Ке?пейілділік пен жомартты? ?зін-?зі тану

Сабақтың мақсаты:

Кеңпейілділік пен жомарттық туралы түсініктерін кеңейте отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

- Оқушыларға  жомарттық, кеңпейілділік  ұғымдары туралы түсінік  беру;

-Өзгенің қайғысын сезіну, бар нәрсемен бөлісе білу, өзгеге көмек көрсету қатынастарын дамыту;

- Жомарттық пен кеңпейілділік жасауға  тәрбиелеу.

Ресурстар:

(құралдар, мәлiметтер)

5 сынып оқулығы, дәптер

Сабақ барысы:

• Ұйымдастыру кезеңi

Топтастыру

1.Әртістер тобы

2.Ақындар тобы

3.Жазушылар тобы

4.Суретшілер тобы

Тыныштық сәті

Теңіз түбіне саяхат

Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет  терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз.

Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз. (Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).

Ал қазір жоғарыға,  өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.

Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз.

Кім өз сезімімен бөлісе алады?

Қандай сезімде болдыңдар?

• Үй тапсырмасын тексеру

«Жомарттық» (Қырғыздың халық ертегісі)

Сыныптағы 1 оқушы мәтінді мазмұндайды.

Сұрақтар:

-Кеңпейілділік, жомарттық дегенді қалай түсінесіңдер?

- Патша уәзірлерін қалай сынады?

-Жомарттық жасаған баланы қалай сипаттар едіңдер?

-Жомарттық малмен бола ма, жоқ пейілмен бола ма? –деген сұрақты қалай түсіндіңдер?

-Өздерің өмірде болып жатқан оқиғалардан мысал келтіре аласыңдар ма?

-Өздерің жомарттық, кеңпейілділік танытқан кездерің болды ма?

• Дәйексөз

Кең пейілді кемімес, тар пейілді кеңімес

халық мақалы
Дәйексөзді қайталау
-Топқа бөліп
-Хормен оқыту
-Дәптерге жазып алу

Сұрақтар :

-Дәйексөзді қалай түсінесіңдер?

- Қандай адамды жомарт, кеңпейіл деп айтамыз? Неліктен?

-Айналадағы адамдарға риясыз көмек көрсету деген не?

-Жомарттық жасау үшін адам бойында қандай қасиеттер болу керек?

• Әңгiмелеу

Нағыз жомарттылық

Аңыз әңгіме
Өте бай және жомарт болған хазіреті Абдуллаһ бин Жафар-и Таиар бір құрма бағының жанынан өтіп бара жатқан еді. Бір қара нәсілді құл, бақшада жұмыс істеп жатқанда, оған үш мезгілдік тамақ әкеледі. Сол сәтте бір күшік құлдың қасына жүгіріп барады. Тамағының бір бөлігін оған бергенінде, күшік бірден жеп қояды. Екіншісін де, кейінірек үшінші бөлігін де береді. Бұны байқап тұрған хазіреті Абдуллаһ бұл құлдың қасына жақындап сұрайды:
–Әй досым, не үшін өзің аш бола тұрып, үш мезгіл тамағыңның бәрін күшікке бердің? 
–Мырзам, бұл күшік алыс жерден келген. Өте аш және несібесін іздеп жүр.
–Жарайды, ал өзің не жейсің?
–Аш жүріп, сабыр сақтаймын.

Хазіреті Абдуллаһ көрген естігендеріне әсерленіп: «Халық мені жомарт деп біледі. Ал мына қара нәсілді құлдың жомарттылығы менікінен де артық.» — дейді. Құрма бағын және осы құлды қожайынынан сатып алады. Құлды азат етеді де, еркіндік береді. Құрма бағын да ішіндегілерімен бірге өзіне сыйға тартады.
Сол кезде хазіреті Абдуллаһқа біреу айтқан екен:
–Сен қазір одан да жомарт болдың.
–Өкінішке орай олай емес. Өйткені, ол қолындағы иеленген мүлкінің бәрін берді. Ал мен, иеленгенімнің аз ғана бөлігін бердім. — деген екен.

Сұрақтар:

-Неліктен құл өзінің тамағын күшікке берді?

-Хазірет Абдуллах неліктен құлға еркіндік берді?

-Хазірет Абдуллаһ неліктен құлдың жомарттығын өзінің жомарттылығынан жоғары санады?

-Сендер хазірет Абдулаһтың орнында болсаңдар не істер едіңдер?

-Әңгімеден қандай құндылықты байқауға болады?

• Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс

 1. Әртістер тобы:
Жомарттық пен кеңпейілдік туралы сахналау.
2. Ақындар тобы:
Жомарттық, кеңпейілдік сөздерін қатыстырып, бір шумақ өлең құрастыру.
3. Жазушылар тобы:
«Жомарттық пен кеңпейілдік» тақырыбына ертегі құрастыру.
4. Суретшілер тобы:
«Жомарттық пен кеңпейілдік» тақырыбына сурет салу.

• Топпен ән айту

«Мен әдепті баламын»

Сөзі: А.Асылбеков

Әні: И.Нүсіпбаев

• Үй тапсырмасы

84 бет мәтінді оқу, мазмұндау

• Соңғы тыныштық сәтi

Баяу әуен қойылады. Оқушылар денесін, басын тік ұстап, көзін жұмып отырады.

Мұғалім жай дауыспен:

«Бүгінгі сабағымызды есімізге түсірейікші. Жақсыны естіп, айтып бәріміздің көңіл – күйіміз көтерілді. Сабақта көрініс тапқан жақсы қасиеттер жүректерімізде сақталып, іс жүзіне асырылсын. Жақсы ой ойлайық, жақсы сөз сөйлейік, жақсы іс жасайық! Осындай тыныштықта сәл отыра тұрайық. Қандай жан тыныштығы! Енді жайлап көздеріңді ашуға болады»