Бұл сөздерді жалпы бір сөзбен айтқанда қалай атауға болады?
- Профессия.
II. Жаңа сабақ.
- Балалар, бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы «Мамандықтар» деп аталады. Бүгін біз сабағымызда қандай мамандықтар бар, әр мамандық иесінің атқаратын жұмыстары жайлы әңгімелейміз, сөйлесеміз.
- Балалар айтыңдаршы сендердің ата-аналарың кім болып жұмыс істейді? (1 топ: ..., 2 топ: ... )
Аспаз немесе тағамдар туралы қандай мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар білесіңдер?
-Дәптерлеріңізді ашып бүгінгі күнді,тақырыпты жазып қойыңдар.
- Ал енді тақтаға қараймыз. Жаңа сөздермен танысамыз.слайд
Жаңа сөздерді игереміз:
мамандық – профессия синоним кәсіп
наубайшы – пекарь нан пісіруші
егінші – земледелец диқан
шаштараз – парикмахер шаш қиюшы
сатушы – продавец дүкенші
аспаз – повар аспазшы
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель салушы, құраушы
ерекшелік – особенность өзгешілік
емдейді – лечит
егеді – сеет себеді
пісіреді – печет
қияды – стрижет қырқады, шаш алдырады
даярлайды – готовит. Әзірлеу
Сөздермен жұмыс
Ал енді естеріңде қалған сөздерді қағаз бетіне жазып беріңдер.
2.Осы сөздермен сөз тіркес немесе сөйлем құрастырамыз, сөздерге синоним, омоним немесе антоним табу керек.
Аспаз немесе тағамдар туралы қандай мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар білесіңдер?
2 кезең. Операциялық – орындаушылық кезең.
Тақтамен жұмыс.
Тақтадағы тапсырмаларды орындау: слайд
Сөйлемдерді толықтыр:
... адамды емдейді
... балық аулайды
... үй салады
... балаларды оқытады
... тамақ дайындайды
... азық-түлік сатады
... машина жүргізеді
... өрт сөндіреді
... ән айтады
... би билейді.
2. Мәтінмен жұмыс.
Мамандықтар
Әр түрлі мамандық бар. Олар: дәрігер, мұғалім, наубайшы, жүргізуші, егінші, шаштараз, кітапханашы, сатушы, аспаз және тағы басқалар.
Мамандықтардың барлығы адамға керек. Әр мамандықтың өз ерекшелігі болады.
Дәрігер емдейді. Мұғалім оқытады. Наубайшы нан пісіреді. Жүргізуші машина жүргізеді. Егінші егін егеді. Шаштараз шаш қияды. Кітапханашы кітап береді. Аспаз тамақ даярлайды.
Барлық мамандықтар жақсы, қызықты. Әр адам өзіне ұнаған мамандықты таңдап алады.
Мәтінді бөлшектерге бөлу ойыны: 1 топ – кіріспе, 2 топ- негізгі бөлім, 3 топ- қорытынды жасайды
- Ал, балалар, айтыңдаршы осы мәтіндегі
емдейді, оқытады, пісіреді, жүргізеді, егедідеген сөздер қай сөз табы болып келеді? - ... (етістік) етістік деген не?
- Бүгінгі сабағымыздың грамматикалық тақырыбы: Осы шақ.
Етістіктің үш шағы бар.Сол шақтың біреуі осы шақ деп аталады.Бүгін біз осы шақ етістіктерін дұрыс қолдана білуге үйренеміз.Тақтаға қарайық.
ереже: етістіктің шақтары (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ) слайд
Осы шақ = 1) тұр + ж.ж
отыр
жүр
жатыр
тұр + мын
2) түбір + -п, -ып, -іп + жүр + ж.ж
Етістік - а, -е, -й отыр
жатыр
тұр
оқып + п отыр + мын
Тақтада жазба жұмыстарын орындатқызу:
Нақ осы шақ
I Мен жатыр....
II Сен жатыр....
Сіз жатыр....
III Ол жатыр ( Бұл тапсырма интерактив тақтада жазылған)
I жақ Мен емде - отыр-
II жақ Сен оқы - тұр -
Сіз пісір - жатыр -
III жақ Ол қи - жүр-
Ауыспалы осы шақ
I Мен емде -.....-.....
II Сен оқыт -.....-....
Сіз пісір -......-....
III Ол жүргіз -.....-...
Осы шақ етістіктерін пысықтау:
- Балалар тағы ойынның кезегі келді.
Мен нақ осы шақ етістігін айтқанда сендер тұрасыңдар, ал ауыспалы осы шақ етістігін айтқанда орындарыңда отыра бересіңдер. Кім ойынның шартын дұрыс орындамайды сол ойыннан шығады.
Қай топтың оқушысы көбірек қалады сол жеңеді.
1 топ етістіктері: жатырмын, жүрмін, отырсыз, бара жатырмын,келемін, айтамын, қараймын, оқып отырмын
2 топ:пісіреді, жүргізеді, егеді, қияды, таңдап жүр, емдейді,болады, ойнап жүр.
Өз-өзіңді тексер:
Тест жұмысы
1. Етістікте неше шақ бар?
А.екі Ә.төрт Б.үш
2. Етістіктің нақ осы шақ түрін көрсет
А.бара жатыр Ә.келмекші Б.ұғыпты
3. Осы шақ қалай жасалады?
А.жұрнақ арқылы Ә.жалғау арқылы Б.көмекші етістіктерге жіктеу жалғау жалғану арқылы
4. Дәрігер
А. Оқытады Ә. Емдейді Б. Үй салады В. Киім тігеді
5. Мұғалім
А. Нан пісіреді Ә. Үй салады Б. Балаларды оқытады В. Егін егеді
6. Профессия
А. Мектеп Ә. мамандық Б. Адам В. кітап
ІІІ кезең. Рефлексиялық – бағалау
Сабақ қорытындысы. «5 саусақ бірдей емес» дегенді қалай түсінесіңдер?Әрине, әр адам өзінше қызықты. Барлығымыз бірдей құтқарушы, мұғалім, ұшқыш бола алмаймыз. Әр адам өз қалауы бойынша мамандық таңдайды. Біздің таңдауымыз да әртүрлі. Біреуің ертең ақын, екіншің инженер, үшіншің құрылысшы боласың. Жаман мамандық жоқ. Мамандықтың бәрі жақсы.
Ал енді мына жүректерге өздерің келешекте кім болуды армандайсыңдар соны жазыңдар.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Кім болғым келеді» эссе жазып келу, осы шақ етістіктерін қолдану.
Балаларды бағалау
1.Жұмбақты шешіңіз.
Білімнің дәмін тереді,
Балаға тәлім береді.
2.Адамның жүзін,
Басы мен көзін.
Айнытпай келбетін,
Салатын кім суретін?
3.Қалпағы ақ қарасаң,
Дәрігер емес , бірақ ол.
Дәм мәзірін қаласаң,
Алға ұсынып тұрады ол.
4.Өскен шашты жаратпайтын,
Қайшысы бар жалақтайтын.
1.Жұмбақты шешіңіз.
Білімнің дәмін тереді,
Балаға тәлім береді.
2.Адамның жүзін,
Басы мен көзін.
Айнытпай келбетін,
Салатын кім суретін?
3.Қалпағы ақ қарасаң,
Дәрігер емес , бірақ ол.
Дәм мәзірін қаласаң,
Алға ұсынып тұрады ол.
4.Өскен шашты жаратпайтын,
Қайшысы бар жалақтайтын.
1.Жұмбақты шешіңіз.
Білімнің дәмін тереді,
Балаға тәлім береді.
2.Адамның жүзін,
Басы мен көзін.
Айнытпай келбетін,
Салатын кім суретін?
3.Қалпағы ақ қарасаң,
Дәрігер емес , бірақ ол.
Дәм мәзірін қаласаң,
Алға ұсынып тұрады ол.
4.Өскен шашты жаратпайтын,
Қайшысы бар жалақтайтын.
1.Жұмбақты шешіңіз.
Білімнің дәмін тереді,
Балаға тәлім береді.
2.Адамның жүзін,
Басы мен көзін.
Айнытпай келбетін,
Салатын кім суретін?
3.Қалпағы ақ қарасаң,
Дәрігер емес , бірақ ол.
Дәм мәзірін қаласаң,
Алға ұсынып тұрады ол.
4.Өскен шашты жаратпайтын,
Қайшысы бар жалақтайтын.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
мамандық – профессия
наубайшы – пекарь
егінші – земледелец
шаштараз – парикмахер
сатушы – продавец
аспаз – повар
өрт сөндіруші – пожарник
құрылысшы – строитель
ерекшелік – особенность
емдейді – лечит
егеді – сеет
пісіреді – печет
қияды – стрижет
даярлайды – готовит.
Сөйлемдерді толықтыр:
... адамды емдейді
... балық аулайды
... үй салады
... балаларды оқытады
... тамақ дайындайды
... азық-түлік сатады
... машина жүргізеді
... өрт сөндіреді
... ән айтады
... би билейді.
Сөйлемдерді толықтыр:
... адамды емдейді
... балық аулайды
... үй салады
... балаларды оқытады
... тамақ дайындайды
... азық-түлік сатады
... машина жүргізеді
... өрт сөндіреді
... ән айтады
... би билейді.
Мамандықтар
Әр түрлі мамандық бар. Олар: дәрігер, мұғалім, наубайшы, жүргізуші, егінші, шаштараз, кітапханашы, сатушы, аспаз және тағы басқалар.
Мамандықтардың барлығы адамға керек. Әр мамандықтың өз ерекшелігі болады.
Дәрігер емдейді. Мұғалім оқытады. Наубайшы нан пісіреді. Жүргізуші машина жүргізеді. Егінші егін егеді. Шаштараз шаш қияды. Кітапханашы кітап береді. Аспаз тамақ даярлайды.
Барлық мамандықтар жақсы, қызықты. Әр адам өзіне ұнаған мамандықты таңдап алады.
Мамандықтар
Әр түрлі мамандық бар. Олар: дәрігер, мұғалім, наубайшы, жүргізуші, егінші, шаштараз, кітапханашы, сатушы, аспаз және тағы басқалар.
Мамандықтардың барлығы адамға керек. Әр мамандықтың өз ерекшелігі болады.
Дәрігер емдейді. Мұғалім оқытады. Наубайшы нан пісіреді. Жүргізуші машина жүргізеді. Егінші егін егеді. Шаштараз шаш қияды. Кітапханашы кітап береді. Аспаз тамақ даярлайды.
Барлық мамандықтар жақсы, қызықты. Әр адам өзіне ұнаған мамандықты таңдап алады.
Мамандықтар
Әр түрлі мамандық бар. Олар: дәрігер, мұғалім, наубайшы, жүргізуші, егінші, шаштараз, кітапханашы, сатушы, аспаз және тағы басқалар.
Мамандықтардың барлығы адамға керек. Әр мамандықтың өз ерекшелігі болады.
Дәрігер емдейді. Мұғалім оқытады. Наубайшы нан пісіреді. Жүргізуші машина жүргізеді. Егінші егін егеді. Шаштараз шаш қияды. Кітапханашы кітап береді. Аспаз тамақ даярлайды.
Барлық мамандықтар жақсы, қызықты. Әр адам өзіне ұнаған мамандықты таңдап алады.
