Жолаушыдан жолаушы жолы? болсын с?райды

?дебиеттік о?у

Сыныбы: 4

Ниязова Ботаг?з Са?ын?али?ызы

Б?О,Зеленов ауданы, Чувашка ауылы

Та?ырыбы: «Жолаушыдан жолаушы жолы? болсын с?райды.»

?тебай Т?рманжанов

Саба?ты? ма?саты:   б) ?ле? мазм?ны мен идеясын аша
                                             отырып , ?мірмен байланыстыру?а
                                             м?мкіндік беру.

                                             д) ?ле? тіліне м?н бере отырып, талдау,
                                             зерттеу ж?мыстары ар?ылы
                                             шы?армашылы? да?даларын дамыту.

                                             т) Хал?ымызды? салт-д?ст?рі мен ?дет-
                                            ??рпын, м?дени ерекшелігін
                                            балаларды? санасына сі?іру,
                                            ойландыру. Адамгершілік ?асиеттерге
                                            баулу.

Саба?ты? к?рнекілігі: ?осымша материалдар, плакат, бор, маркер, «Инсерт» кестесі, т.б.

Саба?ты? барысы:

?йымдастыру кезе?і.

?й тапсырмасын пысы?тау.

І. ?ызы?ушылы?ты ояту.

О?ушылармен ерекше, м?н бере амандасу.

Балалар, амандасуды? да т?р-т?рі болады екен. Соны? ж?н-жосы?ын білген ж?н болады. Сендерге мен ?ожанасырды? ?ылы?ы турлы бір ??гіме о?ып берейін.

?ожанасырды татар хал?ы Насреддин деп атайтынын т?сіндіру.

С?лемні? де с?ті бар

Бірде Насреддин жолаушылап келе жатса, біреулер ?айтыс бол?ан кісіні жерлеуге апара жатыр екен.

Уа, жолдары? болсын, бар?ан жерлері?де ба?ытты болы?дар! – деп Насреддин олар?а а?жолтай айтады.

?лгілер м?ны? с?зіне ашуланып, алып келіп сабайды да, ?андай тілеу айту керек екенін ?йретеді. Ала?аны?ды аспан?а жайып, «Уа, Жарат?ан ием, мар??мны? жанын ж?ннат?а жіберіп, жат?ан топыра?ын жайлы ете г?р!» деу керек дейді.

Насреддин оны жаттап алып, ж?ніне ж?ре береді. Жолшыбай ?н салып, би билеген к??ілді топ?а кезігеді. ?йлену тойы екен. Б?л оларды ортасына тізе б?гіп, ала?анын аспан?а жаяды да, ?лгінде жаттап ал?ан тілеуін сарнап ?оя береді. Той?а жинал?андар оны сол жерде сілейтіп сабайды да, той-думан с?тінде д??а о?ымай, ?н салып, би билеуі керектігін т?сіндіреді.

?ожа оны ішіне т?йіп, ал? оза береді. Жолшыбай о?ан а?шы кездеседі. Ол б?таны? т?біне б??ып, ?оянды а?дып жатыр екен. Насреддин ба?ыра ?н айтып, тапыра?тап билей ж?нелгенде, ?оян ?ркіп кетеді. А?шы ашуланып, оны т?мпештеп сабап алады да, а? аула?анда біресе е?бектеп, біресе б??па?тап, сыбдыр шы?армай а?ырын ж?ру керектігін т?сіндіреді.

Насреддин м?ны да есіне са?тап ?алды. Одан ?рі ж?ріп келе жат?анда ?ой ба?ып ж?рген шопан?а жолы?ады. Насреддин о?ан біресе е?бектеген, біресе б??па?та?ан ?алпы мысы?табандап жа?ындай т?седі. Одан ?ойлар ?ркіп, жан-жа??а бытырай ?ашады. Ал шопан болса, ?ожаны мал ?рлайтын ?ры?а жорып, аямай тая??а жы?ты.

Татаршадан аудар?ан М.Ізім?лы

Балалар, осы ?ожанасыр туралы ??гімені естігеннен кейін ?андай ?орытынды ой жасау?а болады?

О?ушыларды? пікірлері ты?далды.

?ожанасырп ?ылы?тарын ты?да?анда, ?андай сезімде болды?дар?

(?ялу, ?кініш, к?лкі келтіретін, ...)

Сонымен, с?лемдесу т?ртібі мен р?сімдері болатынын, ол т?рлі жа?дай?а байланысты ?рт?рлі екенін ажырату керек.

Сендер ?алай аманды? с?растырасы?дар?

О?ушыларды? с?здері. Топтау сызбасы.

С?леметсіз бе!

