Ашы? саба?. Презентация.К?семшені? т?рленуі. 7-сынып.

Саба?ты? та?ырыбы : К?семше

Саба?ты? ма?саты :

а) О?ушыларды? ойын ке?ейтіп тілді байытатын мазм?нды да к?ркем с?з ?лгілері к?п ма?ал-м?телдер,на?ыл с?здер ?йрету.

?) Т?рлі ?дістерді пайдалана отырып балаларды тап?ырлы?, жылдамды?,есте са?тау ?абілеттерін арттыру. Сйлеу тілін жетілдіріп,шешендік ?нерге баулу

б) Сымбатты,шымыр ту?ан жерді? таби?атын с?йе білетн, о?ан ??рметпен ?арай алатын к?з?арас?а т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі : Д?ст?рлі саба?

Саба?ты? ?дісі : с?ра?-жауап

Саба?ты? к?рнекілігі : плакат,кітаптар

Халы?ты? педагогика Т?лпар шаба жетіледі

элементтерін ?олдану : С???ар ?ша жетіледі.

П?наралы? байланыс : ?дебиет, тарих

Саба?ты? барысы :

а) ?йымдастыру кезе?і :

О?ушылармен амандасу, т?гелдеу о?у ??ралдарын тексеру.О?ушыларды? зейінін саба??а аудару

?) ?й тапсырмасын пысы?тау :

?йге берілген жатты?уды тексеремін

1.Есімше дегеніміз не? 2.Етіс нешеге б?лінеді?

3.Етістік ма?ынасына ?арай нешеге б?лінеді? 4.Етістік т?л?асына ?арай нешеге б?лінеді? 5.Туынды етістік ?алай жасалады? 6.Саба?ты етістік дегеніміз не?

7.Болымды етістік дегеніміз не? 8.Болымсыз етістік ?алай жасалады?

б) Жа?а саба?ты т?сіндіру :

К?семше де етістікті? ерекше т?рі.Есімше сия?ты к?семше де екі т?рлі м?нде.екі т?рлі ?ызметте ?олданылады.

Бірде жіктеліп келіп немесе к?рделі етістікті? негізгі етістік сы?ары к?семше т?л?асында келіп,к?мекші етістік жіктеліп,?имылды,іс-?рекетті белгілі бір ша??а байланысты білдіреді де, с?йлемні? баяндауышы ?ызметін ат?арады.

Мысалы: ?ораны? т?бесі ашылып ?алыпты.

К?семше сонымен бірге кейде ?имыл,іс-?рекетті? тура ?зін білдірмей,оры? амалын,сынын,себебін,мезгілін,болу ма?сатын білдіріп,?стеу м?нінде ж?мсалады.Мысалы:Абай да,Ж?мабай да,?ызы?а ты?дасты.К?семше етістік т?бірлеріне немесе етіс,болымсыз етістік т?л?аларына мына ж?рна?тар жал?ану ар?ылы жасалады :

1)-а,-е,-й

2)-ып,-іп,-п

3)-?алы,-гелі,-?алы,-келі

Кітаппен ж?мыс: 257-жатты?у. К?семшелерді теріп жазып,т?л?алы? талдау жаса?дар.М?тініне ат ?ойы?дар.?аза?ты? ?лтты? ат ойындарын ата?дар.

Топпен ж?мыс: Бір ?атарда?ы о?ушылар?а етістікті? ??рамында к?семшені? ж?рна?ы бар ма?ал айт?ызамын екінші ?атарда?ы о?ушылар талдайды.

1.А?ылды кісі азбайды,

Алтын б?йым тозбайды

О?ып с?йлеме

К??ілі?е то?ып с?йле

Білімді бекіту: 1.К?семше не себепті етстікті? ерекше т?рі деп аталады? 2.К?семшені? жіктелу ерекшеліктері ?андай? 3.К?семшені? ?ай т?рі жіктелмейді?

Ба?алау : О?ушыларды? ынтасына ?арай білімдері ба?аланады.

