Урочы темœ: текст  
  « Нанайы цъиутœ»
  
 
  
  
 
  
 
  Ирон œвзаг œмœ  
  литературœйы
  ахуыргœнœг  
  Хъалабекты А.А.
  МАОУБ СОШ №7
  
 
  
 
  
 
  Урочы цыд.
  1. Организацион хай.
  Боныхъœдœй бафœрсын.
  -Уœ бон хорз.
  -Сбадут.
  -Цœтœ стœм урокмœ, уœдœ нœ куыст райдайœм.
  - Зœгъут ма мын:
  
 
  
  -Цавœр афœдзы афон у ныр?
  -Уалдзœджы разœй та цавœр афœдзы афон уыди?
  -Уалдзœджы фœстœ та цавœр афœдзы афон уыдзœн?
  -Цавœр афœдзы афон нœ загътам?
  -Абон та кœцы нымœц у?
  - Къуырийы бонтœй та абон цы бон у?
  -Знон та цавœр къуырийы бон уыди?
  -Райсом та цавœр къуырийы бон уыдзœн?
  - Уœдœ къуырийы цал боны ис?
  Урочы темœ: текст
  «Нанайы цъиутœ».
  
 
  
  
 
  Урочы хœстœ: 1. Бакœсын œмœ равзарын текст«Нанайы цъиутœ». Ныффыссын тетрады.
  2. Ахуыр кœнын аразын дзырдтœ, дзырдтœй хъуыдыйœдтœ; ныхасы рœзтыл кусын.
  3. Сывœллœттœм гуырын кœнын рœсугъд œнкъарœнтœ, ахуыр кœнын œрхъуыдыдзинадыл.
  
 
  
 
  Цœстуынгœ œрмœг: Интерак. фœйнœг, нывтœ, чиныг.
  
 
  
 
  Урочы пълан.
  1.Орг.хай.
  2.Фонетикон зарядка.
  3. Хœдзармœ куыст сбœрœг кœнын.
  4.Физминуткœ.
  5. Ног œрмœг.
  6. Физминуткœ.
  7. Фыссœм иронау.
  8. Хатдзœгтœ.
  9.Хœдзармœ куыст раттын.
  
 
  .Фонетикон зарядкœ.
  а). -Ракœсут ныр фœйнœгмœ.
  -Фœйнœгыл ис кавказаг мыртœ, сфœлхат сœ кœнœм.
  Дж - джыджына, джитъри, бадырджан.
  
 
  
 
 
  Къ  - къкхтœ, къœлœу, къабуска, къœбыла.…
  
  
 
 
  
 
  Хъ - хъыбыл, хъœдхой, хъуг, хъœдындз.
  
  
  
 
  
 
 
  
 
  œ). – Фœйнœгыл дамгъœтœ.
  
 
  
  
 
  - Ракœсут фœйнœгмœ.
  -Ацы дамгъœтœй мах œртœккœ сараздзыс-тœм дзырдтœ.(Аразœм дзырдтœ)  
  - Дзырдтœй та хъуыдыйад.
  Æрцыд уалдзœг.
  
 
  
  - Æрцыд уалдзœг. Бœстœ райхъал. Фœхъармдœр. Хуры тынтœм тайы мит.
  
 
  
 
  
 
  - Уалдзœджы ма цавœр ивддзинœдтœ œрцœуы?
  
  (- Цъиутœ хъарм бœстœй œрбатœхынц. Райхъуысы сœ зарын).
  3.Хœдзармœ куыст.-Радзурут ма хœдзармœ цы œмдзœвгœ лœвœрд уыд уый.
  
 
  « Дзиба - дзиу»
  - Дзиу – хъуыдатт, дзиу – хъуыдатт,
  Ратт мын хоры гага, ратт.
  Науœд нœй, нœй – нœй – нœй,
  Айк нœ фендзынœ мœнœй.
  
 
  
  
 
  - Дзиба – дзиба, дзиу – дзиу – дзиу,
  Карк, сырх уасœг œмœ цъиу,
  Холлаг дардзынœн сымахœн,
  Айрœзут, мœ цъиутœ, тагъддœр!
  ( Айларты Чермен).
  4. Физминуткœ.
  
