Сынып са?аты Жолда ж?ру ережелері

Та?ырыбы: Жолда ж?ру ережелері
Ма?саты:

Жолда ж?ру ережесін есте са?тау?а, о?ушылар?а жол белгілерін неше т?рі бар, оны білу не ?шін ?ажет, ба?даршамны?, жол белгілеріні? ат?аратын ?ызметі ?андай екенін ?йрету.

Жол ережесін есте са?тау ?абілетін, ?ызы?ушылы?тарын арттыру, барлы?ымыз?а орта? ?ойыл?ан т?ртіпті б?збау?а т?рбиелеу.
К?рнекілігі: Ба?даршам, жол белгілері, жол ережесіне арнал?ан суреттер.
Саба?ты? барысы:

М??алім: Бізді? елімізде ?р т?рлі к?ліктер жылдан-жыл?а к?бейіп келеді. Жаяу адамдар мен к?ліктегі жолаушылар саны да к?бейе т?суде. К?шелер мен жолдарда?ы жа?дай бар?ан сайын к?рделеніп келеді. Жол-к?лік о?и?аларыны? ?аупі арта т?суде. Сонды?тан да ж?ргізушілер мен жаяу адамдарды? к?шелер мен жолдарда ерекше т?ртіпті ж?не м??ият болуы ?ажет. Жол-к?лік о?и?аларыны? зардабынан к?біне балалар зардап шегуде. Оны? себебі – к?птеген мектеп о?ушылары жолда ж?ру ережелерін ?лі де болса нашар біледі. Міне, осы ма?сатта бізді? сыныбымызда б?гін «Жолда ж?ру ережелері» атты жол ережелері туралы айтпа?пын.

Ба?даршам туралы деректер дайындау керек

       Ал?аш?ы ба?даршам теміржол бойында пайда болды. Оны ойлап тап?ан адамны? есімі тарихта са?талма?ан. Ал оны к?ше ?оз?алысына ы??айлап, ?айта жаса?ан а?ылшынны? инженер-механигі Д. Найт болатын. Ол 1868 жылы Лондонда?ы парламент ?йіні? алдына ба?даршам орнатты. Алдымен т?рлі-т?сті сигналдар ?айыс берілісті? к?мегі ар?ылы ?згертіліп отырды. Сосын аппарат ортасына газды шам орнатылды. ?нінішке орай, бірде газ жарылып, кезекте т?р?ан полицей ?аза болады. Содан ба?даршам жарты ?асыр бойы ?мыт болады.
          Ба?даршам тек 1914 жылы Американы? Кливленд ?аласында, сосын Нью-Йорк, та?ы бас?а ?алаларында ?айта пайда болды. Б?л жолы олар электрлі болды. Тек екі т?сті ?ана, ?ызыл ж?не жасыл. 1918 жылдан бастап ?ана ?ш т?с ?олдана басталды.
        Ке?ес Ода?ы бойынша ал?аш рет ба?даршам М?скеу ?аласында 1924 жылы Кузнецк к?пірі мен Петровка к?шелеріні? ?иылысынан орын алды. Ба?даршамда?ы т?стер бекер та?дап алынба?ан. ?ызыл т?с ?ауіп ??ымын білдіреді. Сосын б?л т?с к?ндіз де, т?нде де, т?ман мен жауынды к?ні де жа?сы к?рінеді. Жасыл т?с ?ызыл т?стен ай?ын ажыратылады. Сары сигнал – негізі ?ызыл мен жасыл т?стерді? арасында?ы айырым белгісі.
?аза?станда 1987 жылы КСРО-да ?абылдан?ан жолда ж?ру ережелері ?олданылды. 1998 жылдан республикада жолда ж?руді? жа?а Ережелері ?абылдан?ан. Осы ережелерге сай жол белгілері мемлекеттік стандарттар негізінде аны?талады. Б?л стандарттар бойынша, жол белгілері 7 топ?а б?лінеді:

1. ескерту белгілері

2. басымдылы? белгілері

3. тыйым салу белгілері

4. міндеттеу белгілері

5. а?паратты?-к?рсеткіш белгілері

6. ?ызмет к?рсету белгілері

7. ?осымша а?паратты? белгілер (та?ташалар).

