Жас ?рпа?ты ?з еліні? ?амын жеп ?суіне, тілін ??рметтеуге, ?лкенді сыйлап, ?дептілік пен имандылы?ты бойына сі?іруге ж?не рухани бай, ?лтты? намысы жо?ары болып ?суіне ы?пал ету.
О?ушы бойына ?аза? хал?ыны? ?лтты? д?ниетанымын, ежелгі заманнан б?гінге жеткізіп берген танымы мен білімін, сенімі мен к?з?арасын, ?лшемі мен т?сінігін ?алыптастыру.
Имандылы??а, адамгершілікке, ізгілікке т?рбиелеу
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Жас ұрпақты өз елінің қамын жеп өсуіне, тілін құрметтеуге, үлкенді сыйлап, әдептілік пен имандылықты бойына сіңіруге және рухани бай, ұлттық намысы жоғары болып өсуіне ықпал ету.
Оқушы бойына қазақ халқының ұлттық дүниетанымын, ежелгі заманнан бүгінге жеткізіп берген танымы мен білімін, сенімі мен көзқарасын, өлшемі мен түсінігін қалыптастыру.
Имандылыққа, адамгершілікке, ізгілікке тәрбиелеу.
Міндетті:
туған еліміздің, халқымыздың төл мәдениетіне лайық таным түсініктері мен ерекшеліктерін қалыптастыру;
жүздеген жылдар бойы халықтың өмірі мен тұрмысына алтын арқау болған салты мен санасына бағыт-бағдар етіп сақтаған салт-дәстүрлері мен жөн-жораларды тануға баулу;
жан-жақты мәдениетті тұлғаны тәрбиелеу.
ұлттық мінезқұлық пен әдеп-ғұрып негізінде еңбекке, халықтық ісмерлікке, адамгершілікке тәрбиелеу, эстетикалық сезімдерін, сөйлеу мәдениетін дамыту.
қазақ батырлары, хандары, билерімен таныстыру.
Түсінік хат
Ұлт мәселесі, тәлім-тәрбиенің ұлттық астары, бұрын да ғұмыр кешкен қазақ ойшылдарының мұраларына сан рет сөз болғаны белгілі. Ұлттық тәлім-тәрбие ескіліктің еншісі, көненің көзі емес, ұлтымыздың баға жетпес құндылығы болуы керек. Сондықтан өскелең ұрпағымыз ұлтжанды да иманды, тілі мен дінін құрметтейтін азамат болып өссін десек, ата-баба салт-дәстүрін тағылымды тәрбиенің құралына айналдырғанымыз жөн.
Ұлттық тәрбие ананың сүті, ананың әлдиінен, ана тілінен бастау алады.Баланың тілі ана тілінде шығып, ана тілінің мың құбылған мазмұның терең түсінсе ғана ұлттық қасиет, салт-сана, дәстүр ерекшелігін игереді екен.Ана тілін түсінген әрбір жас ата дәстүрді аттамайды, ал дәстүрді құрметтеген адам «Адамгершілік» деген үлкен қасиетті әрқашан биік ұстайтыны анық.
Ұсынылып отырған бағдарлама бастауыш мектептің 1- 4 сыныбына арналған. 1 сынып аптасына 1 сағаттан, жылына 33 сағат. 2-4 сыныптарда апасына 1 сағаттан, жылына 34 сағат.
Бағдарлама 1 сынып - 6, 2 сынып -7, 3 сынып -5, 4 сынып - 5 негізгі бөлімдерден тұрады.
Негізгі бағдарлама 1-4 сынып
Сынып
Негізгі бөлімдері
Сағат саны
Қойылатын талаптары
1сынып
I.Әдеп.
8 сағат
Ұлттық тәлім-тәрбие туралы түсініктері болу
II.Бес саусақ бойынша негізгі ұғымдар мен ұзындық өлшемдері.
4 сағат
Қол, саусақ атауларын білу, қазақша ұзындық өлшемдерін білу
III. Қазақ халқының дәстүрлі баспана тұрақтары
5сағат
Баспана түрлерін білу
IV.Киіз үйдің жабдық жиһаздары
5сағат
Киіз үй жабдықтарының атауларын, оның қажеттілігін білу
V. Қазақтың ұлттық киім-кешегі
Бас киім.
5 сағат
Қазақтың ұлттық бас киім түрлерін ажырату
VI.Халық айтса – анық айтады.
