Ашы? саба? "?о?ам. Отбасы. Отбасы м?шелері"

«Қарабалық аудан әкімдігінің білім бөлімінің

№3 Қарабалық орта мектебі» ММ

Ашық сабақ

Қоғам. Отбасы. Отбасы мүшелері

Сынып: 9

Мұғалім: Ердосова Т.Е.

2015-2016 оқу жылы

Сабақ тақырыбы: Қоғам. Отбасы. Отбасы мүшелері
Сабақ мақсаты:
1. Отбасы - әр адамның шағын отаны. Отбасы неке мен туыстық қатынастарға негізделген адамдар тобы екенін ұғындыру. Ол қоғамның бір бөлшегі, от бар жерде өмір бар деген ұғымдарға тоқталу. Отбасы деген келешек ұрпақты жалғастыратын болашақ. Отбасында адамдардың алатын орны туралы түсінік беру. Оқушыларға әке - шеше, бауырдың қадірін білуге үйрету.
2. Ұл мен қыздар әке - шешесінің қамқорлығына, шексіз сүйіспеншілігіне бөленіп, олардың дәулеті мен қызығын көріп ғана қоймай, олардан адамгершілік, әдеп - инабат тағылымын алуға, жақсы қасиеттерді бойына сіңіру, жақсыдан үйреніп, жаманнан жиренуге баулу.
3. Ата - анасына, туған жерге, Отанға деген сүйіспеншіліктерін ояту. Сыйластыққа, мейірімділікке, татулыққа, қамқорлыққа тәрбиелеу. Оқушылардың бойына ата - анаға деген сүйіспеншілікті, құрмет сезімін ояту, адал да парасатты ұл мен қыз тәрбиелеу

Сабақтың әдісі: ИАТ, слайд. жазбаша тест жұмыстары, ауызша сұрақтар
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: «Отбасы» жайлы мазмұнды суреттер,
«Тату - тәтті отбасы атты бейнетаспа,
отбасы жайлы жазылған ән, ИАТ, слайд, мақал - мәтелдер

Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Психологиялық дайындық жүргізу
Үлкенге де сіз, Ата - ананы құрметтеп,
Кішіге де сіз Бас иеміз біз.
ІІ. Үй тапсырмасы
Үй тапсырмасын сұрау, әңгімелеу.
1. Жер орбитасы деген не?
2. Тәулік дегеніміз не? Бір тәулікте неше сағат бар?
3. Күн бетіндегі және қайнауындағы температура қандай?
4. Жер бетіндегі тіршілік үшін Күннің қандай маңызы бар?
5. Осы жылы ақпан айы неше күннен тұрады?
3) Ой қозғау –
Онда біз қазір Жер туралы әңгіме жүргіземіз. Жер туралы не білесіңдер, соны ортаға салайық
жасыл
дөңгелек
тіршілік көзі
мекеніміз
Жер

«Жер - ғарыштық дене» бөлімін қайталауға арналған тест сұрақтары:
1. Жерге жақын жұлдыз
А) Уран Б) Юпитер В) Күн Д) Сатурн
2. Күн мен Жердің ара қашықтығы
А) 150 000 000 Б) 15 000 000 В) 1 000 000 Д) 1, 5 000 000
3. Ғарышқа жол қай жылы ашылды?
А) 1954 ж Б) 1957ж В) 1959ж Д) 1953ж
4. Қай айда «Ғарышкерлер күні» аталып өтеді?
А) 12наурыз Б) 12ақпан В) 12мамыр Д) 12сәуір
5. Глобуста су қалай бейнеленген?
А) Жасыл Б) Қызыл В) Көк Д) Сары
6. Жердің күнді айналып шығуына қанша уақыт кетеді?
А) 365 Б) 360 В) 375 Д) 366
6. Жердің серігін ата:
А) Күн Б) Ай В) Жұлдыз Д) Шолпан
7. Ғарышқа алғаш рет ұшқан ғарышкерді көрсет:
А) Юрий Гагарин Б) А Лионов В ) Нил Армстронг
8. Осы планеталардың ішіндегі ең танымал, өзімізге жақын қай планета?
А) Жер Б) Меркурий В) Сатурн
ІІІ. Сергіту сәті
Бір, екі, үш Шынығамыз, жазамыз
Бойға жинап күш Ылғи 5 - тік аламыз

