Та?ырыбы: Т?рт т?лік. Жі?ішке дауысты дыбыстар

Саба?ты? та?ырыбы: Жі?ішке дауысты дабыстар. Т?рт т?лік.

Саба?ты? ма?саты: 1. Дауысты жі?ішке дыбыс ?ріптерін айыра білуге ?йрету. «?нші» т?лдер,«Б?рте ла?» ?ле? жолдарын м?нерлеп о?у?а?йрету, т?рт т?лік жайлы білімдерін ке?ейту.

2. О?ушыларды? есте са?тауын ?алыптастырып, с?здік ?орын дамыту.

3. ??ыпты болу?а, мейірімділікке, т?рт т?лікті ??рметтеугет?рбиелеу.

К?рнекі-??ралдар: слайдтар, тест пара?шасы, ба?алау ж?лдызшалары.

Саба?ты? т?рі: ?айталау саба?ы.

Саба?ты? барысы:?йымдастыру кезе?і: - Амандасу. - Отыр?ызу

-О?у ??ралдарын т?гендеу

Психологиялы? дайынды?: «5»болсын алар ба?амыз,Білімнен ба?ыт табамыз.?нер, білім к?п біліп,?се берсін санамыз.

Топ?а ат ?ою - Т?рт т?лік туралы ж?мба?тар шешу.
- Кішкене ?ана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар. (?ой)

-Кезікті бір жануар,
?стінде екі тауы бар. (т?йе)

- ?амыс ??ла?, тоста?ан т?я?, Мінсе? ?анат, с?ті – д?рі, Еті – тама?. Б?л не? (жыл?ы)

топ- ?оша?андар2-топ- бота?андар 3 - топ - ??лынша?тар

?й тапсырмасын с?рау. ?.Асылбеков«Т?лдер» ?ле?ін м?нерлеп о?у. ?ле?ді жат?а с?рау.

«Ойлан тап» ойыны./допты беру ар?ылы / - ?ріп дегеніміз не? ( к?реміз, жазамыз )- Дыбыс дегеніміз не?( естиміз ж?не айтамыз )- С?з неден ??ралады?(с?з дыбыстан ??ралады)-Дыбыс нешеге б?лінеді?( дауысты, дауыссыз )- Дауысты дыбыс ?алай айтылады? (?кпеден шы??ан ауа еш кедергісіз айтылады)- Дауыссыз дыбыс ?алай айтылады? (?кпеден шы??ан ауа кедергіге ?шырайды)

- ?ліпбиде ?анша дауысты дыбыс бар? (15 дауысты дыбыс бар)- Жуан дауысты дыбыстар? (а, о, ы, ?, у)- Жі?ішке дауысты дыбыстар?(?, ?, і, ?, и, е, у)

Жа?а саба?:Дауысты жі?ішке дыбыс ?ріптерін ?айталау. /?,?,і,?,е, и, у /

К?ркемжазужолы. Ее ?рпін жазу.

Дауысты дыбыстар тілді?, жа?ты?, ерінні? ?атысына ?арай жуан, жі?ішке, ашы?, ?ыса?, еріндік, езулік болып 6 топ?а б?лінетінін т?сіндіру.

Жуан дауысты дыбыстарды? ж?бын таныстыру. А – ?, о – ?, ? – ?, ы – і, ж?не е, и, у ж?птары жо? жі?ішке дауыстылар.

О?улы?пен ж?мыс

?р т?лік т?ліні? ?з атауы бар: т?йе т?лі – бота, жыл?ы т?лі – ??лын, сиыр т?лі –б?зау, ?ой т?лі –?озы, ешкі т?лі – ла? деп аталады.

Д?птермен ж?мыс:

37 - жатты?у.1. С?здерді дауыстап о?ып, к?шіріп жазу. 2.Жі?ішке дауысты дыбыс ?ріптеріні? астын сызу.

