«Жала?аш к?лді? суы мен батпа?ыны? емдік ?асиеті ж?не экологиясы»

Т.То?таров атында?ы орта мектебі, мектепке дейінгі ша?ын орталы?ымен

Та?ырыбы: «Жала?ашк?лді? суы мен батпа?ыны? емдік ?асиеті ж?не экологиясы»

ЖОСПАР

I Кіріспе. 3

II Негізгі зерттеу б?лімі 4

1. Алак?л ойпатты жазы?ыны? таби?ат ерекшеліктері. 4

2. Жала?аш к?лді? орнына сипаттама. 4

3. Жала?ашк?лді? суыны? ??рамы ж?не емдік ?асиеттері. 7

III ?орытынды. Ошибка! Закладка не определена.

I Кіріспе

Байлы?ы еселеніп ?ссін десек,

?алайша топыра?ты жаралаймыз.

?рпа?тар аман-сау болып ?ссін десек,

?алайша ауа, суды ластаймыз-

дей келе осы орайда мені? ?ылыми ж?мысымны? негізі осындай – таби?атты? с?лу да, шипалы суларын са?тап ?алу. Негізінде Жала?ашк?л суыны? ж?не батпа?ыны? емдік ?асиеттері ж?не экологиясы. Алак?л ?зіні? серіктері Жала?ашк?л ж?не Сасы?к?л мен жер асты сулары ар?ылы саба?тасып, аралары ??м ?амыспен т?тасып кеткен. Енді 10-15 жылда б?л ?ш к?л т?таса келіп, Алак?л к?лемі жа?ынан Бал?ашпен бірлесіп кетуі м?мкін.

Жала?аш к?лді? суы мен батпа?ыны? емдік ?асиеттерін к?рсете отырып, к?лді? суына ?леуметтік-экономикалы? сипаттама беріп ?сыныстар енгізу ар?ылы ж?ргізіліп жат?ан іс-шаралар?а аз да болса ?з ?лесінді ?осу мені? перзенттік борышым деп білем.

Негізгі зерттеу б?лімі

1. Алак?л ойпатты жазы?ыны? таби?ат ерекшеліктері.

Алак?л Алматы ж?не Шы?ыс ?аза?стан облыстары шекарасында орналас?ан а?ынсыз т?зды к?л. «Алак?л» атауыны? шы?уы жайында?ы м?селелер ж?нінде ?алымдарды? айтуынша, ол «?лы к?л» немесе «Таулы к?л» деген ма?ына беретін ежелгі т?рік ж?не Мон?ол с?здеріні? Ала+к?л деген ?осындысынан шы??ан. Сонымен ?атар б?л к?лдердегі суды? т?сі ал?аш рет ?ара?анда ерекше болып келеді. Мысалы: б?лы??ыр ж?не ?ара т?сті – Алак?л к?лі. Сасык?л – к?гілдір, ?оржынк?л – с?р?ылт. К?лді? сырт?ы пішіні орналасуы, к?лемі суды? т?сі ?р т?рлі бол?анды?тан жергілікті т?р?ындарды? к?лді? атауын «Алак?л» деп атау?а себеп болды. Алак?л туралы деректер сонау ерте ?асырды? тарихи жылнамаларында кездеседі. Х ?асыр?а дейінгі деректерде к?л итішпес деп атал?ан екен. Алак?л ресейлік, ?ытайлы? тарихшылар?а, ?алымдар?а ежелден таныс. Содан болар Шы??ыс хан ?лемдік жоры?ы ая?тал?аннан кейін «Жер кіндігі осы, демек туымды осында тігемін» депті мыс.

2. Жала?аш к?лді? орнына сипаттама

Жала?ашк?л – Алак?лді? жанында?ы к?л. Б?л к?лді? ?зынды?ы- 9 км, ені- 5,8 км, суыны? жалпы к?лемі- 98 млн м. К?л жауын-шашын суымен толы?ады.