ІҮ. Жаңа сабақ
Жұмбақ жасыру
Тақырыбы: Отбасы мүшелері туралы болады.
Сөзжұмбақ шешу. Сөзжұмбақты шешкен кезде, сары торкөзде кішкене қоғамды білдіретін сөз шығады.
1. Тілсіз жау. /от /
2. Мемлекеттік рәміздің бірі. /ту/
3. Еңбек құралы. /балға/
4. Ең жақын адам. /ана/
5. Уақыт өлшемі. /секунд/
6. Ырыс алды - /ынтымақ/
Кіріспе сөз
Балалар, байқадыңдар ма, сөзжұмбағымыз отбасы, туыс туралы тақырыпта болды. Ендеше бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы «Отбасы - мүшелері» деп аталады. Ата, әже, әке, ана, қарындас, іні, әпке – отбасы болып есептеледі. Отбасының басшысы болады. Басшы отбасының бүкіл шаруасын ұйымдастырады. Басқа мүшелеріне қамқорлық көрсетіп, бастарын біріктіреді.
Отбасының белгілі тұратын мекен - жайы және өзінің табысына лайықты шаруасы болады. Отбасы мүшелерінің бәрі де өз мүмкіндігінше іс атқарады: оқиды, жұмыс істейді, үй шаруасымен айналысады. Барлығының ортақ ісі - отбасын дұрыс ұстап, әр мүшенің дамуына жағдай жасайды. 

Отбасындағы шаруа ақылдасып шешіледі. Отбасы табысы да бәріне ортақ. Оның мүшелеріне керегінше жұмсалады. Отбасының ауқатты болуы қоғамға да байланысты. Халық тұрмысының жақсаруы қоғамның өркендеуіне жағдай жасайды. Отбасы туған - туыстармен қарым - қатынаста болады. Ата - ананың ақылымен қарым - қатынас түрлері реттеліп отырады. Қарым - қатынас түрлері көп: қонаққа шақыру, тойға көмек беру, ауырып - сырқағанға көмек беру, кәмелетке келгендерін үйлендіру.

Адамның өз басының жұмысынан басқа да осындай қатынастарға үлес қосуы - адамгершілік парызы. Мұндай қатынастар арқылы ағайын, туған - туыс арасындағы адамның өз басының алатын орны айқындалады. Мейірімді болсаң сенен үнемі көмек сұрайды. Керек кезінде саған да көмек береді. Сөйтіп, отбасы шағын қоғамның жұмысын атқарады.

Отбасына қамқорлық – Республикамыздың негізгі міндеттерінің бірі. ҚР - ның Ата Заңының 27 - бабында неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғауында болады деп көрсетілген.
Оқулықпен жұмыс
Мәтінді тізбектей оқу.
Түсінігін сұрау.
Мақал - мәтелдер «отбасы» жайлы.
1. Бала – ананың бауыр еті.
2. Балаң жаман болса,
Көрінгеннің мазағы.
3. Өз үйім өлең төсегім.
4. «Сіз», «біз» - деген жылы сөз,
Ағайынға жарасар.

Дәптермен жұмыс.
Әдепті бала ата - анасын мақтатар,
Әдепсіз бала ата - анасын қақсатар.

Туыстыќ жүйенің ең негізі, бел ортасы - отбасы саналады. Барлық алыс - жақын туыстық – осы отбасынан есептеледі.
Қазақ отбасы негізінен үш ұрпақтан тұрады. Ол – ата, әке, бала.
Әке - әулет басшысы, отбасы мүшелерінің тірегі, асырап сақтаушысы, қамқоршысы. Отбасындағы ұл тәрбиесінде әке мен аналардың орны ерекше.
«Ұяда не көрсең, ұшқанда, соны ілерсің», «Анасына қарап, қызын ал», - деп, халық бәрін бастан кешіп, сынақтан өткізгендіктен айтқан.
Отбасы дегеніміз – бұл мүшелері туыстық қатынаста болып, басқа мүшелеріне қамқорлық көрсетіп, бастарын біріктіретін шағын қоғам.
Қоғам дегеніміз – бұл жалпыға бірдей мақсат - міндеттері бар, өмір жағдайлары мен қарым - қатынастары біріктірілген адамдар тобы.
Бұдан шығатын түйін: бала тәрбиесіне ең әуелі оның өз ата - анасының еңбекқорлығы, ұстамдылығы, ақыл - ой, сана - сезімі әсер етпек.
ҮІІ. Қорытынды бөлім
Сұрақ - жауап арқылы қорытындылау
1. Отбасы деген не?
2. Отбасы мүшелеріне кімдер кіреді?
3. Отбасы - бұл қоғамның негізі. Баланың болашақта жақсы азамат болып өсуі, жан - жақты тәрбиелі болуы отбасына берілген ұлттық тәрбиеге тікелей байланысты.
4. Әр оқушы өзінің отбасы жайлы әңгімелейді

Үйге тапсырма: Жылылық, жайлылық, қамқорлық, өзара көмек сөздерін қосып,
«Алтын ұям» тақырыбына эссе жазу. 77 - 78 бетті оқу