Тулалыыр эйгэ "Арассыыйа айыл5атын балаһалара"

Бэйэни салайынар-дьаьанар сатабыл, билиини таьаарыылаахтык туьанар, дьарыгын сепке былаанныыр, толорор, хонтуруолланар, сыалланар.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Тулалыыр эйгэ "Арассыыйа айыл5атын балаһалара"»

Тулалыыр эйгэ 4 кылаас

Тема: Арассыыйа айыл5атын балаһалара.

Сыала: Арассыыйа айыл5атын арааһын билииини хаҥатыы, сэҥээрдии.

О5о сыала: Арассыыйа айыл5атын балаһаларыгар билиини түмүү, чиҥэтии, дириҥэтии, проект оҥорон көмүскээһин.

2.Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:

Бэйэни салайынар- дьаһанар сатабыл: билиини таһаарыылаахтык туһанар, дьарыгын сөпкө былаанныыр, толорор, хонтуруолланар, сыаналанар.
Сананы билиигэ тардыһыытын уонна айымньылаах буоларга, тылын эрчийэргэ хаӊатыы
Бодоруьар сатабыл: бөлөххө арахсан үөрэнээччи үлэлииригэр усулуобуйа тэрийии. Атын киһини өйдөөн истии, бэйэтин санаатын этэргэ үөрэнэр уонна дакаастыыр.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ: Бэйэ бэйэни убаастааһын. Айылҕаны харыстыырга үөрэнэр.