?ой, ешкі, серке, т?йе, то?ты, теке, саулы?. /с?здерінедыбысты? талдау жасау/

М??алімні? т?сіндірмесі. Серке - ешкіні? екі жастан ас?ан піштірілген еркегі. Серкені ?ой айда?анда, ?ора?а кіргізгенде, отарды бастаушы ретінде пайдаланады.То?ты - 6 айдан ас?ан ?озы. Піштірілмеген то?тыны ?ош?ар деп атайды.Саулы? - ?оздайтын ?ой.

Серке, ешкі, саулы?, т?йе, то?ты, теке.

38- жатты?у.1. М?тінді т?сініп о?у. 2. ??рамында жі?ішке дауысты дыбысы бар с?здерді ата?дар.

?ай жануар ?алай дыбыстайтынын экраннан ты?дау, табу.

О?улы?пен ж?мыс.

«?нші»т?лдер.?ле?ді т?сініп о?у.

?ле?ді талдау ж?мысы

?ле? бойынша с?ра?тар ?ою.

- ?ле?де неше жол бар?

-?ле? бірінші жолында не туралы айтыл?ан?

- ?ле?ні? екінші жолында не туралы айтыл?ан?

- негізгі ойды жина?тау/т?лдер тіршілігі,?орегі/

«Б?рте ла?» І. Жанс?гіров. ?ле?ін о?у/о?ушы?а о?ыту/

*тізбектейо?ыту

*хормено?ыту

*жекелейо?ыту

Ата-анамыз сендерді неліктен ла?ым, ?оша?аным деп еркелетеді?

/ треннинг ж?ргізу/

Сергіту с?ті:

Балалар орындарымыздан т?рып, бойымызды сергітіп алайы?.

Орнымыздан т?райы?,

Ала?анды ?райы?,

Бір отырып,бір т?рып,

?имыл жасап шы?айы?.

С?здермен с?йлем ??рау. Ла?, ?озы, б?зау.

С?йкестік тест.1. Мал атасыЖо?ыш?а, жа??а, жусан.2. Малды? с?йікті асыШопан ата, Зе?гі баба, Сексек ата, ?амбарата, Ойсыл?ара.3. Мал т?лдеріШопан, Жыл?ышы, ба?ташы, т?йеші,4. Малды? пайдасы. ?озы, б?зау, ла?, бота, ??лын.5. Малды кім ба?ады? Еті, терісі, с?ті, ж?ні.6. Малды? патшасы?ой 7. Малды? ?ас?асы, т?рт т?лікті? ішіндегі т?зімдісі Жыл?ы 8.Т?рт т?лік малды? ішіндегі момыныТ?йе

Логикалы? тапсырма
Б?ларды? ?айсысы арты?? ?ал?ан жануарларды бір с?збен ?алай атау?а болады?
(Т?йе, ешкі, сиыр, мысы?, жыл?ы, ит,аю)
Не арты?? Неліктен?
(Ла?, ??лынша?, ?озы, б?зау, т?лкішек) (А?аш, г?л, балта, ш?п, б?та)

Бекіту. Ой тол?аныс.Кубизм ?дісімен.

1. ?озыны ?алай ша?ырады?2. Ла?ты ?алай ша?ырады?3. ??лынды ?алай ша?ырады?4. Б?зауды ?алай ша?ырады?5. Ботаны ?алай ша?ырады?6. Жуан дауысты дыбыстарды ата.7. Жі?ішке дауысты дыбыстарды ата.

Ба?алау .Топпен жаса?ан ж?мыстарына, жауаптарына ?арай ба?алау.

?йге тапсырма: «?нші» т?лдер, б?рте ла??ле?ін о?ып келу.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Та?ырыбы: Т?рт т?лік. Жі?ішке дауысты дыбыстар»

Сабақтың тақырыбы: Жіңішке дауысты дабыстар. «Әнші»төлдер. Бөрте лақ.

Сабақтың мақсаты: 1. Дауысты жіңішке дыбыс әріптерін айыра білуге үйрету. «Әнші» төлдер, «Бөрте лақ» өлең жолдарын мәнерлеп оқуғаүйрету, төрт түлік жайлы білімдерін кеңейту.

