Саба?ты? та?ырыбы: Жартылай ?ткізгіш диодтар
Саба?ты? ма?саттары:
- Білімділік ма?саты: Жартылай ?ткізгіш диодтар туралы толы? ма?л?мат беру.Диод т?рлерімен оны? ж?мыс принципімен таныстыру.
- Дамытушылы? ма?саты: О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру, шы?армашылы? ойлауын дамыту.
- Т?рбиелік ма?саты: : О?ушыларды? іздемпаздылы?ын, іскерлігін ж?не маман иесі ретінде жауап беру ?абілеттерін ба?алай отырып, адамгершілікке, ?дептілікке баулу.
Саба?ты? типі: аралас саба?.
Саба?ты? ?амтамасыздандырылуы:
а) о?у-к?рнекілік ??ралдар: Сызба н?с?алар, слайд, бейнематериалдар, с?зж?мба?
б) ?лестірмелі материалдар: карточкалар
в) ТО?: интерактивті та?та
П?наралы? байланыс: Физика,Электрониканы? теориялы? негіздері
?з бетінше ж?мыс: Диод т?рлерін жаттау
Саба?ты? ?ту барысы
І.?йымдастыру кезе?і: Амандасу. О?ушыларды т?гендеу. Саба? та?ырыбын, ма?сатын хабарлау. Саба? барысында о?ушыларды белсене ?атысу?а ынталандыру.
ІІ.О?ушыларды? біліктілігі мен да?дысын тексеру
?й тапсырмасы
1.Жартылай ?ткізгіштер дегеніміз не?
2.Жартылай ?ткізгіштер ??рамында ?андай химиялы? ?оспалар бар?
3.Электр ?ткізгіштігіні? м?ні
4. Электронды? эмиссия дегеніміз не?
5. ?оспалы электр ?ткізгіштеріні? ?андай т?рлерін білесіз?
6.Электроника дегеніміз не?
7.?атты денедегі электрондар дегеніміз не?
Жа?а та?ырыпты? мазм?ны мен ж?йесі
Жоспары:
- Диод туралы т?сінік
2. Диодтар т?рлері мен оларды? негізгі принциптері
3. Диодттарды? вольт-амперлік сипаттамасы
1.Диод туралы т?сінік
Диодтарды дамыту бiрден екі ба?ытта XIX ?асырды? ?шiншi ширегiнде басталды: 1873 жылы британды? ?алым Фредерик Гутри термионды? (вакуум шамды тікелей ?ыздыру ар?ылы), ал 1874 жылы германды? ?алымды Карл Фердинанд Браун (?атты денелi ) кристалды диодтарды ж?мыс істеу принципн ашты. 1880 жылды? 13 а?панында Томас Эдисонды ?айтадан термионды диодты? ж?мыс істеу принципін ?айта ашты, ж?не содан со? 1883 жылы патенттеген(№ 307031-шi А?Ш патентi). Дегенменде Эдисон ж?мыстарын ары ?арай дамыту?а идея болмады. 1899 жылы германды? ?алым Карлы Браун Фердинанд кристаллды т?зеткiштi патенттады.
Дио?д (к?не грекше: δις — екі ж?не -од шекті) — екі электродты, электр тогыны? ба?ытына байланысты ?р-т?рлі ?тімділігі бар электронды аспап (прибор). Бір р-n ?тпесінен т?ратын ж?не екі шы?ысы (сырт?а жал?анатын екі ?шы) бар н?рсе жартылай ?ткізгішті диод деп аталады.n — типті ж?не p — типті екі жартылай ?ткізгіштерді бір — бірімен ?осса?, онда диод деген ??ралды аламыз. Б?л екеуін диодты? екі электроды деп атайды. Олар о? та?балы анод пен теріс та?балы катод. Диодты? ашы? ж?не жабы? кездері болады. Ашы? к?йінде ол токты жа?сы ?ткізеді де, жабы? к?йінде нашар ?скізеді, тіпті ?ткізбейді деп айту?а болады. Егер де батереяны? о? полюсын диодты? анодымен,ал теріс полюсын катодымен ?осса?, онда диод ар?ылы ток ж?реді.