№	Этап сыала	Учуутал дьарыга	О5о дьарыга	Туттуллар ньымалар	Алтыьыы формата	Тумугэ
1	Тэрээьин чааьа	Утуэ кунунэн! Мин Мария Гаврильевна диэммин.	Учууталлыын дорооболоһоллор, үөрэнэргэ бэлэмнэнэллэр.			Уруокка бэлэмнэнии
2	Уорэнэр соругу туруоруу Бырайыак оӊорорго бэлэмнэнии («До5оргун булл» диэн оонньуу) 4. Бырайыак онорор сүрүн сүһүө5э 4.1. Бастакы пуунунан үлэ. 4.2. Иккис пуунунан үлэ	Уэрэнэр тугэни тэрийии «Ситиьии» тугэни тэрийии - О5олоор, биһиги олус улахан уонна интэриэһинэй “Арассыыйа айыл5атын балаһалара” диэн тиэмэлиин билсибиппит - Бүгун эһиги билиигитин көрдөрүөхтээххит. Уруокпут бүгүн олус интэриэһинэй буолуо. Уруок бүтүүтэ бырайыак оӊорон таһаарыахтаахпыт. Бырайыак оӊорорго икки бөлөххө арахсыаххыт. (бөлөх диэн тугун ыйытыы – о5олор эппиэттэрэ) Дьэ о5олоор са5алыа5ын. (Дуоска5а икки үөрэнээччини ыӊырааһын) Эһиги иннигитигэр 2 айыл5а балаһаларын кэпсиир карточкалар сыталлар (1 приложение). Хас биирдиигит биирдии карточканы ылар уонна ханнык балаһа5а баар буоларынан ааттаах остуолга баран олорор. Хаалбыт о5олор иннигитигэр тыллар сыталлар. (2 приложение). Бэйэ5ит тылгытын аа5а5ыт, ханнык балаһа5а сөп түбэһэринэн остуолга баран олоро5ут. О5олор сөпкө хамаандаларын талбыттар дуо диэн бэрэбиэркэлиэ5ин. Аны хамаанда5а ким ханнык эбээһинэһи ыларын быһаарыахха.Уопсайа биэс эбээһинэс баар. Лидер, зоолог, ботаник, метеоролог, географ. (профессиялары быһаарааһын). Эһиги хамаанда5а үлэлииргитин умнуман. Хас биирдиигит хайдах үлэлиирититтэн үлэ5ит түмүгэ тутулуктаах. Бэйэ бэйэ5итигэр көмөлөһүн. Остуолга идэ5итинэн карточкалар сыталлар. Талан ылан төбө5үтүгэр кэтин Хамаандалар бэлэмнит дуо? Бырайыак онорорго биһиги былаанынан үлэлиэхпит. Дуоска5а хас идэни мин ииллим? (4 идэ) бу идэлэринэн үлэбит түөрт чааска арахсыа. Бастакы идэбит ханнык ыйанан турарый? Ким билигин үлэтин са5алыа дии саныыгыт? Сорудах: Биһиги билигин самолетунан Арассыыйа үрдүнэн хотугу полюстан со5уруу айаннаан эрэрбит курдук саныа5ын эрэ. Бөлөххүтүнэн быһаарсын эрэ, ханнык бэрээдэгинэн биһиги айыл5а балаһаларын көрүөхпут дии саныыгытый? Географтар дуоска5а тахсан айыл5а балаһаларын дьааһылаан иилин. (уруок са5аланыыта бэрээдэгэ суох иилилллэн тураллар) Сыаналаныы: О5олоор географтарбыт сөпкө онордулар дии саныыгыт дуо? Саамай хоту айыл5а ханнык балаһата сытарый? Оттон саамай со5уруу? Саамай улахан айыл5а ханнык балаһата буоларый? Сорудах Географтарбыт үлэлэрэ манан бүппэт. Остуолгутугар кэмбиэрдэр сыталлар. Бастакы нүөмэрдээх кэмбиэргэ географ саамай туттар тэрилэ баар. Туох баара буолуой? Бэйэбит айыл5абыт балаһатын өӊүн кылгас бириэмэ5э дуоска5а көрөбүт. Эһиги иннигитигэр куонтурнай каарта сытар. Географтарга сорудах: цветной карандаш ылабыт уонна айыл5абыт балаьатын өӊүнэн кыыраскалыыбыт Хаамандалар бэлэмнит дуо? Географтар үлэ5итин көрдөрүн Сыаналаныы Табаарыстарбыт үлэлэрин сыаналыаххайын Бэлэм каарталаргытын баатманна иилэтэлээн Бастакы сорудаххытын маладьыастар толордугут (лепесток иилии) Сорудах: Дуосканы көрдүбүт. Ханнык идэ5э кэллибитий? Уонна улэлэрин са5алыыллар? Убаастабыллаах метеорологтар иккис нүөмэрдээх кэмбиэри ылан арыйдыбыт Бу илиискэ айыл5а5ыт балаһатын климатын усулуобуйалара суруллубут Сөпкө суруллубут дуо? Сөпкө табылларын курдук курсивынан суруллубукка уратыта суолталаах тылы булан үөһээ өттүгэр суруйун Хамаандалар бэлэмнит дуо? Метеорологтар эппиэккитин аа5ын Сыаналааһын О5олоор, бу бөлөх сөпкө онорбут дуо? Иккис сорудах бэлэм (лепесток иилии)	2 остуолга олороллор (ба5аларынан) 2 үөрэнээччи дуоска5а тахсар . О5олор карточкалары талаллар, айыл5а балаһатын туһунан хоһоону аа5аллар уонна остуолларыгар баран олороллор (2 остуол баар, хас остуол аайы айыл5а балаһатынан ааттаах табличка турар) Тыллары аа5аллар уонна бөлөхтөрүнэн баран олороллор. Тыллары доргуччу аа5ааһын, сөбүн сыыһатын быһаараллар Оруолларга үллэрии (Географ, метеоролог, ботаник, зоолог) О5олор илиилэрин иннилэригэр сутуруктарын туталлар. О5олор эппиэттэрэ Бастакы уруһуйу этэллэр Географтар О5олор кэпсэтэллэр. Бэлэмнэрин көрдөрөллөллөр Географтар дуоска5а тахсаллар уонна миэстэлэрин атыстаһыннаран дьааһылаан