Поэзия- ж?рек тілі

Қостанай облысы

Қостанай ауданы

«Н.Наушабаев атындағы Затобол орта мектебі»ММ

Қазақ тілі пәнінің мұғалімі

Ахмет Гүлнұр Төлендіқызы

« Поэзия - жүрек тілі »

Слайд жүреді (Мұқағали суреттері)

Сахна сыртынан шығып келеді жүргізушілер

І жүргізуші: ұл

Тату -тәтті бармысыңдар, армысыңдар, Адамдар

Әлем -дархан,саялаңдар, бәріңе де орын бар

ІІ жүргізуші: қыз

Қорған емес, салтанатты, сәнді сарай соғыңдар.

Ей, адамдар, сендер тату, сендер тату болыңдар!

І жүргізуші: ұл

Анамыз -Жер, сол Анадан жаратылдық туыстық,

Алайда біз қан да төктік қалжырадық ұрыстық...

ІІ жүргізуші: қыз

Армысың,сен, арамызда жалғыз перзент –Тыныштық!

Фан- фар

І жүргізуші: ұл

Армысыздар құрметті халайық

ІІ-жүргізуші: қыз

Көкірегі ояу

І –жүргізуші ұл

 Көзі ашық

І-ІІ-жүргізуші бірге

жыр сүйер қауым.

ІІ жүргізуші: Қош келдіңіздер, құрметті ұстаздар оқушылар қауымы. Бүгінгі біздің бас қосуымыздың мақсаты : ХХ ғасырдың санаулы саңлақтарының бірі, поэзияның Хан тәңіріне айналған алып тұлғалы ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың мұрасы – маржан поэзиясымен тілдесу, шығармаларын насихаттау.

І жүргізуші:

Ұлы Абай негізінін салған қазақ жазба әдебиетінде ақ қағазымен қара қаламына адал боп өткен ұлы тұлғалар аз емес.

ІІ жүргізуші:

Солардың бірде бірегейі шындықтан туған поэзия иесі қазақтың қара өлеңі ешкімге ұқсамайтын өзгеше рең, өшпес бояу беріп қайталанбас құбылысқа айналған ақиық ақын Мұқағали Мақатаев

І -жүргізуші:

Аламан бәйгеде оза шауып, өлең – жырда шаң жұқтырмаған ерен жүйрік талантты тұлға Мұқағали ақынның өмір жолы сан қырлы. Оны біріміз білсек те, біріміз білмейміз, енді бір сәт оның өмірінен бейне жазбаға назар аударайық.

(«Өмір дерек» бейне жазба)

І - жүргізуші:

Зәмзам суы сенен арзан, тата алмаған кәусарым,

Сенің әсем мүсініңді сөзбен қалай таусамын?!

ІІ – жүргізуші:

Мың Мәжнүн мендей сірә, тебіренбеген шығар-ау,

Аппақ құсым, қайдасың сен? Аңсадым- ау, аңсадым...

Деп ақын жырлағандай ендігі кезекті әнге берейік

«Сенің көзің» орындайтын : Ерубаев Терірлан қарсалыңыздар

ІІ- жүргізуші: Ендеше, дара ақын , айтулы ақын, халқының қара өлеңін құдіретке айналдырған « Поэзия- жүрек тілі » тақырыбымен өтетін Мұқағали Мақатаев оқуларын бастаймыз.

І- жүргізуші:

Жазылар естеліктер мен туралы,
Біреулер жан еді дер өр тұлғалы.
Біреулер тұлпар еді дер де мүмкін,
Бүтінделмей кеткен бір ер - тұрманы,- деп аға жайдан - жай айтпаған ғой.