Диод?а тура кернеу бергенде ток бірден к?теріледі. Я?ни, диод ашылады. Ал кері кернеу бергенде ток ?те аз м?лшерде болады, я?ни диод жабы?. Осы уа?ытта?ы аз м?лшердегі болсын ток іс ж?зінде еш уа?ытта есепке алынбайды-?йткені оны? м?лшері расында да ?те аз. Сонды?тан да ол токты біз жо? деп есептейміз.Егер де біз кері кернеуді белгілі бір м?лшерден к?п арты? берсек, онда кері ток бірден к?п м?лшерге артады. К?п м?лшерге арт?ан токты? зияны сол диод тесілді немесе диод «жанып кетті» дейді
Термионды? диодты? ж?мыс істеу принципін ашты
Ж?мыс істеу т?ртібіне ж?не ат?аратын міндетіне ?арай жартылай ?ткізгішті диодтар ?р т?рлі болады.Е? к?п ара?ан диодтар т?зеткіштік диод, стабилитрон, варикап, фотодиод, жары? диоды.Енді диодттарды жеке жеке ?арастыралы?.
Т?менде т?зеткiш (импульстi ж?не жо?ары жиiлiктi) диодты? шартты белгiленуi к?рсетiлген.
Т?зеткiш диод p-n ауысуыны? вентильді ?асиетiн пайдаланады ж?не айнымалы то?тарды т?зету ?шiн ?олданады. Диодты жасау ?шiн Ge ж?не Si ?олданылады. Т?зеткiш диод ?зiне берiлген кернеудi бас?аратын электронды кiлттi (ЭК) жинайды. llтура кезiнде ЭК жабы?, Uкерi кезiнде ЭК ашы?. Тура кернеу берiлгенде диодта?ы кернеудi? т?мендеу ?серiнен ж?ктемедегi кернеуiнен бiршама аз болады. Гелийден жасалын?ан диодты? тура кернеуi Ug тура -0,5В, ал кремнийден жасалын?ан диодта?ы Ug тура ≤ 1-1,5В.
.Импульстi диод - ?тпелi ?рдiстерi ?ыс?а болатын ж?не ж?мыс кезiнде вольт-амперлiк сипаттамасыны? (ВАС) тура ж?не керi тарма?тарын (т?зеткiш диодтар сия?ты) ?олданатын шала?ткiзгiштi диод. Диодта?ы ?тпелi ?рдiстердi? ?за?ты?ы Сдиф ж?не Сзар сыйымдылы?тарыны? ?айта зарядталынуына байланысты.
Инжекция де?гейi т?мен кезiнде ?тпелi ?рдiстердегi тос?ауылды? сыйымдылы?ты? ?айта зарядталынуыны? ма?ызы зор. Инжекция де?iгейi жо?арла?ан кезде зарядтарды жинау ж?не сору ?рдiстерi негiзгi болып табылады. Со??ы ??былыс диод жылдамды?ын аны?тайды ж?не арнайы параметрi τ?? – ?алпына келтiру уа?ытымен сипатталынады. Сонымен импульстi диодтарда τ?? – ?алпына келтiру уа?ыты диод жылдамды?ын сипаттайды.
Жылдамды?ты жо?арлату ?шiн импульстi диодтарды н?ктелiк ??рылым т?рiнде дайындайды, б?л оны? p-n ауысу ауданыны? минималды болуына себеп болады. Сонымен ?атар, τ?? шамасын азайту ?шiн база енiн (?алы?ды?ын) барынша ж??а етiп жасайды. Импульстiк диод ретiнде Шоттки диодын ?олдану?а болады.
Импульстік диод
Жары? диоды – Ток ж?рген кезде p-n ?тпесінен жары? шы?аратын шала ?ткізгішті диод жары? диоды деп аталады.Жары? диодттары негізінен цифрлы? индикаторларды ?олданылатын.
