1. «Тау жыныстары деген не?» та?ырыбы бойынша зымыран с?ра?тар?а жауап алу.
- Тау жыныстары деп нені айтады?
- ?зен жа?асында ?андай тау жыныстары кездеседі?
- Та?ы ?андай тау жыныстарын білесі?дер?
- Тау жыныстары ?ай жерлерде кездеседі?
- Тау жыныстары ?андай к?йде кездеседі?
2. Тау жыныстарына арнал?ан кестені толтыр:
?атты к?йде кездесетін тау жыныстары
С?йы? к?йде кездесетін тау жыныстары
Газ т?рінде
кездесетін
тау жыныстары.
IІI. Жа?а саба?.
1. Саба?ты? та?ырыбын, ма?сатын хабарлау.
- Балалар, біз б?гін «Ты?ыз ж?не майда тау жыныстары» та?ырыбымен танысамыз. Ты?ыз ж?не майда тау жыныстары т?рлерімен ж?не оларды ?алай ?олданып ж?рміз, сол туралы о?ып білеміз, та?ырып туралы ?зіміз-де бар білімді орта?а саламыз.
2. Ой-ша?ыру.(?здерінде бар білімді орта?а салу)
- Ты?ыз тау жыныстарына нелер жатады?
- Майда тау жыныстарына ше?
- Оларды не ?шін ?олданамыз?
- Ты?ыз тау жыныстарыны? ерекшелігі неде?
Оларды? ?асиеті, т?рі-т?сі, пайдасы жайлы айты?даршы?
- ?здері? т?ратын жерде тау жыныстарыны? ?андай т?рлері бар?
- Осы тау жыныстары туралы не білесі?дер, соны топ бойынша ойланы?дар талдау ж?мысын ж?ргізі?дер.
(?р топтан бір о?ушы шы?ып, ойларын айтады. Бас?а о?ушылар ты? -дайды. Балалар ?з ойларын айтып бол?ан со?, жа?а саба?ты т?сінді — ремін,ойларын толы?тырамын).
4. Ой-талдау.
(Ты?ыз ж?не майда тау жыныстары жайлы т?сінік беремін. Суретін к?рсету. Олар?а жеке-жеке то?талып ?ту. Осы жерде картамен ж?мыс ж?ргіземін).
Сергіту с?ті.
5. Сараманды? ж?мыс.
(Т?жірибе жасау. ??м мен сазды? су ?ткізгіштік касиетін аны?тау. Балалармен бірге ?орытынды жасау).
6. О?улы?пен ж?мыс.
Гранит- ?атты, ты?ыз тау жынысы. Ол к?бінесе жер ?ыртысыны? тере? ?ойнауында орналасады. Таулы айма?тарда жер бетіне шы?ып, ке? к?лемде таралады. Гранит к?нні?, желді?, суды? ?серіне ?те т?зімді. Оны ?йді? іргетасын, к?пір тірегіш, ескерткіштер, ?шекейлі ма?сат?а пайдаланады.
??мтас- ол ??м т?йіршіктеріні? бірігіп, ?атуынан пайда болады.Оны? «??мтас» деген аты да осыдан шы??ан. ??мтасты? т?сі ?р т?рлі: а?, сары, ?о?ыр, ?ызыл. ??мтас ??рылыс материалы ретінде де ?олданылады. ??мтас-?те ке? тарал?ан тау жынысы.
??м- су?а ерімейтін берік т?йіршіктерден т?рады. ??м су ?оймаларында ауыз суды с?зіп, тазарту?а ?олданылады. Таза ??мнан ?йнек дайындайды. ??мды ?й ??рылысына пайдаланады.
Саз- ?те майда тау жынысы. Ол ?гілген тау жыныстарыны? е? ?са?тарыны? суда т?нынан пайда болады. Саз ??р?а?анда тас сия?ты ?атып ?алады. Су?а салса, жібіп, илеуге келеді. Сазды ??рылыста, т?рмыста ?олданады.
- Тау жыныстарын зерттейтін адамдарды кім деп атаймыз?
IV. ?орытынды.
- Балалар, біз б?гін «Ты?ыз ж?не майда тау жыныстары» жайлы жа?а саба?та танысты?. Оларды? адам ?міріне не ?шін ?ажет екенін білдік, ?йрендік.