6
Санамақ ойындарын үйрету, уақыт өлшемдерін, қазақша күн, ай аттарын жатқа білу
2сынып
I.Ұлағатты ұлттық ұғымдар
5
Жеті ата туралы түсінігі болу,өзінің жеті атасын білу, үш байлық, бес асыл, бес дұшпан туралы білу
II.Төрт түлік
4
Төрт түлікке қатысты тыйымдарды, ұғымдарды, төрт түлік пірлерін білу, малдың жасына байланысты атауларын білу
III. Киіз үйдің жабдық- жиһаздары
5
Киіз үй жабдықтарының атауларын білу
IV. Қазақтың ұлттық саз аспаптары
5
Ұлттық саз аспаптар түрлерін ажырата білу
V. Қазақтың ұлттық зергерлік бұйымдары
4
Қазақтың ұлттық зергерлік бұйымдарын білу
VI. Ұлттық ыдыс -аяқ
5
Ағаштан,жүннен, теріден жасалатын ыдыстарды білу
VII.Ас-сусын, тамақ-тағам арқылы атқарылатын әдет-ғұрыптар
6
Ас-суға байланысты әдеп-ғұрыптарды білу
3сынып
I.Ұлағатты ұлттық ұғымдар
10
Қазақша ай аттарын, жыл аттарын білу, астың пісуіне байланысты уақыт өлшемдерін, қоршаған ортаға байланысты тыйымдарды білу
II. Ұлттық тағамдар
5
Сүт, ет, ұн тағамдарын, нанға, сүтке қатысты тыйымдар мен ырымдарды білу
III. Қазақтың ұлттық бұйымдары
8
Түрлі заттардан жасалатын қазақтың ұлттық бұйымдарын білу
IV. Тұрмыста қоданатын құрал- жабдықтар
4
Тұрмыста қоданатын құрал- жабдықтар атауларын білу
V. Ою-орнек түрлері
7
Ою-өрнек түрлерін, олардың орындалу әдіс-тәсілдерін, ою-өрнек элементтерін қағазға сызу,ою, қию әдістерін білу
4сынып
I.Ұлағатты ұлттық ұғымдар
15
Қазақ халқының хандарын, үш жүз билерін, батырларын, ақын –жырауларын, күйшілерін білу
II. Қазақ халқының дәстүрлі шаруашылығы
4
Мал шаруашылығында, егіншілікте, саятшылықта қолданатын құрал-жабдықтарды, ер -тұрман жабдықтарын білу
III. Қазақ халқының салт-дәстүрлері
7
Ұлттық тәлім бастаулары жайлы түсінік болу, шілдехана, балаға ат қою, бесік той, қырқынан шығару, тұсау кесер, тілашар, ерулік. қарулық, асар дәстүрлерін білу
IV. Қазақ халқының кәделері
4
Қазақ халқының қонақ, сыбаға, сый сыбаға, табақ тарту, бата, аманат кәделерін білу
V. Халықтық мереке жиындар
4
Наурыз мейрамы,
Қымызмұрындық,
Сабан той,Соғым басы жиыдары жайлы түсініктерін қалыптастыру
1 - сыныпқа арналған тақырыптық жоспар
Р/с
Тақырыбы
Сағат саны
Әдеп.
1
Ұлттық тәлім бастаулары туралы түсінік.
1
2
Басқа ұлт тілдерінде сәлемдесу.
1
3
Аты жөнді, мекен –жайды, оқитын мектептің атын дұрыс жазу.
1
4
Мектепте, көшеде және үйде әдепті болу.
1
5
Үлкенді құрметтеу, кішіге ізет көрсету.
1
6
Өзара әдепті болу.
1
7
Сөз тыңдау және сөзде тұру.
1
8
Дастарқан басында және ас ішудегі әдептілік.
1
Бес саусақ бойынша негізгі ұғымдар мен ұзындық өлшемдері.
9
Қол және саусақ атаулары.
1
10
Саусаққа салынатын зергерлік бұйымдар.
1
11
Сүлгі. Алақанның аясы.
1
12
Білезік. Білек. Көбе.
1
Қазақ халқының дәстүрлі баспана тұрақтары
13
Жер үй
1
14
Ағаш үй
1
15
Балшық үй
1
16
Кереге үй
1
17
Кірпіш үй
1
Киіз үйдің жабдық жиһаздары
18
Киіз үй
1
19
Отау
1
20
Киіз жабдықтары
1
21
Шаңырақ
1
22
Ши. Ши тоқу.
1
Қазақтың ұлттық киім-кешегі
Бас киім.
23
Ақ жаулық
1
24
Бөрік
1
25
Кимешек
1
26
Тымақ
1
27
Сәукеле
1
Халық айтса – анық айтады.
28
Санамақ
1
29
Ай аттарының сыры.
1
30
Күн мен ай аттары.
1
31
Уақыт өлшемдері.
1
32
Қазақ халқының ырымдары.
1
33
Наурыз – ұлыстың ұлы күні.
