Сценарий "Бедная Габибат"

Сценарий театрализованного представления,посвященного Году литературы.

Нугьай Батырмурзаев «Языкъ Гьабибат».

Аслу игитлер:

1.Абидат

2.Гьабибат

3.Абдулла

4.Хайруниса

5.Ильяс

6.Рабият

7.Абдулкерим

8.Мустафа

9.Зулайха

Ведущий:Салам къаравчулар!Биз бугюнгю гиччирек пьесабызны,къумукъ халкъны белгили ва абурлу жамият чалышывчусу ва язывчусу Нугьай Батырмурзаевни «Языкъ Гьабибат» деген асарына гере онгаргъанбыз.Бу асарында Нугьай Батырмурзаев гетереген оьзюню девюрюндеги масалалар гьалиги заманда да кеп елугъангъанны эсгерме тюше.Шу номерибиз булан биз оьсюп гелеген наслулагъа охув,билим,илму,намус,тарбия деген сезлени маънасын пьесаны игитлерини хасиятларындан таба герсетме сюебиз.

1 герюнюш.

Ведущий:Бир юртда Абдулла деген,савдюгерлик булан къазанып,уллу бай болгъан гиши бар эди.Муну Гьабибат деген бир къызындан башгъа яшы болмай,къызын аявлап сакълай.Яшлай не сюйсе этип,гьатта атасыны,анасыны ихтияры къызыны къолунда деп айтма яражакъ.Къызы да оьзюню айтагъаны болагъанны билип,дюньягъа да ,ахыратгъа да тарыкъсыз къомуз сокъмакъ,йырламакъ йимик затлагъа машгъул бода.Къызлагъа уьй-эшик болгъанда этмеге тарыкълы къуллукъланы,аш этмек,опуракъ тикмек,ва бащгъаларын билмей.

Буланы хоншусунда Ильяс деген бир пакъыр гиши бар.Муну да Абидат деген къызы бар.Ильяс оьзюню пакъырлыгъындан Абдулла байда къуллукъ эте.Ильясны къатыны Рабият да Хайрунисагъа шайлы кемек эте.Булар тарыкъсыз затлагъа харж этмей къызын охутма къаст эте.Оьзлени авул молласы Исмаилни къатыны Жамилят охута деп Абидатны огъар юрютелер. Дагъы да артыкъ билим берме сююп мактапгъ охума йиберме сюе.Тек онда йылыны 50 манат телеме герек.Буланы олай акъчалары екъ,шо себепден Ильяс Абдуллагъа акъча тилеме бара.Къарайбыз.

Абдулланы уью.

Ильяс:Ассаламу алайкум!Танг яхшы болсун!

Абдулла:Ваалайкум ассалам,гел Ильяс,мен де янгы туруп чай ичме айланадым, гел Ильяс,олтур,бек эртерек гелгенсен бир къуллугъун бармыса ярай.

Ильяс:Мени гелгеним,сен де билесен,бизин бир къызыбыздан къайры дагъы яшыбыз да екъ.Гьали болгунча молланы къатыны Жамилятда охуп турады.Энни ону да охутма гючю екъ.Макътапгъа барып охума сюеди.Бизин огъар гючюбюз екъ.Онда йылгъа эллий манат герек.Берсенг бизге шо эллий манатны йибереридик шонда охума.Сенден алагъан акъча оьзюбюзге гьаран ашама бола. О эллий манатны буса сизге къуллукъ этип телер эдик.

Абдулла:Ильяс мен сени гьакъыллы адам гередим,янгылыш экенмен.Бу заманда къызланы ким охута,негер тарыкъ затдыр шо.Олар молла,къади болажакъмы?Гьабас харж этип,къызынгны негер бузасан,охугъанлар дюньяны онча елун-еругъун билмейлер.Охумакъ пайдалы буса,мени къызым Гьабибатны охутмасмыдым.Гючюбюз де бар,оьзю де сизинки йимик янгыз къыз.Мактапда охутма чы нечик де ярамас.Ондан охуп чыкъгъанланы гьакъылы кеп бузула.Гересен хоншу Агьмат байны къызы Патиматханым мактапда охуп битдирип чыкъгъаныды,сонг газетлер охуп не ерде янгы китаплар барын билсе,бош затлагъа атасыны кеп акъчасын харжлады.Дагъы да кеп байланы уланлары тилесе де бармай,бармай бир охугъан ярлы улангъа барды.Агьмат бай гелтирип ону тюкенине салды.Малны,байлыкъны гермеген адам ону сакълап боламы?!