 
  « Уалдзыгон зарœг»
  -Цъывви – цъывви, цъиу – цъиу – цъиу!
  Бœласœй ныззарыд цъиу,
  
  
 
  - Уалдзœг, уалдзœг, тавы хур,
  Цъиу – цъиу- цъиу, цъыбар – цъыбур!
  
 
  - Цъывви – цъывви, цъиу – цъиу – цъиу,
  Ацы рттиваг, цымœ, циу?
  - Лœппын сыфыл кафы хур…
  - Цъиу – цъиу - цъиу, цъыбар – цъыбур!
  (Астемыраты Изет)
  
 
  
 
  5. Ног œрмœг.
  
 
  Не` œмдзœвгœйœ дœр ахœм хœдзарон цъиуты кой кœнœм.
  - Ракœсут ма фœйнœгмœ.
  - Нœ фœйнœгыл дœр ис цъиуты ныфтœ.
  
 
  а). Ссарут œмœ ныфтœ баиу кœнут дзыртимœ.
  
 карк  
уасœг  
хъаз
  
 бабыз  
гогыз
  
 
  œ). Цъиутœн ссарут сœ мадœлты œмœ цытœ хуыйнынц, уый зœгъут.
  - Мœнœ карчы цъиу, йœ мад у карк.
  - Мœнœ гогызы цъиу, йœ мад у гогыз.
  -Дзœгъœлы сœ не `рлœууын кодтам нœ зœрдыл хœдзарон мœргъты.
  
 
  -Абон бакœсдзыстœм текст « Нанайы цъиутœ».
  -Базондзыстœм нана куыд зылд йœ цъиутœм.
  -Кœсыны размœ уал дзырдтœ равзарœм.
  -Ракœсут ма фœйнœгмœ.
  
 
   Дзыртœ кœсœм иронау.
 
  
 
  
  
 
   Ныр та уырыссаг œвзагœй ирон œвзагмœ ратœлмац кœнут дзырдтœ.
 
  Где есть – кœм ис
  Маленький – гыццыл
  Расти – айрœзын
  Зерно – хоры гага
  
 
   Ныр уœ чингуытœ байгом кœнут 97 – фарсыл.
 
  Текст « Нанайы цъиутœ».
  а). Кœсын, сымах хъусут.
  œ). Уœхи нымœр œй бакœсут.
  - Фестœм каст.
  - Аныхас кœнœм.
  
 
   Фœрстытœ.
 
  -Чи сты сœйраг архайджытœ?
  - Цавœр хœдзарон мœргътœ уыдис нанамœ?  
  
 
 
 
  
 
  - Чи райхъал кодта нанайы?
  - Цы радта нана мœргътœн?
  - Цы цын загъта нана?
  
 
  
  
 
  - Цавœр пайда хœссы карк?
  
 
   Рольтœм гœсгœ кœсœм.
 
  (Уасœг, карчы цъиутœ, нана).
  
 
   Физминуткœ.
 
  
 
  
   Фыссœм иронау.
 
  Ныр та иу гыццыл афыссœм. Байгом кœнут уœ тетрœдтœ дыууын œртыккœгœм фарсыл.
  Фœйнœгыл ис 4 хъуыдыйады, кœцытœ кœронмœ фыст не сты.
  Ахъуыды ма кœнут œмœ баффыссут ацы хъуыдыйœдты сœ кœрœттœ.
  
 
  
  
 
   Хатдзœг.
 
  - Текст уœ зœрдœмœ фœцыди?
  - Цавœр хœдзарон мœргътœ фœцыдысты уœ зœрдœмœ.
  - Абон ахуыр кодтам рольтœм гœсгœ кœсын.
  - Нœ зœрдыл œрлœууын кодтам хœдзарон мœргъты.
  
 
   Хœдзармœ куыст раттын.
 
  . 97 ф. кœсын.
  . Дзыртœ сахуыр кœнын.
  
 
  10.
  