Бір орында ж?не ?оз?алыс кезінде с?лемдесу т?сілдерін орындау.
Бір орында ж?не ?оз?алыс кезінде с?лемдесу т?сілдерін орындау.
Саба?ты? та?ырыбы: Бір орында ж?не ?оз?алыс кезінде с?лемдесу т?сілдерін орындау.
Саба?ты? ма?саты: О?ушылар?а сап элементтерін, алдын ала ж?не орындалатын п?рмендерді, сарбаздарды? сап?а т?рар алдында?ы ж?не сапта?ы міндеттерін ж?не ?скери с?лемдесуге орнында т?рып жауап беруді ?йрету.
Сапты? дайынды? - ?скери ?ызметшілерді ?скери да?ды мен ?скери т?ртіпке ?йретуді? ма?ызды п?рмендеріні? бірі. Ол ?скери ?ызметшіге сапты? т?рысты, ??ыптылы?ты, т?ртіптілікті, б?лімше ??рамында жекеленген сапты? т?сілдер мен ?йлесімді ?имылдарды дереу ж?не д?рыс орындауды да?дыландыру?а ба?ыттал?ан. Сапты? дайынды?: ?арумен ж?не ?арусыз жекеленген сапты? жатты?уларды; машиналарда?ы ж?не жаяу реттегі ?имылдар кезінде б?лімше (есеп тобы, экипаж), взвод, рота (батарея), батальон (дивизион) ж?не полктерді? жатты?тыруын; б?лімше мен б?лімдерді? сапты? бай?ауларын, сондай-а? ?скери ?ызметшілерді? ?рыс ала?ында жылжу т?сілдерін ?амтиды.
Сапты? дайынды? саба? кестесінде ?арастырыл?ан о?у уа?ытында ?ткізіледі.Ол тактикалы?, атыс, дене шыны?тыру саба?тарында ж?не бас?а саба?тарды? барлы?ында, сап?а т?руда, ?оз?алыс кезінде, к?нделікті ?мірде жетілдіріліп, іске асырылады.
Сап ж?не оны? элементтері. Алдын ала берілетін ж?не орындалатын п?рмендер. Сарбазды? сап?а т?рар алдында?ы ж?не сапта?ы міндеттері. С?лемдесуге орнында т?рып жауап беру.
САП Ж?НЕ ОЛАРДЫ БАС?АРУ.
Сап - ?скери ?ызметшілерді?, б?лімшелерді? ж?не б?лімдерді? Жар?ымен белгіленген ?зара іс-?имыл жасаулары ?шін жаяу т?ртіптегі орналасуы.
?атар – ?атарда белгіленген бір сызы? бойында ?скери ?ызметшілерді? біреуі екіншісіні? ?асында орналас?ан сап.
Машиналар желісі - машиналарды? біреуі екіншісіні? ?асында бір сызы? бойында орналасуы.
?аптал – сапты? о? (сол) жа? шеті. Б?рылыс жаса?ан кезде сап ?апталдарыны? аттары ?згермейді.
Сапты? ?зынды?ы – сапты? бірінші ?атарынан сапты? со??ы ?атарына дейінгі аралы?.
Екі ?атарлы сап – бір ?атарда?ы ?скери ?ызметшілер бас?а ?атарда?ы ?скери ?ызметшілерді? ту сыртына ?арай бір ?адам ара?ашы?ты?та орналас?ан сап. ?атарлар бірінші ж?не екінші деп аталады. Сап б?рылыс жаса?анда ?атарлар ?згермейді.
Лек - ?скери ?ызметшілер бір-біріні? ту сыртында жар?ымен немесе командир белгілеген ара?ашы?ты?та орналас?ан сап.
Жазылма сап – б?лімшелер ма?дайшеп бойынша бір сызы?ты? бойында бір ?атарлы немесе екі ?атарлы сапта жар?ымен немесе командир белгілеген ара?ашы?ты?та орналас?ан сап.
