Ы.Алтынсарин. «Бақша ағаштары» (ашық сабақ)

«А.Хұсайынов атындағы орта жалпы білім беретін мектебі» коммуналды мемлекеттік мекемесінің бастауыш сынып мұғалімі Ахметқалиева Жанна Тасқалиқызының іс-тәжірибесінен

І санатты бастауыш пән мұғалімі, Казталов ауданы, А.Хұсайынов атындағы ОЖББМ

Сабақтыңтақырыбы: Ы.Алтынсарин. «Бақша ағаштары»

Сабақтыңмақсаты: 1. Оқушыларға Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен

еңбектері туралы мәлімет беру. «Бақша ағаштары»

мәтінінің мазмұнын ашып түсіндіру.

2. Оқушылардың сөздік қорын, тіл байлығын, ой-өрісін және сөйлеу мәдениетін дамыту.

3. Оқушылардың бойына ақылдылық, тазалық, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру,

әдептілікке, сыпайылыққа, табиғатқа деген сүйіспеншіліктерін арттыру, оны қорғай білуге тәрбиелеу.

Түрі: кіріктірілген сабақ

Әдісі: түсіндіру, «Еркін микрафон»әдісі, «От шашу» әдісі, оңай-қиын сұрақтар, шығармашылық жұмыстар, серпілген сауал, блоб ағашы, ой сергек, топтастыру, 5 жолды өлең,сатылау, кешенді талдау.

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, математика, дүниетану.

Көрнекілігі: Ы.Алтынсариннің портреті, қисық ағаш пен түзу ағаштың

суреттері, ойындар, мақал-мәтелдер, үлестірмелі материалдар.

Барысы:

І.Ұйымдастыру бөлімі.

ІІ. Оқушыны түгелдеу.

ІІІ.Топқа бөлу.

Психологиялық дайындық.

Жарқырап күндеа шылды,

Айналаға нұр шашылды.

Біз көңілді баламыз

Сәлемдесіп аламыз.

Бүгінгіс абағымыздың мақсат-міндеті

Мақсатымыз – білім алу,

Міндетіміз – еңбектену.

Еңбектену арқылы

Биікке қол жеткізу.

-Оқушылар, табиғаттан біз не аламыз?

-Ауа, жарық, жылу, тамақ, су.

-Әрине, Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ, табиғаттың мұңын айтуға тілі жоқ.

Табиғат-сен тіршілік тұнып тұрған,

Сен күнсің, көтерілісіп күліп қырдан.

Сен көлсің, сен өзенсің, сен ормансың,

Адамға сұлулықты сен ұқтырған.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушыларға үйге берілген «Атам туралы» өлеңін мәнерлеп оқыту.

«Еркін микрафон» әдісі бойынша сұрақтарға жауап беру.

Сұрақтар:

1.Несіпбек Айтов кім?

2. Қай жылы дүниеге келген?

3.Қандай оқу орынын бітірген?

4.Қандай қызметте істеген?

5.Қандай шығармашылығын білесің?

6.Тағы қандай кітаптары бар?

7. Н.Айтов қандай сыйлық ордендермен марапатталған?

8.Өлеңдегі ата қандай?

9.Сендердіңаталарыңа немесе сендер білетін аталарға ұқсастығы бар ма?

10.Әр бөлімге ат қой.

11.Үлкенді құрметтеу дегенді қалай түсінесің?

12.Әдептілікті балалар кімдерден үйренеді?

13.Дана Сапарғалиқызы бізге Несіпбек Айтов туралы біз білмейтін мәліметтер бере кетсеніз?

Топқа бөлу:«Күн», «От» тобы.

-Балалар біз табиғаттан не аламыз?

-Бүгінгі сабағымыз табиғаттқа байланысты.

-Табиғат туралы психологиялық дайындық жасап жіберейік:

Психологиялық дайындық:

Табиғат сен тіршілік тұнып тұрған,

Сен күнсің, көтеріліп күліп қырдан.

Сен көлсің, сен өзенсің, сен ормансың,

Адамға сұлулықты сен ұқтырған.

ІІІ. Жаңа сабақ.

«Ой қозғау».

Мына әдемі гүлдің үстінде 1-ден 13-ке дейінгі сандар берілген. Осы сандардыөсуретіменораналстырайық. Сандарда сурет жасырылған. Сол жасырылған суреттегі заттардың ең алғашқы әрпін қолданып сөз құрайық. Қандай сөз тіркесін құратсырдық?

Б А Қ Ш А А Ғ А Ш Т

А Р Ы

1.Ақ көбелек қонды,
Құстар енді тонды.  

(Қар)

2.Киіз үйімнің төбесі
Түбітке толы. О несі?   

(Бұлттар)

3.Төбесінде даланың

Төбесінде қаланың
Аяғы жоқ –
Жүреді,
Езуі жоқ –
Күледі.

(Күн)
4.Көктен түседі,
Жер ішеді.     

(Жаңбыр)
5.Аспай піскен, қайнамай түскен не деп ойлайсыңдар?

