3) Ма??ыстау таби?аты ж?не киелі ескерткіштері туралы жасал?ан фото-слайд;
4) Ма??ыстау ?лкесіні? тарихи т?л?аларыны? портреттері;
Барысы:
?ш ба?ытым
Хал?ым
Тілім
Отаным
Алтын ?азына
Ма??ыстау ?лкесіні? алтын ?азынасына саяхат
С?з байлы?ы елде Ма??ыстауда?ы а?ын жазушылар мен тарихи ескерткіштері туралы не білеміз екен?
Жер?йы?
«Ту?ан жер т?н?ан шежіре» ?ле? шума?тары
Хор:?н?ран
1-ші о?ушы: «?ш ба?ытым»
Е? бірінші ба?ытым –Хал?ым мені?,
Со?ан берем ойымны? алтын кенін.
Ол бар болса мен бармын ?ор болмаймын,
?ымбатыра? алтыннан нар?ым мені?.
Ал екінші ба?ытым –Тілім мені?,
Тас ж?ректі тіліммен тілімдедім.
Кей –кейде д?ниеден т?нілсемде,
?асиетті тілімнен т?нілмедім.
Ба?ытым бар ?шінші –Отан деген,
«Кім мы?ты?» десе біреу Отан дер ем.
Оты с?нген жал?анда жан барсы?ба
Ойланбай-а? кел да?ы от ал менен.
М??а?али Ма?атаев.
2-ші ж?ргізуші:
?ымбатты ?стаздар ?ауымы ж?не о?ушылар б?гінгі сайысымыз?а ?ош келді?іздер.Абай атамыз айт?андай: ?ашан бір бала ?ылым,білімді махаббатпен к?ксерлік болса, сонда ?ана оны? аты адам болады.
1 кезе?:Асыл казына
1.Киіз ?й
2.?асиетті сан
3.Наурыз
4.?лы есімдер
5.Салт-даст?р
6.?ле? шумактары
1ші-ж?ргізуші:
Б?рімізге белгілі киіз ?йді? к?рінісі ?сіресе ?аза?станды алып ?арайтын болса?, соны? ішінде е? бірінші Батыс б?лігі осы киіз ?йімен ерекшеленеді екен.Ендеше киіз ?й туралы не біледі екенбіз.
1.Киіз ?й
С?ра?: Киіз ?йді? пайдаланылуы,с?н-салтанатына ?арай ?андай т?рлерге б?лінеді?
Жауап: ?ара ?й ?ш ?анатты,?оныр ?й т?рт ?анатты,а? ?й алты ?анатты,а? ала орда сегіз ?анатты,а? орда он екі ?анатты, а? ша??ан ?й он сегіз ?анатты, алтын ?зік жиырма т?рт ?анатты, алтын орда отыз ?анатты.
С?ра?: Киіз ?йді? б?ліктері ?андай топтар?а б?лінеді?
Наурыз мерекесін тойлау ?р елде ?р т?рлі. Ал бізді? елімізде соны? ішінде Батыс ??ірінде Наурыз тойы ерекше аталып ?тетіні белгілі ж?не со?ан орай ырымдары да жо? емес.
3. Наурыз
С?ра?: Наурыз к?к деген не?
Жауап: Наурыз айында ?шып келетін к?ктем ??сы.Оны ал?аш к?ргенде «Наурыз к?гім келді? бе?» деп ша?ырып жем шашады.
С?ра?: Наурыз к?жеге ?осылатын та?амдар ?андай ырымдарды білдіреді?
4. Салт-д?ст?р
С?ра?: «Айт майы» деген не?
Жауап: Бай, д?улетті адамдар т?рмысы ж?та?, жо?жітік а?айын жекжатты? т?рмысын к?теру, ж?рдем беру ма?сатында олар?а уа?ытша пайдалану?а мал б?лініп берілген. Айт майын келісілген уа?ыт ішінде ?айтаруды адамгершілік парыз деп сана?ан.
С?ра?: Бала шыр етіп д?ниеге келгеннен орындалатын д?ст?рлерді ата?ыз?
