№5 орта мектеп
«Біз білімді боламыз» атты ?зартыл?ан к?н тобы
апталы?ыны? аясында ?ткізілген іс-шара
?ткізген: ?итаманова ?.С.
2015-2016 о?у жылы
25.11.2015ж
Та?ырыбы: Т?рт т?лігім – ырысым.
Ма?саты: ?й жануарларын таныстырып, т?рт т?лік жайлы т?сініктерін ке?ейту. Т?рт т?лік малды? иесімен ж?не т?лдерімен таныстыру. О?ушыларды? с?йлеу тілін дамыту, с?здік ?орын байыту. Балалар?а жануарларды к?тіп ба?у?а с?йіспеншілігін ояту, олар?а ?ам?орлы? жасау?а т?рбиелеу.
К?рнекілігі: А?дар, ?й жануарлары мен т?лдерді? суреттері, презентация.
Саба? барысы: 1. ?йымдастыру кезе?і.
Амандасу
?уан, шаттан, ала?ай,
?уанатын к?н б?гін.
К?ліп шы?ты к?н б?гін,
?айырлы та?, ?айырлы к?н!
2. Жа?а саба?
-Таби?атта?ы тірі денелерді атайы?
-?андай жануарларды білеміз?
-Мына жануарларды ?алай атаймыз?
-Жабайы а?дар.
- Мына жануарларды ?алай атаймыз?
-?й жануарлары, я?ни т?рт т?лік мал дейміз.
-Олай болса, балалар, б?гін біз т?рт т?лік малдар ж?не т?лдері туралы айтатын боламыз. Малдарды? пірлерімен, олардан алынатын ?німдермен танысамыз.Т?рт т?ліктер туралы ?ле?дер айтып, ж?мба? шешіп, ма?ал-м?телдер айтамыз.
М??алім:-?аза? хал?ы ерте уа?ыттан мал шаруашылы?ымен айналыс?ан Халы?. Бабаларымыз т?рт т?лікке ерекше к??іл б?лген. ?рі ас-ау?аты, ?рі киімі, ?рі к?лігі, ?ымызы ем, ?рі жек-жат ж?ртымен жасайтын алыс берісіні? к?зі, байлы?ы бол?анды?тан, ?аза? ?шін осы т?рт т?лік мал аса ?ымбат д?ние бол?аны белгілі. Халы? бірін-бірі к?ргенде «мал-жан аман ба?» деп аманды?-саулы? с?рас?ан. Я?ни ?аза? хал?ыны? ?мірі, салт-д?ст?рі осы т?рт-т?лікпен ты?ыз байланыста бол?ан.
Ж?мба? айту: Кезікті бір жануар,
?стінде екі тауы бар.
Б?л ?андай жануар? (Т?йе)
-Олай болса, «Т?рт т?лікті? т?ресі- т?йе» туралы не білеміз?
Н?рба?ыт: Т?йе-т?лік басы. Т?йе- к?шті? к?лігі. О?ан к?бінесе ж?к артады. С?тінен
Ш?бат, бал?айма?, ??рт дайындайды. Ж?нінен жылы киім то?иды, к?рпе
тігеді
Н?ржан: Т?йе – байлы?, салтанат
Т?йе атасы - Ойсыл?ара.
Айтол?ын: Екі к?зі танадай
Екі ?ркеші баладай
Елпе?деген ойна?тап
Енесіне ?арамай
Ойсыл?ара баласы
Бота?аным ?айдасы??
К?с, к?с.
Н?ржан : Т?йе т?лі бота?ан
М?лдіреп к?зі ойна?ан.
Аружан: Е? зор т?лік т?йемін
Тікенді ш?пті с?йемін
Пайдаланса?, с?тім- ш?бат
Дертке дауа, жан?а ?уат.
М??алім:
-?те жа?сы.Т?йе атасын ?алай атаймыз?
-Т?йе т?лін ?алай атаймыз?
Т?йені ?алай ша?ырамыз?
Т?йе ?алай дыбыстайды?
-Т?йе с?тінен не дайындайды?
-Т?рт т?лік малды? ішінде е? ?асиеттісі т?йе болып есептеледі. Ол ?ыры? к?н ш?лге шыдайды. Ж?к артса- к?лік, жесе – ет, ал ж?ні киімге жара?ан.
М??алім ж?мба? жасырады:
2.Ая?ында та?асы бар,
Мойнында жа?асы бар.
Мінсе к?лік болар,
Сауса ?ымыз болар.
М??алім: « Жыл?ы – ер ?анаты» Жыл?ы туралы не білеміз?
Н?ртілек: Жыл?ы – т?рт т?лікті? бірі. Сауса? – ?ымызы сусын, мінсе? к?лік.Суы??а т?зімді. Оны? майы сал?ында то?азымайды. Еті де, ?ымызы да ем.
