Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
Максат.
1.Балаларны туфракны? т?рле типлары бел?н таныштыру;к?з?т?л?р буенча анализ ясарга ??м н?ти??л?р чыгарырга ?йр?т?.
2.Укучыларны? туган як туфрагы бел?н кызыксынуларын ?стер?.
3.Туфракка карата сакчыл караш т?рбиял??.
?и?азлау. Компьютер, проектор, экран,т??риб? ?чен материал, туфрак, тест биремн?ре язылган карточкалар.
Д?рес барышы.
I.Оештыру ?леше.
-Х?ерле к?н, укучылар!Д?рес итеп утырыйк ??м д?ресне башлап ?иб?рик.
(Д?ресне? максатын,темасын ?йт?)
-Укучылар,?йд?гез уйлап карыйк ?ле:б?ген д?рест? с?з н?рс? турында барачак?
-Без а?а басып й?рибез,л?кин ??р кешене? тормышында аны? нинди роль уйнавы турында бик сир?к уйлыйбыз.Аннан башка безне? ?ст?лд? ипи д?,яшелч? ??м ?ил?к-?имеш т? булмас иде.Ул гына да т?гел,аннан башка безне? планетада тереклек ?йл?неше ?зелер ??м барлык коры ?ир ?семлексез,хайвансыз,г?мб?сез калыр иде.
-Бу н?рс? булыр ик?н,укучылар?
II. Актуальл?штер?.
-? х?зер ?йд?гез, ?тк?н д?рест? ?йр?нг?н теманы кабатлап ?тик.
- туфрак. ( Модель Фрейер)
Н?рс? ул туфрак?
Ничек ясала?
Туфракта н?рс? бар?
Туфрактан тереклек иял?ре ничек туклана?
ТАЙМ - ПЭА – ШЭА( тикшер?)
-Уйлап карагыз ?ле: и?д?ш партнёрларыгыз (партнёры по плечу) бел?н фикер алышыр ?чен сезг? 1 минут вакыт бирел?.(Карарак ч?чле укучы башлый).
Укучылар ?зара фикер алышып д?рес темасын ачалар.
-Бу сорауга 2 нче ?ст?лд? 3 саны астында утыручы укучы ?авап бир?.
(Туфрак.)
-Яхшы.?йе,с?з туфрак турында барачак. Кешел?р аны еш кына ?ир-ана дип атыйлар. Ни ?чен шулай атаулары хакында со?рак с?йл?шербез.
III. Я?а материал буенча эш.
-Укучылар,?ирне? ?ске катламы ничек атала?(?ирне? ?ске катламы туфрак дип атала.)
-Сезне? ?ст?лл?регезд? туфрак ?рн?кл?ре бар.Яхшылап лупа аша карагыз ?ле аларны.Сез анда н?рс? к?р?сез ?(Коры яфрак калдыклары.?л?н калдыклары.Кечкен? таякчыклар.Коры б???к калдыклары.)
-Туфрак нинди т?ст??(Туфрак кара?гы т?ст?.)
- ? х?зер туфрак составына нил?р керг?нен ачыкларбыз.
Гам?ли эш.
Т??риб? №1. (Т??риб?не 1 укучы чыгып к?рс?т?.Укытучы а?латып ?йтеп тора). Сулы стаканга туфрак салабыз. Н?рс? к?р?сез? (Туфрактан куыклар к?т?рел?.)
-Бу н?рс? турында ?йт?? (Туфракта ?ава бар.)
Т??риб? №2. (Т??риб?не 1 укучы чыгып к?рс?т?. Укытучы а?латып ?йтеп тора.) К?газь салфеткага туфрак куябыз, ??м каты итеп кысабыз. Салфетканы ачып туфракны коябыз. Салфеткада н?рс? калды? (Юеш тап.)
-Н?ти??? (Туфракта су бар.)
Т??риб? №3. (Укытучы к?рс?т?.) ?йд?гез х?зер карыйк, туфрак салган су нишл?де? (Стакандагы су болганчыкланды.)
-Стакан т?бенд? сез н?рс? к?р?сез?(И? аста ком,? ?ст?-балчык.)
-Нинди н?ти?? ясыйбыз?(Туфрак составында ком ??м балчык бар.)
Т??риб? №4.(Бу т??риб?не укытучы узе к?рс?т?.)Туфракны азрак кыздырабыз.Н?рс? к?р?сез? (Туфрак ?стенд? т?тен барлыкка килде,??м т?мсез ис сизел?.)
-Ни ?чен шулай? (Бу яфрак калдыклары,?л?н ??м б???к калдыклары яна.)
-Бу ?семлек ??м хайван калдыкларыннан барлыкка килг?н черем? яна.Нинди н?ти?? ясыйбыз?(Туфрак составында черем? бар.)
Т??риб? №5.(Бу т??риб?не укытучы узе к?рс?т?.)Х?зер мин туфрак салган стаканнан бернич? тамчы су алам,??м аны пыялага куям. Пыяланы ут ?стенд? кыздырам.Сез н?рс? к?р?сез?(Пыялада ак тоз барлыкка килде.)