ІІ - жүргізуші:

Ендеше ақын туралы ақын - жазушылардың естеліктеріне сөз берейік.
(Оқушылар кезекпен естеліктер оқиды)

Айнұр: 1 –оқушы : Мұқағали Мақатаев адамдар арасындағы, өмірдегі, табиғаттағы жарастық пен келісімнің жаршысы. (Ә. Кекілбаев)
Нұрислам: 2-оқушы: Мұқағали мұрасы – біздің бүгінгі игілігіміз ғана емес, болашақ ұрпақтардың да еншісі, қастерлеп қадірлейтін қазынасы (Зейнолла Серікқалиев)
Гүлжан: 3-оқушы: Әдебиет – ғаламат ғимарат, сұлулық сарайы. Мұқағали соның талантты тас қалаушыларының бірі. (Қадыр Мырза Әли)
Динара: 4-оқушы: Біз тірілер, ол туралы білгенімізді айта береміз. Бірде асырып, бірде жасырып, бірде жеткізбей, бірде жеткізіп айтамыз. (Тұманбай Молдағалиев)
Томирис: 5-оқушы: Қазақ әдебиетіндегі дара тұлғалы Мұқағали жұлдызы ең шұғылалы, ең мейірімді жұлдыз (Роллан Сейсенбаев)

Абдулайз: 6 –оқушы Жұмыр жердің қай түкпіріне барсақ та, Мұқағали алдымыздан шығатын болады (О. Асқар)

Абдусамат: 7-оқушы «Мұқағалидай ақыны бар халық - бақытты халық»
Ф. Оңғарсынова

І - жүргізуші:

Ақындықпен айналысқан 30 жыл ішінде М. Мақатаев көзімен көргендерін, ақындық санамен түйгендерін төгілтіп жырлай берді, жырлай береді.

ІІ- жүргізуші: Саналы ғұмырында халқының тамыр тарихымен етене байланысқан сөз құдіретінің иірімді терең сырларының тұңғиығына сүңгіп, шындықты жырлаған ақын рухына тағы да бір тағзым етіп, құрметімізді көрсетейік.

І- жүргізуші: Ендеше Нұржан Наушабаев атындағы Затабол орта мектебінде өткелі отырған Мақатаев оқуларының ережесімен таныс болыңыздар

Мақатаев оқулары үш кезең бойынша өткізіледі.

«Жыр жазамын Абайдың үлгісімен» Бұл кезеңде Мақатаев шығармалары мәнерлі оқылуы керек.

1. «Жырлайды жүрек» Мақатаев әндері мен күйлерін сазына келтіріп орындау.

2. «Туады, туады әлі талай ақын» жас дарындылар өздерінің шығарған өлеңдерін оқып, әндері мен күйлерін орындап береді.

ІІ- жүргізуші:

Осы сайыстың әділ бағасын беретін әділ қазылар алқасын атап өтейік

І- жүргізуші:

Туады , туады әлі нағыз ақын,

Нағыз ақын , бал мен у тамызатын.

Жесірдің көзінен жас ағызатын

Туады , туады , әлі нағыз ақын.

І кезең «Жыр жазамын Абайдың үлгісімен» ортаға сайысқа қатысатын оқушыларымызды шақырайық.

1. 9 «А» сынып оқушысы: Тарғынбек Сымбат

2. 7 «Ә» сынып оқушысы: Әбдікәрім Шынар

3. 7 «Ә» сынып оқушысы: Есенжолова Ажар

4. 7 «Б» сынып оқушысы: Нұртазин Гүлім

5. 5 «В» сынып оқушысы: Дәулеткелді Гүлнұр

6. 5 «В» сынып оқушысы: Батыржан Меруерт

7. 5 «Ә» сынып оқушысы: Атақпаева Қарлығаш

ІІ -жүргізуші: Ән сал жаным, Әніңмен тербет мені. Бір сәтке Тынсын тірлік жер-көктегі – деп ақын жырлағандай кезекті әнге берейік.

Ән: «Құттықтаймын мама » Орындайтын Шаяхметова Камила

І- жүргізуші:

Өлеңімсіз өмір сүрмес болыппын.

Өлеңімсіз өмір де жоқ . борықпын.

