Та?ырыбы: Наурыз –жыл басы !
Ма?саты: к?пшілік ?ауымды, о?ушыларды Наурыз тойыны? д?ст?рлерімен, ?лысты? ?лы к?ні жасалатын жорал?ылармен таныстыру.
К?рнекілігі: киіз ?й макеті, санды?, к?рпе, д??гелек ?стел, т.б
Барысы:
(музыка ойнап т?рады. Сахна жабы?.)
Жарапазан айтылады.
Айтамыз жарапазан отбасы?а,
Тілейміз денсаулы?ты бас-басы?а.
Аманды? келер ?р к?н отбасы?а,
Айтамыз жарапазан ауылы?а,
Береке,бірлік берсе ?ауымы?а,
Бас имес кімдер келіп ауылы?а.
Д?ст?рін хал?ымызды? ?оямыз ба?!
Д?ст?рін хал?ымызды? біз ?мытса?,
Д?ниеде екі бірдей о?амыз ба?!
1-Ж?ргізуші:
Уа,жарандар, жарандар,
Б?рі? бері ?ара?дар.
Наурыз думан басталды,
Бір с?т зейін салы?дар.
?штас?ан оймен м??гілік
Біздерде бар сан ??рып,
?асырдан ?асыр?а
Келе жат?ан жа??ырып.
2- Ж?ргізуші:
??рметті ?она?тар! 2 «б»сынып о?ушылары ата-аналарымен ?йымдастырыл?ан «Наурыз –жыл басы » атты наурыз кешіне ?ош келді?іздер! Б?гінгі кешімізді? ма?саты к?пшілік ?ауымды Наурыз тойыны? д?ст?рлімен, ?лысты? ?лы к?ні жасалатын жорал?ылармен таныстыру, о?ушыларды?, ата-аналарды? ?нерлерін тамашалау.
(Сахна ашылады) (?ызымен шешесі ?й ішін жинап ж?реді)
1-жорал?ы : ?й тазалы?ы
Келін : Наурыз?а дейін ?йді ретке келтіріп алайы?. Жи?аз, м?лікті ? ша?ы с?ртіліп, киімдер тазартылып, еден,ыдыс-ая? жуылып, ?й ішінде ?о?ыс болмауы тиіс. ?ора –?опсы,аула да осылай т?ртіпке келтірілу керек.
?ыз: апа, дастархан?а не ?оямыз.
Б?йбіше: «Жыл бойы а? мол болсын» деп с?т, айран, ш?бат, уыз, «Молшылы? болсын, егін ?німді болсын » деп бидай,тары ж?гері, «Жауын-шашын к?п болсын» деп ыдысты? б?рін толтырып ?ояды ежелден.
Келін шыра?! Асы?ды ?амдады? ба? Келімді-кетімді кісі бар, ?азан к?терейік.
Келін : ене, ?андай жілік салуды к?рсетіп бері?ізші.
Б?йбіше : «Со?ымнан ?ал?ан с?р ет-ескі жылды? сыба?асы. Жас ет –жа?а жыл несібесі » деп сал?аны? ж?н болар, айналайын! Молыра? сал! (?желер мен келіндер дастархан жаяды, тама? жасайды)
1-ж?ргізуші:
К?рі?дер, к??іл б?лі?дер,
А? ?желер ыдыс?а
А? ??яды, к?рі?дер.
Наурыз,са?ан жол болсын,
Тілегім аны? сол болсын.
Деген ырым жа?сы ?ой:
«Халы?та а? мол болсын!»
(Ота?асы мен 2 бала шы?ады. ?олдары?да к?рек, шелек.) (Аналар амандасады.)
2 –жорал?ы: Таби?ат жарасымы. Б?ла? к?зін ашу, Наурыз тал отыр?ызу.
Ота?асы: к?п жаса,?ркендерін ?ссін! Б?йбіше,біз б?ла?ты? к?зіни тазартып, Наурыз тал отыр?ызып келеміз.