- Балалар, осы тау жыныстарынан керекті заттарды ??деу ?шін кімдер ж?мыс істейді?
- Бізде бір маман иесі болу ?шін сендер не істеулері? керек?
- Міне балалар, осы атал?ан тау жыныстарымыз бізді? елімізден, жерімізден ?ндіріледі екен. Осы байлы?ты? иесі болаша?та сендерсі?дер. Сендер ?аза?станды к?ркейтіп, ?лемге танытатын ?здері?сі?дер.
- ?орыта айт?анда, ты?ыз ж?не майда тау жыныстарын к?нделікті т?рмыста ?олданып ж?рміз.
Просмотр содержимого документа
«Ты?ыз ж?не майда тау жыныстары »
«Мырзакент» жалпы орта мектебі»
мектеп-гимназиясы
коммуналдық мемлекеттік мекеме
Сабақтың тақырыбы:
«Тығыз және майда тау жыныстары»
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік:Тау жыныстарының түрлерімен таныстыру. Олардың тұрмыстағы, өндірістегі қажеттілігі және пайдасы, тау жыныстарының ерекшеліктерімен таныстыру.
2. Дамытушылық:Оқушылардың білімді саналы, терең меңгеруін қамтамасыз ету, дамыту. Ойын ашық білдіріп, пікірлерін қорғай білуге, шығармашылық ізденісін арттыруға ықпал жасау. Қоршаған ортаны, табиғатты зерттеуге қызығушылығын ояту.
3. Тәрбиелік:Елін, жерін сүюге тәрбиелеу. Ел болмағын ойлайтын азамат болуға тәрбиелеу. Кәсіптік бағдар беру.
Сабақтың түрі:танымдық сабақ.
Сабақта қолданылатын әдіс:Ж. А. Қараевтың «Үш өлшемді оқыту жүйесі» технологиясы.
Сабақтың көрнекілігі:интербелсенді тақта, тығыз және майда тау жыныстарының түрлері.
Сабақтың жоспары:
I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III. Жаңа сабақ.
1. Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.
2. Ой-шақыру. (өздерінде бар білімді ортаға салу)
3. Ой-ізденіс. (өзіндік шығармашылық тапсырма)
4. Ой-талдау. (жаңа сабақты түсіндіру)
5. Сарамандық жұмыс.
6. Оқулықпен жұмыс.
7. Ой-қозғау. (Венн диаграммасы)
8. Ой-ояту. (мәтін бойынша сұрақтар)
IV. Қорытынды.
Ү. Үйге тапсырма, бағалау.
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Керекті құрал-жабдықтарын реттеу. Сабаққа зейінін аудару. Психологиялық дайындық: Ұғымпаз бала,болар дана. Ұғымсыз бала,қалар шала.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
1. «Тау жыныстары деген не?» тақырыбы бойынша зымыран сұрақтарға жауап алу.
- Тау жыныстары деп нені айтады?
- Өзен жағасында қандай тау жыныстары кездеседі?
- Тағы қандай тау жыныстарын білесіңдер?
- Тау жыныстары қай жерлерде кездеседі?
- Тау жыныстары қандай күйде кездеседі?
2. Тау жыныстарына арналған кестені толтыр:
Қатты күйде кездесетін тау жыныстары
Сұйық күйде кездесетін тау жыныстары
Газ түрінде
кездесетін
тау жыныстары.
IІI. Жаңа сабақ.
1. Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.
- Балалар, біз бүгін «Тығыз және майда тау жыныстары»тақырыбымен танысамыз. Тығыз және майда тау жыныстары түрлерімен және оларды қалай қолданып жүрміз, сол туралы оқып білеміз, тақырып туралы өзіміз-де бар білімді ортаға саламыз.
2. Ой-шақыру.(Өздерінде бар білімді ортаға салу)
- Тығыз тау жыныстарына нелер жатады?
- Майда тау жыныстарына ше?
- Оларды не үшін қолданамыз?
- Тығыз тау жыныстарының ерекшелігі неде?
Олардың қасиеті, түрі-түсі, пайдасы жайлы айтыңдаршы?
- Өздерің тұратын жерде тау жыныстарының қандай түрлері бар?