Жоры? сабы – б?лімше леккке немесе б?лімшелер лектерде бір-біріні? артында белгіленген ара?ашы?ты?та орналас?ан сап.
Ба?ыттаушы – к?рсетілген ба?ытта?ы бірінші ж?ріп келе жат?ан ?скери ?ызметші.
Т?йы?таушы – лектегі со??ы келе жат?ан ?скери ?ызметші.
Алдын ала берілетін ж?не орындалатын п?рмендер.
Сапты бас?ару дауыспен, белгілермен командир беретін п?рмендермен ж?не б?йры? берумен ж?зеге асырылады. П?рмендер алдын ала берілетін ж?не орындалатын болып б?лінеді; п?рмендер тек орындалатын ?ана болуы да м?мкін.
Алдын ала берілетін п?рмендер - сапта?ылар командирді? олардан ?андай ?рекеттерді талап етіп т?р?анын т?сінуі ?шін ны?, ?атты, ж?не созылмалы дауыспен беріледі. Орындалатын п?рмен бойынша оны ш??ыл ж?не на?ты орындау ?ажет. П?рмендер берілгенде, сапта?ы ?скери ?ызметшілер сапты? т?рысты ?абылдайды, ал саптан тыс болса, басты? жа??а б?рылады да, сапты? т?рысты ?абылдайды.
?абылдауды жою немесе орындауды то?тату ?шін: «То?тат» п?рмені беріледі.
сапта?ы ?з орнын білуге, о?ан жылдам ж?не ?бігерсіз т?ру?а, ?оз?алыс кезінде т?зелімді, белгіленген аралы? пен ара?ашы?ты?ты са?тау?а, ?ауіпсіздік талаптарын орындау?а, саптан р??сатсыз шы?пау?а;
сапта р??сатсыз с?йлеспеуге, темекі тартпау?а, командирді? б?йры?тары мен п?рмендеріне ы?ыласпен назар аудару?а, жылдам ж?не на?ты, бас?алар?а б?гет жасамастан орындау?а;
А?а шендіні? «С?леметсіздер ме, о?ушы мырзалар», «?ош болы?ыздар, о?ушы мырзалар» дегенде сапта?ы немесе саптан тыс т?р?ан барлы? ?скери ?ызметшілер: «С?леметсіз бе, а?а лейтенант мырза», «?ош болы?ыз, а?а лейтенант мырза» деп жауап ?атады.
?скери с?лемдесуді саптан тыс?ары ?з орнында бас киімсіз басты?тан 3-4 адым жерде т?рып орындау ?шін сол жа??а б?рылып сапты? т?рысты ?абылдау керек ж?не оны? со?ынан б?рыла т?рып, оны? бетіне ?арауы керек. Егер бас киім киілген болса, сауса?тар бірге, ала?ан тік, орта??ы сауса? бас киімні? шетіне (к?н?а?арда) тиіп т?ратындай, ал шынта? иы?ты? сызы?ында ж?не биіктігінде болатындай етіп о? ?олды ?ыс?а жолмен бас киімде ?стау керек.
Просмотр содержимого документа
«Бір орында ж?не ?оз?алыс кезінде с?лемдесу т?сілдерін орындау. »
Сабақтың тақырыбы: Бір орында және қозғалыс кезінде сәлемдесу тәсілдерін орындау.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға сап элементтерін, алдын ала және орындалатын пәрмендерді, сарбаздардың сапқа тұрар алдындағы және саптағы міндеттерін және әскери сәлемдесуге орнында тұрып жауап беруді үйрету.
Взвод командирі оқушыларды сапқа тұрғызады, оқытушыға рапорт береді, амандасу, түгендеу, оқушылардың сырт көрінісін тексеру.
ә) Өтілген тақырыпты сұрау кезеңі – 10 минут.