Жары? диодттары галлий арсенидттері мен фосфидтерінен ж?не силиций карбидтерінен жасалады.
Жары?ты? токтан т?уелділігі жары? диодыны? негізгі сипаттамасы болып саналады.Токты? белгілі бір м?нінен бастап ток ?скен сайын жары?тылы?та ?сіп отырады.
Жары? диодтары
Фотодиод —Кері тогы p-n ?тпесіні? жары?талынуына байланысты ?згеріп отыратын шала ?ткізгішті диод деп аталады.Фотодиодтар екі т?рлі ж?мыс ?лпінде пайдаланылады: сырт?ы ?орек к?зінсіз фотогенератор ретінде ж?не сырт?ы ?орек к?зімен фотот?рлендіргіш ретінде.Фотодиод, ?арапайым диод секілді, бір p-n ?тпесінен т?рады.Біра? т?йіспесіні? ауданы ?лде?айда ?лкен болады.
Фотодиод автоматика ж?йелері мен бас?а техника ?ондыр?ыларында, индикаторлы? ??рыл?ыларда, электр ?оз?аушы к?ші ретінде жары? а?паратын электрлікке т?рлендіру ?шін ж?не фотометрияда, телекескіндерді беру ??рыл?ыларында ?олданылады.
Стабилитрон ж?не стабистор. Т?ра?ты то?ты? сызы?ты емес тiзбектерiнде кернеудi т?ра?тандыру ?шiн ?олданылады.
Жо?ары кернеудi (U>3B) т?ра?тандыру ?шiн ВАС-ны? керi тарма?ы (АВ б?лiмiн) ?олданылады. Б?л ма?сатта ?олданылатын диодтарды стабилитрондар деп атайды.
Аз м?ндi кернеулердi (U≤1B) т?ра?тандыру ?шiн, мысалы интегралды с?лбаларда ВАС-ны? тура тарма?ын (CD б?лiмiн) ?олданады, ал б?л ма?сатта ?олданылатын диодтарды стабистор деп атаймыз ж?не оны? шартты белгiленуi т?менде к?рсетiлген.
Оларды кремнийден жасайды. Т?ра?тандыру кернеуi (3-180В) диапазонын ??райды.
Варикап – тос?ауылды? (зарядты?) сиымдылы?ты? берiлген кернеу м?нiне т?уелдiлiгiн орындау?а негiзделген жартылай ?ткiзгiштi диод. Варикапты? негiзгi сипаттамасы – вольт-фарадты сипаттама (ВФХ). Варикапты? тос?ауылды? сыйымдылы?ы (10-100) пикофарад ??райды.
Тунельдiк диод – кернеу бойынша о? iшкi керi байланыс. Оны? ВАС-сында терiс диффузиялы? кедергi б?лiмi бар. Б?л запорлы ?абат ?те жi?iшке бол?анда (10Нм немесе одан да кiшi) валенттi ?абаттан ?ткiзу ?абатына ?арай зарядтарды? тунельдi т?рде ?туiмен т?сiндiрiледi.
- Диодттарды? вольт-амперлік сипаттамасы
Жалпы вольт — амперлік сипаттама дегеніміз диод?а ма, жо? ?лде бас?а бір аспап?а ма, б?рібір, берілетін кернеу ?згергенде, со?ан байланысты токты? калай ?згеретінін к?рсететін график. Диод?а арнал?ан 1.9 -сурет — графикті к?рсету аркылы оны? ?алай ж?мыс істейтінін т?сіне аламыз. Диод?а тура кернеу бергенде ток бірден к?теріледі. Я?ни, диод ашылады. Ал кері кернеу бергенде ток ?те аз м?лшерде болады, я?ни диод жабы?. Осы уа?ытта?ы аз м?лшердегі болсын ток іс ж?зінде еш уа?ытта есепке алынбайды-?йткені оны? м?лшері расында да ?те аз. Сонды?тан да ол токты біз жо? деп есептейміз.Егер де біз кері кернеуді белгілі бір м?лшерден к?п арты? берсек, онда кері ток бірден к?п м?лшерге артады. К?п м?лшерге арт?ан токты? зияны сол диод тесілді немесе диод «жанып кетті» дейді. Біра? тура берген кернеуімізді? ?зі де белгілі бір м?лшерден жо?арыламауы керек. ?йткені ондай жа?дайда да ?лгі «жанып кетті» деген н?рсе міндетті т?рде болады.