Ой сергіту. Ма??ыстау ?лкесіні? а?ын-жазушылары. Суретте: У?йіс ?айралапов, Айтма?анбет ??дайбергенов, Маршал ?бді?алы?ов, Ме?декеш Сатыбалдиев, Бесінбай Бегеніш?лы, ?біш Кекілбай?лы, Фариза О??арсынова т.б. (А?ын-жазушыларды? портреттері фото-слайдта к?рсетіледі о?ушылар портретке ?арап ?ай а?ын немесе жазушы екенін аны?тап, ол туралы толы? ма?л?мат беру керек).
1-ші о?ушы: Ма??ыстау жері сонау ы?ылым заманнан бері ?зіні? таби?ат ерекшелігімен де, к?рген адамды тамсандырар, та??алдыратын тарихы ерекшеліктерімен де ерекшеленетін ?лке. Ал енді сол ?ажайып ескерткіштерге саяхат жасайы?.
6.Ойлан тап. Фото слайдта Ма??ыстау ?лкесіндегі бірнеше ескерткіштер мен к?мбездер берілген. Осыларды? ?ыс?аша тарихын жазу. Олар: «Сейсен ата», «?ош?ар ата», «Бекет ата», «Шопан ата», «Ма?сат ата», «?амысбай», «??лбара?», «Сазды» т.б. жиырмадан астам ?лкенді-кішілі ?ауымдар бар.
2-ші ж?ргізуші: Адам мен адамды, халы? пен халы?ты те?естіретін – білім деп М.?уезов атамыз айт?андай сайыскерлерімізге білімні? биік шы?ына шы?ы?ыздар демекпіз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
3) Оқушылардың тапқырлық,шапшаңдық қасиеттерін молайтып,сөйлеу мәдениетін дамыту;
Көрнекілігі:
1) Қазақстан Респуликасының рәміздері;
2) Маңғыстау ақын-жазушыларының нақыл сөздері;
3) Маңғыстау табиғаты және киелі ескерткіштері туралы жасалған фото-слайд;
4) Маңғыстау өлкесінің тарихи тұлғаларының портреттері;
Барысы:
Үш бақытым
Халқым
Тілім
Отаным
Алтын қазына
Маңғыстау өлкесінің алтын қазынасына саяхат
Сөз байлығы елде Маңғыстаудағы ақын жазушылар мен тарихи ескерткіштері туралы не білеміз екен?
Жерұйық
«Туған жер тұнған шежіре» өлең шумақтары
Хор:Әнұран
1-ші оқушы: «Үш бақытым»
Ең бірінші бақытым –Халқым менің,
Соған берем ойымның алтын кенін.
Ол бар болса мен бармын қор болмаймын,
Қымбатырақ алтыннан нарқым менің.
Ал екінші бақытым –Тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім.
Кей –кейде дүниеден түнілсемде,
Қасиетті тілімнен түнілмедім.
Бақытым бар үшінші –Отан деген,
«Кім мықты?» десе біреу Отан дер ем.
Оты сөнген жалғанда жан барсыңба
Ойланбай-ақ кел дағы от ал менен.
Мұқағали Мақатаев.
2-ші жүргізуші:
Қымбатты ұстаздар қауымы және оқушылар бүгінгі сайысымызға қош келдіңіздер.Абай атамыз айтқандай: Қашан бір бала ғылым,білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болады.
1 кезең:Асыл казына
1.Киіз үй
2.Қасиетті сан
3.Наурыз
4.Ұлы есімдер
5.Салт-дастүр
6.Өлең шумактары
1ші-жүргізуші:
Бәрімізге белгілі киіз үйдің көрінісі әсіресе Қазақстанды алып қарайтын болсақ, соның ішінде ең бірінші Батыс бөлігі осы киіз үйімен ерекшеленеді екен.Ендеше киіз үй туралы не біледі екенбіз.
1.Киіз үй
Сұрақ: Киіз үйдің пайдаланылуы,сән-салтанатына қарай қандай түрлерге бөлінеді?
Жауап: Қара үй үш қанатты,қоныр үй төрт қанатты,ақ үй алты қанатты,ақ ала орда сегіз қанатты,ақ орда он екі қанатты, ақ шаңқан үй он сегіз қанатты, алтын үзік жиырма төрт қанатты, алтын орда отыз қанатты.
Сұрақ: Киіз үйдің бөліктері қандай топтарға бөлінеді?
Жауап: 1) Үй сүйектері (ағаштан тұратын бөліктер)
2) Киіздері (ши, киіздер)
3) Бау – шүлары (баулары мен басқұр,арқандары)
2.Қасиетті сандар
Сұрақ: Бес қару атаңыз?