(Жеміс)

6. Дөп-дөңгелек сары ішінде бар дәні,

Қызығасың көріп оның аты?

(өрік)

7.Іші толған шәрбәт,

Дәмі қандай әйбәт.

(Анар)

8.Үзесің бір-бір үзім

Оның аты?

(Жүзім)

9.Бір сабақта көп түйме,

Жей алмайсың көп күйде

Санап қара қанша

Оның аты?

(Шие)

10.Сырты қатты,

Іші тәтті.

(Қарбыз)

11.Әрі қызыл, әрі тәтті,

Татқан жанды таңырқатты.
(Алма)

12.Жаңбыр жауып басылды, Аспан шайдай ашылды.
Қызыл,сары,жасылды, Көкте бір зат асылды.
(кемпірқосақ)

13.Терезені өрнектеп, Әдемі сурет салыпты.
Кім екенін табайық, Көрінбей кетіп қалыпты.
(аяз)

-Бақша ағаштары.

Мінеки, балалар бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Ы.Алтынсариннің «Бақша ағаштары» мәтіні.

1.Сызбамен жұмыс.

Қостанай облысының

Қостанай ауданында

1841 ж 2 қарашада дүниеге келген

Алғаш «Әліппе» оқулығын,

«Кел балалар оқылық» өлеңін жазған.

Ыбырай Алтынсарин

Балаларға арнап мектеп ашқан. Атасы Балқожа бидің тәрбиесінде болған.

Балаларға арнап көптеген өлең әңгімелер жазған. «Таза бұлақ», «»Асылшөп

Ол 1889 ж дүниеденозған.

«Топтастыру» әдісі.

Ақын жазушы ұстаз Ы.Алтынсарин

Педагог ағартушы мектеп ашқан.

І-топ: Зерттеуші, суреттеуші.

ІІ-топ: Сұрақ қоюшы, баяндаушы.

2. «Бақша ағаштары» мәтіні туралы түсінік беру.

IV. Тақтамен жұмыс.

Балалар мына фигурадан кімдерді көріп тұрмыз?

V. Сөздікпенжұмыс.

Әбірет – тәлім-тәрбие беру.

VІ. Оқулықпен жұмыс.

1.Мәтінді оқушыларға оқыту.

2.Сұрақтарға жауап беру. Мәтіндег ібаланың өміріне өнегеб олатын не:

А. Әкесөзі ә. Бақшадағы ағаштар. Б. Гүл жапырақтары.

3. «Кел, балалар, оқылық!» өлеңін есіңе түсіріп, жатқа айтыпбер.

«Ой сергек»

1)Орманда адасу;

2)Арқаға жазылған комплименттер;

VІІ. «Ұйқасын тап» ойыны.

1. Әдепті бала – (арлы бала)

Әдепсіз бала – (сорлы бала)

1. Жақсыадам – (елдіңырысы)

Жаманадам – (жанныңтынысы)

1. Ақыл – (ауыздан)

Мерей – (көзден)

1. Әдепті бала

Ата-анасын (мақтатар),

Әдепсіз бала

Ата-анасын (қақсатар)

1. Жаманғаайтқан (ақылың)

Далағаатқан (оқпен) тең.

1. Татулықтабылмас (байлық)

VІІІ. Постер қорғау:

І – топ: «Бес жолды өлең»

Кім? Не?_____________

Қандай?______________

Не істеді?_________________

Сөйлем_____________________

Мәндес сөз______________________

ІІ-топ: Сатылай кешенді талдау:

Тақырыбы:

Авторы:______________

Басталуы:________________

Негізгі бөлім:__________________

Кейіпкерлер:_____________________

Әңгімедегі негізгі ой:__________________

Мақал құрастыру:_______________________

«От шашу» әдісі арқылы шапалақтап мадақтау.

ІХ. Үйге тапсырма.

Мәтінді түсініп оқу. Әдептілік туралы 3-4 мақал-мәтелдер жаттау.

Х. Қорытындылау.ББҮ әдісі.Семантикалық карта.

Білемін	Білгім келеді?	Үйрендім

«Серпілген сауал» арқылы құрастыру.

Венни диаграммасы

Жақсы Жаман

-«Автор орындығы» Дана Сапарғалиқызына сұрақ.

1.Өміріңіздің біз білмейтін тұстарынан әңгімелеп беріңізші

2.Бастауыш сыныпта сабаққа зерек болдыңыз ба?

3.Біз жоғарғы сыныптарда сіздің қандай өлең, әңгімелеріңізбен танысамыз?

Бағалау: Топ бір-бірі бағалау критериясы арқылы бағалау;

-Сабақ ұнады ма? Несімен ұнады? Өз әсерлеріңді стикерге жазып бломб ағашына жапсырыңдар!

Бломб ағашы: (Оқушы өз-өздерін бағалау)

Мұғалімнің бағалауы: Әр тапсырмаға смайлинг арқылы бағалап тұру. Қызыл алма-5, көк алма-4 деп бағаланады.

Үйге тапсырма: Мәтінді оқып қысқаша эссе жазып келу.