биэрэллэр. О5олор сыаналыыллар Арктика Пустыня Айыл5а балаһата Географическай карта Бастакы нүөмэрдээх кэмбиэри арыйаллар Географическай каартаны көрөллөр, өйдөөн хаалаллар Кырааскалыыллар Бэлэмнэрин көрдөрөллөр. Географтар бэйэлэрин үлэлэрин тутан дуоска5а тахсаллар Сыаналыыллар Баатманна клейдииллэр О5олор эппиэттиллэр Метерологтар Иккис нүөмэрдээх кэмбиэри арыйаллар (4 приложение) Хамандыырдар аа5аллар Суох, тиэкискэ сыыһалардаах Уратыта суолталаах тылын булан сөп эппиэтин карточка5а суруйаллар Бэлэмнэрин көрдөрөллөр Дуоска5а тахсаллар, эппиэттэрин аа5аллар Метеорологтар үлэлэрин сыаналыыллар	кэпсэтии Тиэкиһинэн үлэ		Оҕолор үөрэнэргэ бэлэмнэнэллэр уонна инники үлэтигэр эппиэтинэстээхпин диэн санааны үөскэтии Сатаан өйдөөн аа5ааһын, наадалаах билиини ылааһын Эбийиэктэри наардааһын, бөлөххө арахсарга сатааһын Ырытыыны сатааһын Үөрэнээччи анал үлэтин быһаарыы, сөбүлэһиигэ киириини сатабыл Хас биирдии бэйэлэригэр инники түмүккэ эппиэтинэс киирии Бөлөххө бииргэ үлэлээһин Үөрэтиллэр матырыйаалы дириӊник өйдөөһүн . Өйдөөн аа5аллар, сыыһаны булаллар Үлэ түмүгэр эппиэтинэстээх буолуу Үөрэтиллэр матырыйаалы дириӊник өйдөөһүн
3	4.3. Былаан үһүс пуунунан үлэ 4.4 Былаан төрдүс пуунунан үлэ	Сорудах О5олоор үһүс уочаракка ким кэлэрий? Ханнык үөрэх үүнээйилэри үөрэтэр этэй? Ол аата ким уочарата кэллэй? Дуоска5а үүнээйилэр ыйанан тураллар. Билигин эһиги айыл5а5ыт балаһатыгар ханнык үүнээйи үүнэрин өйдүөххүтүн наада. Ол кэнниттэн ботаниктар дуоска5а тахсаллар уонна бэйэлэрин үүнээйилэрин талан ылаллар. Хаамандалар бэлэмнит дуо? Билигин ботаниктар дуоска5а тахса5ыт Сыаналааһын: О5олоор, ботаниктарбыт үлэлэрин сыаналыа5ын Үһүс соруда5ы толордугут Сал5ыы былааммытынан айанныа5ын. Ким уочаратта кэллэй? Сорудах Төрдүс нүөмэрдээх кэмбиэри арыйдыбыт уонна иннибитигэр сааһылаан уурдубут. Туох эбит атыны уратыны буллугут дуо? Саамай сөп. Кыыллар ханнык айыл5а балаһаларыгар баалларын умнан кэбиспиттэр. Зоологтар кыыллары бэйэлэрин балаһаларыгар талан ылыахтаахтар Сыаналааһын Хаамандалар бэлэмнит дуо? О5олоор, зоологтарбыт сөпкө талбыттар дуо? Төрдүс былаан соруда5а бэлэм. (4 лепесток иилиллэр)	-Ботаника Ботаник - Бэлэмнэрин көрдөрөллөр. Дуоска5а тахсаллар үүнээйилэрин талан ылаллар уонна ханныгы талбыттарын кэпсииллэр Атын хамаанда сөбүн сыыһатын сыаналыыллар Зоологтар Кыыллар уруһуйдаах карточкалары орууллар уонна остуолга сааһылыыллар Кыыллар буккуллубуттар Зоологтар бэйэлэрин балаһаларыгар баар кыыллары талан ылаллар Бэлэмнэрин көрдөрөллөр Зоологтар дуоска5а тахсаллар, кыыллаах карточкаларын көрдөрөллөр, ааттыыллар уонна ватмана клейдииллэр	Хаартыынанан үлэ Хартыынанан үлэ		Бэйэ бэйэлэриттэн ситимнээхтэрин быһаарыы Кэпсэтиигэ сатаан киирии Үлэни уонна түмүгү былааннааһын Үлэ түмүгэр эппиэтинэстээх буолуу Үөрэтиллэр матырыйаалы дириӊник өйдөөһүн Эбийиэктэри сааһылааһын Үлэ ситимин быһаарыы Үлэ түмүгэр эппиэтинэстээх буолуу
5	Физминутка		О5олор толороллор
	4.5. «Биһиги экологтарбыт»	О5олоор, дуосканы көрдүбүт эрэ. Уруок са5ана мин дуоска5а илиистэри иилэн испитим. Туохха майгыннаатай? Маладьыастар, сибэккибитин ситэрэр курдук бүтэһик соруда5ы оноруох. Сорудах: О5олоор, биһиги айыл5абытын харыстыырбытыгар, хас биирдии балаһаларга кыылларбыт уонна үүнээйилэрбит тыыннаах хаалалларын курдук тугу гыныахтаахпытый? Маладьыастар (бутэһик лепестогун иилэр)	О5олор эппиэттэрэ (сибэкки) Үөрэнээччилэр хас биирдии айыл5а балаьаларын экологиятын быһаарыыга турар соругу кэпсиир уонна быһаарар ньыманы кэпсииллэр			Быһаарыыга турар соругу социальнай сыаннаска таһаарааһын
	Бэйэ ойдобулун сыаналаныы	1.Бүгүҥҥү уруокка бастакы уурбут сыалбытын сорукпутун ситистибит дуо? Бырайыакпыт сатанна дии саныыгыт дуо? Бөлөхтөр тахсан кылгастык бырайыаккытын көмүскээн 2.Остуолгутугар икки кыһыл уонна от күөх өннөөх төкүнүктэр сыталлар. Билигин ким айыл5а бөлөхтөрүн үчүгэйдик биллим дии санаабыт үөрэнээччи кыһыл төкүнүгү талар. Онтон өссө сал5ыытын үөрэтиэхпин ба5арабын, ситэ билбэтим диэбит от күөх төкүнүгү талар.	Бырайыактарын кэпсээһин Бэйэлэрин билиилэрин сыаналыыллар, талбыт төкүнүктэрин көрдөрөллөр.	Кэпсэтии ньымата		Рефлексия