуін де ұмытпай,

есіңе алып жүреді.

Үйге тапсырма: Өлеңді жаттап келу.

Оқушының оқу жетістігін

бағалау критерийі

Критерий

А

Жетістіктердің ең жоғарғы деңгейі

Түсіну

В

5

Талдау (мәтінмен жұмыс)

С

5

Стиль және тілді қолдану

Барлығы

5

15

Негізгі бағалаудың қорытындысы: