|
| 2.Сыныпты топқа бөлу. Түстер бойынша 3 топқа бөлу. 3.Әр топтың өздеріне топ басшысын сайлату. Топтан бір оқушы өз тобының оқушыларын бағалайды. Бағалау критерийлері алдын-ала таратылады. | 2. Түстерді таңдау арқылы 3топқа бөлінеді. 3.Өздері топ басшысын сайлайды.
| Қарым-қатынас атмосферасы құрылады.
Өзін-өзі басқаруға дағдыланады |
|
ІІ.Ой шақыру. (7 мин) Тапсырманы игеруге 7минут
| 1.Ш.Құдайбердіұлы кім? (топтастыру) Хронологиялық кестені толтыру. 2. «Еңлік-Кебек» поэмасы кімнің ақыл- кеңесімен жазылған?Абайдың Шәкәрім шығармашылығына тигізген әсері жайлы баянда. Шәкәрімнен басқа «Еңлік-Кебек» дастанын тағы кімдер жазды? 3. Поэма деген не? 4. Әлем әдебиетінде тағы қандай ғашықтық дастандарды білесіңдер? 3. «Еңлік — Кебек» поэмасының оқиға желісі қандай?
Шығарманың композициялық құрылымына сатылай кешенді талдау 1. Басталуы. Кебектің Нысан абызға бал аштыруы 2. Байланысуы. Кебектің аңға шығып, адасып, Еңлік үйіне түсуі 3. Дамуы. Кебек пен Еңліктің бір-біріне сөз беруі. Қара жартаста кездесуі 4. Шиеленісуі. Еңлік пен Кебектің елден қашып кетуі 5. Шарықтау шегі. Көбейдің Кеңгірбай жұмбағын шешуі. Кеңгірбайдың қатал үкімі 6. Шешімі. Еңлік пен Кебекті ат құйрығына байлап өлтіруі. Бесікте шырылдаған баласының қалуы
| Оқушылар өздеріне қойылған сұрақтарға жауап береді | Сұрақтарға нақты және жылдам жауап беруді үйренеді |
|
ІІІ. Топтық жұмыс (15 мин)
| Топтарға тапсырма беру: 1-топ ІІ Дастанды сатылай кешенді талдау «Еңлік-Кебек» дастаны 1.Авторы.Ш.Құдайдердіұлы ШҚО, Абай ауданы, Шыңғыстауының етегінде 1858 жылы 11 шілдеде дүниеге келген. Оның «Жастарға», «Насихат», «Қулар», «Ғылымсыз адам хайуан», «Шын сырым» атты шығармалары бар. Ақын 1931жылы 2 қазанда 73 жасында қастандық құрбаны болды. 2.Тақырыбы─ екі жас арасындағы махаббат, әйел теңсіздігі. 3.Жанр түрі поэзия (дастан). Дастан ─ (парсы сөзі тарихи әңгіме, ертегі, батырлар жыры) Таяу және орта Шығыстың, Азияның әдебиеті мен фольклорындағы эпикалық жанр, өлең түріндегі оқиғалы шығарма. 4. Идеясы. Бұл дастанның идеясы ─ ескіліктің бұлжымас заңын, көрінісін және ру арасындағы кикілжіңін суреттеп көрсете білуі. 5.Шумақ.3 шумақты. ( Жалпы 131 шумақты) 6.Тармақ ─ өлеңнің әр жолы. 4 тармақты, барлығы 7.Бунақ ─ белгілі бір дауыс ырғағымен бөлінуі.3 бунақты. 8.Буын саны ─ сөздің құрамындағы дауысты дыбыстардың санына байланысты. 11-12 буынды. 9.Ұйқас түрі. (-а- а- ә- а) қара өлең ұйқасы.
2 – топ Композициялық талдау жасау Композициялық талдау | Р/с | Поэманың композициялық элементтері | Композициялық жоспар | Әңгімені көркемдеуіш құралдар | | 1 | Оқиғаның басталуы |
|
| | 2 | Оқиғаның дамуы |
|
| | 3 | Оқиғаның шиеленісуі |
|
| | 4 | Оқиғаның шарықтау шегі |
|
| | 5 | Оқиғаның шешімі
|
|
|
|
Оқушылар берілген тапсырма бойынша дастанға толық талдау жасайды. Әр топтың барлық мүшелері қатысады.
|
Кез-келген шығарманың тақырыбы, идеясы, жанрына талдау жасай алады |
|
Поэзия минуты (7 мин)
Сын тұрғысынан Ойлау (5 мин)
Рефлексия (5 мин) |
2 топ Поэмадан әдеби-теориялық ұғымдарды табу Дастандарда құбылтудың бір түрі метафоралар да кездеседі. Бір ғана мысал: "жылы жүрек өзіне жар тапқандай, тыншымады, тулады, жүз құбылды". Сондай - ақ "Еңлік-Кебектегі" мына бір бейнелі жұмбақтың астарында қаншалықты көркем образ жатқанын аңғару қиын емес: Қабекең сөз айтпайды жұмбақтамай: - Ей, Көбей, сұңқар қалай, тауық қалай? Тоқтамыс жолаушылап кетіп еді, Сол келгенше өтпей ме уақыт талай? Көбей мұны ұқты да қайтып кетті, Тобықты кеңес қылған топқа жатті. Қабекең екі-ақ ауыз жұмбақ айтты, Ол сөзінің мағынасы мынау депті: "Еңлікті алып қашқан - Кебек батыр, Оны айтпай-ақ біздің би біліп жатыр. "Тауық" деп қызды айтады, "Сұңқар"-Кебек, Тоқтамысқа қаратып қой дейді ақыр.
3 топ
| Дастан кейіпкерлері | Портреті | Мінезі | Іс-әрекеті | | | | | |
а\ Сахналық қойылым М.Әуезовтың «Еңлік-Кебек» драмасынан үзінді
ә\ Пікірталас ұйымдастыру «Еңлік пен Кебектің өліміне кім кінәлі?»деген тақырыпта пікірталас жүргізу І-топ. Ру басылары кінәлі. ІІ-топ. Екі жастың өздері кінәлі (Әр топ өз пікірлерін қорғап шығады). ІІІ-топ. Сарапшы – қазылар ( қай топ ұтымды пікір айтады, соларға баға береді, қорытынды шығарады).
Эссе “Дастаннан кейінгі ой” Авторға немесе ұнаған кейіпкерге деген ой – пікірлерін жазу.
|
Бұл топтың оқушылары дастаннан әдеби-теориялық ұғымдарды тауып, жырдан үзінділер келтіріп дәлелдейді.
Дастандағы кейіпкерлерге мінездеме беріп, олардың портретін жасайды.
Оқушылар көрініс қояды
Оқушылар диалогқа түседі
Дәптермен жұмыс |
Әдеби теориялық ұғымдарды меңгереді. Мысалдар келтіре алады.
Кейіпкерге мінездеме беруді үйренеді
Сахна мәдениетін меңгереді
Сын тұрғысынан ойлай отырып, өздері қорытынды жасауға дағдыланады
Дұрыс жазуға баулу |