2. Оқушылардың есте сақтауын қалыптастырып, сөздік қорын дамыту.

3. Ұқыпты болуға, мейірімділікке, төрт түлікті құрметтеуге тәрбиелеу.

Көрнекі-құралдар: слайдтар, тест парақшасы, бағалау жұлдызшалары.

Сабақтың түрі: қайталау сабағы.

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі: - Амандасу. - Отырғызу

-Оқу құралдарын түгендеу

Психологиялық дайындық: «5» болсын алар бағамыз, Білімнен бақыт табамыз. Өнер, білім көп біліп, Өсе берсін санамыз.

Топқа ат қою - Төрт түлік туралы жұмбақтар шешу.
- Кішкене ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар. (қой)

- Кезікті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар. (түйе)

- Қамыс құлақ, тостаған тұяқ, Мінсең қанат, сүті – дәрі, Еті – тамақ. Бұл не? (жылқы)

топ - қошақандар 2 - топ - ботақандар 3 - топ - құлыншақтар

Үй тапсырмасын сұрау. Ә. Асылбеков «Төлдер» өлеңін мәнерлеп оқу. Өлеңді жатқа сұрау.

«Ойлан тап» ойыны. /допты беру арқылы / - Әріп дегеніміз не? ( көреміз, жазамыз ) - Дыбыс дегеніміз не? ( естиміз және айтамыз ) - Сөз неден құралады? (сөз дыбыстан құралады) - Дыбыс нешеге бөлінеді? ( дауысты, дауыссыз ) - Дауысты дыбыс қалай айтылады? (Өкпеден шыққан ауа еш кедергісіз айтылады) - Дауыссыз дыбыс қалай айтылады? (Өкпеден шыққан ауа кедергіге ұшырайды)

- Әліпбиде қанша дауысты дыбыс бар? (15 дауысты дыбыс бар) - Жуан дауысты дыбыстар? (а, о, ы, ұ, у) - Жіңішке дауысты дыбыстар? (ә, ө, і, ү, и, е, у )

Жаңа сабақ: Дауысты жіңішке дыбыс әріптерін қайталау. /ә, ө, і, ү, е, и, у /

Көркем жазу жолы. Ее әрпін жазу.

Дауысты дыбыстар тілдің, жақтың, еріннің қатысына қарай жуан, жіңішке, ашық, қысаң, еріндік, езулік болып 6 топқа бөлінетінін түсіндіру.

Жуан дауысты дыбыстардың жұбын таныстыру. А – ә, о – ө, ұ – ү, ы – і, және е, и, у жұптары жоқ жіңішке дауыстылар.

Оқулықпен жұмыс

Әр түлік төлінің өз атауы бар: түйе төлі – бота, жылқы төлі – құлын, сиыр төлі – бұзау, қой төлі – қозы, ешкі төлі – лақ деп аталады.

Дәптермен жұмыс:

37 - жаттығу. 1. Сөздерді дауыстап оқып, көшіріп жазу. 2. Жіңішке дауысты дыбыс әріптерінің астын сызу.

Қой, ешкі, серке, түйе, тоқты, теке, саулық. /сөздеріне дыбыстық талдау жасау/

Мүғалімнің түсіндірмесі. Серке - ешкінің екі жастан асқан піштірілген еркегі. Серкені қой айдағанда, қораға кіргізгенде, отарды бастаушы ретінде пайдаланады. Тоқты - 6 айдан асқан қозы. Піштірілмеген тоқтыны қошқар деп атайды. Саулық - қоздайтын қой.

Серке, ешкі, саулық, түйе, тоқты, теке.

38- жаттығу. 1. Мәтінді түсініп оқу. 2. Құрамында жіңішке дауысты дыбысы бар сөздерді атаңдар.

Қай жануар қалай дыбыстайтынын экраннан тыңдау, табу.

Оқулықпен жұмыс.

«Әнші» төлдер. Өлеңді түсініп оқу.

Өлеңді талдау жұмысы

Өлең бойынша сұрақтар қою.