(Ота?асы кетеді)
Б?ла? к?рсе? к?зін аш,
Т?ны?ын кір шалмасын.
А?а берсін балбырап
То?тап т?рып ?алмасын,
Ата?нан мал ?ал?анша,
Бір тал ?алсын к?геріп.
«К?ктей ?с»деп жал?анда
Халы? айт?ан т?релік.
Бір тал кессе?, он тал ек,
?рпа?ы ?ссін талдай боп.
Орман?а со?ы ?ласар,
?ткен ?мір балдай боп.
2- ж?ргізуші:
К?рі ?ысты? з?рі сынып,
Басыл?анда дауылы с?л
Отыр?ыз?ан н?лі шыбы?,
Сені? аты?-Наурызтал.
?згертуге ?те бейім
А? ж?мырт?а, сары уыз хал.
Бесіктегі б?педейін
М?пелейін, Наурызтал.
Тамыр тартып, ?уелей бер,
М?уелей бер, Наурызтал.
Б?йбіше: О, айналайын, немерені? даусы! Ж?рі?дер, ?ара?тарым,а?аш отыр?ызып болса?. Наурызтал?а а? б?ркейік. Б?ла? к?зіне май ??яы?.
1- Ж?ргізуші
А? б?ріккен ?аза? тал?а,
Молшылы? сырын ??сын деп.
Май ??й?ан б?ла? к?зіне,
Майдай болып ж??сын деп.
2-ж?ргізуші
Жарасады міне енді,
Таласады кім енді
?ле? –жырдан бастаса?.
?ай?ы- м??ды д?л б?гін
Сырып кейін тастаса?.
Кел, орта?а,би биле,
Тартынбашы,жас ?аза? !
Уа,халайы?, той басталды.
«Тойбастар »жыры айтылсын.
(Ота?асы, б?йбіше, келін,?ыздар сахнадаотырады.)
?н «»
4- жорал?ы: К??іл жарасымы
- Бала: апа, ?она?тар келе жатыр.
Б?йбіше : ?лысты? ?лы к?ні ауылдан ауыл?а,?йден ?йге ж?ріп аманды? с?расар ежелден ?ал?ан салт ?ой. ?она?ты? келгені жа?сы.?арсы ал, айналайын!
?она?: Ассааума?аллейк?м, ота?асы!Мал-жаны?ыз аман ба??лыс ба?ты болсын, т?рт т?лігі?із а?ты болсын!
- Рахмет,айт?а?ыз келсін! Ауыл –айма?, ел-ж?рт аман ба?Б?гін ауада жэел жо? сия?ты айдап келді дейтіндей.
?она?: ?й, ??рдас, ма?ан деген ?кпе?ні? ж?ні бареді. Мынау ?лысты? ?лы к?ні алды?нан ?тіп кешірім с?райын деп ?дейі келдім.Менен бір білместік ?тті. Ішіндегі ?кпе? мен ыза? ескі жылмен кетсін. Міне айыбым. (Шапан жабады) Кеш ?атемді.
Ота?асы : М-м-м (ойланып ?алады)
- Ж?н ?ой,ж?н. Алды?а келсе, ата?ны?.
- К-м (ж?ткірінеді, б?йбіше тыйылып ?алады.)
Бас?а к?ні келгенде жа?дайы?ны??алай боларынкім білген ??лыс ?лыс ?шін кешірмескешара жо?. Орайын тапты? неде болса.(Екеуі ?ол алысады.)
- Ж?ргізуші: Наурыз к?ні адамдар ба?ай есеп, пендешілік атаулыдан тазарып, ар-ожданы алдында тазаруы керек. «?лыс к?ні алды?а келсе, ата?ны? ??нын кеш», «Жа?сылы??а жа?сылы? –?р адамны? ісі», «Таспен ?р?анды аспен ?р» секілді на?ылдарды ?зек етіп, а?са?алдар араз адамдарды, а?айын-туысты татуластыр?ан, ескі жылды? даудамайын жа?а жыл?а ауыстырмай, оны? ?айта ?озуы?а тыйым сал?ан. Бір дастарханнан д?м татып, осылайша к??іл жарасымына ?мтыл?ан.