· Ескерту белгілері жолды? ?ауіпті б?лігіні? жа?ында?анын хабарлайды. Ол айналасы ?ызыл жола?пен к?мкерілген а? т?сті те? ?абыр?алы ?шб?рыш т?рінде жасалып, ортасына ?ауіп т?рін ай?ындайтын шартты белгілер салынады.

Басымдылы? белгілері к?ше ?иылыстарын, жолды? жі?ішкерген б?лігін, кесіп ?ту кезектілігін белгілейді. Олар пішіндері мен т?стері ?р т?рлі 9 жол белгілерінен т?рады.

· Тыйым салу белгілері жолда?ы к?лік ?оз?алысына белгілі бір шектеулер енгізеді немесе б?рын ?ойыл?ан шектеулерді? к?шін жояды. Оларды? пішіні д??гелек болады, шеті ?ызыл жола?пен к?мкеріліп, а? т?сті ортасында тыйым салатын шартты белгілер к?рсетіледі.

· Міндеттеу белгілері бір ба?ытта немесе к?лікті? белгілі бір т?ріне ?ана ж?руге р??сат етілетіндігін к?рсетеді. Сол?а б?рылу?а р??сат ететін белгілер кері б?рылу?а да р??сат береді. Жиегі а? жола?пен к?мкерілген к?к т?сті, пішіні д??гелек не тік т?ртб?рыш болып келетін 18 белгіден т?рады.

· А?паратты?-к?рсеткіш белгілер ?оз?алысты? белгілі бір режимдерін енгізеді немесе к?шін жояды, сондай-а? елді мекендер мен бас?а да нысандарды? орналасуы туралы хабарлайды. Оларды? ?лшемдері, пішіндері мен т?стері ?р т?рлі болып келеді. ?ызмет к?рсету белгілері жол бойында ж?не жолдан ?р т?рлі ?ашы?ты?та орналас?ан ?ызмет к?рсету нысандары туралы а?парат береді. Пішіндері тік т?ртб?рыш болып жасалып, жиектері ?алы? к?к жола?пен к?мкеріледі, а? т?сті ортасында нысандар туралы шартты белгілер к?рсетіледі. Оларды? жалпы саны – 12.

· ?осымша а?паратты? белгілер (та?ташалар) бірге ?олданылатын жол белгілеріне ?осымша а?парат беруге арнал?ан. Негізінен т?сі а?, т?ртб?рыш кестешелер т?рінде жасалып, ортасына ?осымша а?параттарды? шартты белгілері келтіріледі. Жол белгілері жолды? (ж?ріс ба?ыты бойынша) о? жа?ына биіктеу ба?ана?а немесе жолды? ?стіне биіктетіп орналастырылады. Олар 100 м ?ашы?ты?тан аны? к?рінетіндей болып жары?тандырылады. Жол белгілері мемлекеттік автомобиль инспекциясыны?келісімімен орнатылады.

Ж?мба?тар

1.Ала тая? ?ста?ан,

Жол т?ртібін н?с?а?ан.

Ыс?ыры?пен т?зеткен.

?мірі?ді к?зеткен (Милиционер)

2.К?ше бойлап ая?дайды,

Адам тасып аялайды. (Автобус)

3.К?лікті? ?аншасын ?стінен ?ткізген,

Іргеден басталып, алыс?а жеткізген. (Жол)

4.Жо? ?зінде бас та, ауызда да , ??ла? та,

Ба?ырай?ан ?ш к?зі бар біра? та. (Ба?даршам)

5.Ар?аным бар тым ?зын,

Ала-алмайсы? бір ?зім.