-Бу тозлар ?семлекл?р ?чен бик т? кир?к. Н?ти?? ясыйбыз.(Туфракта тозлар бар.)
(Гам?ли эш барышында “Туфрак составы” схемасы ачыла бара.)Туфрак составы:?ава,су,ком,балчык,черем?,тоз.
- Укучылар,туфракны? у?дырышлылыгы н?рс?д?н тора дип уйлыйсыз?(Черем? к?л?менн?н тора.)
-Табигатьт? бик к?п туфрак типлары бар.Безне? илебезне? т?рле урыннарында туфрак берт?рле т?гел.Аларны? составлары да аерыла.
Д?реслек бел?н эш.(171 нче бит.)
-Укучылар, д?реслект? бирелг?н туфрак ?рн?кл?рене? р?семн?рен карагыз ?ле. Аларны ?зара чагыштырыгыз. Ничек уйлыйсыз, бу туфракларны? кайсылары у?дырышлырак?
-Безне? т?б?кт? нинди туфрак?
-Туфракны ?йр?н?че галимн?р бар. Алар туфракны бик к?п типларга аералар.
-Безне? илд? и? ки? таралган туфрак кайсы дип уйлыйсыз?
-Д?ньяда и? у?дырышлы туфрак дип без кайсысын атый алабыз? Ни ?чен?
-Без туфрак типлары бел?н таныштык, ?мма “Ни ?чен туфракны ?ир-ана дип й?рт?л?р?” диг?н сорауга ?авап бирм?дек. ?йд?гез х?зер бу сорауга ?авап эзлик.
Таймд раунд робин.
(??р укучыга 30 секунд вакыт бирел?.)
-1 саны астында утыручы укучы башлый.(Командада ??р укучы,чиратлап, кычкырып ?зене? ?авабын ?йтеп чыга.)
-Бу сорауга 1 нче ?ст?лд? 4 саны астында утыручы укучы ?авап бир?.
(Ч?нки ?ирг? без бер орлык утыртабыз да,ме?л?г?н ?имеш ?ыеп алабыз.
?ир кешене ашата,тукландыра.?ирд? кеше ашый торган бик к?п ?семлекл?р ?с?.?ир кешел?рне ген? т?гел,кошларны,б???кл?рне,хайваннарны да тукландыра.)
-Яхшы.
-Туфрак у?дырышлырак булган саен, у?ыш та мулрак була. ?мма ?ир-ана да саклауга мохта?. Ч?нки табигатьт? 1 см калынлыктагы туфрак барлыкка килсен ?чен,250-300 ел кир?к, ? 20 сантиметрлы ?чен-5-6 ме? ел кир?к бит!
Физкультминутка. Фолоу-зе-лидер.
(Музыка уйный, укучылар сыйныф б?лм?се буйлап биеп й?рил?р.)
Д?реслек бел?н эш. (36-38 нче битл?р.)
-Туфракны саклар ?чен н?рс? эшл?рг? кир?к? (Кырларда туфракны саклау ?чен, урман полосалары утыртырга, ? кыш к?не кар тотарга кир?к. Агулы химикатларны, ашламаны тиешенч? ген? кулланырга кир?к.)
-Кешел?р ничек итеп туфракны пычраталар? (Тиешенн?н артык агулы химикатлар кулланып,ял итк?нн?н со? ч?п-чарлар ташлап калдырып пычраталар.)
-Кешел?р кайчан туфракны бозып чокырлар ясыйлар? ( Файдалы казылмаларны карьералардан чыгарган вакытта,с?з?клекл?рд? туфракны д?рес с?рм?г?н очракларда.)
-Кеше ничек итеп туфракны юкка чыгара? (Кырлардан агачларны кисеп туфракны юкка чыгаралар. Юл, завод, торак йортлар т?зег?н вакытта туфракны юкка чыгаралар.)
-Ни ?чен туфракка сакчыл карашта булырга кир?к?
Су 18 см калынлыктагы туфрак катламын урманда -500 ме? елда, болында – 3225 елда, ? ?семлексез урында нибары 15 елда юдырып бетерерг? м?мкин.
IV. ?тк?нн?рне ныгыту.
-Туфракны саклар ?чен н?рс? эшл?рг? кир?к?
-Без б?ген сезне? бел?н н?рс? турында с?йл?штек? Н?рс? бел?н таныштык?
-Н?рс? ул туфрак? (Туфрак –ул ?ирне? ?ске у?дырышлы катламы.)
-?г?р туфрак булмаса н?рс? булыр иде?
-Дим?к нинди н?ти?? ясыйбыз?
Рефлексия.
Укучылар сезне? парталарда “кояш” ??м “болыт” р?семн?ре ята. ?г?р д? д?рес сезг? тулысынча а?лашылса, ошаса – ?зегез бел?н “кояш” р?семен алыгыз. ? инде д?рес буенча сорауларыгыз калса – ?зегез бел?н “болыт” р?семен алыгыз.
V. Йомгаклау.
-Билгел?р кую.
-Сез б?ген д?рест? бик тырышып эшл?дегез, барыгызга да р?хм?т.
Безне? д?ресебез т?мам
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт