Жала? ж?не жайылма

БҚО. Зеленов ауданы. Чувашка ауылы. Бастауыш сынып мұғалімі: Қасқарауова. Саним. Шамшитденовна

Сабақтың тақырыбы: Жалаң және жайылма

Сабақтың мақсаты: б) оқушыларға жалаң және жайылма сөйлем туралы

түсінік беру. Сауатты жазу дайындығын жетілдіру.

д) Сабақтың жалаң, жайылма болып бөлінуі туралы

тұрлаусыз мүшелерге байланысты екенін меңгерту.

т) оқушылардың тілін дамыту, жылдам ойлауға

шапшаңдылыққа әдейі жазуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

Әдісі: сұрақ – жауап, түсіндіру.

Көрнекілігі: Венн диаграммасы, сөзжұмбақ, сызбалар.

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру бөлімі.

2. Психологиялық дайындық.

3. Өткен сабақтар бойынша сұрақтар.

1. Етістік дегеніміз не?

2. Сын есім дегеніміз не?

3. Сан есім дегеніміз не?

4. Зат есім дегеніміз не?

5. Дауыстар дыбыстар нешеге бөлінеді?

6. Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді?

7. Мәтіннің түрлерін ата?

8. Мәтіннің түрлерін ата?

9. Бастауыш дегеніміз не?

10. Баяндауыш дегеніміз не?

11. Тұрлаулы мүшелер дегеніміз не? Түрлері.

12. Тұрлаусыз мүше дегеніміз не? Түрлері.

13. Сөйлем мүшелері бір – бірімен қалай байланысады?

1. Венн диограммасы.

Тұрлаулы мүшелер

Тұрлаусыз мүшелер

Мәтіннен тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді табу.

Қыс.

Қыста қар көп жауады. Ағаштар ақ көрпеге оранған. Жас шырша қарға жасырынып қалыпты.

Жаңа сабақ.

Балалар қазір жылдың қай мезгілі?

Қыс мезгілі

Қыс айына қандай айлар жатады?

(Желтоқсан, қаңтар, ақпан).

• Бүгін желтоқсан айының нешесі?

Желтоқсан айының үші.

Бірінші күн, апта қалай аталады?

Дүйсенбі

• Күннің жадын дәптерімізге жазамыз.

Оқулықпен жұмыс

1 – жаттығу. Екі бағандағы сөйлемдерді салыстырып оқы. Сөйлемдерді сөйлем мүшелеріне талда. Қай бағандағы сөйлемдерде тұрлаусыз мүшелер бар.

2 – жаттығу. Сөйлемдерді оқып, сөйлем мүшелеріне талдау. Берілген сөйлемдерді төмендегі сызба бойынша толықтырып жаз. Тұрлаусыз мүшелерге сұрақ қой.

3 – жаттығу. Сөйлемдерді оқып, алдымен жалаң, содан соң жайылма сөйлемдерді көшіріп жазу.

(ерекше құрастыру)

Сергіту сәті

Берілген сызба бойынша сөйлем құрап жаз.

.

.

.

5 – жаттығу. Сөйлемдерді толықтырып жаз.

1. Қар жауды.

1. Марат қарды күрекпен күреді.

1. Болат пен Самат мұзайдынында коньки тепті.

1. Асхат ұя жасады. Оны ағашқа ілді.

Барлығымыз бірлесіп мақал-мәтелдердің жалғасын табу арқылы сөзжұмбақ шешейік.

Сұрақтар

1. Кімге жан жуымайды? (жатқанға)

2. Адамның арқауы не? (ас)

3. Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала не? (сорлы)

4. Олақтан кім жаман? (салақ)

5. Ненің түбі береке? (еңбек)

6. Аурудың жаманы не? (жалқаулық)

7. Досы көпті не алмайды? (жау)

8. Жері байдың елі қандай? (бай)

9. Жақсы адам елдің несі? (ырысы)

10. Сөздің көркі не? (мақал)

11. Несіз кінің жоқ? (білімсіз)

12. Еңбек адамның екінші несі (анасы)

Жалаң сөйлемдерді жайылма сөйлемге айналдырып жаз.

Бұлт торлады

Күн күркіреді.

Жаңбыр жауды

Балалар ойнады

"Пирамида" ойыны

Сәуле жазды

Сабақты қорытындылау.

Жай сөйлем, жайылма болып екіге бөлінеді.

Жалаң – сөйлем – тек бастауыш пен баяндауыштан жасалады.

Тұрлаулы мүшелерден басқа тұрлаусыз мүшелері бар сөйлем жайылма сөйлем деп аталады.

Бағалау.

Үйге тапсырма: ереже. 4 – жаттығу.

Сабақ аяқталды.