Табы?даршы, балалар,

Б?л ж?мба?ты? шешуін. (Жол)

6.?зі с?йлей білмейді,

Біра? «То?та, ж?р !» дейді. (Ба?даршам)

Ж?ргізушілерді? ережесі.

1. К?ліктерді тек ?ана отыр?ызу ала?дары ал жо? болса тратуарда немесе жол жиегіне к?тіп т?ру?а р??сат етіледі.

2. Ж?ргізушілерді себепсіз ала?датпау керек.

3. Ж?к к?ліктерді? ж?к сал?ышына т?ру?а, барып ?ырына отыру?а тыйым салынады.

Жаяу адамны? міндеттері.

1. Жаяулар тратуарды? немесе жаяу жолды? о? жа?ымен, ал олар болмаса, жол жиегімен немесе велосипед жолымен ж?руі тиіс.

2. Жолдан ?тіп бара жат?анда жаяулап себепсіз кедергі немесе то?тап ?алмауы тиіс. К?шеден ?тпес б?рын алдымен сол жа??а, ал к?шені? ортасына жеткенде о? жа?? ?арау керек.

3. Жар?ылда? маягі ж?не арнаулы дыбыс белгісі ?осыл?ан к?лік жа?ында?анда жаяулар жолдан ?тпей тоса т?руы керек.

4. ?ара??ыда ж?ргізушілер к?лік айдап бара жат?анда, жаяу адамдар ?стіне жары? ?айтар?ыш та?ып алу керек.

Зияда, Жансая ?

М??алім:

Шуа?ты ?міріміз к?ндей к?ліп,
Ж?ректе б?ршік атып г?лдейді ?міт.
Арман?а сапар тарту м?мкін емес
Жол ж?ру ережесін білмей т?рып.
?ай к?ше, ?ай ?ала?а барса?ыз да,
?ай а?ыл ?лшеміне салса?ыз да,
ЖОЛ ж?ру ережесі за?ды т?ртіп,
Ол б?рімізге орта? т?ртіп.
Жолда ж?ру ?ліппесін
Білген ж?н бес сауса?тай.
Сонда ?ана ж?ре аласы?
Сен ?зі?ді аман са?тап.
Барлы?ы: Жол т?ртібін білейік
Аман есен ж?рейік!
М??алім: Рахмет, балалар. Б?гін сіздер ?здері?ні? жол ережесімен танысты?дар. ?ай жерде ж?рсе?дер де жолда ж?ру ережесін са?тап, бас?аларды да со?ан ша?ыры?дар.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«сынып са?аты Жолда ж?ру ережелері»

Тақырыбы: Жолда жүру ережелері
Мақсаты:

Жолда жүру ережесін есте сақтауға, оқушыларға жол белгілерін неше түрі бар, оны білу не үшін қажет, бағдаршамның, жол белгілерінің атқаратын қызметі қандай екенін үйрету.

Жол ережесін есте сақтау қабілетін, қызығушылықтарын арттыру, барлығымызға ортақ қойылған тәртіпті бұзбауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Бағдаршам, жол белгілері, жол ережесіне арналған суреттер.
Сабақтың барысы:

Мұғалім: Біздің елімізде әр түрлі көліктер жылдан-жылға көбейіп келеді. Жаяу адамдар мен көліктегі жолаушылар саны да көбейе түсуде. Көшелер мен жолдардағы жағдай барған сайын күрделеніп келеді. Жол-көлік оқиғаларының қаупі арта түсуде. Сондықтан да жүргізушілер мен жаяу адамдардың көшелер мен жолдарда ерекше тәртіпті және мұқият болуы қажет. Жол-көлік оқиғаларының зардабынан көбіне балалар зардап шегуде. Оның себебі – көптеген мектеп оқушылары жолда жүру ережелерін әлі де болса нашар біледі. Міне, осы мақсатта біздің сыныбымызда бүгін «Жолда жүру ережелері» атты жол ережелері туралы айтпақпын.