Диляра: Жыл?ы – с?ндік, ма?тан.
Жыл?ы атасы – ?амбарата
Еркеназ: ?жем жиі сауады
Боз биені бая?ы
С?ті неткен к?п еді,
Суалмай-а? келеді.
??лыны да тояды,
Сабамыз да толады.
?анады ?бден ?ымыз?а
Бізді? ?йді? ?она?ы.
Елдос: ??лдыр-??лдыр ??лынша?,
Жібек жалды ??лынша?.
Ж?йріктігі ??йындай
??лынша?ты мінде шап
Алиарман: Жол?а шы?сам, к?лігім,
Жапанда ж?рсем, серігім.
?амбар ата ?сірген,
??лыным мені?, ?айдасы??
??рау, ??рау!
Г?лд?урен: К?мбірлеген ?ні бар,
Желкілдеген жалы бар.
Желкілдейді ж?йрігім,
Желмен шап?ан жануар.
Айша: Жыл?ы т?лі – ??лынша?,
Т?я?ы жерге ?рынша?.
Сергіту с?ті: «?ара жор?а» биі
М??алім:
-?те жа?сы. Жыл?ы атасын ?алай атаймыз?
- Жыл?ы т?лін ?алай атаймыз?
- Жыл?ыны ?алай ша?ырады?
- Жыл?ы ?алай кісінейді?
- Жыл?ыны? с?тіне не дайындайды?
М??алім: ?аза?ты? ?асиетті малдарыны? бірі - жыл?ы. Жыл?ы - ж?йрік жануар, к?лік ретінде мінген. Жыл?ы малын аса жо?ары ба?ала?ан ?аза?тар, оны ?лкен ас тойларда жарыс?а салып, б?йгеге ?ос?ан. Ер азаматтар?а жасалатын сыйды? да ?лкені ат мінгізіп, шапан жабу бол?ан.
Ж?мба?: Айран берген, ??рт берген,
Шелек-шелек с?т берген,
Айты?даршы балалар,
Б?л ?андай мал, кім білген? (сиыр)
-Олай болса, сиыр туралы не білеміз?
Ерзат: Сиыр – ірі ?ара?а жатады. Оны к?біне - к?п с?ті ?шін ?стайды, етін азы? етеді. Сиырды? с?тінен ?айма?, май, айран, ??рт, с?збе, ірімшік дайындайды.
Н?расыл: Сиыр - ?ана?ат, а?ты?
Сиыр атасы - Зе?гібаба.
А?ерке: Мінезі жайлы сиырмын,
Байлы?ымын бір ?йді?.
Сырымды мені? ??ып ал
Етім – д?мді, с?тім – бал
Аянат: А? б?зауым ?найды,
«М? - м?» деп с?т с?райды.
А? б?зауды ба?амын,
Апамнан ал?ыс аламын.
Келеді ?сіп к?н санап,
?оямын ба т?мшалап.
Т?мсы?ын созып ?арайды,
Тілімен м?рнын жалайды.
Н?ртілек: ?укім, ?укім, сиырым,
М?йізі?ні? с?йірін!
Ш?йгін жерге келгелі
Шы?ып ?апты б?йірі?.
М??алім:
-?те жа?сы. Сиыр атасын ?алай атаймыз?
- Сиыр т?лін ?алай атаймыз?
- Сиырды ?алай ша?ырады?
- Сиыр ?алай м??ірейді?
- Сиырды? с?тіне не дайындайды?
Ж?мба?: Кішкене ?ана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар.
Б?л ?андай жануар?
М??алім: «?ой – т?рт т?лікті? момыны» ?ой туралы не білеміз?
Г?лд?урен: ?ой – т?рт т?лікті? ?са?ы. Терісінен тон тігеді, Ж?нінен киіз басады. Жіп иіріп, ?ол?ап, ш?лы? то?иды. ?ойды? с?ті ?ою болады.
Диляра: ?ой – ?азына, мырзалы?,
?ой атасы - Шопаната
Айтол?ын: Кішкене, мома?ан,
?оша?анды ?натам
С?йеді апам ?озым деп,
?оша?аным ?зі? деп.
Н?расыл: ?ой баласы ?о?ырым,
?ойдай жуас момыным.
Шопаната т?легі,
?оша?аным, ?айдасы??
П?шайт, п?шайт !
Исламбек: «М?? - м??» деген ?ні бар
Жібек тоны - с?ні бар.
?оша?аным мома?ан,
С?йкімді бір жануар.
Айша: Жайылады а??арда,
Ма?ырайды албарда.
Тістемейтін, теппейтін.