Егемен Қазақстандағы жоғары әскери мектептердің тарихы туралы не білесіңдер?
Офицер кадрларын даярлаудағы жоғары әскери мектептердің мақсаттары мен міндеттері қандай?
Өзінің жауынгерлік міндетін абыроймен орындаған ҚР ҚК-нің түлектері, жауынгер интернационалистер туралы айтыңдар.
ҚР ҚК-нің офицерлері қандай болуы керек?
Біздің еліміздің болашақ офицерлері қандай мамандықтар бойынша оқиды?
ҚР ҚК жоғары оқу орындарына қабылдаудың ережелері қандай?
б) Негізгі бөлім – 22 минут.
Саптық дайындық - әскери қызметшілерді әскери дағды мен әскери тәртіпке үйретудің маңызды пәрмендерінің бірі. Ол әскери қызметшіге саптық тұрысты, ұқыптылықты, тәртіптілікті, бөлімше құрамында жекеленген саптық тәсілдер мен үйлесімді қимылдарды дереу және дұрыс орындауды дағдыландыруға бағытталған. Саптық дайындық: қарумен және қарусыз жекеленген саптық жаттығуларды; машиналардағы және жаяу реттегі қимылдар кезінде бөлімше (есеп тобы, экипаж), взвод, рота (батарея), батальон (дивизион) және полктердің жаттықтыруын; бөлімше мен бөлімдердің саптық байқауларын, сондай-ақ әскери қызметшілердің ұрыс алаңында жылжу тәсілдерін қамтиды.
Саптық дайындық сабақ кестесінде қарастырылған оқу уақытында өткізіледі.Ол тактикалық, атыс, дене шынықтыру сабақтарында және басқа сабақтардың барлығында, сапқа тұруда, қозғалыс кезінде, күнделікті өмірде жетілдіріліп, іске асырылады.
Сап және оның элементтері. Алдын ала берілетін және орындалатын пәрмендер. Сарбаздың сапқа тұрар алдындағы және саптағы міндеттері. Сәлемдесуге орнында тұрып жауап беру.
САП ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БАСҚАРУ.
Сап - әскери қызметшілердің, бөлімшелердің және бөлімдердің Жарғымен белгіленген өзара іс-қимыл жасаулары үшін жаяу тәртіптегі орналасуы.
Қатар – қатарда белгіленген бір сызық бойында әскери қызметшілердің біреуі екіншісінің қасында орналасқан сап.
Машиналар желісі - машиналардың біреуі екіншісінің қасында бір сызық бойында орналасуы.
Қаптал – саптың оң (сол) жақ шеті. Бұрылыс жасаған кезде сап қапталдарының аттары өзгермейді.
Маңдайшеп – саптың әскери қызметшілер тіке қарап тұрған жағы.
Саптың тыл жағы – маңдайшеп жағына қарама-қарсы жақ.
Аралық – маңдайшеп бойынша әскери қызметшілердің, бөлімшелердің, бөлімдердің арсындағы аралық.
Арақашықтық – түкпір жаққа қарай әскери қызметшілердің бөлімшелердің, бөлімдердің арасындағы аралық.
Сап ені – қапталдар арасындағы қашықтық.
Саптың ұзындығы – саптың бірінші қатарынан саптың соңғы қатарына дейінгі аралық.
Екі қатарлы сап – бір қатардағы әскери қызметшілер басқа қатардағы әскери қызметшілердің ту сыртына қарай бір қадам арақашықтықта орналасқан сап. Қатарлар бірінші және екінші деп аталады. Сап бұрылыс жасағанда қатарлар өзгермейді.
Лек - әскери қызметшілер бір-бірінің ту сыртында жарғымен немесе командир белгілеген арақашықтықта орналасқан сап.
Жазылма сап – бөлімшелер маңдайшеп бойынша бір сызықтың бойында бір қатарлы немесе екі қатарлы сапта жарғымен немесе командир белгілеген арақашықтықта орналасқан сап.
