Д?ниетану
Саба?ты? та?ырыбы: Жануарларды? к?пт?рлілігі.Ж?ндіктер.
Сыныбы: 3 «? сынып»
Саба?ты? ма?саты:
Дамытушылы?ы: О?ушыларды жануарлар ?леміні? алуан т?рлерімен таныстыру, оларды? ?андай топ?а жататынды?ын аны?тай білуге ?йрету.
Білімділігі: О?ушыларды? ад?ан білімдері бойынша т?йін с?зді таба білуге, т?жырым, ?орытынды шы?ара білу ?абілетін арттыру.
Т?рбиелігі: О?ушыларды? таби?атты? жанашыры болып таби?атты ?ор?ау?а ?з ?лесін ?осуына т?рбиелеу.
Саба?ты? ?дісі: СТО ?дістері.
Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?
К?рнекілігі: электронды о?улы?, суреттер, плакаттар, тест жина?тары
І. ?йымдастыру ж?мысы.
Саба??а ?зірлік. Психологиялы? дайынды?
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру. «?сімдіктер д?ниесі адам ?ам?орлы?ына м??таж» та?ырыбы бойынша т?сінгендері с?ралады.
?й тапсырмасын тест ар?ылы бекіту.
1. Бізді? елімізде ?сімдікті?:
а) 6000 т?рі ?) 40 т?рі б) 25000 т?рі в) 600 т?рі
2. ?р ?сімдікке:
а) ?зын тамыр
?) ??рлы? ж?не ысты? климат
б) ыл?алды топыра?
в) белгілі орта ?ажет
3. ?сімдік топтары деп:
а) жылу мен ыл?алды? таралуын;
?) топталып ?суге ?ажетті ?олайлы жа?дай;
б) 140 - ?а жуы? ?сімдік т?рі;
в) жары?, ??нарлы топыра?, ?о?ыржай жылы ауа.
4. М?дени ?сімдіктер:
а) адамны? ?атынасынсыз ?се алмайды;
?) ?здігінен ?седі;
б) сырт к?мекті ?ажет етпейді;
в) ?су тіршілігін то?татады.
5. Сирек ж?не ??рып кетер ?аупі бар ?сімдіктер:
а) конституция?а;
?) тіл ж?ніндегі за??а;
б) «Д?ниетану» о?улы?ына;
в) ?ызыл кітап?а енген.
IV. ?ызы?ушылы?ын ояту. Ой ?оз?ау:
С?зж?мба?ты шешу ар?ылы жа?а саба?ты? та?ырыбын ашу.
1. Ж?зім
2. Алма
3. Ананас
4. ?ауын
5. ?арбыз
6. ?ияр
V. Жа?а ма?ынаны таныту. Электронды? о?улы?пен ж?мыс.
Жер бетінде жануарлар т?рі ?те к?п.?алымдарды? есептеуі бойынша оларды? 2-миллиондай т?рі бар.
Жануарлар пішініне ?арай ?р т?рлі.Бірі ?те ?лкен (піл,кит) болса,енді біреулері(амеба) ?те кішкентай.Оны тіпті микроскоппен ?ана к?руге болады. Енді біз жануарларды? ?андай топтар?а б?лінетінін сызба ар?ылы танысып к?рейік.
Жануарлар мынадай топ?а б?лінеді:
Жануарлар
↓
Буна?денелілер
?осмекенділер
С?т?оректілер
Жор?алаушылар
??стар
Балы?тар.
Кей жануарлар омырт?асыз,сонды?тан омырт?асыз жануарлар деп атайды. Олар?а ж?ндіктер, ?рмекшілер, ?лулар жатады. Ал адамда?ы сия?тыденеге тірек ж?не оны ?имылдатып ?оз?алту?а к?мектесетін ?ан?асы бар жануарларды омырт?алы жануарлар дейді.
V I.Суретпен ж?мыс.
Суреттегі ?р жануарды? ?ай топ?а жататынын ата.
