1. Bemorlarni sust ovqatlantirish2.Sun’iy ovqatlantirish muolajasini o’tkazish uchun qulay sharoit va kerakli jihozlarni tayorlashni;3. Bemorni me’da zondi orqali ovqatlantirish muolajasini o’tkazish, bemorni kuzatish va parvarish qilishni;4. Bemorni gastrostoma orqali ovqatlantirish muolajasini o’tkazish, bemorni kuzatish va parvarish qilishni o`rganish.
Bemorlarning kuch va holatiga qarab ovqatlanish uch xil bo`ladi
Faol
Sust
Sun`iy
Parhez ovqatlanish – bemorning kasallik vaqtida uning oziq moddalarga bo`lgan fiziologik ehtiyojlarini ta`minlaydigan va xastalikning turiga qarab tavsiya etiladigan ovqatlanishdir.
Suv
Mineral
moddalar
Vitamin
Uglevod
Oqsil
Yog’
Diyetoterapiya – parhez taomlar bilan davolash demakdir. U birinchi galda kasal a`zoga kimyoviy va mexanik ozor yetkazmaslik, buzilgan funksiyalarni tiklash uchun bir turdagi mahsulotlar o`rniga boshqalarini ishlatish yoki bemor organizmini yetishmayotgan zarur oziq moddalar bilan taminlashni ko`zda tutadi
Sust ovqatlanish - boshidan og’ir kasallikni kechirgan, holsizlanib qolgan yoki operastiyadan chiqqan kishilar mustaqil ovqatlana olmaydilar, Bunday kasallarni ovqatlantirish uchun maxsus ovqatlantirish asboblardan foydalaniladi
Sun’iy ovqatlanish -ovqatni yuta olmaydigan hushsiz yoki ovqatlanishni istamagan bemorlarni sun’iy ovqatlantirish lozimdir. Buning uchun maxsus asboblar ishlatiladi.
Sun’iy ovqatlantirish turlari:
Me’da zondi yordamida
Gastrostoma orqali
Parenteral
Huqna orqali
Me’da zondi orqali sun’iy ovqatlantirish uchun ko’rsatmalar:
til, yutqin, hiqildoq, qizilo’ngach jarohat natijasida ko’p shikastlangan va shishib ketganda
bulbar falajda
markaziy nerv sistemasi xastaliklaridagi bexushlik holatida
ruxiy bemor ovqat emay qo’yganda
Gastrostoma orqali ovqatlantirishuchun ko’rsatmalar:
Qizilo’ngach rakida
Qizilo’ngach stenozida
Me’daning kardial qismida o’smaning o’sib ketishida
Me’da zondi orqali ovqatlantirish uchun kerakli jihozlar:
Nazogastral zond
50 gr. shpris
Suyuq ovqat
Salfetka
Steril shpatel
Kergich
Bemorni me’da zondi orqali ovqatlantirish tartibi
Bemor bilan muloqot o’rnatiladi va muolaja maqsadi tushuntiriladi, uni muolajaga ruhan tayyorlab roziligi olinadi
Hamshira qo’lini yuvadi, quritadi va qo’lqop kiyadi
Tayyorlanadi: steril nazogastral zond, 20 gramlik shpris, 38-39 gradus S gacha isitilgan suyuq ovqat, salfetka,steril shpatel, kergich
Bemor krovatga bosh tomoni ko’tarilgan va boshi yon tomonga qilib yotqiziladi
Zond kiritiladigan masofa aniqlanadi (bo‘y uzunligidan 100 ni ayiramiz)
Zond kiritilayotganda bemorning nafas olish harakati nazorat qilib boriladi.Bemorning yuz rangio’zgarishi, qusish refleksi paydo bo’lishi bilan muolaja bajarilishi to’xtatiladi
Zondning ochiq uchiga shpris ulanadi va zondni me’daga tushganiga ishonch hosil qilish uchun shpris porsheni tortib ko’riladi, bunda me’da suyuqligi chiqishi lozim
So’ngra shprisga iliq suyuq ovqat tortib olinib, zond orqali yuboriladi
Oxirida zond orqali iliq suv qo’yiladi, zondni yuvish maqsadidava zondning bo‘sh uchini tiqin bilan berkiting va bemor kiyimiga mahkamlang
Zondni bir necha kunga qoldirish kerak bo’lsa tashqi uchi leykoplastir bilan yuz terisiga yopishtiriladi
Ishlatilgan asbob-anjomlar zararsizlantiriladi
Qo’llar yuviladi va quritiladi
Gastrostoma orqali ovqatlantirish uchun kerakli jihozlar:
Varonka
suyuq ovqat
iliq suv
qisqich
steril doka sharcha va salfetka
Lassar pastasi
Bemorni gastrostoma orqali ovqatlantirish tartibi
Bemor bilan muloqot o’rnatiladi va muolaja maqsadi tushuntiriladi, uni muolajaga ruhan tayyorlab roziligi olinadi
Tayyorlanadi: varonka yoki 20 gr.shpris, 37-38 gradus S gacha isitilgan suyuq ovqat, 1 stakan iliq suv, qisqich, steril doka sharcha, salfetka, 1% li kaliy permanganat eritmasi, Lassar pastasi.
Hamshira qo’lini yuvadi, quritadi va qo’lqop kiyadi
Bemor krovatga bosh tomoni ko’tarilgan qilib yotqiziladi
Zondga qo’yilgan qisqich olinadi
Zondning uchiga varonka yoki shpris o’rnatiladi
Voronka yoki Jane shprisi yordamida zond orqaliisitilgan suyuq ovqat oz-ozdan 2-3 daqiqa oralig’ida me’daga yuboriladi, bunda zond ichiga havo tushishiga yo’l qo’yilmaydi
Ovqatlantirilgandan so’ng iliq suv yuboriladi, zondni yuvish maqsadida
Zondni bo’sh qismi qisqich bilan qisiladi, shpris va zond bir-biridan ajratiladi
Gastrostoma atrofi 1% li kaliy permanganat eritmasiga ho’llangan steril doka sharchalari bilan artiladiva teri quruq steril salfetka bilan quritaladi
Gastrostoma atrofiga Lassar pastasi surtilgan salfetka qo’yiladi va ustidan steril salfetka qo’yilib, leykoplaster bilan yopishtiriladi
Huqna orqali ovqatlantirish
Bemor organizmi keskin suvsizlanib qolganda
Qizilo’ngach batamom tutilib qolganda
Qizilo’ngachda, me’daning kordial qismidagi operastiyalardan keyin qo’llaniladi