ІІ.Өткен сабақты пысықтау. 18 бет, 5-жаттығу. Ауызша өткен тақырыптарды қорыту.
Ерте,ерте,ертеде,біз білмейтін сиқырлы өлкеде бір қария өмір сүріпті.Ол қарияның бағында алтын ағаш өсіпті.Қария сол ағаштан өскен алманы базарға апарып сатып күн көреді екен.Оның көршісі оны қызғанып, түнде келіп ағашты кесіп, оны өз үйінің бағына отырғызады.Ағаш өспей қалады.
-Неге?
Қария ертесі есіктің алдында тұрған ағаштың жоқтығын байқайды.
Көршісі кешірім сұрап алма ағашын қайтарып береді.Қария ағаштың түбіне су құйып күте бастайды.Сонда ағашқа қосымша бұтақтар өсіп, кейін қайтадан жеміс бере бастайды.
Мінекей, балалар, біздің сөзімізде түбір болмаса мағынасы болмайды.
Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір (түбір сөз) дейміз.
Сөздің түбірге жалғанатын бөлігін қосымша дейміз.
Түбір дегеніміз не?
Түбірге қосылған бөлшекті не дейміз?
Сөз мағынасын өзгертетін қосымшалар қалай аталады?
Түбір сөзге жұрнақ қосу арқылы жасалған сөзді не дейміз?
Мақсаты:Түбір сөзге жалғанатын қосымша дауысты дыбыстан кейін басталса,онда түбірдің соңындағы к,қ,п дыбыстары г,ғ,б дыбыстарына өзгереді.
Жүрек, кітап, ұзындық, етік, аумақ
Қорытынды:
Түбір сөзге жалғанатын қосымша дауысты дыбыстан кейін басталса,онда түбірдің соңындағы к,қ,п дыбыстары г,ғ,б немесе у дыбыстарына өзгереді.
Мысалы: жүрек-жүрегі.
Жаңа сабағымыздың тақырыбы қандай? Түбір және қосымшаның жазылуы.
Сабақ бойынша дұрыс жұмыстансақ, мазмұнды суретке дейін жетеміз.
Дәптермен жұмыс.
Көркем жазу: Мм,ммм, м буын, мысық сөз, сөйлем.
1-жаттығу. Мәтінді оқы. Қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын тауып, дыбыстардың өзгеру себебін дәлелде.
Жібіне саусағын түбірі жіп+ і= п б ға айналды. түбірі саусақ+ ы= қ ғ ға айналды.
Сергіту сәті. «достар»
Ойын «Тез ойла»
Ойынның шарты: Балаларға сөздер айтылады.берілген сөздерді қосымша қосу арқылы айт. Лақ, өсімдік, арғымақ, тарақ, сабақ, жүрек, жақ, етік, серік, сұрақ,көкірек, жіп, саусақ, қалпақ, доп, құшақ
4-жаттығу.Жұмбақты оқып, шешуін тап. Қосымша жалғанғанда дыбыстық өзгеріске ұшыраған түбір сөзді тауып жаз.
Жай отырған қалпымда
Екі қолым артымда
Құшағымды ашқанда
Көтерілем аспанға
Тапсырма: жұмбақты жаттап ал.
5-жаттығу. Cөйлемдерді оқы. Өзгерген дыбыстары бар түбір сөздерді бір бөлек, туынды сөздерді бір бөлік теріп жаз.
Өзгерген дыбыстары бар түбір
Туынды сөз
жүрегін
дәрігер
тәртібін
оқушылар
әйнегін
Батылдығына
батылдық
Етегінде
биіктік
2-жаттығу. Суретбойынша әңгіме құрастыру. Құрастырған сөйлемдегі қосымша жалғағанда өзгерген дыбыстары бар сөздерді тап.
ІІІ.Қорытындылау.
Ережені қорытындыла
Қай тапсырмаларды орындағанда қиындық келді?
Төмендегідей сөйлемдерді аяқта:
Жанардың мектеп Абай даңғылығында орналасқан.
Менің қолымдағы Ескендірдің кітап
Анам кішкентай сіңлімнің жаялық жуды.
а.Үйге тапсырма.
21- бет. 3-жаттығу. сөздерге ы, і қосымшасының тиістісін қосып жаз. Сөздің түбірінде қандай өзгеріс болды? Ілгек+ і =ілгегі, доп+ ы =добы, қуыршақ+ ы= қуыршағы, тиек+ і =тиегі, қалақ +ы= қалағы, жіп+ і =жібі, достық +ы =достығы.