Ильяс:Абдулла,мени гьакъылым башгъа.Гьар кимни сыпаты башгъа йимик,гьакъылы да башгъа болса ярай.Мени эсиме геле охумакъ уланлагъа йимик къызлагъа да борч.Мен яш заманда бай ожакъда оьсгенмен.Тенг мен англавсуз экенге бары да зат пуч гетди.Мен охугъан болгъанмысам,гьали башгъалагъа къуллукъ этмесидим.Къыйыны аз, пайдасы кеп ишлени этердим.Агьмат байны гиевю охумагъан буса ону бай къуллукъгъа алмасыды.Ону гьакъылы,билими,илмусу байны гиевю де этди,бай да этди..Мен оьзюмню кеп замандан берли негетимиди,къолумдан гелсе авлетимни охутарман деп.

Абдулла:Ильяс,бу йыл сатывлар да осал,мен сагъа бираздан жавап беремен.

Ильяс:Сав болугъуз.

2 герюнюш.

Абдуланы уью.

Рабият:Уьюгюзге яхшылыкъ,янгы тургъан бугъайсыз.

Хайруниса: Гел,Рабият,гел гьали чай ичме айланабыз.

Рабият:Нете къызынг Гьабибат гьали де турмагъанмы?Бизин Абидат чы тангы къатмагъа да къоймай туруп намазын да къылып,алгъасап охума гете.Гьали гелеген заманы болса да ярай.Огъар чайны гьазирлеп гелгенидим.

Хайруниса:Абидат яхшы гьакъыллы къыз,муну йимикми дагъы ол,бугъар оьзю тургъунча тур демеге амалыбыз екъ.Наягь сейлесенг де уьйню бузма аз къала,кеп эрке оьсген.

Гьабибат:Анам бер чи шо уллу хомузумну.

Хайруниса:Туруп бетингни -къолунгну сама жув,уьстюнге зат гий,орунну ичинде,къомуз согъамы,туруп чай ич.

Гьабибат:Сени ишинг тюгюл,мен оьзюм билемен,алып бер,тез айлан!!!

Анай десем ананай

Сен болмасанг ярамай

Сен болмасанг ярамай

сен болмагъан ерлеге

мени гезюм къарамай

мени гезюм къарамай

Ананай деген ерге

къызлар барар ягъынып

къызлар барар ягъынып

къайданда гердюм сени

оьлдюм сени сагъынып

оьлдюм сени сагъынып

Хайруниса:Бу къоймас,шулай къыз шу.

Гьабибат:Еммакъны къоюп тез чай гелтир.

Хайруниса:Бетингни-къолунгну сам жувмаймысан? Шулай чай ичив боламы?

Гьабибат:Булай иренксиз чайны нетейим мен.

Гьабибат:Башгъасын тек!!!!

Хайруниса:Рабият,сен булай эртерек нечик гелген эдинг?

Рабият: Мен де сагъа тилеймен,байгъа айтып,нечик де бизге кемек этигиз дагъы.

Хайруниса:Яхшы,болур Рабият.Байгъа айтарман,берир.Парахат бол.

Рабият:Аллагь рази болсун,кеп савбол.

3 герюнюш.

Абдулла Ильясгъа берген 50 манат тарыкъда болмай.Абидат охувгъа муштарлы экенге ону Аллагь учун гьавайын охута мактапда.Абидат гьар жумагече уьюне къайтып,жума гюн мактапгъа бара.Уюне къайтгъанда бир-бирде Абдулла байны къызы Гьабибатны янына барып ялкъгъанын яза эди.Бир гезик:

Гьабибат:Абидат не заман болгъунча охуп юрюр яш оьмюрюнгю зая этежексен?Яшлыкъ деген зат адамгъа гьаман болуп турмай.Гьали сен етишип гелесен .дюньяны бир татывун англамай бугюн болгъунча юрюгенсен,той деп сени барывунг екъ,башгъа ерлеге сен чыкъмайсан,булай охумакъ булан не болурман деп эсинге геле?

Абидат:Ай,къызардашым .Гьабибат,мен сагъа не деп англатайым,сен охувну бираз сама татывун билген бусанг чы,сагъа англатма тынч болуруду.Той да.йыбав да охувну ичинде,сиз этеген йыбавлар магъа кеп эрши герюне.Ол йыбавлар даим болуп турмажакъ.Яшлыкъ да тайып болмаса ярамайгъан,уьйленмек деген зат бар алдыбызда.О замандагъы яшавну елу-еругъу булан тарбияланып гьалиден уьйренип къоймагъа герек.Гьали бизге моллалыкъ,къадилик уьйрете деп эсинге гелеми,

Гьабибат:Дагъы не охута сизге,охувну башгъасы боламы?