1
Барлығы
ағат
2 - сыныпқа арналған тақырыптық жоспар
Р/с
Тақырыбы
Сағат саны
Ұлағатты ұлттық ұғымдар
1
Жеті ата туралы.
1
2
Менің жеті атам.
1
3
Үш байлық
1
4
Бес асыл, бес дұшпан.
1
5
Жеті қазына
1
Төрт түлік
6
Төрт түлікке арналған ұғымдар
1
7
Төл атаулары
1
8
Төрт түлік пірлері
1
9
Үй жануарларының жылына байланысты атаулары
1
Киіз үйдің жабдық- жиһаздары
10
Киіз үйдің сүйегі. Шаңырақ,уық,кереге, сықырлауық.
1
11
Киізү й жиһаздары: Абажа, абдыра, асадал, кебеже
1
12
Адалбақан, сандық, жүкаяқ
1
13
Ағаш төсек
1
14
Сандық
1
Қазақтың ұлттық саз аспаптары
15
Үрлеп ойнайтын аспаптар
1
16
Шертіп ойнайтын аспаптар
1
17
Қияқпен ойналатын аспаптар
1
18
Ұрып ойнайтын аспаптар
1
19
Сілкіп ойнайтын аспаптар
1
Қазақтың ұлттық зергерлік бұйымдары
20
Алқа,сырға
1
21
Сақина, жүзік
1
22
Тұмарша
1
23
Шашбау
1
Ұлттық ыдыс -аяқ
24
Ағаш аяқ
1
25
Астау
1
26
Келі, келсап
1
27
Күбі
1
28
Қазан
1
Ас-сусын, тамақ-тағам арқылы атқарылатын әдет-ғұрыптар
29
Ақ дәм татқызу
1
30
Асар
1
31
Ауыз тигізу
1
32
Қол ақы
1
33
Саба пісу
1
34
Сыбаға беру
1
Барлығы:
34 сағат
3 - сыныпқа арналған тақырыптық жоспар
Р/с
Тақырыбы
Сағат саны
Ұлағатты ұлттық ұғымдар
1
Түркі тілдес халықтар бәйтерегі
1
2
Түбі бір туыспыз
1
3
Қарға тамырлы қазақ
1
4
Қазақша ай аттары
1
5
Жыл аттары. Жыл санау
1
6
Мүшел жас.
1
7
Тәулік мезгілдерінің атаулары
1
8
Қазақша өлшемдер
1
9
Астың пісуіне байланысты уақыт өлшемдері
1
10
Қоршаған ортаға қатысты тыйымдар
1
Ұлттық тағамдар
11
Сүт тағамдары. Сүт тағамдарына қатысты тыйымдар
1
12
Сүт тағамдарына байланысты ыдыстар мен құралдар
1
13
Ет тағамдары
1
14
Ұн тағамдары
1
15
Дән тағамдары
1
Қазақтың ұлттық бұйымдары
16
Ағаш өндеуде қолданатын құрал-жабдықтар
1
17
Жүннен жасалатын бұйымдар
1
18
Киізден жасалатын бұйымдар
1
19
Теріден жасалатын бұйымдар
1
20
Сүйектен, тұяқтан және мүйізден жасалатын бұйымдар
1. Қазақстан Республикасының «Білім» мемлекеттік бағдарламасы. Алматы, 2000ж. 2. А.Құралұлы Ұлттық дүниетаным. Алматы: 2002 3. Алтынсарин Ы. Таңдамалы педагогикалық мүралары — Алматы: Рауан, 4. Гулзыхан А. Қазақтардың дүниетанымы - А: Қазақ университеті, 5. Керімбаева Р. Оқушының дүниетанымын қалыптастыру - //Бастауыш мектеп 6. Қалиев С., ОразбаевМ., Смайлов М. Қазақ халқының салт-дэстүрлері 7. Қожагелдиева С. Дүниетану пәнін оқытуда адамгершілік тәрбиесін арттыру 8. Табылдиев Ә. Халық тағылымы А: Мектеп, 1986 10. Харламов И.Ф. Педагогика - М. Высшая школа, 1990 11. Шардарбеков Ш. Ұлттық дүниетаны // Химия, биология 2002/2 12. Р.Керімбаева. Оқушының дүниетанымын қалыптастыру. //Қазақстан мұғалімі. 2001/2. 13. Қазақ әдебиеті және мемлекеттік тіл №5 мамыр 2012
14. Б.Кәмәлашұлы қазақ халқының дәстүрлі той-мереке, сауық –сайран, ұлттық ойын, тамашалары. Алматы «Өнер» 2005 жыл.
15. Б.Кәмәлашұлы қазақтың байырғы. Алматы «Өнер» 2006 жыл
16. А.Құралұлы Қазақ дәстүрлі мәдениетінің анықтамалығы. Алматы 2001ж.