Саба?ты? та?ырыбы: Жер – шар т?різді дене. Глобус – жерді? д?л ?лгісі
Саба?ты? ма?саттары:
Білімділік: глобус – жерді? д?л ?лгісі екенін, онда?ы м?хиттар мен материктер туралы о?ушылар?а т?сіндіру.
Дамытушылы?: О?ушылар?а жер туралы ?арапайым т?сініктерді т?сіндіру. Д?ниетанымын, ой ?рісін дамыту.
Т?рбиелік: Таби?аттаы ?ор?ау?а, ?з планетасын ?з ?ажетіне пайдалану?а т?рбиелеу.
П?наралы? байланыс: математика, тарих, ана тілі
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?ты ме?герту
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, ой-?оз?ау, к?рнекілік, ?дісі, СТО – элементтері, ба?алау.
К?рнекілігі: жарты шарлар, глобус, кескін карта, с?зж?мба?, о?улы?, д?птер, тест с?ра?тары
Саба?ты? барысы:
I.?йымдастыру. Саба??а ?зірлік.
II.Психологиялы? дайынды?.
Кім жылдам? ?азір ?ай саба??
9*5
6*9
7*7
8*7
Олай болса, балалар д?ниетану саба?ымызды бастаймыз.
III.?ткенге шолу.
1.Ж?лдыздар тобы ?алай аталады?
2.К?н ж?йесіндегі планетаны? бірі.
3.?аза? ?арышкері.
4.К?нні? к?зі ?ай ба?ыттан батады?
5.«Планета» с?зі грекшеден аудар?анда ?андай ма?ына береді?
6.К?н ж?йесіндегі планеталарды? бірі?
IV.?ткенді бекіту, ба?алау.
V. Жа?а саба?.
- Кіріспе
Ертедегі адамдарды? жер туралы т?сінігі туалы айту. ?алымдарды? жерді? шар т?різді екенін ба?ыла?анын т?сіндіру ж?не о?ан к?птеген д?лелдер айт?анын т?сіндіру.
Тарихтан м?ндай т?жырым?а ал?аш рет ежелгі грек ?алымдары келген. Олар б??ан д?лел ретінде Ай т?тыл?анда оны ?ал?ала?ан жер к?ле?кесіні? д??гелек болатынды?ын келтіреді.
Орта ?асырларда?ы д?ние ж?зін айналу саяхаттары жерді? шар т?різдес екендігі туралы жа?а на?тылы ьд?лелдер ?кеді. Еуропадан шы??ан те?ізшілер ?немі шы?ыстан батыс?а ?арай ж?зіп отырып, ?зіні? шы??ан жеріне ?арсы жа?тан ?айтып орал?ан т.б. д?лелдерді айтып т?сіндіру.
2.Ой ?оз?ау.
Сонымен жерді? пішіні шар т?різді екендігіне к?з жеткіздік. Ал шарды? ?стінде т?р?анымызды бай?амайтынымызды? себебі не? Оны? себебі жерді? ?те ?лкен болуынан.
Жерді? барынша кішірейтіліп жасал?ан д?л ?лгісі глобус деп аталады. Глобус латын тілінде шар деген с?з.
3.К?рнекілік ?дісі.
Глобустан м?хиттар мен материктер туралы айтып т?сіндіру.
Жер шарында 4 м?хит бар. Олар – Тыны?, Атлант, ?нді, ж?не Солт?стік м?зды м?хиттары. М?хиттарды? ішіндегі е? ?лкені - Тыны? м?хит. Оны? бір ?зіні? алып жат?ан орны ?ал?ан ?шеуімен те?.
??рлы?ты? жан –жа?ынан м?хиттар мен ?оршал?ан ірі б?ліктері материк деп аталады. Материктер алтау. Олар – Еуразия, Африка, Аустралия, Солт?стік Америка, О?т?стік Америка ж?не Антарктида. Еуразия - Еуропа мен Азия б?ліктерінен т?рады. Бізді? мемлекетіміз – ?аза?стан Республикасы Еуразия материгінде орналас?ан.
Антрактида да адам ?оныстанба?ан. Оны т?гелдей дерлік м?з басып жатыр.
4.Картамен ж?мыс. Глобуспен ж?мыс.
Глобустан, картадан м?хиттар мен материктерді? орналас?ан орнын т?сіндіру.
Кескін карта?а оларды? аттарын жаздыру.
5.Ой тол?ау. Ассоциациялы? айма? ??ру.
6.М?тінмен ж?мыс.
Тірек с?здерді тауып ма?ынаны ашу.
Тірек с?здер: Жер,К?н, шар, к?кжиек, те?із, глобус, карта, м?хиттар ж?не материктер.
Осы тірек с?здер ар?ылы т?сінгенін айтып, та?ырыпты ашу.
7.Д?птермен ж?мыс.
Материктер мен м?хиттарды? атын жаздыру. Глобус туралы ?з ойын жазу. 1: 50 000 000 масштабта?ы глобуста Жер шары 50 есе кішірейтіліп алын?ан. 1см =500км 1см-ге жер бетінде 300км с?йкес келеді.
VI. ??ымды бекіту.
- Сараманды? ж?мыс.
А) глобустан немесе жарты шарлар картасынан материктер мен м?хитттарды тап?ызу.
?) ?Р-сы ?ай материкте орналас?анын аны?тату.
Б) жан-жа?ынан т?рт бірдей м?хит ?оршап жат?ан материктерді тап?ызу.
2.С?ра?тар мен тапсырмалар.
1. Ертедегі адамдар Жерді? пішіні ?андай деп ойла?ан?
2. Жерді? шар т?різдес екеніне ?андай д?лелдер бар?
3. Жерді? пішіні ба?ылаушы адам?а неге тегіс сия?ты болып к?рінеді?
VII.Саба?ты ?орытындылау.
Тест тапсырмасымен ж?мыс
1.?арыш?а жол ?ашан ашылды?
А) 1967ж 14-?азан
В) 1957ж 4-?азан
С) 1947ж 24-?азан
2. К?кжиекті? неше т?сы бар?
А) 14
В) 4
С) 6
3. Карта дегеніміз не?
А) Жер бетіні? кішірейтілген бейнесі.
В) Жазы?тар мен т?белерді? с?лбасы
С) Пайдалы ?азбаларды? ?а?аз бетіндегі бейнесі.
4. Ауа ?абаты – жерді? несі?
А) ке?істігі
В) ?ор?анышы
С) ?ажеттігі
5. Жерді? серігі не?
А) К?н
В) Ай
С) Ж?лдыз
6. жары? секундына ?андай жылдамды?пен таралады?
А) 300 000 км
В) 200 000 км
С) 290000 км
7. ??рлы? Жерді? неше б?лігін ??райды?
А) ?штен екі б?лігін
В) т?рттен ?ш б?лігін
С) ?штен бір б?лігін
8. Адам баласы тарихында ?арыш?а 1961 ж кім ?шты?
А) Т.?уб?кіров
В) В. Терешкова
С) Ю. Гагарин
9. Жерді? пішіні ?андай?
А) шаршы т?різді
В) шар т?різді
С) ?шб?рыш т?різді
10. «Планета» с?зі грек тілінен аудар?анда ?андай с?з?
А) К?н
В) ж?лдыз
С) ?арыш
VIII. ?йге тапсырма беру
М?тінді о?у, т?сінігін айту. ?осымша материал жинау. Реферат жазу.
IX. Ба?алау. Мада?тау