Абидат:Янгылыш боласан къызардашым,бизге намаз,ораза болуп Аллагь борч этген затлардан сонг,къызлагъа билмеге тарыкълы болагъан гьюнерлени адат,эдеп къылыкъланы уьйрете.Шуланы билмейген кьызланы адамлыкъны тептерине язма да ярамас.

Гьабибат:Олай буса,Абидат,энни бизин бирев де алмай шолай къаларбызмы.Сен айтагъан затланы билимесек бизге не яхшы.

Абидат: Екъ,Гьабибат,сени бирев де алмас деп айтмайман.Сени неге алмасын,Оьзюнг гермеге аривсен,оьзюнг бай гишини янгыз къызысан.Мен сени айтмайман,башгъаланы айтаман.Сен охумагъан учун гьакъылсыз къыз тюгюлсен.

Ведущий:Булар булай турсун.Бу юртда Абдурашид деген бирдагъы бай бар эди.Муну Абдулкерим деген уланы бар.Бу Абдурашит оьзю де яхшы охугъан гиши болмакъ себепли,илмуну хадирин билип,уланы Абдулкеримни алты яяшына чыкъгъанда мактапгъа берип дерт-беш йыл охугъан сонг,юртдагъы школагъа орусча охумагъа берген эди.Школадан сонг алты йыл Истамбулда охуп ,Сонг Парижге барып эки йыл адвокатлыкъны да охугъан.Абдурашит оьзюню савунда уланын уьйлендирме сююп,ер-ерде къызлар къарап юрюй эди.Абдулкеримни ювукълары бугъар Гьабибатны герсете арив къыз,бай къыз деп.

4 герюнюш .

Абдулкерим: магьмут,шону барып гереридик.Нечик этейик?

Магьмут:Мен билемен,о къыз Ильяслагъа кеп геле,мен айтайым,Ильясны къатыны тангала уьюне чакъырар.Язны гюню,гьар ким де ишде болагъан заман,бирев де билмес.Экибиз де барып герюп гелербиз.

Абдулкерим:Бар буса .

Рабият рази бола кемек этмеге булагъа.Экинчи гюн Абдулкеримде,Магьмут да бара къонакълай.

5Герюнюш.

Рабият:Хошгелдигиз!Гиригиз уьйге.

Абидат:Сиз де геле экенсиз,Абдулкерим,сен чи бизин халкъны адтын-къылыгъын унутгъан бусанг да ярай.

Абдулкерим:Герти айтасан Абидат,елсуз ишим буса айып этмессиз.Гьабибат,сен бизге хошгелди де бермединг,бизин гелмеклигибизни арив гермедингми,

Абидат:Абдулкерим,олай чы тюгюл.Гьабибат уялгъанлыкъдан не этежегин билмей къалды.

Абдулкерим:Герти,Абидат ,тюз айтасан.Тек Гьабибат сейлеп оьзюню бу ишге ойларын англатса яхшы боларыды.Тангала гьекюнмекден Аллах сакъласын.Гьабибат сен нечик гересен?

Гьабибат:МЕн не сейлейим,булар мунча къаныгъып не къалгъан.Не сез тарыкъ булагъа?Герсе таман тюгюлмю?

Абдулкерим:Гьабибат сен сюймей бусанг чы сейлетип авара болмайыкъ.Айып этме энни сейлетмесбиз.

Чайлар да ичип уланлар гете.

Абидат: Гьабибат,кеп терс этдинг,не болады олар шонча къаныкъгъанда бираз сама сейлеген бусанг,

Гьабибат:Сез лакъыр негер тарыкъ,мен бугъар мени ал деп тилежекменми,сюймесе алмасын,ол алмаса да мен ерде къалман,мен сюйсем кимдир мени къабул этмежек.

Абдулкерим буса Абидатны бек ушатып къойгъан.Ювугъу Магьмут булан да сейлеп .Магьмут да бугъар кемек этип ,ата-анасына айта .Абдурашит де оьзюню къатыны Зулайханы къызны белги этме йибере.Узакъ да къалмай тойда ойнайлар.Бири-биринден сююнюп-къуванып яшап къалалар.

Огь.Къумукъ той ,къумукъ той

Юреклеге ювукъ той

Юрек де сююв буса

Шогъар мени етме къой!

Адамлар яшларыгъызгъа тюз тарбия берме къаст этигиз,Охувгъа бакъгъан сюювню де артдырма къасткъылыгъыз!!!!