Ақындық бір жазылмайтын дерт екен.

Ақындық бір ауру екен, соны ұқтым

ІІ кезең «Жырлайды жүрек» ортаға сайысқа қатысатын оқушыларымызды шақырайық.

1. 7 «К» сынып оқушысы: Ерубаев Темірлан «Мендеп ойла»

2. 6 «Б» сынып оқушысы: Альменова Айнұр «Есіл ағады»

3. 5 «Ә» сынып оқушысы: Гауезова Нүрия «Аңса жаным»

4. 6 «Б» сынып оқушысы: Кенжетай Әйгерім «Арман- ай»

5. 5 «Ә» сынып оқушысы: Кенжеғали Аружан «Саржайлау»

ІІ - жүргізуші:

Поэзия! Менімен егіз бе едің?

Сен мені сезесіңбе, неге іздедім,

Алауыртқан таңдардан сені іздедім,

Қарауытқан таулардан сені іздедім

І-жүргізуші:

Сені іздедім сезімге у шараптанда

Минутттерден іздедім, сағаттан да,

Сені іздедім.

Әздеймін тағат бар ма?

Сені маған егізғып жаратқан ба?!

«Туады, туады әлі талай ақын» жас дарындылар өздерінің шығарған өлеңдерін оқып, әндері мен күйлерін орындап береді.Ортаға сайысқа қатысатын оқушыларымызды шақырайық.

1. 9«Б» сынып оқушысы: Әли Нұрдәулет

2. 9 «А» сынып оқушысы: Тосмағанбетова Маржан

3. 8 «А» сынып оқушысы: Әріпхан Мұхамедәлі

4. 8 «А» сынып оқушысы: Әбиболла Мейіржан

5. 5 «Б» сынып оқушысы: Қуаныш Айда

ІІ- жүргізуші: Міне , осылайша біздің ақиық ақынымыз поэзияның пайғамбары осылайша жырлап дүниеге келеді.

І- жүргізуші : М.Мақатаев – халқымыздың ұлы ақыны Абайдан бастау алған, поэзияда өзіндік қайталанбас қолтаңбасын қалдырған өр тұлға. Оның ақындық әлемдегі жұлдызы аспан төрін ажарландырып, өз қатарластарынан ерекше самалдай жарқырап, мен мұндалап тұрды . Демек , Мұқағали – ұлы тұлға

ІІ –жүргізуші: Ендеше ақынның өз дауысымен айтқан «Пай –пай өмір, өтесің ау бір күні» өлеңін тыңдайық. (Бейне жазба)

І - жүргізуші:

Ақ қырау тұрған ақпанда,
Ағаштар сырға таққанда,
Бозарып тұрып ақ таңда,
Есіңе мені алғайсың – деп толғанады.
Ендеше Ахмет Гүлнұрдың орындауында «Есіңе мені алғайсың» әнін қабыл алыңыздар.
Ән : Есіңе мені алғайсың

(Мұқағали суреттері)

І -жүргізуші: Міне, бүгінгі кешке қатысқан тыңдарман қауым, Мұқағалидың сырлы, әуенді, мұңды жырларына қанық болдыңыздар деп ойлаймыз.

Әділ қазыларымызды ортаға шақырайық:

ІІ--жүргізуші: Жылдар тізіліп өткен сайын Мұқағали ақынның бейнесі тұлғалана, биіктей түседі. Оның рухани қазынасын ұлт иелігіне асыратын XXI ғасырдың жастары-сендерсіңдер!

І жүргізуші: «Ғасыр ақыны» атанған Мұқағали жырлары жылдан -жылға, ғасырдан- ғасырға жалғаса бермек! Мұқағали-мәңгілік өмір!

ІІ-жүргізуші: Сонымен, ақиық ақын Мұқағалиға арналған «Поэзия- жүрек тілі» атты әдеби-сазды кешіміз аяқталды.

І-жүргізуші: Келесі көріскенше амандықта болайық.