- Өлеңде неше жол бар?

- Өлең бірінші жолында не туралы айтылған?

- Өлеңнің екінші жолында не туралы айтылған?

- негізгі ойды жинақтау /төлдер тіршілігі, қорегі /

«Бөрте лақ» І. Жансүгіров. өлеңін оқу /оқушыға оқыту /

*тізбектей оқыту

*хормен оқыту

*жекелей оқыту

Ата - анамыз сендерді неліктен лағым, қошақаным деп еркелетеді?

/ треннинг жүргізу /

Сергіту сәті:

Балалар орындарымыздан тұрып, бойымызды сергітіп алайық.

Орнымыздан тұрайық,

Алақанды ұрайық,

Бір отырып, бір тұрып,

Қимыл жасап шығайық.

Сөздермен сөйлем құрау. Лақ, қозы, бұзау.

Сәйкестік тест. 1. Мал атасы Жоңышқа, жаңқа, жусан. 2. Малдың сүйікті асы Шопан ата, Зеңгі баба , Сексек ата, Қамбарата, Ойсылқара. 3. Мал төлдері Шопан, Жылқышы, бақташы, түйеші, 4. Малдың пайдасы. Қозы, бұзау, лақ, бота, құлын. 5. Малды кім бағады? Еті, терісі, сүті, жүні. 6. Малдың патшасы Қой 7. Малдың қасқасы, төрт түліктің ішіндегі төзімдісі Жылқы 8. Төрт түлік малдың ішіндегі момыны Түйе

Логикалық тапсырма
Бұлардың қайсысы артық? Қалған жануарларды бір сөзбен қалай атауға болады?
(Түйе, ешкі, сиыр, мысық, жылқы, ит, аю)

Не артық? Неліктен?
(Лақ, құлыншақ, қозы, бұзау, түлкішек)

(Ағаш, гүл, балта, шөп, бұта)

Бекіту. Ой толғаныс. Кубизм әдісімен.

1. Қозыны қалай шақырады? 2. Лақты қалай шақырады? 3. Құлынды қалай шақырады? 4. Бұзауды қалай шақырады? 5. Ботаны қалай шақырады? 6. Жуан дауысты дыбыстарды ата. 7. Жіңішке дауысты дыбыстарды ата.

Бағалау . Топпен жасаған жұмыстарына, жауаптарына қарай бағалау.

Үйге тапсырма: «Әнші» төлдер, бөрте лақ өлеңін оқып келу .

1. Мал атасы.

2. Малдың сүйікті асы.

3. Малдың пайдасы.

4. Малды кім бағады?

5. Малдың патшасы

6. Малдың қасқасы

7. Төрт түліктің

ішіндегі ең момыны.

жусан

Шопаната,Зеңгібаба,

Сексеката,Қамбарата, Ойсылқара.

Шопан, жылқышы, бақташы, түйеші,

Қозы, бұзау, лақ, бота,

құлын.

Еті, терісі, сүті, жүні Қой Жылқы Түйе

Қорытынды: Ойын «Төлдердің енесін тап».

Бағалау:

Сабаққа белсенді қатысқан балаларды мадақтау.

Аружан: Қой- төрт түліктің ішіндегі ең момыны. Қой малы сонау ежелден халқымыздың несібелі малы болып есептелген. Балалар ауырып қалған кезде осы қойдың құйрық майымен сылап, емдеген.
Рамазан: Түйе- төрт түліктің төресі. Түйенің тигізер пайдасы аз емес. Түйенің сүті- шұбат. Ол әрі сусын, әрі тамақ. Шұбаттың емдік қасиеті күшті. Ішсе сүт, жесе ет, майы да мол. Түйенің сапалы жүні бар.

Төлеби: Сиыр- Зеңгі баба тұқымы. Ол адамға серік, әрі ақылды, әрі момын жануар. Біздің ішіп- жейтін тағамдарымыздың барлығы осы- сиыр малының өнімі. Мысалы: құрт, ірімшік, айран, май, қатық.

