?лтты? ойын – халы? м?расы

?лтты? ойын – халы? м?расы Саба?ты? ма?саты: Білімділік - Хал?ымызды? ?лтты? ойындарыны? ?алай ?алыптас?анды?ы, оны? атадан бала?а, ?лкеннен – кішіге м?ра болып жал?асып отыр?анды?ы туралы ма??лмат беру Дамытушылы? - ?лтты? ойын т?рлеріні? мазм?нын т?сіндіре отырып, жарыс т?рінде к?рсетіп, ?ызы?ушылы?тарын арттыру Т?рбиелік - Ата бабамыздан бізге жеткен ба?а жетпес байлы?ымыз, асыл ?азынамыз ?лтты? ойын екендігін біліп ?суге, денсаулы?ын шы?дай т?суге т?рбиелеу ?олданыл?ан к?рнекіліктер: ?лтты? ойын т?рлері салын?ан сурет, ?лтты? ойын?а байланысты буклет, музыкалы? аспап Саба?ты? ж?ру барысы: ?йымдастыру б?лімі 1. О?ушыларды? саба??а назарын аудару Кіріспе с?з: Хал?ымызды? тарихи – м?дени м?раларыны? т?рлері сан алуан. Соларды? ?ай – ?айсысы да адам?а, соны? игілігіне ?ызмет етуге ба?ыттал?ан. Осындай аса ??нды м?дени игіліктерді? бірі – ?лт ойындары. Б?гінде ойынды адам баласы жаса?ан жеті кереметті? ?атарына сегізінші етіп осы ойынны? аталып ж?руі де жайдан – жай емес. Б?рын ел ?ор?аушы батыр, жауынгер, халы? ?айраткерлері, ойын ?стінде к?рінеді. Сол ойын ар?ылы шыны?ып, ?зіні? бойында?ы таби?и дарынын шы?дай т?седі. ?лт ойындары осылайша атадан – бала?а, ?лкеннен – кішіге м?ра болып жал?асып отыр?ан. Ойын тек адамны? дене к?ш – ?уатын молайтып, оны шапша?ды??а, д?лдікке т. б. т?рбиелеп ?ана ?оймай, адамны? а?ыл – ойыны? толысуына, есейіп ?суіне де к?п пайдасын тигізеді. Манашы?лы Т?я?пай жырында: «Балалармен ойнайды, ойнап ж?ріп ол бала кеудеге а?ыл ойлайды» - деп т?йіндейді. Б?дан к?ретініміз ойын тек к??іл к?теру мен ермек ?шін жасалма?ан, ?айта халы?ты? жазу ?нері ?лі дамыма?ан, о?у орны болма?ан кезде ?з ?рпатарын ?мірге ?зірлеу м?мкіншіліктерін пайдаланатын іс – ?рекет ?ызметін ат?ар?ан. ?аза?ты? ?лт ойындары та?ырып?а ?те бай ж?не алуан т?рлі болып келеді. Ал, балалар кім ?андай ?лтты? ойын т?рлерін біледі. Балалар: к?кпар, к?рес, те?ге алу, жамбы ату, аударыспа? М??алім: Б?л ойындарда ?андай мінез – ??лы?та болуды ?ажет етеді деп ойлайсы?дар? Балалар: ?жеттікті, батылды?ты, шапша?ды?ты, табандылы?ты, тап?ырлы?ты М??алім: Олай болса балалар келесі кезекте ойын т?рлеріне байланысты жатта?ан ?ле? жолдарына кезек берейік. ?зір титтей бойымыз ?зір бала? ойымыз Тек ?уамыз ойын біз ?зарады бойымыз Толысады ойымыз ?йткені біз к?н санап ?сіп келе жатырмыз 10 – ?а тол?ан батырмыз Кел, ?анекей, келі?дер Тамашаны к?рі?дер Бізде ?ызы? ойын бар Барлы?ы? ден ?ойы?