Барлы? диодтарды? да вольт — амперлік сипаттамалары жо?арыда к?рсетілген графикке ??сас болады. Б?ларды Д226А немесе Д242 деген сия?ты белгілермен атайды. М?нда?ы Д — диод деген с?з, ал т?р?ан сан заводты? конструкциялы? рет саны. Ал со?ында?ы ?ріп — аспап тобыны? т?рі. Кремнийден жасал?ан диодтарды? тура кедергісі германийге кара?анда с?л к?бірек, ал кері кедергісі он есеге арты?. Кремний диодыны? та?ы бір арты?шылы?ы оны? ж?мыс температурасыны? 180 — 200°С-ге дейін жететіндігі. Я?ни ток ты?ызды?ы жо?ары. Осы?ан байланысты ?уаттары бірдей бол?анда кремний диодтарыны? к?лемі кіші болып келеді. Біра? та, таби?атта таза кремнийді алып, оны сол ?алпында са?тау біраз ?иыншылы?тар ту?ызады. Соны? салдарынан кремнийден жасал?ан жартылай ?ткізгіш аспаптар біраз ?ымбат т?рады. Ал кремний дегеніміз жер бетінде оттегіден кейін таралуы бойынша екінші орын алатын элемент.
Жа?а материалды бекіту, біліктілік пен да?дыны ?алыптастыру
?лестірмелі материалдарда?ы с?ра?тар?а жауап беру ар?ылы, жа?а саба?ты бекіту.
Саба?ты? ?орытындысы
Диодтар туралы т?сініктеме беру.
Диодтарды? ?андай т?рлері бар?
Т?зеткіштік диодты? ат?аратын ?ызметі
Рефлексия:
Б?гінгі саба?та алган ?серім (?намды, ?намсыз жа?тары)
?сыныстар
?й тапсырмасы:Ахметов А.?., Ахметов ?.А., ?аба?ова Т.А Электротехника
Баяндама та?ырыбы: Диодты? т?рлері
Просмотр содержимого документа
«3333»
Сабақ жоспары
Пәні:Электроника және микроэлектроника негіздері
Мерзімі:04.03.2015ж
Тобы:ЭЖД 2-2
Сабақтың №10
Сабақтың тақырыбы: Жартылай өткізгіш диодтар
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік мақсаты: Жартылай өткізгіш диодтар туралы толық мағлұмат беру.Диод түрлерімен оның жұмыс принципімен таныстыру..
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, шығармашылық ойлауын дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: : Оқушылардың іздемпаздылығын, іскерлігін және маман иесі ретінде жауап беру қабілеттерін бағалай отырып, адамгершілікке, әдептілікке баулу.
Сабақтың типі: аралас сабақ.
Сабақтың қамтамасыздандырылуы:
а) оқу-көрнекілік құралдар: Сызба нұсқалар, слайд, бейнематериалдар, сөзжұмбақ
б) үлестірмелі материалдар: карточкалар
в) ТОҚ: интерактивті тақта
Пәнаралық байланыс: Физика,Электрониканың теориялық негіздері
Өз бетінше жұмыс: Диод түрлерін жаттау
Сабақтың өту барысы
І.Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу. Оқушыларды түгендеу. Сабақ тақырыбын, мақсатын хабарлау. Сабақ барысында оқушыларды белсене қатысуға ынталандыру.
ІІ.Оқушылардың біліктілігі мен дағдысын тексеру
Үй тапсырмасы
1.Жартылай өткізгіштер дегеніміз не?
2.Жартылай өткізгіштер құрамында қандай химиялық қоспалар бар?
3.Электр өткізгіштігінің мәні
4. Электрондық эмиссия дегеніміз не?