Мамандықтар
Әр түрлі мамандық бар. Олар: дәрігер, мұғалім, наубайшы, жүргізуші, егінші, шаштараз, кітапханашы, сатушы, аспаз және тағы басқалар.
Мамандықтардың барлығы адамға керек. Әр мамандықтың өз ерекшелігі болады.
Дәрігер емдейді. Мұғалім оқытады. Наубайшы нан пісіреді. Жүргізуші машина жүргізеді. Егінші егін егеді. Шаштараз шаш қияды. Кітапханашы кітап береді. Аспаз тамақ даярлайды.
Барлық мамандықтар жақсы, қызықты. Әр адам өзіне ұнаған мамандықты таңдап алады.
Нақ осы шақ
I Мен жатыр.... Біз жатыр...
II Сен жатыр.... Сендер жатыр.....
Сіз жатыр.... Сіздер жатыр....
III Ол жатыр Олар жатыр
I жақ Мен емде - отыр-
IIжақ Сен оқы - тұр -
Сіз пісір - жатыр -
IIIжақ Ол қи - жүр-
Ауыспалы осы шақ
I Мен емде -.....-..... Біз емде -.....-........
II Сен оқыт -.....-.... Сендер оқыт -......-.......
А.жұрнақ арқылы Ә.жалғау арқылы Б.көмекші етістіктерге жіктеу жалғау жалғану арқылы
4. Дәрігер
А. Оқытады Ә. Емдейді Б. Үй салады В. Киім тігеді
5. Мұғалім
А. Нан пісіреді Ә. Үй салады Б. Балаларды оқытады В. Егін егеді
6. Профессия
А. Мектеп Ә. мамандық Б. Адам В. кітап
Тест жұмысы
1. Етістікте неше шақ бар?
А.екі Ә.төрт Б.үш
2. Етістіктің нақ осы шақ түрін көрсет
А.бара жатыр Ә.келмекші Б.ұғыпты
3. Осы шақ қалай жасалады?
А.жұрнақ арқылы Ә.жалғау арқылы Б.көмекші етістіктерге жіктеу жалғау жалғану арқылы
4. Дәрігер
А. Оқытады Ә. Емдейді Б. Үй салады В. Киім тігеді
5. Мұғалім
А. Нан пісіреді Ә. Үй салады Б. Балаларды оқытады В. Егін егеді
6. Профессия
А. Мектеп Ә. мамандық Б. Адам В. кітап
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
Үй тапсырмасы: 1. Жаңа сөздерді жаттау.
«Менің сүйікті мамандығым» деген шағын шығарма жазып келу, шығармада осы шақ етістіктерін қолдану.
... адамды емдейді
... балық аулайды
... үй салады
... балаларды оқытады
... тамақ дайындайды
... азық-түлік сатады
... машина жүргізеді
... өрт сөндіреді
... ән айтады
... би билейді.
... адамды емдейді
... балық аулайды
... үй салады
... балаларды оқытады
... тамақ дайындайды
... азық-түлік сатады
... машина жүргізеді
... өрт сөндіреді
... ән айтады
... би билейді.
... адамды емдейді
... балық аулайды
... үй салады
... балаларды оқытады
... тамақ дайындайды
... азық-түлік сатады
... машина жүргізеді
... өрт сөндіреді
... ән айтады
... би билейді.
«Қарлы түйір» ойынын ойнаймыз.Мамандық атауларын атау керек. Әр оқушы өз сөзін айтып отырып басқа оқушылардың сөздерін де сол тәртіппен есте сақтауы керек. Қай топтың айтқан сөздері дұрыс болады сол топ жеңеді.Ал бастайық.
1. (В1) Ойын «Допты қағып ал» деп аталады.
Ойынның шарты:
Мен доп лақтырған оқушыға орыс тілінде сөзді айтамын, ал оқушы допты қағып алып сол сөзбен сөз тіркесін құрастырады аудармасын айтады. Дұрыс аударылған сөзге фишка беріледі.