Жануарлар тіршілік ету ортасына ?арай ?р т?рлі ?оректенеді. ?сімдікпен ?оректенетіндерін - ?сімдік?оректі , ??с,а?дарды аулап ?оректенетіндерді - жырт?ыштар, ж?ндіктермен ?оректенетіндерді - ж?ндік?оректі дейді. Бізді? ?аламшарымызда?ы саны жа?ынан е? к?п тарал?аны –буыная?тылар тобына жататын ж?ндіктер (оларды буна?денелілер деп те атайды). Олар кез келген орта?а тез бейімделе алатынды?тан барлы? жерде кездеседі. Мысалы м?хиттарда, топыра?та, су ?оймаларында, ш?лді айма?тарды? ысты? ??мдарында ж?не к?п жылды? то?ды (топыра?ы ?дайы м?збен араласып ?атып жататын ) жерлерде де тіршілік ете алады.
Суреттерді ?ара. Мына жануарларды? ?айысы ж?ндіктерге жатпайды ? Ж?ндіктерді ата.
К?птеген ж?ндіктер адамдарды? к?нделікті т?рмыс – тіршілігіне де зиянын тигізеді.Мысалы: шыбын, маса, ?андала, б?рге - ауру таратушылар. Біра? таби?атта ?ажетсіз зат жо?. Б?л ж?ндіктерді? таби?ат?а тигізетін пайдасы аз емес. Ж?ндіктерді? барлы?ы бірдей ?сімдікпен ?оректене бермейді, арасында жырт?ыштар да бар. Е? ?ома?айы инелік. К?ніне ?з салма?ынан арты? жемтік жейді. Негізгі азы?ы маса мен шіркей. Жемтігін ая?ымен ?стайды. ?азіргі кезде д?ние ж?зінде инелікте? 4500 т?рі бар.
Балалар ?ытайлы?тар ж?здеген жылдар бойы жібек матасыны? ??пиясын жасырып келді. Мата ?німі ( жібін) беретін (б?л туралы орта сыныптарда о?исы?дар) т?т жібек к?белегіні? дерн?сілі –жібек ??ртын ?ытайдан тыс елдерге алып кетуге тырыс?андар болса, оларды ?ата? жазалап отыр?ан. Себебі жібек матасын сатудан ?ытай елі мол табыс тауып, д?ние ж?зіне ?йгілі бол?ан.
Ал келесі ж?ндік – асыранды балара. Балара ?сімдіктерді тоза?дандыруда елеулі р?л ат?арады. Сонымен бірге адам ?шін ?рі ба?алы д?рі, ?рі ??нды та?ам - бал береді. 1кг бал жинау ?шін балара 300 мы? ша?ырым жерді шарлап 19 миллион г?лге ?онады екен.
О?ушылар?а тапсырма беру ар?ылы т?сінгендерін тексеру. Жануарларды? к?п т?рлі екенін ?з ба?ылауы?нан ж?не осы м?тіннен о?ып таныс?аны?нан мысал келтіріп д?лелде.
Топты? ж?мыс: «Ойлан - ж?птас - тал?ыла»
І топ.
Омырт?алы ж?не омырт?асыз жануарлар ?оз?алысында ?андай айырмашылы?тар бар?
ІІ топ.
?андай жырт?ыш жануарларды білесі?? Оларды неге жырт?ыш деп атайды?
ІІІ топ.
Жануарларды? тіршілік ортасы туралы не білесі??
ІV топ Адам ?шін пайдалы ж?ндіктерді атап, оларды? пайдасы туралы ??гімеле.
Мына жануарды сипатта. (?ас?ыр)
VI. Сергіту с?ті.
VII. Ой тол?аныс.
1. Семантикалы? картамен ж?мыс.
Жануарлар
↓
Шыбын, маса--- Буна?денелілер
Б?ркіт, т?йе??с-- ??стар
Сазан, шортан--- Балы?тар
Ба?а, жылан--- ?осмекенділер
Сиыр, т?й--- С?т?оректілер
Жылан, кесіртке-- Жор?алаушылар
2. О?улы?пен ж?мыс. М?тінді о?ытып с?ра? - жауап ар?ылы талдау жасау.
3. Д?птермен ж?мыс. Жануарларды? топтарын жазу.
VIII. Саба?ты ?орыту: «Кір жаятын жіп» ойыны ар?ылы саба?ты ?орыту. О?ушылар б?гінгі саба?та есте ?ал?ан тірек с?здерді жазып, та?та?а іледі.
Топты ба?алау, жеке о?ушыны ба?алау.