Бағдаршам туралы деректер дайындау керек

       Алғашқы бағдаршам теміржол бойында пайда болды. Оны ойлап тапқан адамның есімі тарихта сақталмаған. Ал оны көше қозғалысына ыңғайлап, қайта жасаған ағылшынның инженер-механигі Д. Найт болатын. Ол 1868 жылы Лондондағы парламент үйінің алдына бағдаршам орнатты. Алдымен түрлі-түсті сигналдар қайыс берілістің көмегі арқылы өзгертіліп отырды. Сосын аппарат ортасына газды шам орнатылды. Өнінішке орай, бірде газ жарылып, кезекте тұрған полицей қаза болады. Содан бағдаршам жарты ғасыр бойы ұмыт болады.
          Бағдаршам тек 1914 жылы Американың Кливленд қаласында, сосын Нью-Йорк, тағы басқа қалаларында қайта пайда болды. Бұл жолы олар электрлі болды. Тек екі түсті ғана, қызыл және жасыл. 1918 жылдан бастап қана үш түс қолдана басталды.
        Кеңес Одағы бойынша алғаш рет бағдаршам Мәскеу қаласында 1924 жылы Кузнецк көпірі мен Петровка көшелерінің қиылысынан орын алды. Бағдаршамдағы түстер бекер таңдап алынбаған. Қызыл түс қауіп ұғымын білдіреді. Сосын бұл түс күндіз де, түнде де, тұман мен жауынды күні де жақсы көрінеді. Жасыл түс қызыл түстен айқын ажыратылады. Сары сигнал – негізі қызыл мен жасыл түстердің арасындағы айырым белгісі.
Қазақстанда 1987 жылы КСРО-да қабылданған жолда жүру ережелері қолданылды. 1998 жылдан республикада жолда жүрудің жаңа Ережелері қабылданған. Осы ережелерге сай жол белгілері мемлекеттік стандарттар негізінде анықталады. Бұл стандарттар бойынша, жол белгілері 7 топқа бөлінеді:

1. ескерту белгілері

2. басымдылық белгілері

3. тыйым салу белгілері

4. міндеттеу белгілері

5. ақпараттық-көрсеткіш белгілері

6. қызмет көрсету белгілері

7. қосымша ақпараттық белгілер (тақташалар).

Ескерту белгілері жолдың қауіпті бөлігінің жақындағанын хабарлайды. Ол айналасы қызыл жолақпен көмкерілген ақ түсті тең қабырғалы үшбұрыш түрінде жасалып, ортасына қауіп түрін айқындайтын шартты белгілер салынады.

Басымдылық белгілері көше қиылыстарын, жолдың жіңішкерген бөлігін, кесіп өту кезектілігін белгілейді. Олар пішіндері мен түстері әр түрлі 9 жол белгілерінен тұрады.

Тыйым салу белгілері жолдағы көлік қозғалысына белгілі бір шектеулер енгізеді немесе бұрын қойылған шектеулердің күшін жояды. Олардың пішіні дөңгелек болады, шеті қызыл жолақпен көмкеріліп, ақ түсті ортасында тыйым салатын шартты белгілер көрсетіледі.
Міндеттеу белгілері бір бағытта немесе көліктің белгілі бір түріне ғана жүруге рұқсат етілетіндігін көрсетеді. Солға бұрылуға рұқсат ететін белгілер кері бұрылуға да рұқсат береді. Жиегі ақ жолақпен көмкерілген көк түсті, пішіні дөңгелек не тік төртбұрыш болып келетін 18 белгіден тұрады.
Ақпараттық-көрсеткіш белгілер қозғалыстың белгілі бір режимдерін енгізеді немесе күшін жояды, сондай-ақ елді мекендер мен басқа да нысандардың орналасуы туралы хабарлайды. Олардың өлшемдері, пішіндері мен түстері әр түрлі болып келеді. Қызмет көрсету белгілері жол бойында және жолдан әр түрлі қашықтықта орналасқан қызмет көрсету нысандары туралы ақпарат береді. Пішіндері тік төртбұрыш болып жасалып, жиектері қалың көк жолақпен көмкеріледі, ақ түсті ортасында нысандар туралы шартты белгілер көрсетіледі. Олардың жалпы саны – 12.
Қосымша ақпараттық белгілер (тақташалар) бірге қолданылатын жол белгілеріне қосымша ақпарат беруге арналған. Негізінен түсі ақ, төртбұрыш кестешелер түрінде жасалып, ортасына қосымша ақпараттардың шартты белгілері келтіріледі. Жол белгілері жолдың (жүріс бағыты бойынша) оң жағына биіктеу бағанаға немесе жолдың үстіне биіктетіп орналастырылады. Олар 100 м қашықтықтан анық көрінетіндей болып жарықтандырылады. Жол белгілері мемлекеттік автомобиль инспекциясыныңкелісімімен орнатылады.

