Автор: – деп, зекіреді. А? ла? ?рі ойланады, бері ойланады. Ж?рген т?р?ан- жерлерін еске алады.
А? ла?: ?зап кеткен ?ойды ?алай табамыз. Кім біледі, ендігі тау асып, жайлау?а жетіп те ?ал?ан шы?ар. Ал жайлау?а барар жолды табу да о?ай емес. Сондада жол кесіп к?рейін. Біра? са?ан айтар с?зім бар, ешкіммен егеспейсі?, айт?анымды істейсі?. Осыны орындамаса?, адасып ?леміз.
Автор: «?леміз» деген с?зді естігенде ?ара ла? ?рейі ?шып ?ор?ып кетеді. ?анша тентек бол?анымен, А? ла?ты? тілін алу?а у?де береді. А? ла? жол бастап, ал?а т?седі. ?алы? ш?пті олай-б?лай жапырып ж?ріп отырады. Ойда жо?ат алдарынан бір т?лкі шы?а келеді.
Т?лкі: - Т?у, ?зі? бір аппа? ?ардай, ?демі ла? екенсі?. А?а? да ?демі. Шаршап ?ал?ан шы?арсы?дар. Бізді? ?йге со?ып, д?м татып, кеті?дер. Мені? де ?здері?дей екі балам бар, бірге ойнайсы?дар.
Автор: Ал ?зі ішінен «А? ла? кішкентай екен. ?апысын тауып, осыны ж?укемдейін. Біра? м?ны к?рген а?асы ?ор?ып, ?ашып кетеді-ау!» - деп ойлайды. Не айтатынын к?ні б?рын ойлап ?ой?ан А? ла? былай деп, тіл ?атады.
А? ла?: - Т?ке, ?неки ана т?бені? басында, ?ара тасты? ?асында, бізді ?ас?ыр к?тіп отыр. Ол ?ара ла? екеуімізді ?она??а ша?ырып еді. Сізге еріп кеткенімізді к?рсе ашуланады ?ой. ?асеке?ні? к?рі ?атты. М?мкін ?зі?ізде бізбен бірге ж?рерсіз.
Т?лкі: - Жарайды, ендеше. Ж?ре бері?дер, мен арттары?нан барармын.
Автор: Т?лкі бір ?улы? ойлайды. Ла?тарды? алдынан бір кезде тайыншадай к?кжал ?ас?ыр кез бола кетеді. Ол ауызын арандай ашып, бірден екі ла??а тап береді. ?ас?ырды к?рген т?лкі сай?а ?арай зытады.
?ас?ыр: - ?арным ашып келе жатыр еді, м?ндай жа?сы болар ма! Мен ?азір сендерді жеймін!
А? ла?: ?асеке ?неки ана т?бені? басында, ?ара тасты? ?асында, бізді арыстан к?тіп отыр. Ол тауда?ы жорт?ан а?, ?ш?ан ??с атаулы?а патша болу ?шін кеше осында келіпті. Ерте?гі асына екі б?зау, т?скі асына екі ла?, кешкі асына екі ?озы жейді екен. Сізді? мына ?ылы?ы?ызды к?рсе ол б?л?ан-тал?ан боп ашуланып, ж?рер. Тіпті ?зі?ізді жазым етер.
?ас?ыр: - Б?лемнен аула?. Бар, жандары?ны? барында кеті?дер, т?ге!
Автор: деп ж?німен ж?ре береді. Ж?гірген бойымен екі ла? тауды? басына шы?ады. Тау?а шы?ып, айнала?а ?араса, тауды б?ктерлей бір ?ой ?аптап жайылып келеді, ?ойды? артында астында аты бар, ?асында иті бар ?ойшы келеді. ?ойды к?ргенде есі шы?ып ?уан?аннан екі ла? «Б?.б?» деп ма?ырап ?оя береді. Шопан ата жол бастап, б?рын келген а? ла?ты жерден к?теріп алады.
?ойшы: Мен сендерді ойдан-?ырдан іздеп, табалмай ?ойып едім. ?здеріні? тауып келгенін ?арашы. Жарайсы?, А? ла?ым, жарайсы?! Сені «А? ла? - а?ыма?» деп маза?тайтындарды? ?здері а?ыма?! – деп, А? ла?ты ??ша?тап бауырына ?ысады.
