Бабалар с?зі- даналы? к?зі

Пәні: экология

Сыныбы: 8сынып

Пән мұғалімі: Шідербаева С.А.

Тақырыбы : Адам- табиғат перзенті

1. Білімділік: «Адам- табиғат перзенті» тақырыбы көлемінде білімдерін тереңдету, қоршаған орта жайлы танымдық әсерін шыңдау, адамның табиғаттағы ролін түсіндіру.

2. Дамыту: Оқушының табиғат заңдылықтарын біліп, ондағы үйлесімділікті көруге білуге дағдыландыру, білімдерін практикада пайдалана білуге үйрету.

3. Тәрбиелік: Табиғатты сұлулықты көре білу , эмоциялық әсер ала білуге , өз ортасында сымбатты да шыныққан тұлға болуға баулу, экологиялық мәдениетті қалыптастыру, патриоттық тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Панорамалық сабақ.

Әдістері: Сұрақ- жауап, әңгіме кеңес, пікір алысу, өз ойын ортаға салу, суреттер, баяндау, бақылау, ізденіс.

Көрнекілігі: табиғат көрінісі, технология кестесі, скелет, сюжетті сурет, бұлшық ет суреті.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

Панорамалық сабақ дегенді қалай түсінемін. Баяндап айту.

ІІ. Жаңа сабақ.

Ой шақыру.

Сұраққа жауап алынады.

-Балалар біз кімбіз?

-Біз адамбыз.

-Адам қоршаған ортаны қалай атайды?

-Табиғат (музыка қосылады, лақ, құс дауысы)

-Табиғат деген кең ұғымды қалай түсінесің?

-Табиғат дегеніміз аспан,ай, күн,жұлдыз, ағаш,өзен, көл,аң, құс, адам.

-Соның ішінде адамның ерекшелігі неде?

-Адамның ерекшелігі өзінің терең ойлайтындығы мен саналығында.

-Кәнеки, бәріміз қолымызбен мына ойыншықты сипап көрейік.

-Нені байқадық?

-Жұмсақ екенін байқадық.

-Жұмсақ екенін қалай білдік.

-Сипап-сезу мүшеміз арқылы білдік.

-Ал, олай болса қолымызды бүгіп көрейікші.

-Теріміз жыртылды ма?

-Жыртылмай қайта орнына келді.

-Ал, қолымызды суға салсақ, теріден су өтіп кете ме?

-Сәкен, сен де қолыңды сал.

-Жоқ өтпейді.

-Әрине, өтпейді, өйткені ол терінің қорғанышты қызметін атқарады.

-Сендерге ізденіп келуге үйге тапсырма берілген еді.

Ал, Малика, сенің ролің- дәрігер.

Аудитория- сыныптағы оқушылар.

Сабақ түрі- пайдалы кеңес.

Осы пайдалы кеңесімізді сынып бұрышына іліп қояйық.

-Біз, балалар, жүріп келе жатып, байқаусыздан құлап қалдық. Сонда біз қандай әрекет жасаймыз.

-Біз қолымызбен таянамыз.

-Не тіземізді бүгіп қоямыз.

-Ал енді тірі табиғат өсімдіктерге беріктік қасиет беріп тұрған, бойларын тік ұстап тұрған не?

-Діңі.

-Ал, бізде қаңқа бар екен.

-Олай болса Адам ата мен Хауа ана ет пен сүйектен жаралған деген сөз бекер айтылмаған. Адам денесіндегі сүйектерді схема бойынша жазып көрейік. Тізбектеу арқылы тірек сызбадағы адам қаңқасының сүйектер санын жазып шығыңдар.

-Қане, қай қатар жылдам орындайды.

Адамның қаңқасы:

Түрі	Саны
Бас сүйек
Төс сүйек
Тоқпан жілік
Кәрі жілік
Сайсақ сүйектер
Қабырғалар
Омыртқа
Жамбас сүйектері
Ортан жілік
Асықты жілік
Табан, башпай сүйегі

-Жақсы екінші қатар жылдам орындады.

-Ендеше осыншама көп сүйектерді қозғалысқа келтіріп, тұрған бұлшық еттерді еске түсірейік. Бұлшық еттің екі ұшы сіңірлі келеді. Бұлшық ет сіңірлер арқылы сүйекке бекиді.

(Мұғалім тып-тыныш күйде отырады)

-Балалар мен қандай күйде болдым?

-Сіз тыныштық күйде отырыдыңыз.

-Мен тыныштық күйде отырғанда бұлшық еттер қызмет атқарды ма?

-Жоқ, апай.

-Әрине, атқарған жоқ. Себебі сіз қимыл жасаған жоқсыз. Сөйлеген жоқсыз.

-Мен оған қосылмаймын. Сіздің тыныс алу бұлшық еттеріңіз қызмет жасады. Себебі ауамен тыныстадыңыз.