3. Ой-ізденіс.(Өзіндік шығармашылық тапсырма) (Алдымен оқушыларды үш топқа бөліп аламын).
1-топ: «Тапқыр».2-топ: «Алғыр».3-топ: «Ақылды».
Әр топқа 1-топқа: «құм, саз» 2-топқа: «гранит» 3-топқа: «құмтас» беремін.
- Осы тау жыныстары туралы не білесіңдер, соны топ бойынша ойланыңдар талдау жұмысын жүргізіңдер.
(Әр топтан бір оқушы шығып, ойларын айтады. Басқа оқушылар тың -дайды. Балалар өз ойларын айтып болған соң, жаңа сабақты түсінді — ремін,ойларын толықтырамын).
4. Ой-талдау.
(Тығыз және майда тау жыныстары жайлы түсінік беремін. Суретін көрсету. Оларға жеке-жеке тоқталып өту. Осы жерде картамен жұмыс жүргіземін).
Сергіту сәті.
5. Сарамандық жұмыс.
(Тәжірибе жасау. Құм мен саздың су өткізгіштік касиетін анықтау. Балалармен бірге қорытынды жасау).
6. Оқулықпен жұмыс.
Гранит-қатты, тығыз тау жынысы. Ол көбінесе жер қыртысының терең қойнауында орналасады. Таулы аймақтарда жер бетіне шығып, кең көлемде таралады. Гранит күннің, желдің, судың әсеріне өте төзімді. Оны үйдің іргетасын, көпір тірегіш, ескерткіштер, әшекейлі мақсатқа пайдаланады.
Құмтас-ол құм түйіршіктерінің бірігіп, қатуынан пайда болады.Оның «құмтас» деген аты да осыдан шыққан. Құмтастың түсі әр түрлі: ақ, сары, қоңыр, қызыл. Құмтас құрылыс материалы ретінде де қолданылады. Құмтас-өте кең таралған тау жынысы.
Құм-суға ерімейтін берік түйіршіктерден тұрады. Құм су қоймаларында ауыз суды сүзіп, тазартуға қолданылады. Таза құмнан әйнек дайындайды. Құмды үй құрылысына пайдаланады.
Саз- өте майда тау жынысы. Ол үгілген тау жыныстарының ең ұсақтарының суда тұнынан пайда болады. Саз құрғағанда тас сияқты қатып қалады. Суға салса, жібіп, илеуге келеді. Сазды құрылыста, тұрмыста қолданады.
7. Ой-қорыту.(Венн диаграммасы) - Балалар, жасалған тәжірибе арқылы құм мен саздың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтап, Венн диаграммасына түсірейік. (Дәптермен жұмыс, өз бетінше орындату).
ҚұмСаз
8. Ой-ояту.(Мәтін бойынша сұрақтар).
- Граниттің қандай ерекшеліктері бар?
- Құмтас қалай пайда болады?
- Гранит пен құмтас неге қолданылады?
- Құм мен саздың ұқсастықтары неде?
- Қандай айырмашылықтары бар?
- Құм мен саз қайда қолданылады?
- Тау жыныстарын тұрмыста неге пайдаланады?
- Өндірісте ше?
- Тау жыныстарын зерттейтін адамдарды кім деп атаймыз?
IV. Қорытынды.
- Балалар, біз бүгін «Тығыз және майда тау жыныстары» жайлы жаңа сабақта таныстық. Олардың адам өміріне не үшін қажет екенін білдік, үйрендік.
- Балалар, осы тау жыныстарынан керекті заттарды өңдеу үшін кімдер жұмыс істейді?
- Бізде бір маман иесі болу үшін сендер не істеулерің керек?
- Міне балалар, осы аталған тау жыныстарымыз біздің елімізден, жерімізден өндіріледі екен. Осы байлықтың иесі болашақта сендерсіңдер. Сендер Қазақстанды көркейтіп, әлемге танытатын өздеріңсіңдер.
- Қорыта айтқанда, тығыз және майда тау жыныстарын күнделікті тұрмыста қолданып жүрміз.
V. Үйге тапсырма, бағалау.
- Мәтінді оқып, мазмұнын айту. Сыныпта жасалған тәжірибені жасау. Гранит, құмтас, құм мен саздың үлгілерін жинап, мектептегі табиғат бұрышына әкеліп қойыңдар.