М??алім: Балалар ертегі кейіпкерлерін жа?сы сомда?андары? ?шін к?п-к?п рахмет.!
Автор: Жайбергенова М?дина
А? ла?: ?шімова А?бота
?ара ла?: Ералиева Са?ыныш
Т?лкі: ?біл?азиева Са?ыныш
?ас?ыр: Ж??гіров Олжас
?ойшы: ?она?бай Назарбек
Келесі тамашалайтындары?ыз «На?ыз байлы?» ертегісі.
Автор: Ертеде бір ?йел есігіні? алдында отыр?ан ?ш ?арт кісіні к?реді. ?лгі ?арттар ??гімелесіп ?за? отырады. Т?с ауады. Сол кезде оларды? ?арыны аш?ан шы?ар деп ойла?ан ?йел сырт?а шы?ып:
?йел: Амансыздар ма?
?арттар: Аман ба, ?ал?ам?
?йел: Сіздерді? мына жерде отыр?андары?ыз?а к?п болды. ?арындары?ыз аш?ан болар, ?йге кіріп, д?м таты?ыздар.
1-?арт: Ниеті?е рахмет, айналайын.
2-?арт: Біз біра? ?шеуміз кіре алмаймыз.
?йел: Неге олай дейсіздер? Б?рі?ізге тама? жетеді, ?йіміз де ?лкен.
3-?арт: Жо?, сізді? ?йі?ізді? тар не ке?дігі ж?нінде айтып т?р?ан жо?пыз.
1-?арт: Не сізді? ?йі?ізде тама? бар жо?ын айтып т?р?анымыз жо?.
3-?арт: Мына кісі – Байлы?, мынау ?ол жеткізбес – Табыс, ал мен болсам – С?йіспеншілікпін. ?айсымыз кіреміз? Оны ота?асы?мен а?ылдасып, ?здері? шеші?дер.
?йел: Жарайды ендеше.
Автор: ?йел ?йге келіп, бол?ан жайды ота?асына айтады.
Ота?асы: Ау, отанасы ?айдан келді??
?йел: Есік алдына шы?ып едім, бір ?ш ?арт кісі ертеден отыр екен? ?арындары аш?ан болар деп, ?йге тама??а ша?ырып едім, тек біреуіміз ?ана кіре аламыз дейді. Олар Балы?, Табыс, С?йіспеншілік екен. Сенімен а?ылдасайын деп едім.
Ота?асы: Жа?сы екен. Онда ?йге Байлы? кірсін. Отбасымыз мол байлы??а кенелсін.
Автор: Б??ан отанасы ?осылмайды.
?йел: Ол не дегені?? Мені?ше Табысты? кіргені д?рыс.
Автор: Сол кезде ?астарына жал?ыз ?ыздары келеді.
?ызы: Е? жа?сысы, С?йіспеншілікті ша?ыр?анымыз д?рыс. Ол келсе, ?йіміз махаббат-мейірімге толады.
Автор: - дейді ?ызы ?з тілегін білдіріп.
Ота?асы: «Бала-періште» деген ?ой, ?ызымызды? айт?аны болсын.
Автор: Сонымен ?йел ?айтадан сырт?а шы?ып, ?лгі ?арттарды? ?асына келеді.
?йел: С?йіспеншілік ?айсылары?ыз? Бізді? ??тты боса?амыз?а бас с??ып, ?она? болы?ыз.
Автор: С?йіспеншілік орнынан т?рып, есікке ?арай беттейді. Бір ?ызы?ы ?ал?ан екеуі де отыр?ан жерлерінде ?алмай, ?лгі кісіні? со?ынан ереді. Б??ан т?сінбей ?ал?ан ?йел
1-?арт: Д?рыс, кіре алмаймыз. Біра? б?л – Байлы? немесе Табыс екеумізді? біріміз ша?ырыл?анда?ы жа?дай. Біз ?азіргі адамдарды? ойы бойынша осы екі есімні? біреуі аталатын шы?ар деп т?спалдап едік.
2-?арт: Болжамымыз д?рыс шы?пады. Сіз с?йіспеншілікті ша?ырды?ыз. Ал с?йіспеншілік бар жерде-байлы?ты? да, табысты? да болатынын ?зі?із білесіз. Сонды?тан ?осыла ердік.