К?лге шы?ысынан ??я?, батысынан То?ты ?зені ??яды. Желто?сан, наурыз айлары аралы?ында м?з ?атады. Суы т?зды, к?лді? жа?алауы жайылым ретінде пайдаланады. Алаб??а, сазан, к?кбас деген балы?тар кездеседі. Ша?ала, жабайы ?йрек, ?аз сияты ??стар мекендейді. К?л ?сімдік д?ниесіне кедей.

?й?ыр, найман, жаса?тары мен ?а?ты?ыс?ан ?анды шай?астардан кейін, Шы??ысхан осы Жала?ашк?л жа?алауында?ы Алак?л жазы?ында 1-2 ай демалып, жараларын балшы?пен емдеп сауы?ып кеткен дейді мыс.

3. Жала?ашк?лді? суыны? ??рамы ж?не емдік ?асиеттері.

Суды? ??рамын аны?тайтын зертхана?а барып тексерген кезде суды? ??рамында к?кіртті? бар екені д?лелденді. Ол тері, бел, буын ауруларына шипа болады.

?алала? емхана д?рігерлеріне барып ??гімелескенімізде к?птеген адамдарды? бел, буын, тері ауруларымен бірнеше жылдан бері ауырып есепте т?р?ан адамдарды? тізімімен таныстым. Су оны? ішінде біразы Жала?ашк?лді? суы мен батпа?ын пайдалану ар?ылы ауруынан жазыл?аны ж?нінде білдім. Жергілікті т?р?ындармен с?хбаттас?ан кезде, к?л жа?алауында демал?ан кезде, к?л суымен батпа?ыны? пайдасы туралы айтты.

Экологиялы? таза айма?ты ?рпа?тан-?рпа??а са?тап ?алу ?р адамны? парызы.

Демал?ан, су?а т?скен адамдарды? су?а ж?не суды? жа?алауына к?птеген ?алды?тарды тастауы;

Су жа?асында?ы а?аштарды кесіп, отын?а пайдалануы;
Д?рілік ?сімдіктерді сындырып, жинауы;
Жа?ымсыз ?рекеттерді болдырмау?а тиіспіз.Сол себепті, Жала?ашк?лді? жа?алауына экологиялы? потрульдер ??рылса деймін.

Су - ?мірді? н?рі, сусыз – тіршілік жо?. Сонды?танда оны аялау оны к?зімізді? ?арашы?ындай таза етіп са?тау – б?рімізді? таби?ат алдында?ы азаматты? борышымыз.

ІІІ. ?орытынды

?орыта келгенде Жер жаннаты – Жетісу ?лкесіндегі Алак?лді? соншалы?ты ??нарлы болу?а су?а бай ?лке. М?нда?ы барлы? ма?сат жер – жерлердегі б?ла?тарды ?ам?орлы??а алып, ?орша?ан ортаны таза ?стап, оны? к?зін ашу.

?зімізді? туып ?скен жеріміздегі ??пия болып келе жат?ан сырларын ашып халы? игілігіне жарату.

Жала?ашк?л ма?ына осы к?нге дейін шипажайларды? салынбауы, ол жерді? таби?атыны? ?аталды?ымен, я?ни ?ыс айларында?ы аса ?атты аяз бен ?скірік желге байланысты ма деп ойлаймын. Шипажайлар жыл он екі ай бойы істесе ?ана экономика?а тиімді. Ал о?ан м?мкіншілік жо?.

Су?а экономикалы?-экологиялы? сипаттама беру ар?ылы д?рі-д?рмектерді пайдалан?аннан да, Жала?ашк?лді? суы мен батпа?ын пайдалану тиімді екеніне к?з жеткіздік. Себебі д?рі-д?рмектерді? бірден ба?асы ?ымбат, екіншіден д?рі-д?рмектерді ?олдан?ан кезде бір жері?ді жазса, а?заны? екінші м?шесін за?ымдайды ж?не ?рбір д?ріні? ?арсы к?рсетілімдері бар екендігі барша?а аян.