5. Қоспалы электр өткізгіштерінің қандай түрлерін білесіз?
6.Электроника дегеніміз не?
7.Қатты денедегі электрондар дегеніміз не?
Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесі
Жоспары:
Диод туралы түсінік
Диодтар түрлері мен олардың негізгі принциптері
3. Диодттардың вольт-амперлік сипаттамасы
1.Диод туралы түсінік
Диодтарды дамыту бiрден екі бағытта XIX ғасырдың үшiншi ширегiнде басталды: 1873 жылы британдық ғалым Фредерик Гутри термиондық (вакуум шамды тікелей қыздыру арқылы), ал 1874 жылы германдық ғалымды Карл Фердинанд Браун (қатты денелi ) кристалды диодтарды жұмыс істеу принципн ашты. 1880 жылдың 13 ақпанында Томас Эдисонды қайтадан термионды диодтың жұмыс істеу принципін қайта ашты, және содан соң 1883 жылы патенттеген(№ 307031-шi АҚШ патентi). Дегенменде Эдисон жұмыстарын ары қарай дамытуға идея болмады. 1899 жылы германдық ғалым Карлы Браун Фердинанд кристаллды түзеткiштi патенттады.
Дио́д (көне грекше: δις — екі және -од шекті) — екі электродты, электр тогының бағытына байланысты әр-түрлі өтімділігі бар электронды аспап (прибор). Бір р-n өтпесінен тұратын және екі шығысы (сыртқа жалғанатын екі ұшы) бар нәрсе жартылай өткізгішті диод деп аталады.n — типті және p — типті екі жартылай өткізгіштерді бір — бірімен қоссақ, онда диод деген құралды аламыз. Бұл екеуін диодтың екі электроды деп атайды. Олар оң таңбалы анод пен теріс таңбалы катод. Диодтың ашық және жабық кездері болады. Ашық күйінде ол токты жақсы өткізеді де, жабық күйінде нашар өскізеді, тіпті өткізбейді деп айтуға болады. Егер де батереяның оң полюсын диодтың анодымен,ал теріс полюсын катодымен қоссақ, онда диод арқылы ток жүреді.
Диодқа тура кернеу бергенде ток бірден көтеріледі. Яғни, диод ашылады. Ал кері кернеу бергенде ток өте аз мөлшерде болады, яғни диод жабық. Осы уақыттағы аз мөлшердегі болсын ток іс жүзінде еш уақытта есепке алынбайды-өйткені оның мөлшері расында да өте аз. Сондықтан да ол токты біз жоқ деп есептейміз.Егер де біз кері кернеуді белгілі бір мөлшерден көп артық берсек, онда кері ток бірден көп мөлшерге артады. Көп мөлшерге артқан токтың зияны сол диод тесілді немесе диод «жанып кетті» дейді
сурет.Диодтың қарапайым түрі мен сұлбада белгіленуі
Фредерик Гутри
(1833-1886)
Термиондық диодтың жұмыс істеу принципін ашты
2. Диодтар түрлері мен олардың негізгі принциптері
Жұмыс істеу тәртібіне және атқаратын міндетіне қарай жартылай өткізгішті диодтар әр түрлі болады.Ең көп араған диодтар түзеткіштік диод, стабилитрон, варикап, фотодиод, жарық диоды.Енді диодттарды жеке жеке қарастыралық.
Төменде түзеткiш (импульстi және жоғары жиiлiктi) диодтың шартты белгiленуi көрсетiлген.
Түзеткiш диод p-n ауысуының вентильді қасиетiн пайдаланады және айнымалы тоқтарды түзету үшiн қолданады. Диодты жасау үшiн Ge және Si қолданылады. Түзеткiш диод өзiне берiлген кернеудi басқаратын электронды кiлттi (ЭК) жинайды. llтура кезiнде ЭК жабық, Uкерi кезiнде ЭК ашық. Тура кернеу берiлгенде диодтағы кернеудiң төмендеу әсерiнен жүктемедегi кернеуiнен бiршама аз болады. Гелийден жасалынған диодтың тура кернеуi Ug тура -0,5В, ал кремнийден жасалынған диодтағы Ug тура ≤ 1-1,5В.