Автор: М?ны естіген ?йел ?уанып есік ашады.
?йел: Б?рі?ізде кірі?іздер, ?она? болы?ыздар.
Автор: ?ш ?арт ?йге кіреді. Береке ере кіреді. На?ыз байлы? деген осы болар.
Автор: Серікова ?йгерім
?йел: Серікова Жансая
Ота?асы: А?сапов Темірлан
?ызы: Н?рымбетова Шапа?ат
1-?арт: Жал?ауов Али
2-?арт: Т?леуов Мадияр
3-?арт: Жал?асбай Рассул
М??алім: Мінеки балалар с?йіспеншілік бар жерде, береке де, байлы? та болады.
?орытынды:
Ертегі бала жанын ?оректендіретін рухани ?ор. Мейіріммен махаббаты, с?лу сезім мен ?лы сенімді ж?рекке егетінде осы ертегі.
Просмотр содержимого документа
«Та?ырыбы «Ертегілер еліне саяхат»»
Сабақтың тақырыбы:«Ертегілер еліне саяхат» Сабақтың мақсаты: Қоршаған ортаға деген көзқарастарын кеңейтіп, бір - біріне қамқор болуға үйрету, таным, белсенділіктерін арттыру. Балалардың қызығушылығын оятып кейіпкерлермен бірге қуану - қайғыруды байқауға үйрету. Балалардың сөйлеу, тілін дамыту, ертегі кейіпкерлерінің сөзін, дауыс интонациясын дұрыс келтіріп айтуға дағдыландыру. Дүние танымдарын кеңейту ой-өрісін дамыту.
Көрнекіліктер: Ертегі кейіпкерлерінің суреттері, макеттері, муляждары, құрастырмалы үйлер, шарлар. Қолданылатын әдіс - тәсілдер: Түсіндіру, жаттықтыру, ертегіні рөлдерге бөліп көрсету, әңгімелесу, шығармашылық, өз бетімен жұмыс жасау. Сабақтың барысы: Саз әуені ақырын жүріп тұрады. Мұғалім: Сәлеметсіздер ме құрметті ұстаздар, оқушылар. Бүгін өткелі отырған «Ертегілер елінде» атты сахналық қойылымымызға қош келдіңіздер. Бүгінгі сахналық қойылымымызды ашық деп жариялаймыз. - Ертегі бізге не үшін қажет? – деген сұраққа Ахмет Байтұрсынов атамыз былай деп жауап берген екен.
Халықтың ұмытылған сөздері ертегіден табылмақ. Олай болса ертегі тіл жағынан керек дүние.
Балалар әдебиеті баланың рухын, қиялын тәрбиелеуге зор керегі бар. Баланы сөйлеуге, қиялдауға үйретеді.
Мұғалім:
Демек, балалар бәріміз ертегіні жақсы көремізбе?
Я.
Үйде ата-әжелеріміз, әке-аналарымыз ертегі айтып береді ме?
Я.
Қане кім қандай ертегілер біледі? (балалар түрлі жауаптар береді)
Жақсы балалар, бүгін міне сол ертегілер еліне саяхаттап қайтайық. Ортаға бастауыш сынып оқушыларын шақырамыз.
Бірінші тамашалайтынымыз. «Екі лақ» ертегісі.
Автор: Залда Ақ лақ пен Қара лақ әрі жүреді, бері жүреді. Жан-жағына алақ-жұлақ қарайды. Мына жағы – қалың шілік, ана жағы – қалың бау. Маңайда ешбір қой, ешкі көрінбейді.
Қара лақ: Сен Ақ лақсың түк білмейтін ақымақсың. Мені әрлі-бері сүйреп жүріп, ақыры адастырдың. Жаның барында қойды тауып бер!
Автор: -деп Қара лақ Ақ лақты бүйірден бір түйіп кеп қалады.
Қара қалақ: Ақ лақ – ақымақ! Жаның барда түс деймін алға!
Автор: – деп, зекіреді. Ақ лақ әрі ойланады, бері ойланады. Жүрген тұрған- жерлерін еске алады.