?айырлы т?н!

Амансыз ба!

?айырлы та?!

С?лемдесу

т?рлері

?айырлы к?н!

?ндемей амандасу?а бола ма?
?здері? м??алімге ?ай уа?ытта ?нсіз амандасасы?дар? (М??алім сынып?а кіргенде)

О?ушылар?а т?улікті? ?ш мезгілінде ?ш т?рлі аманды? с?рау р?сімі де бар екенін айту.

ІІ. Ма?ынаны тану.

?аза? хал?ыны? ?дет-??рпында та?ы бас?а да с?лем с?рау р?сімдері бар. Ол туралы білгілері? келе ме? Олай болса, ?.Т?рманжановты? «Жолаушыдан жолаушы жолы? болсын с?райды» деген ?ле?імен танысып к?рейік.

?ле?ді іштей о?у. О?у кезе?інде о?ушыны? ?здігінен ж?мыс жасау да?дысын дамыту ?шін «Инсерт» стратегиясын ?олдану ?олайлы.

Белгілер ?шін 4 та?ба ?сынылады:

- б?рыннан білемін,
- мен ?шін жа?алы?,

«-» - мен бас?аша ойлап ем.

- т?сінбедім, с?ра?ым бар.

О?у кезінде о?ушылар ?ле? жолдарыны? т?сына осы белгілерді ?арындашпен ?ойып отырады.О?у ая?тал?ан кезде та?балары бар кесте толтырылады.

Кесте ?лгісі:

Бала – ша?а?ыз аман ба?!

Ауыл-айма? аман ба?

К?йлі-?уатты бармысыз!

«С?райды» дегенді айтады деп ойладым

О?ушылар м?тінді зерттей о?у?а да?дыланады. «Инсерт» стратегиясын ?лкенірек м?тінге де с?тті пайдаланып, оушыны? ?здік ж?мысын ?йымдастырып, оларды? ?ызы?ушылы?ын, белсенділігін арттыру?а жа?дай ту?ызылады. Балалар ?ызы?а талдайды. Бір-бірін ты?дап отырады. Берілген ?ле?ді бірнеше рет о?у?а тура келеді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Жолаушыдан жолаушы жолы? болсын с?райды »

Әдебиеттік оқу

Сыныбы: 4

Ниязова Ботагөз Сағынғалиқызы

БҚО,Зеленов ауданы, Чувашка ауылы

Тақырыбы: «Жолаушыдан жолаушы жолың болсын сұрайды.»

Өтебай Тұрманжанов

Сабақтың мақсаты: б) Өлең мазмұны мен идеясын аша
отырып , өмірмен байланыстыруға
мүмкіндік беру.

д) Өлең тіліне мән бере отырып, талдау,
зерттеу жұмыстары арқылы
шығармашылық дағдаларын дамыту.

т) Халқымыздың салт-дәстүрі мен әдет-
ғұрпын, мәдени ерекшелігін
балалардың санасына сіңіру,
ойландыру. Адамгершілік қасиеттерге
баулу.

Сабақтың көрнекілігі: қосымша материалдар, плакат, бор, маркер, «Инсерт» кестесі, т.б.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Үй тапсырмасын пысықтау.

І. Қызығушылықты ояту.

Оқушылармен ерекше, мән бере амандасу.

Балалар, амандасудың да түр-түрі болады екен. Соның жөн-жосығын білген жөн болады. Сендерге мен Қожанасырдың қылығы турлы бір әңгіме оқып берейін.

Қожанасырды татар халқы Насреддин деп атайтынын түсіндіру.

Сәлемнің де сәті бар

Бірде Насреддин жолаушылап келе жатса, біреулер қайтыс болған кісіні жерлеуге апара жатыр екен.

Уа, жолдарың болсын, барған жерлеріңде бақытты болыңдар! – деп Насреддин оларға ақжолтай айтады.

Әлгілер мұның сөзіне ашуланып, алып келіп сабайды да, қандай тілеу айту керек екенін үйретеді. Алақаныңды аспанға жайып, «Уа, Жаратқан ием, марқұмның жанын жәннатқа жіберіп, жатқан топырағын жайлы ете гөр!» деу керек дейді.

Насреддин оны жаттап алып, жөніне жүре береді. Жолшыбай ән салып, би билеген көңілді топқа кезігеді. Үйлену тойы екен. Бұл оларды ортасына тізе бүгіп, алақанын аспанға жаяды да, әлгінде жаттап алған тілеуін сарнап қоя береді. Тойға жиналғандар оны сол жерде сілейтіп сабайды да, той-думан сәтінде дұға оқымай, ән салып, би билеуі керектігін түсіндіреді.