?йге тапсырма : 258-жатты?у. К?семшелерді тауып,с?ра? ?ойып,с?йлемде ?андай м?шені? ?ызметін ат?арып т?р?анын айты?дар

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба?. Презентация.К?семшені? т?рленуі. 7-сынып.»

Етіс категориясы

Салт етістік

Есімше

Негізгі етістік

Сабақты етістік

Көмекші етістік

Етістік хандығы

Етістіктің шақтары

Болымды етістік

Етістіктің райлары

Көсемше

Тұйық етістік

Болымсыз етістік

Бәйге

1-топ

2-топ

3-топ

Үй жұмысы

«Есімше» тақырыбынан

Көсемше

етістіктің негізгі бір түрі

есімше сияқты екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте жұмсалады

негізгі қимыл, амалды білдіреді

жекеше, көпше болып бөлінбейді

сол қимыл, амалды айқындап тұрады

көбінесе күрделі етістіктің құрамына келеді

Көсемшенің

жұрнақтары

Мысалы

1. –а, -е, -й

Ал - а , кел - е , қара - й

2.-ғалы,- гелі,- қалы,- келі

Жаз- ғалы , көр- гелі

3.-ып, -іп, -п

Бар- ып , кел- іп

Көсемшенің жіктелуі

Жекеше түрі

Көпше түрі

I ж. Мен айт – а – мын

I ж. Біз айт – а – мыз

II ж. Сен айт – а – сың

II ж. Сендер айт – а – сың – дар

Сіз айт – а – сыз

Сіздер айт – а – сыз – дар

III ж. Ол айт – а – ды

III ж. Олар айт – а – ды

Көсемшенің жіктелуі

Жекеше түрі

Көпше түрі

I ж. Мен ойлан - ып -

I ж. Біз ойлан - ып -

II ж. Сен ойлан - ып -

II ж. Сендер ойлан - ып -

Сіз ойлан - ып -

Сіздер ойлан - ып -

III ж. Ол ойлан - ып -

III ж. Олар ойлан - ып -

Ауыспалы шақтық көсемше

Өткен

Өзі қарасты етістік істің амалын, кейде мезгілін, не шартын көрсететін етістіктің түрін ауыспалы шақтық көсемше дейді.

шақтық көсемше

Өткен шақтық көсемше амалды, себепті, кейде мезгілдің сөйлеп тұрған уақыттан бұрын болғандығын білдіреді.

-а, -е, -й

Келер

Үндемеген үйдей бәледен құтыл а ды

-ып, -іп, -п

шақтық көсемше

Келер шақтық көсемше негізгі істің мақсат, мезгілінің келер шақта болатындығын білдіреді.

Баяғыда бір бай бол ып ты

-ғалы, -гелі, -қалы, -келі

Жамбыл Жамбыл бол ғалы ,

Жыр санаға тол ғалы ,

Есіткен талай батырды.

Көсемшенің қызметі

Негізгі етістік ретінде нақты қимылды білдіреді.

Қимылдың әр түрлі сипатын, амалын білдіріп, үстеу мәнінде қолданылады.

Ол бізге тесіле қара й ды. қарайды(не істейді?)

Ол бізге қызығ а қарап тұр.

Қызыға (қалай?)

І топ Сөз құрамына талдау жасау

Ұлттың тілі – сол ұлттың жаны, жан- дүниесі. Ол жүректі соқтырып тұрған қан тамыры сияқты.Егер де қан тамыры жабылып қалса, жүрек те соғуын тоқтатпай ма? (М.Әуезов)

ІІ топ

Сынағыңыз көбейген сайын, сыр бермей , сабыр қылыңыз. (М.Тазабеков)

Тартыспен түскен, бейнетпен келген жақсылық қана –шын мәнінде қымбат табыс. (М.Әуезов)

ІІІ топ

Қазір бой жарыстыратын емес, ой жарыстыратын заман. (Н.Назарбаев)

Егер жүрек таза болса , тілден әдемі сөздер шығады. (Әли р.а.)

Естілердің сөзін ескеріп жүрген адам өзі де есті болады. (Абай)