Конспект урока по казахской литературы на тему " Ыбырай Алтынсарин - великий просветитель"

Психологический настрой

Слушая песню об учителе,, ребята говорят о чем сегодня пойдет речь на уроке

“ Еңбек”

“ Талап”

“ Мейірім”

Саба қтың

тақырыбы:

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Ыбырай -ағартушы

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Ыбырай Алтынсарин (1841-1889)

( Шын аты ИбраҺим)

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Үміт еткен көзімнің нұры – балам,

Жаныңа жәрдем берсін хақ тағалам.

Атаң мұнда анаң мен есен – аман,

Сүйіп сәлем жазады бүгін саған.

Балқожа

Ыбырай Алтынсаринның ұрпақтары

Абдолла

Әбдірахман

Шәрипа

Нағима

Жұмакүл

Дулат

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Туысы: Мәриям Хакімжанова – ақын,

дарынды аудармашы

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Хронологиялық жатжазу

“ Жылдар сөйлейді”

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

1841

1850

1857

1859

1860

1864

1879

1879-1883

1887

1889

Жылдар

Маңызды оқиғалар

1841 жылы 20 қазан

Қостанай облысы Затабол ауданында туған.

1850 жылы

Орынбордағы қазақ балаларына арнап ашылған жеті жылдық орыс-қазақ мектебіне барған.

1857 жылы

«өте жақсы» деген бағамен бітірген.

1859 жылы

Орынбордағы шекаралық комиссияға тілмаш болған.

1859 жылы

1860 жылы

Орынбордағы шекаралық комиссияның төрағасы, Шығысты зерттеуші белгілі ғалым,профессорВ.В.Григорьевпен жақын танысады.

Торғай мектебіне мұғалім болып тағайындалады.

1864 жылы

Торғайдағы мектепті ашады.

1876 жылы

Петербург, Қазан қалаларына барады.

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

1876 жылы

1879 жылы

«Қазақ хрестоматиясын» жазуға кіріседі.

«Қазақ хрестоматиясы» Орынборда басылып шығады.

1879 жылы

Торғай облысы мектептерінің инспекторы қызметіне тағайындалады.

1881 жылы

1879-1883 жылдары

Орск қаласында тұңғыш мұғалімдер мектебі ашылады.

Торғай қаласының төрт уезінде (Торғай,Ырғыз,Троиц,Ақтөбе) мектептер ашылады.

1983 жылы

1983 жылы

Торғайда қолөнер мектебі ашылады.

«Мұсылмандық тұтқасы» оқу құрал жазып шықты.

1887 жылы

Ырғызда тұңғыш қыздар мектебі ашылады.

1987 жылы

Қ азақ балалары жататын 25 орындық интернат салдырды.

1889 жылы

Ауыр науқастан 48 жасында қайтыс болады.

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Белгілі шығыстанушы, ғалым

В . В . Григорьев

Атақты педагог,

шығыстанушы

Н. И. Ильминский

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

1. Білімге шақырған өлеңдері:

«Кел,балалар,оқылық!» , «Өнер, білім бар жұрттар»

Табиғат туралы «Өзен», «Жаз».

2. Әлеуметтік теңсіздік:

«Залым төреге», «Әй, жігіттер», «Азған елдің хандары», «Азған елдің хандары», «Азған елдің билері», «Азған елдің билері»

3. Орыс жазушыларынан аудармалары:

И.Б.Паульсонның «Книга для чтения и практических упражнений в русском языке», К.Д.Ушинский «Родное слово», Л.Н. Толстой, Крылов.

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

К. Д. Ушинский И. А. Крылов Л. Н. Толстой

Аударған шығармалары:

• “ Қайырымды түлкі”
• “ Қарға мен түлкі”
• “ Екі шыбын”
• “ Бір уыс мақта”
• “ Ақымақ дос”
• « Бақша ағаштары »

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Ыбырай Алтынсарин кім?

Ақын                      Ағартушы         Аудармашы

Жазушы                                                          Оқулық авторы

Ғалым                        Шағын әңгіме шебері

Ыбырай

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Тәрбие- адамдықтың

түп қазығы

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Әңгіме деген не?

Артық кейіпкерді тап

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

- Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш, қоңыз

- Молда, бақташы, саудагер, жас жігіт

- Зылиха, әкесі, Бәтима

- Асқар , Абдулла, Нағым

Әңгімелері:

«Лұқман хакім», «Әке мен бала», “Таза бұлақ», «Жомарт», «Бай баласы мен жарлы баласы», «Талаптың пайдасы», «Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш», « Асыл шөп», «Қыпшақ Сейтқұл», «Зеректік», «Малды пайдаға жарату», «Дүние қалай етсең табылады», «Білгеннің пайдасы», «Таза бұлақ», «Әдептілік», «Жамандыққа жақсылық», «Данышпан қазы», « Малды пайдаға жарату»

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Әңгіме тақырыптары:

Еңбек

Білім - өнер

Адамгершілік

Достық

Қайырымдылық

Әділдік

Ақылдылық

Ыбырайдың әңгімелері

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Аз жұмысты қиынсынсаң, көп жұмысқа тап боларсың:азға қанағат ете білмесең, көптен құр қаларсың.

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Сабыр түбі - сары алтын

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Тіршілік тірегі- еңбек

Адал еңбек -

мұратқа жеткізеді

Тәрбие басы - тал бесік

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Бағу- қағуда көп мағына бар

Жақсының үлгісі –

жанып тұрған шамдай

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Жақсылыққа жақсылық-

Әр кісінің ісі дүр

Жамандыққа жақсылық-

Ер кісінің ісі дүр.

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Қайырымдылық жасасаң –

Қайырымын өзің көресің

Кубизм

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Мазмұндау

Түсіндіру

Сипаттау

Байланыстыру

Сатылай кешенді талдау

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Шығарма аты:

Жанры:

Тақырыбы:

Идеясы:

Кейіпкерлері :

Тәрбиелік түйіні:

Өз пікірің:

Артық кейіпкерді тап

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

- Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш, қоңыз

- Молда, бақташы, саудагер, жас жігіт

- Зылиха, әкесі, Бәтима

- Асқар , Абдулла, Нағым

С әйкестендіру тесті

Әңгіме атауы

Үзінділер

Мынау ағаш неліктен тіп- тік, ана біреуі неге қисық біткен?

“ Мен жәшігім ішіне ауырды жеңілдететін бір шөп салдым”,-деді Бәтима

Егіні піскен соң, орып, жиып алып, артығын төңірегіндегі көшпелі елге сатып, мал етті

Жерге түскен шиені жалма- жан жерден алып, аузына салды

“ Тапқан малымның бір бөлімінен борышымды өтеймін, бір бөлімін өсімге беремін”

Алтынсарин халқымның ұлы ақыны

Алтынсарин білімнің құштарлығы

Халықының көзін ашып, еңбек еткен

Алтынсарин даламның алтын бағы.

Ашылған алғаш мектеп Торғайында

оқыған 14 бала сарайында

Аямай балаларға берген білім

Жас ұрпаққа бүгінде болар ілім.

Мүсіні Қостанайдың ортасында

Денесі оның Тобылдың жағасында

Ұрпағы артындағы мақтан етер

Қазақтың алып тұлға данасына

А. Шаяхмет .

Сау болыңыздар!