Жауап: Ату, кесу, түйреу, соғу, шабу.
Сұрақ: Жеті ғаламды атаңыз?
Жауап: Дүниенің төрт бұрышы: күншығыс, күнбатыс, түстік, терістік және аспан-жоғарғы ғалам, жер-ортаңғы ғалам, жер асты-төменгі ғалам.
2-ші жүргізуші:
Наурыз мерекесін тойлау әр елде әр түрлі. Ал біздің елімізде соның ішінде Батыс өңірінде Наурыз тойы ерекше аталып өтетіні белгілі және соған орай ырымдары да жоқ емес.
3. Наурыз
Сұрақ: Наурыз көк деген не?
Жауап: Наурыз айында ұшып келетін көктем құсы.Оны алғаш көргенде «Наурыз көгім келдің бе?» деп шақырып жем шашады.
Сұрақ: Наурыз көжеге қосылатын тағамдар қандай ырымдарды білдіреді?
4. Салт-дәстүр
Сұрақ: «Айт майы» деген не?
Жауап: Бай, дәулетті адамдар тұрмысы жұтаң, жоқжітік ағайын жекжаттың тұрмысын көтеру, жәрдем беру мақсатында оларға уақытша пайдалануға мал бөлініп берілген. Айт майын келісілген уақыт ішінде қайтаруды адамгершілік парыз деп санаған.
Сұрақ: Бала шыр етіп дүниеге келгеннен орындалатын дәстүрлерді атаңыз?
Ән: Әбілхайыров Ибатолланың сөзіне жазылған «Каспий толқыны»
5.Ұлы есімдер.
Ой сергіту. Маңғыстау өлкесінің ақын-жазушылары. Суретте: Уәйіс Қайралапов, Айтмағанбет Құдайбергенов, Маршал Әбдіқалықов, Меңдекеш Сатыбалдиев, Бесінбай Бегенішұлы, Әбіш Кекілбайұлы, Фариза Оңғарсынова т.б. (Ақын-жазушылардың портреттері фото-слайдта көрсетіледі оқушылар портретке қарап қай ақын немесе жазушы екенін анықтап, ол туралы толық мағлұмат беру керек).
1-ші оқушы: Маңғыстау жері сонау ықылым заманнан бері өзінің табиғат ерекшелігімен де, көрген адамды тамсандырар, таңғалдыратын тарихы ерекшеліктерімен де ерекшеленетін өлке. Ал енді сол ғажайып ескерткіштерге саяхат жасайық.
6.Ойлан тап. Фото слайдта Маңғыстау өлкесіндегі бірнеше ескерткіштер мен күмбездер берілген. Осылардың қысқаша тарихын жазу. Олар: «Сейсен ата», «Қошқар ата», «Бекет ата», «Шопан ата», «Мақсат ата», «Қамысбай», «Құлбарақ», «Сазды» т.б. жиырмадан астам үлкенді-кішілі қауымдар бар.
7. «Туған жер – тұнған шежіре» Маңғыстау өлкесі жайындағы өлең шумақтары.
Оқушы:
Маңғыстау десем болды шаттанамын,
Маңғыстау десем болды жасанамын.
Сен десем қабіріңде аунап түсер,
Абылым, Мұрын жырау, Қашағаным.
Маңғыстау сенің қанша батты күнің,
Маңғыстау сенің қанша атты күнің.
Жата алмай кетеді ғой қабірің де
Сен десем Есір менен Сәттіғұлың
Оқушы:
Қызық қой бұрқырап бір құбылғаның,
Бурадай бүлік салып жын ұрғаның
Сен десем кетеді ғой тебіреніп
Құлшарым, Өскінбайым, Нұрымдарым
Жүретін әрбір сөзің аңыз болып,
Тұнатын әрбір сөзі маңғыз болып.
Сен десем кетуші еді Алшын ата,
Қазіргі заманда аңыз болып.
1-ші жүргізуші: Әділқазылар алқасы қорытынды шығарғанша Фото-слайдқа түсірілген Маңғыстау өлкесін тамашалаңыздар.
2-ші жүргізуші: Адам мен адамды, халық пен халықты теңестіретін – білім деп М.Әуезов атамыз айтқандай сайыскерлерімізге білімнің биік шыңына шығыңыздар демекпіз.