дар Атты баптап Т?семіз біз к?кпар?а К?ш болмаса ?зі?де ?аларсы? аунап к?к ша??а Бір ?ыз о?ушы ойын шартын т?сіндіреді. Ер балалар к?кпар ойынын ойнайды. Б?йге міне басталды ?осылдым менде шетінен Озып шы?сам егерде ?жем с?йер бетімнен Бір ?ыз о?ушы ойын шартын т?сіндіреді. ?ал?ан о?ушылар б?йге ойнына ?атысады. Ала алмаса? те?гені Маза? ?ылар к?пшілік Ілу ?шін те?гені Керек екен ептілік Бір ?ыз о?ушы ойын шартын т?сіндіреді. Екі топ те?ге алу ойынын к?рсетеді. Кімні? к?зі ?ыра?ы Жамбы ату?а шы?ады Кім тигізсе жамбы?а Сол еліні? ?ланы Бір о?ушы ойын шартын т?сіндіреді. Екі топ жамбы атудан жарыс?а т?седі. Палуан болу о?ай ма ?ажет о?ан к?п айла Сол ?шін біз аянбай К?п к?рестік к?галда Бір о?ушы ойын шартын т?сіндіреді. Ойыншылар к?реске шы?ады. Біздер шымыр, ж?йрік те Ойынменен шыны?ты? Еп ?ана емес бірлікте Керек екен соны ??ты? Ж?ргізуші: ?аза?ты? ?лтты? ойындарыны? к?птеген т?рлері бар. Б?л ойындар бос уа?ытты к??ілді ?ткізуге, денсаулы?ты шы?дай т?суге, хал?ымызды? ?дет – ??рпын, салт – санасын біліп ?суге, тілді дамыту?а к?п ж?рдемдеседі. Осындай ойын т?рлеріні? бірі – ж?мба? айту. Б?л ойын – ?ол бос кезді? б?рінде айта беруге болады. Ж?мба? айту ой – ?рісті ке?ейтуге, сауатты молайту?а ?лес ?осады. Оны? шешуін табуда бала ізденеді, с?райды, ойланады. Осыны? б?рі сауатын ашады. Б?л ойынды ?лкендер де балаларда айтады. Б?л ойын кішігірім саба?, д?ріс. К?не, олай болса біз де осы ойынды ойнап к?рейік. Жыл?а дер ем а?пайды Жылан дер ем ша?пайды (Ар?ан) Алты ая?ты, т?рт к?зді Екі ауызды, бір с?зді Ынтыма?ты ел кезді ( Ат мінген адам) К?ліксіз ?мір с?рмейді ??мыры жаяу ж?рмейді (Ер то?ым) ?орытынды с?з: Сонымен ?лт ойындары – ата – бабамыздан бізге жеткен, ?ткен мен б?гінгіні байланыстыратын ба?а жетпес байлы?ымыз, асыл ?азынамыз. Сонды?тан оны ?йренуді? к?нделікті т?рмыс?а пайдалануды? ма?ызы ?те зор. Ойын адамны? алдынан ?мірді? есігін ашып, оны? творчестволы? ?абілетін оятып, ?міріне ?штаса береді. Ойынсыз а?ыл – ойды? ?алыпты дамуы да жо?, болуы да м?мкін емес. Ойын д?ниеге ?арай ашыл?ан ?лкен жары? терезе іспетті, ол баланы? рухани сезімі жасампаз ?мірімен ?штасып, ?зін ?орша?ан ортаны тану ар?лы т?сінік алады. Ойын дегеніміз тынысы ке?, алыс?а ме?зейтін, ойдан – ой?а жетелейтін, адам?а ?иялымен ?анат бітіретін осындай ?ажайып н?рсе, а?ыл – ой жетекшісі, денсаулы? кепілі, ?мір тынысы. Алматы облысы, К?ксу ауданы,Рахметолла Тол?ымбек?лы атында?ы орта мектеп ??лсейтова Жанар ?ыдыр?ызы