К?птеген шипажайлар мен санаторилерде Жала?ашк?лмен Бал?аш, Барлы?тан тасылып ?келінген батпа?пен емдейді. Сонды?тан ?р аудандарда?ы ауруханаларда батпа?пен емдейтін арнайы б?лмелер ашуын ?сынамын. Сонда ем алушылар жазда алыста?ы Жала?ашк?лге емделуге бармай-а?, жа?ын жерде ?рі таза медициналы? мекемелерде буын, с?йек, тері ауруларынан емделетін еді. Б?л емделу барлы? адамдар?а тиімді болар еді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
««Жала?аш к?лді? суы мен батпа?ыны? емдік ?асиеті ж?не экологиясы»»

Т.Тоқтаров атындағы орта мектебі, мектепке дейінгі шағын орталығымен

Тақырыбы: «Жалаңашкөлдің суы мен батпағының емдік қасиеті және экологиясы»

ЖОСПАР

I Кіріспе 3

II Негізгі зерттеу бөлімі 4

1. Алакөл ойпатты жазығының табиғат ерекшеліктері. 4

2. Жалаңаш көлдің орнына сипаттама 4

3. Жалаңашкөлдің суының құрамы және емдік қасиеттері. 7

III Қорытынды Ошибка! Закладка не определена.

I Кіріспе

Байлығы еселеніп өссін десек,

Қалайша топырақты жаралаймыз.

Ұрпақтар аман-сау болып өссін десек,

Қалайша ауа, суды ластаймыз-

дей келе осы орайда менің ғылыми жұмысымның негізі осындай – табиғаттың сұлу да, шипалы суларын сақтап қалу. Негізінде Жалаңашкөл суының және батпағының емдік қасиеттері және экологиясы. Алакөл өзінің серіктері Жалаңашкөл және Сасықкөл мен жер асты сулары арқылы сабақтасып, аралары құм қамыспен тұтасып кеткен. Енді 10-15 жылда бұл үш көл тұтаса келіп, Алакөл көлемі жағынан Балқашпен бірлесіп кетуі мүмкін.

Жалаңаш көлдің суы мен батпағының емдік қасиеттерін көрсете отырып, көлдің суына әлеуметтік-экономикалық сипаттама беріп ұсыныстар енгізу арқылы жүргізіліп жатқан іс-шараларға аз да болса өз үлесінді қосу менің перзенттік борышым деп білем.

II Негізгі зерттеу бөлімі

1. Алакөл ойпатты жазығының табиғат ерекшеліктері.

Алакөл Алматы және Шығыс Қазақстан облыстары шекарасында орналасқан ағынсыз тұзды көл. «Алакөл» атауының шығуы жайындағы мәселелер жөнінде ғалымдардың айтуынша, ол «Ұлы көл» немесе «Таулы көл» деген мағына беретін ежелгі түрік және Монғол сөздерінің Ала+көл деген қосындысынан шыққан. Сонымен қатар бұл көлдердегі судың түсі алғаш рет қарағанда ерекше болып келеді. Мысалы: бұлыңғыр және қара түсті – Алакөл көлі. Сасыкөл – көгілдір, Қоржынкөл – сұрғылт. Көлдің сыртқы пішіні орналасуы, көлемі судың түсі әр түрлі болғандықтан жергілікті тұрғындардың көлдің атауын «Алакөл» деп атауға себеп болды. Алакөл туралы деректер сонау ерте ғасырдың тарихи жылнамаларында кездеседі. Х ғасырға дейінгі деректерде көл итішпес деп аталған екен. Алакөл ресейлік, қытайлық тарихшыларға, ғалымдарға ежелден таныс. Содан болар Шыңғыс хан әлемдік жорығы аяқталғаннан кейін «Жер кіндігі осы, демек туымды осында тігемін» депті мыс.

2. Жалаңаш көлдің орнына сипаттама

Жалаңашкөл – Алакөлдің жанындағы көл. Бұл көлдің ұзындығы- 9 км, ені- 5,8 км, суының жалпы көлемі- 98 млн м. Көл жауын-шашын суымен толығады.