Ақ лақ: Ұзап кеткен қойды қалай табамыз. Кім біледі, ендігі тау асып, жайлауға жетіп те қалған шығар. Ал жайлауға барар жолды табу да оңай емес. Сондада жол кесіп көрейін. Бірақ саған айтар сөзім бар, ешкіммен егеспейсің, айтқанымды істейсің. Осыны орындамасаң, адасып өлеміз.
Автор: «Өлеміз» деген сөзді естігенде Қара лақ үрейі ұшып қорқып кетеді. Қанша тентек болғанымен, Ақ лақтың тілін алуға уәде береді. Ақ лақ жол бастап, алға түседі. Қалың шөпті олай-бұлай жапырып жүріп отырады. Ойда жоқат алдарынан бір түлкі шыға келеді.
Түлкі: - Түу, өзің бір аппақ қардай, әдемі лақ екенсің. Ағаң да әдемі. Шаршап қалған шығарсыңдар. Біздің үйге соғып, дәм татып, кетіңдер. Менің де өздеріңдей екі балам бар, бірге ойнайсыңдар.
Автор: Ал өзі ішінен «Ақ лақ кішкентай екен. Қапысын тауып, осыны жәукемдейін. Бірақ мұны көрген ағасы қорқып, қашып кетеді-ау!» - деп ойлайды. Не айтатынын күні бұрын ойлап қойған Ақ лақ былай деп, тіл қатады.
Ақ лақ: - Түке, әнеки ана төбенің басында, қара тастың қасында, бізді қасқыр күтіп отыр. Ол қара лақ екеуімізді қонаққа шақырып еді. Сізге еріп кеткенімізді көрсе ашуланады ғой. Қасекеңнің кәрі қатты. Мүмкін өзіңізде бізбен бірге жүрерсіз.
Түлкі: - Жарайды, ендеше. Жүре беріңдер, мен арттарыңнан барармын.
Автор: Түлкі бір қулық ойлайды. Лақтардың алдынан бір кезде тайыншадай көкжал қасқыр кез бола кетеді. Ол ауызын арандай ашып, бірден екі лаққа тап береді. Қасқырды көрген түлкі сайға қарай зытады.
Қасқыр: - Қарным ашып келе жатыр еді, мұндай жақсы болар ма! Мен қазір сендерді жеймін!
Ақ лақ: Қасеке әнеки ана төбенің басында, қара тастың қасында, бізді арыстан күтіп отыр. Ол таудағы жортқан аң, ұшқан құс атаулыға патша болу үшін кеше осында келіпті. Ертеңгі асына екі бұзау, түскі асына екі лақ, кешкі асына екі қозы жейді екен. Сіздің мына қылығыңызды көрсе ол бұлқан-талқан боп ашуланып, жүрер. Тіпті өзіңізді жазым етер.
Қара лақ: - Бә-ә! Әй қасқыр! Мына арыстанды қара-а! Шақырып тұр.
Автор: -деп қоя береді, қара лақ тыныш тұрмай. Қасқыр қатты сасқалақтайды, әрі-бері алақтап тұрады да:
Қасқыр: - Бәлемнен аулақ. Бар, жандарыңның барында кетіңдер, түге!
Автор: деп жөнімен жүре береді. Жүгірген бойымен екі лақ таудың басына шығады. Тауға шығып, айналаға қараса, тауды бөктерлей бір қой қаптап жайылып келеді, қойдың артында астында аты бар, қасында иті бар қойшы келеді. Қойды көргенде есі шығып қуанғаннан екі лақ «Бә....бә» деп маңырап қоя береді. Шопан ата жол бастап, бұрын келген ақ лақты жерден көтеріп алады.
Қойшы: Мен сендерді ойдан-қырдан іздеп, табалмай қойып едім. Өздерінің тауып келгенін қарашы. Жарайсың, Ақ лағым, жарайсың! Сені «Ақ лақ - ақымақ» деп мазақтайтындардың өздері ақымақ! – деп, Ақ лақты құшақтап бауырына қысады.
Мұғалім: Балалар ертегі кейіпкерлерін жақсы сомдағандарың үшін көп-көп рахмет.!