.
Импульстi диод - өтпелi үрдiстерi қысқа болатын және жұмыс кезiнде вольт-амперлiк сипаттамасының (ВАС) тура және керi тармақтарын (түзеткiш диодтар сияқты) қолданатын шалаөткiзгiштi диод. Диодтағы өтпелi үрдiстердiң ұзақтығы Сдиф және Сзар сыйымдылықтарының қайта зарядталынуына байланысты.
Инжекция деңгейi төмен кезiнде өтпелi үрдiстердегi тосқауылдық сыйымдылықтың қайта зарядталынуының маңызы зор. Инжекция деңiгейi жоғарлаған кезде зарядтарды жинау және сору үрдiстерi негiзгi болып табылады. Соңғы құбылыс диод жылдамдығын анықтайды және арнайы параметрi τққ – қалпына келтiру уақытымен сипатталынады. Сонымен импульстi диодтарда τққ – қалпына келтiру уақыты диод жылдамдығын сипаттайды.
Жылдамдықты жоғарлату үшiн импульстi диодтарды нүктелiк құрылым түрiнде дайындайды, бұл оның p-n ауысу ауданының минималды болуына себеп болады. Сонымен қатар, τққ шамасын азайту үшiн база енiн (қалыңдығын) барынша жұқа етiп жасайды. Импульстiк диод ретiнде Шоттки диодын қолдануға болады.
Импульстік диод
Жарық диоды – Ток жүрген кезде p-n өтпесінен жарық шығаратын шала өткізгішті диод жарық диоды деп аталады.Жарық диодттары негізінен цифрлық индикаторларды қолданылатын.
Жарық диодттары галлий арсенидттері мен фосфидтерінен және силиций карбидтерінен жасалады.
Жарықтың токтан тәуелділігі жарық диодының негізгі сипаттамасы болып саналады.Токтың белгілі бір мәнінен бастап ток өскен сайын жарықтылықта өсіп отырады.
Жарық диодтары
Жарық диодының сұлбалық белгіленуі
Фотодиод —Кері тогы p-n өтпесінің жарықталынуына байланысты өзгеріп отыратын шала өткізгішті диод деп аталады.Фотодиодтар екі түрлі жұмыс әлпінде пайдаланылады: сыртқы қорек көзінсіз фотогенератор ретінде және сыртқы қорек көзімен фототүрлендіргіш ретінде.Фотодиод, қарапайым диод секілді, бір p-n өтпесінен тұрады.Бірақ түйіспесінің ауданы әлдеқайда үлкен болады.
Фотодиод автоматика жүйелері мен басқа техника қондырғыларында, индикаторлық құрылғыларда, электр қозғаушы күші ретінде жарық ақпаратын электрлікке түрлендіру үшін және фотометрияда, телекескіндерді беру құрылғыларында қолданылады.
Фотодиодтың сұлбалық көрінісі
Фотодиод
Стабилитрон және стабистор. Тұрақты тоқтың сызықты емес тiзбектерiнде кернеудi тұрақтандыру үшiн қолданылады.
Стабилитрондар
Жоғары кернеудi (U3B) тұрақтандыру үшiн ВАС-ның керi тармағы (АВ бөлiмiн) қолданылады. Бұл мақсатта қолданылатын диодтарды стабилитрондар деп атайды.
Аз мәндi кернеулердi (U≤1B) тұрақтандыру үшiн, мысалы интегралды сұлбаларда ВАС-ның тура тармағын (CD бөлiмiн) қолданады, ал бұл мақсатта қолданылатын диодтарды стабистор деп атаймыз және оның шартты белгiленуi төменде көрсетiлген.
Стабистор
Оларды кремнийден жасайды. Тұрақтандыру кернеуi (3-180В) диапазонын құрайды.