Көлге шығысынан Құяң, батысынан Тоқты өзені құяды. Желтоқсан, наурыз айлары аралығында мұз қатады. Суы тұзды, көлдің жағалауы жайылым ретінде пайдаланады. Алабұға, сазан, көкбас деген балықтар кездеседі. Шағала, жабайы үйрек, қаз сияты құстар мекендейді. Көл өсімдік дүниесіне кедей.

Ұйғыр, найман, жасақтары мен қақтығысқан қанды шайқастардан кейін, Шыңғысхан осы Жалаңашкөл жағалауындағы Алакөл жазығында 1-2 ай демалып, жараларын балшықпен емдеп сауығып кеткен дейді мыс.

3. Жалаңашкөлдің суының құрамы және емдік қасиеттері.

Судың құрамын анықтайтын зертханаға барып тексерген кезде судың құрамында күкірттің бар екені дәлелденді. Ол тері, бел, буын ауруларына шипа болады.

Қалалақ емхана дәрігерлеріне барып әңгімелескенімізде көптеген адамдардың бел, буын, тері ауруларымен бірнеше жылдан бері ауырып есепте тұрған адамдардың тізімімен таныстым. Су оның ішінде біразы Жалаңашкөлдің суы мен батпағын пайдалану арқылы ауруынан жазылғаны жөнінде білдім. Жергілікті тұрғындармен сұхбаттасқан кезде, көл жағалауында демалған кезде, көл суымен батпағының пайдасы туралы айтты.

Экологиялық таза аймақты ұрпақтан-ұрпаққа сақтап қалу әр адамның парызы.

Демалған, суға түскен адамдардың суға және судың жағалауына көптеген қалдықтарды тастауы;

Су жағасындағы ағаштарды кесіп, отынға пайдалануы;
Дәрілік өсімдіктерді сындырып, жинауы;
Жағымсыз әрекеттерді болдырмауға тиіспіз.Сол себепті, Жалаңашкөлдің жағалауына экологиялық потрульдер құрылса деймін.

Су - өмірдің нәрі, сусыз – тіршілік жоқ. Сондықтанда оны аялау оны көзіміздің қарашығындай таза етіп сақтау – бәріміздің табиғат алдындағы азаматтық борышымыз.

ІІІ. Қорытынды

Қорыта келгенде Жер жаннаты – Жетісу өлкесіндегі Алакөлдің соншалықты құнарлы болуға суға бай өлке. Мұндағы барлық мақсат жер – жерлердегі бұлақтарды қамқорлыққа алып, қоршаған ортаны таза ұстап, оның көзін ашу.

Өзіміздің туып өскен жеріміздегі құпия болып келе жатқан сырларын ашып халық игілігіне жарату.

Жалаңашкөл маңына осы күнге дейін шипажайлардың салынбауы, ол жердің табиғатының қаталдығымен, яғни қыс айларындағы аса қатты аяз бен үскірік желге байланысты ма деп ойлаймын. Шипажайлар жыл он екі ай бойы істесе ғана экономикаға тиімді. Ал оған мүмкіншілік жоқ.

Суға экономикалық-экологиялық сипаттама беру арқылы дәрі-дәрмектерді пайдаланғаннан да, Жалаңашкөлдің суы мен батпағын пайдалану тиімді екеніне көз жеткіздік. Себебі дәрі-дәрмектердің бірден бағасы қымбат, екіншіден дәрі-дәрмектерді қолданған кезде бір жеріңді жазса, ағзаның екінші мүшесін зақымдайды және әрбір дәрінің қарсы көрсетілімдері бар екендігі баршаға аян.

Көптеген шипажайлар мен санаторилерде Жалаңашкөлмен Балқаш, Барлықтан тасылып әкелінген батпақпен емдейді. Сондықтан әр аудандардағы ауруханаларда батпақпен емдейтін арнайы бөлмелер ашуын ұсынамын. Сонда ем алушылар жазда алыстағы Жалаңашкөлге емделуге бармай-ақ, жақын жерде әрі таза медициналық мекемелерде буын, сүйек, тері ауруларынан емделетін еді. Бұл емделу барлық адамдарға тиімді болар еді.