-Дұрыс. Біздің жүрегіміз бұлшықеттен тұрады. Үнемі қанды бойымызға қан тамырларына айдап тұр. Ондай болса менің жүрегімнің бұлшықеттеріде қызмет атқарды. Қорыта айтқанда, бұлшық еттер тыным таппай қызмет жасайды екен. (әуен ойналып қимылдық қозғалыс жасау).

-Қане, бәріміз бірігіп сергіту жаттығуын жасайық. Жаттығу жасағанда бұлшықеттеріміздің жиырылып созылғанын көреміз. Егер шынықсаң шымыр боласың. Әр адамның денсаулығы өз қолында. Дені сау адам- қоғамның басты байлығы.

ІІІ. Ой жинақтау.

-Сонымен бүгін сабақта нені білдік?

-Адам- табиғаттың бөлігі.

-Ол саналы, дамыған бола тұра табиғатпен етене байланыста.

-Табиғатсыз адамның тіршіліг жоқ.

-Ендеше табиғаттан адамға не қажет?

-Ауа, су.

-Қорек, жылу, жарық.

-Олай болса оның барлығын экологиялық фактор деп атайды. Ал, қоршаған ортаны қорғау баршамыздың міндетіміз.

Оқушы шығармашылығы.

-Табиғаттан алған әсерімізді әр топ өлең, шағын шығарма, сурет салу арқылы жеткізейік (Көрсету, оқу).

Мадақтау. Өте көлемді жазыпсың. Бүгін мен сендердің ойларыңды білдім.

Пәні: Өзін-өзі тану

Сыныбы: 3 сынып

Пән мұғалімі: С.Шідербаева

Тақырыбы : Бабалар сөзі- даналық көзі

Әдептілікті данадан үйрен.

Халық мақалы

Мақсаты: Балалардың «даналық» құндылығы туралы түсініктерін кеңейту, ой-өрісін, ойлауын дамытады, ойын еркін жеткізе білуге үйретеді.

Міндеттері:"даналық"- асыл сөздер, өнегелі сөздер, мақал-мәтелдер, шешендік сөздер, нақыл сөздер арқылы әдептілікке жаксы адам болып өмір сүруге жетелейді.

- даналық, ақылдылық туралы ұғымдарын қалыптастыру;

- ойлау іскерліктерін дамыту;

- ата-баба даналығынан өнеге алуға тәрбиелеу;

Құндылық: Балаларға "даналық", "ақиқат" құндылығы туралы айтылады

Қасиеттер:

- Даналық, ақылдылық туралы ұғымдарын қалыптастырады,
- Ой- қабілеттерін дамытады;

Ресурстар: оқулық, дәптер, даналардың суреттері, интерактивті тақта, үнтаспа.

Шаттық шеңбері

Сәлеметсіздер ме, балалар! Халдерің қалай? 
Рахмет, жақсы! 
Ендеше, сабағымызды жақсы көңілмен бастайық!

Оқушылар шеңбер құрып тұрады. Барлығы бір-бірімен ата-баба дәстүрімен қол алысып амандасады.

Олай болса Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін айтайық,

Бес нәрседен қашық бол, Өсек, өтірік мақтаншақ,

Бес нәрсеге асық бол, Еріншек, бекер мал шашпақ-

Адам болам десеңіз Бес дұшпаның білсеңіз.

Тілеуің, өмірің алдында, Талап, еңбек, терең ой,

Оған қайғы жесеңіз. Қанағат, рақым, ойлап қой,

Бес асыл іс-көнсеңіз.

Ойланайық, пікірлесейік

Сабақтың тақырыбын таныстыру мақсатында әңгімелесу ұйымдастырылады.

• Бір күні Данышпан ата досының үйіне келсе, ол үйін тазалап жатыр екен. Данышпан ата досынан:

• Ей , достым, не істеп жатырсың?- деп сұрайды.

• Данышпан ата екенсің ғой! Мынау- ескірген киім, қағаз, кітап, бәрін өртейін деп жатыр едім, - дейді досы.

• Қой, досым! Киім ескіргенмен, кітап ескірмейді. Кітаптың сырты ескірсе де, ішіндегі ақыл, даналық сөздер ескірмейді,- депті сонда Данышпан ата.

• Сендер үлкендерден естіген қандай дана сөздерді білесіңдер?

• Даналық сөздерден не үйренуге болады ?

• Қарттар айтқан қандай сөз саған ерекше әсер етті?

• Қандай мақал- мәтелді үнемі есіңде ұстап жүресің?

- Даналық дегеніміз- асыл сөздер, қасиетті сөздер, өсиет сөздер, өнегелі сөздер, мақал-мәтелдер, шешендік сөздер, нақыл сөздер.Олар бізді әдептілікке, жақсы адам болып өмір сүруге жетелейді. Бұл сөздерді даналар айтқан. Ал дана адам деп айтар ойын нақты дәл, шұбарламай бір-екі сөзбен жеткізетін ақылды, көпті көрген адамдарды айтамыз. Даналардың айтқан даналығының мәнділігі соншалықты, ұрпақтан ұрпаққа беріліп, бүгінгі күнге дейін жетіп отыр. Ол сөздер ешқашан ескірмейді, ұмытылмайды, атадан балаға мирас болып қала береді. Өйткені оның болашақ ұрпаққа берер өнегесі мол.