Жорық сабы – бөлімше леккке немесе бөлімшелер лектерде бір-бірінің артында белгіленген арақашықтықта орналасқан сап.
Бағыттаушы – көрсетілген бағыттағы бірінші жүріп келе жатқан әскери қызметші.
Тұйықтаушы – лектегі соңғы келе жатқан әскери қызметші.
Алдын ала берілетін және орындалатын пәрмендер.
Сапты басқару дауыспен, белгілермен командир беретін пәрмендермен және бұйрық берумен жүзеге асырылады. Пәрмендер алдын ала берілетін және орындалатын болып бөлінеді; пәрмендер тек орындалатын ғана болуы да мүмкін.
Алдын ала берілетін пәрмендер - саптағылар командирдің олардан қандай әрекеттерді талап етіп тұрғанын түсінуі үшін нық, қатты, және созылмалы дауыспен беріледі. Орындалатын пәрмен бойынша оны шұғыл және нақты орындау қажет. Пәрмендер берілгенде, саптағы әскери қызметшілер саптық тұрысты қабылдайды, ал саптан тыс болса, бастық жаққа бұрылады да, саптық тұрысты қабылдайды.
Қабылдауды жою немесе орындауды тоқтату үшін: «Тоқтат» пәрмені беріледі.
Сапқа тұру алдындағы және саптағы әскери қызметшінің міндеттері.
Әскери қызметші:
өзінің қаруының, жеке қорғаныс құралдарының, бекініс құрал-саймандарының, нысанды киімдерінің және жабдығының жарамдылығын тексеруге;
нысанды киімдерін ұқыпты реттеуге, жабдықтарды дұрыс киюге және жөндеуге, анықталған кемшіліктерді жою үшін жолдасына көмектесуге;
саптағы өз орнын білуге, оған жылдам және әбігерсіз тұруға, қозғалыс кезінде түзелімді, белгіленген аралық пен арақашықтықты сақтауға, қауіпсіздік талаптарын орындауға, саптан рұқсатсыз шықпауға;
сапта рұқсатсыз сөйлеспеуге, темекі тартпауға, командирдің бұйрықтары мен пәрмендеріне ықыласпен назар аударуға, жылдам және нақты, басқаларға бөгет жасамастан орындауға;
бұйрықтарды, пәрмендерді бұрмаламай, қатты және нақты өткізуге міндетті.
Сәлемдесуге орнында тұрып жауап беру.
Аға шендінің «Сәлеметсіздер ме, оқушы мырзалар», «Қош болыңыздар, оқушы мырзалар» дегенде саптағы немесе саптан тыс тұрған барлық әскери қызметшілер: «Сәлеметсіз бе, аға лейтенант мырза», «Қош болыңыз, аға лейтенант мырза» деп жауап қатады.
Әскери сәлемдесуді саптан тысқары өз орнында бас киімсіз бастықтан 3-4 адым жерде тұрып орындау үшін сол жаққа бұрылып саптық тұрысты қабылдау керек және оның соңынан бұрыла тұрып, оның бетіне қарауы керек. Егер бас киім киілген болса, саусақтар бірге, алақан тік, ортаңғы саусақ бас киімнің шетіне (күнқағарда) тиіп тұратындай, ал шынтақ иықтың сызығында және биіктігінде болатындай етіп оң қолды қысқа жолмен бас киімде ұстау керек.
«Әскери сәлемдесу» «Бастық жаққа әскери
сәлемдесу»
«Саптық тұрыс» «Бас киім шешу
ережесі»
в) Қорытынды бөлім – 10 минут.
VI-тарау § 5
Сұрақтар мен тапсырмалар:
Сап элеметтерін атаңдар.
Сапты басқару қалай орындалады?
Сарбаздың сапқа тұрар алдындағы және саптағы міндеттері қандай?