?ойдан момын мал бар ма?
М??алім:
-?те жа?сы. ?ой атасын ?алай атаймыз?
- ?ойды? т?лін ?алай атаймыз?
- ?ойды ?алай ша?ырады?
- ?ой ?алай ма?ырайды?
- ?ойды? с?тіне не дайындайды?
-?ой ж?нінен не жасалады?
- Жіп иіріп, киім то?ылады. Киіз басады, терісінен тон тігеді.
М??алім: ?ой - т?рт т?лік малды? ішіндегі ?аза?ты? е? с?йіктісі десе де болады. «?ойды? с?ті - ?ор?асын, ?ойды ??рт?ан о?басын» дейтін ?аза?ты? ?ой ?сіруге ынта - ы?ыласы мол – а?. ?ой майда, ?рі ?сімтал, мома?ан.
Ж?мба?: Асты пыша?,?сті істек
?зіне лайы?тап киім пішкен
Секіріп-секіріп т?скен
Б?л ?ай жануар ? (ешкі)
М??алім :
-«Ешкі – ?сімтал мал» Ешкі туралы не білеміз ?
Елдос: Ешкі иесі – Сексеката.
Диляра: Жауын жауса, ба?ыр?ан,
Ешкі атасын ша?ыр?ан.
?рісте ?скен жануар,
Ш?кетайым, ?айдасы? ?
Ш?ре, ш?ре !
Ерзат: Ешкі т?лі – ла?,
Тыныш т?рмайды ол біра?
Аянат: Ш?ре-ш?ре, ла?ым,
Тентек болма, шыра?ым.
Секектеме, демі?ді ал,
Селте?демей ??ла?ы?.
М??алім:
-?те жа?сы. Ешкі иесін ?алай атаймыз?
- Ешкі т?лін ?алай атаймыз?
- Ешкіні ?алай ша?ырады?
- Ешкі ?алай ма?ырайды?
-Ешкі ж?нінен не то?ылады?
М??алім:
-Д?рыс айтасы?дар. Ешкі ?сімтал малды? бірі. Ешкіні? еті же?іл, ?рі сі?імді, с?ті аса ??нарлы болады. Ешкіні? с?ттісін арнайы ?стап, ана с?тіне жарыма?ан баланы ешкі с?тімен асырайды.
М??алім:
-Балалар, т?рт т?лік мал туралы ?андай тыйым с?здер білеміз?
Алиарман: Малды теппе, а?ты т?кпе.
Аянат: Малды басынан ?рма.
А?ерке: Мал?а теріс мінбе.
Т?рт т?лік туралы ма?ал-м?телдер
Аружан: Сиырды? с?ті тілінде.
Н?ртілек: Сиыр сау?ан ш?лдемес.
Елдос: Ат-адамны? ?анаты.
А?ерке: Атты? к?ркі
??йры?-жалы, ??ла?ы.
Тауды? к?ркі
Тасы менен б?ла?ы.
Еркеназ: Т?йе атасы - нар,
А?аш атасы – шынар.
Алиарман: ?ойды? с?ті - ?ор?асын,
?ойды ?р?ан о?басын.
Айтол?ын: Сиырды теппейді,
С?тті т?кпейді.
М??алім: Ойын: «Т?лдері ?айда?»
Балалар біздерге т?рт т?лікті? ж?не т?лдеріні? орны ауыстырылып берілген орнына апару ?шін біздер тапсырмалар орындауымыз керек.
1-тапсырма: Математика п?ніне байланысты болма?.
3, 5, 6, 8 саныны? ??рамын айт.
2, 4, 7 саныны? к?ршісін айт.
2-тапсырма: Сауат ашу п?ніне байланысты.
Жыл?ы, т?йе, сиыр, ?ой, ешкі с?здеріне дыбысты? талдау жаса
3-тапсырма: Д?ниетану п?ніне байланысты.
Таби?ат ??былыстарын ата
4-тапсырма: Математика п?ні бойынша.
1-ден 10-?а дейін ?су ретімен сана
10-нан 1-ге дейін кему ретімен сана.
5-тапсырма: Сауат ашу?а байланысты
Т?рт т?лік мал?а жеке-жеке с?йлем ??ра.
?орытындылау.
М??алім:
- Жарайсы?дар балалар!
- Сонымен біз б?гін ?андай та?ырып ?ттік?
- Т?рт т?лік малды? пірлерін, т?лдерін атайы?.
- Оларды? пайдас ?андай?
Осымен саба?ымыз ая?талды.
Біз а?ылды баламыз,
Айт?ан тілді аламыз.
Б?гінгі келген ?она??а,
«Сау болы?ыз!» - деп айтамыз.
Саба?ты ая?тау.