Варикап – тосқауылдық (зарядтық) сиымдылықтың берiлген кернеу мәнiне тәуелдiлiгiн орындауға негiзделген жартылай өткiзгiштi диод. Варикаптың негiзгi сипаттамасы – вольт-фарадты сипаттама (ВФХ). Варикаптың тосқауылдық сыйымдылығы (10-100) пикофарад құрайды.
1.7 – сурет. Варикап
Тунельдiк диод – кернеу бойынша оң iшкi керi байланыс. Оның ВАС-сында терiс диффузиялық кедергi бөлiмi бар. Бұл запорлы қабат өте жiңiшке болғанда (10Нм немесе одан да кiшi) валенттi қабаттан өткiзу қабатына қарай зарядтардың тунельдi түрде өтуiмен түсiндiрiледi.
1.8 –сурет.Тунельдік диодтың сұлбалық көрінісі
Туннельдік диод
Диодттардың вольт-амперлік сипаттамасы
Жалпы вольт — амперлік сипаттама дегеніміз диодқа ма, жоқ әлде басқа бір аспапқа ма, бәрібір, берілетін кернеу өзгергенде, соған байланысты токтың калай өзгеретінін көрсететін график. Диодқа арналған 1.9 -сурет — графикті көрсету аркылы оның қалай жұмыс істейтінін түсіне аламыз. Диодқа тура кернеу бергенде ток бірден көтеріледі. Яғни, диод ашылады. Ал кері кернеу бергенде ток өте аз мөлшерде болады, яғни диод жабық. Осы уақыттағы аз мөлшердегі болсын ток іс жүзінде еш уақытта есепке алынбайды-өйткені оның мөлшері расында да өте аз. Сондықтан да ол токты біз жоқ деп есептейміз.Егер де біз кері кернеуді белгілі бір мөлшерден көп артық берсек, онда кері ток бірден көп мөлшерге артады. Көп мөлшерге артқан токтың зияны сол диод тесілді немесе диод «жанып кетті» дейді. Бірақ тура берген кернеуіміздің өзі де белгілі бір мөлшерден жоғарыламауы керек. Өйткені ондай жағдайда да әлгі «жанып кетті» деген нәрсе міндетті түрде болады.
1.9 – сурет.Диодтың вольт-амперлік сипаттамасы
Барлық диодтардың да вольт — амперлік сипаттамалары жоғарыда көрсетілген графикке ұқсас болады. Бұларды Д226А немесе Д242 деген сияқты белгілермен атайды. Мұндағы Д — диод деген сөз, ал тұрған сан заводтың конструкциялық рет саны. Ал соңындағы әріп — аспап тобының түрі. Кремнийден жасалған диодтардың тура кедергісі германийге карағанда сәл көбірек, ал кері кедергісі он есеге артық. Кремний диодының тағы бір артықшылығы оның жұмыс температурасының 180 — 200°С-ге дейін жететіндігі. Яғни ток тығыздығы жоғары. Осыған байланысты қуаттары бірдей болғанда кремний диодтарының көлемі кіші болып келеді. Бірақ та, табиғатта таза кремнийді алып, оны сол қалпында сақтау біраз қиыншылықтар туғызады. Соның салдарынан кремнийден жасалған жартылай өткізгіш аспаптар біраз қымбат тұрады. Ал кремний дегеніміз жер бетінде оттегіден кейін таралуы бойынша екінші орын алатын элемент.
Жаңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру
Үлестірмелі материалдардағы сұрақтарға жауап беру арқылы, жаңа сабақты бекіту.
Сабақтың қорытындысы
Диодтар туралы түсініктеме беру.
Диодтардың қандай түрлері бар?
Түзеткіштік диодтың атқаратын қызметі
Рефлексия:
| Бүгінгі сабақта алган әсерім (ұнамды, ұнамсыз жақтары) | Ұсыныстар |
|
|
|
Бағалау
«5» - «4» - «3» - «2» -
Үй тапсырмасы:Ахметов А.Қ., Ахметов Ә.А., Қабақова Т.А Электротехника
Баяндама тақырыбы: Диодтың түрлері