Қожа оны ішіне түйіп, алғ оза береді. Жолшыбай оған аңшы кездеседі. Ол бұтаның түбіне бұғып, қоянды аңдып жатыр екен. Насреддин бақыра ән айтып, тапырақтап билей жөнелгенде, қоян үркіп кетеді. Аңшы ашуланып, оны төмпештеп сабап алады да, аң аулағанда біресе еңбектеп, біресе бұқпақтап, сыбдыр шығармай ақырын жүру керектігін түсіндіреді.

Насреддин мұны да есіне сақтап қалды. Одан әрі жүріп келе жатқанда қой бағып жүрген шопанға жолығады. Насреддин оған біресе еңбектеген, біресе бұқпақтаған қалпы мысықтабандап жақындай түседі. Одан қойлар үркіп, жан-жаққа бытырай қашады. Ал шопан болса, Қожаны мал ұрлайтын ұрыға жорып, аямай таяққа жықты.

Татаршадан аударған М.Ізімұлы

Балалар, осы Қожанасыр туралы әңгімені естігеннен кейін қандай қорытынды ой жасауға болады?

Оқушылардың пікірлері тыңдалды.

Қожанасырп қылықтарын тыңдағанда, қандай сезімде болдыңдар?

(Ұялу, өкініш, күлкі келтіретін, ...)

Сонымен, сәлемдесу тәртібі мен рәсімдері болатынын, ол түрлі жағдайға байланысты әртүрлі екенін ажырату керек.

Сендер қалай амандық сұрастырасыңдар?

Оқушылардың сөздері. Топтау сызбасы.

Амансыз ба!

Сәлеметсіз бе!

Сәлемдесу

түрлері

Қайырлы түн!

Қайырлы таң!

Қайырлы күн!

Үндемей амандасуға бола ма?
Өздерің мұғалімге қай уақытта үнсіз амандасасыңдар? (Мұғалім сыныпқа кіргенде)

Оқушыларға тәуліктің үш мезгілінде үш түрлі амандық сұрау рәсімі де бар екенін айту.

ІІ. Мағынаны тану.

Қазақ халқының әдет-ғұрпында тағы басқа да сәлем сұрау рәсімдері бар. Ол туралы білгілерің келе ме? Олай болса, Ө.Тұрманжановтың «Жолаушыдан жолаушы жолың болсын сұрайды» деген өлеңімен танысып көрейік.

Өлеңді іштей оқу. Оқу кезеңінде оқушының өздігінен жұмыс жасау дағдысын дамыту үшін «Инсерт» стратегиясын қолдану қолайлы.

Белгілер үшін 4 таңба ұсынылады:

«V» - бұрыннан білемін,

«+» - мен үшін жаңалық,

«-» - мен басқаша ойлап ем.

«?» - түсінбедім, сұрағым бар.

Оқу кезінде оқушылар өлең жолдарының тұсына осы белгілерді қарындашпен қойып отырады.Оқу аяқталған кезде таңбалары бар кесте толтырылады.

Кесте үлгісі:

«V»

«+»

«-»

«?»

Бала – шағаңыз аман ба?!

Ауыл-аймақ аман ба?

Армысыз!

Күйлі-қуатты бармысыз!

«Сұрайды» дегенді айтады деп ойладым

Нәтижесінде:

Оқушылар мәтінді зерттей оқуға дағдыланады. «Инсерт» стратегиясын үлкенірек мәтінге де сәтті пайдаланып, оушының өздік жұмысын ұйымдастырып, олардың қызығушылығын, белсенділігін арттыруға жағдай туғызылады. Балалар қызыға талдайды. Бір-бірін тыңдап отырады. Берілген өлеңді бірнеше рет оқуға тура келеді.

Тақтадағы толтырылған кесте бойынша оқушылардың жұмысына қорытынды жасалады.

ІІІ. Ойтолғау.

Балалар, өлеңдегі амандасу түрлерін көбінесе қандай адамдар, қандай жағдайда қолданады? (Үлкен адамдар, ауылда, пьесадағы кейіпкерлер, кинода, т.б.). Тек қана Қожанасыр сияқты аңғал болмайық. Сондай-ақ амандық сұраумен бірге отырған жерден кетер кезде қоштасуды да ұмытпау керек.
«Топтастыру» әдісі:

Балаларға тән амандасу рәсімдері туралы әңгіме, пікір құру.

Сабақты қорытындылау. Бағалау.

Үйге тапсырма. Халқымыз «Сәлем – сөздің анасы» дейді. Кейбір халықтар амандасу рәсімдерін әртүрлі білдіреді. Сол туралы деректерді үйде іздеп тауып, оқып келіңдер.