Мәтінмен жұмыс

Оқушыларға бабалар сөзінің мәнін түсіндіру мақсатында Ә.Табылдиевтің «Ата өсиеті» әңгімесін әңгімелейміз.

Тапсырма

Оқушылар көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, санамақты оқиды.

Дәйексөз

«Әдептілікті данадан үйрен» Халық мақалы

Жауаптарын тыңдап, қорытындылау.

-Ата- бабалардың дана сөздері әдептілікке, кішіпейілділікке, қамқорлыққа, сүйіспеншілікке баулиды.

Дәптермен жұмыс

Бірінші тапсырма: Дәптерде берілген ақын М.Әлімбаевтың өнегелі батасын аяқтап жазыңдар

Екінші тапсырма: Дәптерде берілген өлеңді оқып, мәнін түсініңдер, ұнаса жаттап алыңдар.

Қорытындылау

- Балалар, бүгінгі сабақтан түсінгендей ата-бабаның өнегелі, нақыл сөздері бізге тәлім, білім беретіндіктен даналықтың көзі болып табылады.Сондықтан да ол өшпес мұра. Оны оқып, біліп өскен біз әрі жақсы, әрі дана адам болып өсеміз.

Жүректен-жүрекке

Алтын сөз

Н.Айтов

Ұсақ болма, ірі бол! Кім болсаң да әйтеуір,

Өз ортаңның гүлі бол! Адамзаттың бірі бол!

Ата-анаңның көзінің, Туған елдің ұлы бол!

Сөнбейтұғын нұры бол! Ойға тоқы, парқын сез,

Ата сөзі- алтын сөз.

Пәні: Өзін-өзі тану.

Сыныбы: 4

Күні: 02,03.11.2015 ж

Пән мұғалімі: Шидербаева С.А.

Сабақтың тақырыбы: Жақсы сөз-жанға қуат.

Құндылық : дұрыс әрекет. Қасиет : жақсы сөйлей білу.

Мақсаты : Оқушылардың «сөз», «бақыт» құндылығы туралы түсініктерін кеңейту.

Міндеттері:

• Жақсы сөздің адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру.

• Жақсы сөздерді қолдана білу іскерліктерін дамыту.

• Ізгілікке,ізеттілікке тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар: оқулық,дәптер,сөзжұмбақ.

Тыныштық сәті.

Оқушының жүрек соғу ырғағы мен тыныс алуын реттеу үшін «Тыныштық сәті» әдіс-тәсілін қолданады. Тыныштық сәті толықтай тыныштықта өткізіледі, баяу музыка қоюға болады.Мұғалім төмендегідей мәтінді айтып тұрады.

- Балалар, денелеріңді түзу ұстап, бастарыңды жоғары көтеріп, ыңғайланып отырыңдар,көздеріңді жұмсаңдар да болады.Ауаны терең жұтып ,еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап, бақытқа , махаббат пен тыныштыққа толы таза ,шипалы ауаның тұла бойларыңа толғанын сезініңдер.Ал енді көздеріңді ашыңдар!

Әңгімелеу.

Мұғалім әңгімесі.

Мәтінмен жұмыс.

Сыпайы қоян.

1.Қояннның жылы сөздерінің өзіне қандай көмегі болды?

Дәйексөз.

«Жүректен шыққан сөз жүрекке жол табады»

Оқушылардың ойларын тыңдап,мұғалім өзі қорытынды жасайды.

Шығармашылық жұмыс.

Оқушылар алдарына берілген қағазға күнделікті қолданылатын жақсы сөздерді жазып,айтуға болады.

Топпен ән айту.

Біз бақытты баламыз.

Үйге тапсырма.

«Екі дос» ертегісін оқып келу тапсырылады.

Тыныштық сәті.

Оқушының жүрек соғу ырғағы мен тыныс алуын реттеу үшін «Тыныштық сәті» әдіс-тәсілін қолданады. Тыныштық сәті толықтай тыныштықта өткізіледі, баяу музыка қоюға болады.Мұғалім төмендегідей мәтінді айтып тұрады.

- Балалар, денелеріңді түзу ұстап, бастарыңды жоғары көтеріп, ыңғайланып отырыңдар,көздеріңді жұмсаңдар да болады.Ауаны терең жұтып ,еркін тыныс алыңдар. Өздеріңнің тыныс алуларыңды бақылап, бақытқа , махаббат пен тыныштыққа толы таза ,шипалы ауаның тұла бойларыңа толғанын сезініңдер.Ал енді көздеріңді ашыңдар!