Жұмбақтар

1.Ала таяқ ұстаған,

Жол тәртібін нұсқаған.

Ысқырықпен түзеткен.

Өміріңді күзеткен (Милиционер)

2.Көше бойлап аяңдайды,

Адам тасып аялайды. (Автобус)

3.Көліктің қаншасын үстінен өткізген ,

Іргеден басталып , алысқа жеткізген. (Жол)

4.Жоқ өзінде бас та , ауызда да , құлақ та ,

Бақырайған үш көзі бар бірақ та. (Бағдаршам)

5.Арқаным бар тым ұзын,

Ала-алмайсың бір үзім.

Табыңдаршы, балалар,

Бұл жұмбақтың шешуін. (Жол)

6.Өзі сөйлей білмейді,

Бірақ «Тоқта, жүр !» дейді. (Бағдаршам)

Жүргізушілердің ережесі.

1. Көліктерді тек ғана отырғызу алаңдары ал жоқ болса тратуарда немесе жол жиегіне күтіп тұруға рұқсат етіледі.

2. Жүргізушілерді себепсіз алаңдатпау керек.

3. Жүк көліктердің жүк салғышына тұруға, барып қырына отыруға тыйым салынады.

Жаяу адамның міндеттері.

1. Жаяулар тратуардың немесе жаяу жолдың оң жағымен, ал олар болмаса, жол жиегімен немесе велосипед жолымен жүруі тиіс.

2. Жолдан өтіп бара жатқанда жаяулап себепсіз кедергі немесе тоқтап қалмауы тиіс. Көшеден өтпес бұрын алдымен сол жаққа, ал көшенің ортасына жеткенде оң жаққ қарау керек.

3. Жарқылдақ маягі және арнаулы дыбыс белгісі қосылған көлік жақындағанда жаяулар жолдан өтпей тоса тұруы керек.

4. Қараңғыда жүргізушілер көлік айдап бара жатқанда, жаяу адамдар үстіне жарық қайтарғыш тағып алу керек.

Зияда, Жансая ?

Мұғалім:

Шуақты өміріміз күндей күліп,
Жүректе бүршік атып гүлдейді үміт.
Арманға сапар тарту мүмкін емес
Жол жүру ережесін білмей тұрып.
Қай көше, қай қалаға барсаңыз да,
Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да,
ЖОЛ жүру ережесі заңды тәртіп,
Ол бәрімізге ортақ тәртіп.
Жолда жүру әліппесін
Білген жөн бес саусақтай.
Сонда ғана жүре аласың
Сен өзіңді аман сақтап.
Барлығы: Жол тәртібін білейік
Аман есен жүрейік!
Мұғалім: Рахмет, балалар. Бүгін сіздер өздеріңнің жол ережесімен таныстыңдар. Қай жерде жүрсеңдер де жолда жүру ережесін сақтап, басқаларды да соған шақырыңдар.