Б?йбіше « Ер шекіспей бекіспейді» деген осы-ау. Б?дан былай тату болайы?, п?ле –жала аула? кетсін. Балам –ай, арша ?кел, мына ?йді? ішін алас аластап жіберейік. (келіні арша ?келеді.)
Алас,алас,
Мы? бір п?леденалас,
Ж?з бір ?атерден алас.
К?зі жаманны? к?зінен са?та,
Тілі жаманны? тілінен са?та,
Ниеті жаманны? ниетінен са?та.
Жер- ана, к?ш-?уат бере г?р, т?у-т?у!
Атар та?, а? ниет бере г?р, т?у-т?у!
Самал жел, жа?а леп бере г?р, т?у-т?у!
Баста??ы, баста??ы
5-жорал?ы: ?й?ыашар
?ыздар,?лдар ! Тезірек ж?гірі?дер алтыба?ан?а. ?лысты? ?лы к?нінде ?уанба?ан ?ашан ?уанамыз? Болы?дар! Асы?ы?дар. (Жастар алтыба?ан?а кетеді, 3 ?ыз сахна?а шы?ады)
1-?ыз : Алтыба?анда ?алай к??ілді болды,?! ?й біра?, ?ыздар, жа?а ?лдар бізді тербеткен жо?,??
- ?ыз: ?ойшы соларды, ?й?ылары ашылмай ж?рген сия?ты.
- ?ыз: ?й?ылары ашылмаса ?й?ыашарымыз дайын емес пе? Кеттік, ?ыздар!
2-ж?ргізуші : Хал?ымызды? салты бойынша ?ыздар мен бойжеткендер мереке алдында?ы т?нде со?ымны? еті мен уыздан «?й?ыашар» атты та?ам дайындап, ?здері ?нат?ан ?лдар?а д?м таттыратын бол?ан. Оны? м?нісі «?лысты? ?лы к?ні ?йы?тап ?алмасын» деген ырымнан туса керек. О?ан ?оса «?й?ыашар ер жігітк к?ш –?уат, сезім дарытады»деген ??ым ?алыптас?ан.
6- жорал?ы: Селтеткізер
-?лдар, бері таман келі?дер. Бізді? де «Селтеткізерміз»дайын емес пе ? берейік, сен баста! (Селтеткізер сыйлайды)
2-ж?ргізуші: Жігіттер ?здеріне «?й?ыашар» дайындап ?ызмет етіп ??рмет к?рсеткен ?рі ?нап ?ал?ан ?ыздар?а айна, иіссу сия?ты же?іл-желпі ескерткіш сыйлы? ?сыады. М?ны «Селтеткізер» деп атайды.
(к?й ойнайды)
- Жаршы: ?ыдыр ата келе жаты.
- Жаршы : ?лыс к?нгі ?лы тілек, ?ыдыр атаны? а? батасын алатын болды?.
7-жорал?ы: ?ыдыр т?ні
1-ж?ргізуші: Наурызды? 21-не 22-сіне ?ара?ан т?ні даланы ?ыдыр аралайды. Сол себепті осы т?н «?ыдыр т?ні» деп аталады. ?ыдыр т?ні Жа?а жыл табалдыры? аттап ?йге енгенде «Жал?ыз шала с?уле болмас» деп т?рге ?ос шыра? жа?ып ?ойылады. ?ыдыр-адамдар?а д?улет дарытатын, ба? ?ондыратын, а?са?ал кейпінде к?зге к?рінетін ?иял-?ажайып бейне. ?ыдыр ата даланы кезе ж?ріп назары Жерге т?ссе,оны? тон кеудесін жібітеді, ал тас?а т?ссе, тасты ерітіп жібереді екен. (?ыдыр ата келеді)