Елжас: Жылқы- жер жүзінің бәріне тараған түлік. Жылқы малы өте төзімді. Ол қыста сары аязда далада жайыла береді, өйткені жылқы малы суыққа тоңбайды. Еті де, сүті де өзгеше. Қазы- қарта, жал- жая жылқыдан алынады.

- Түйенің төлі не?
- Түйенің төлі - бота.

Сұрақтарға жауап береді.
- Қой бізге не береді?
- Ет, жүн, тері.
- Сиырдан адамдар не алады?
- Сүт, ет.
- Сиырдың сүтінен не жасайды?
- Сүттен айран, май, құрт жасайды.
- Жылқының қандай пайдасы бар?
- Жылқы ет, қымыз береді. Атпен шабады. Ат ойындары бар.
- Адамдар түйені қалай пайдаланады?
- Түйенің сүтінен шұбат жасайды. Түйені көлік ретінде пайдаланады.т.б.

Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма.

Қазақ халқы ежелден мал шаруашылығымен айналысқан халық. Кезінде ата-бабаларымыз төрт түлікке жайлы қоныс іздеп кең даламызда көшіп - қонып жүрген. Малдың сүті, жүні, терісі, мүйізі, сүйегі тіпті тезегіне дейін өз қажетіне пайдаланып отырған. Мал қазаққа жесе - асы, кисе - кисе киімі, мінсе көлігі, жапанда серігі - болған.
Ата - бабаларымыз «мал - жан аман ба?» деп амандық саулық сұрасқан. Қазақтар малды тек пайдаланып қана қоймаған, олардың бабын тауып, бағып - күтудің де жай - жапсырын, қасиетін, ерекшелігін жақсы білген.
Ерте заманнан бері осы төрт түлік малдардың пірлері бар.

4.Постер қорғау.

Төрт түліктің пайдасын қағазға түсіру оны қорғау.

3.Тестілеуші құралды пайдаланып оқушылар келесі сұрақтарға жауап береді.

Серке - ешкінің екі жастан аскан піштірілген еркегі. Серкені сойыс малы және қой айдағанда, қораға кіргізгенде, тоғытқанда отарды бастаушы ретінде пайдаланады

Тоқты - 6 айдан асқан қозы. Еркек тоқтыны қошқарлыққа жарайтындарын бөліп алады да қалғанын піштіреді. Піштірілмеген тоқтыны қошқар деп атайды.
Ұрғашы тоқтылардан және піштірілген еркек тоқтылардан жеке отар құрады. Ал тоқты қошқарларды бөлек күтімге алады. Тоқты қошқарлар зоотехникалық ерекше бақылауға алынады.
Тоқтыларды қысқа дейін жақсы жайылымда бақса, тез жетіліп жақсы семіреді.

Саулық қой - қоздайтын қой. Әдетте, қой алғашқы рет екі жастан асқанда қоздайды. Жыл басында жүргізілетін мал санағында 1,5 жастан асқан ұрғашы тоқтыны да cаулық қой қатарына жатқызады. Бұрын қоздайтын қойды тек "саулық" деп атап, "саулық қой" деп қозысы бар немесе қозысыз сауылатын қойды ғана атаған.^[1]

Түйе, бие, сиыр, әдетте жалқы туады. Төл, қой орта есеппен 1 – 2 қозы, ешкі жылына екі рет 3 – 4 лақ туады.

Сүтқоректі жануарлардың төлінің ең маңызды өсіп-жетілу мерзімі – олардың өсу қарқыны барынша жоғары болатын сүт ему кезеңі. Туылғаннан кейін алғашқы 2 – 3 аптада. Төлдер тек қана ене сүтімен қоректенеді. Ірі қара (сиыр, жылқы).

Балалар аналарың сендерді еркелеткенде не деп еркелететін еді?

Ботақаным, қозым, қошақаным, құлыным- деп еркелетеді.

Дұрыс айтасыңдар!

-Ендеше олай болса, біз сол еркелетіп айтатын теңеу сөздерге байланысты, сабағымызды топпен отырып әр топқа атау беремін.