Автор: Жайбергенова Мәдина
Ақ лақ: Әшімова Ақбота
Қара лақ: Ералиева Сағыныш
Түлкі: Әбілғазиева Сағыныш
Қасқыр: Жәңгіров Олжас
Қойшы: Қонақбай Назарбек
Келесі тамашалайтындарыңыз «Нағыз байлық» ертегісі.
Автор: Ертеде бір әйел есігінің алдында отырған үш қарт кісіні көреді. Әлгі қарттар әңгімелесіп ұзақ отырады. Түс ауады. Сол кезде олардың қарыны ашқан шығар деп ойлаған әйел сыртқа шығып:
Әйел: Амансыздар ма?
Қарттар: Аман ба, қалқам?
Әйел: Сіздердің мына жерде отырғандарыңызға көп болды. Қарындарыңыз ашқан болар, үйге кіріп, дәм татыңыздар.
1-қарт: Ниетіңе рахмет, айналайын.
2-қарт: Біз бірақ үшеуміз кіре алмаймыз.
Әйел: Неге олай дейсіздер? Бәріңізге тамақ жетеді, үйіміз де үлкен.
3-қарт: Жоқ, сіздің үйіңіздің тар не кеңдігі жөнінде айтып тұрған жоқпыз.
1-қарт: Не сіздің үйіңізде тамақ бар жоғын айтып тұрғанымыз жоқ.
3-қарт: Мына кісі – Байлық, мынау қол жеткізбес – Табыс, ал мен болсам – Сүйіспеншілікпін. Қайсымыз кіреміз? Оны отағасыңмен ақылдасып, өздерің шешіңдер.
Әйел: Жарайды ендеше.
Автор: Әйел үйге келіп, болған жайды отағасына айтады.
Отағасы: Ау, отанасы қайдан келдің?
Әйел: Есік алдына шығып едім, бір үш қарт кісі ертеден отыр екен? Қарындары ашқан болар деп, үйге тамаққа шақырып едім, тек біреуіміз ғана кіре аламыз дейді. Олар Балық, Табыс, Сүйіспеншілік екен. Сенімен ақылдасайын деп едім.
Отағасы: Жақсы екен. Онда үйге Байлық кірсін. Отбасымыз мол байлыққа кенелсін.
Автор: Бұған отанасы қосылмайды.
Әйел: Ол не дегенің? Меніңше Табыстың кіргені дұрыс.
Автор: Сол кезде қастарына жалғыз қыздары келеді.
Қызы: Ең жақсысы, Сүйіспеншілікті шақырғанымыз дұрыс. Ол келсе, үйіміз махаббат-мейірімге толады.
Автор: - дейді қызы өз тілегін білдіріп.
Отағасы: «Бала-періште» деген ғой, қызымыздың айтқаны болсын.
Автор: Сонымен әйел қайтадан сыртқа шығып, әлгі қарттардың қасына келеді.
Әйел: Сүйіспеншілік қайсыларыңыз? Біздің құтты босағамызға бас сұғып, қонақ болыңыз.
Автор: Сүйіспеншілік орнынан тұрып, есікке қарай беттейді. Бір қызығы қалған екеуі де отырған жерлерінде қалмай, әлгі кісінің соңынан ереді. Бұған түсінбей қалған әйел
Әйел: Бұларыңыз қалай? Жаңа бәріңіз кіре алмаймыз дедіңіздерғой?
1-қарт: Дұрыс, кіре алмаймыз. Бірақ бұл – Байлық немесе Табыс екеуміздің біріміз шақырылғандағы жағдай. Біз қазіргі адамдардың ойы бойынша осы екі есімнің біреуі аталатын шығар деп тұспалдап едік.
2-қарт: Болжамымыз дұрыс шықпады. Сіз сүйіспеншілікті шақырдыңыз. Ал сүйіспеншілік бар жерде-байлықтың да, табыстың да болатынын өзіңіз білесіз. Сондықтан қосыла ердік.
Автор: Мұны естіген әйел қуанып есік ашады.
Әйел: Бәріңізде кіріңіздер, қонақ болыңыздар.
Автор: Үш қарт үйге кіреді. Береке ере кіреді. Нағыз байлық деген осы болар.
Автор: Серікова Әйгерім
Әйел: Серікова Жансая
Отағасы: Аңсапов Темірлан
Қызы: Нұрымбетова Шапағат
1-қарт: Жалғауов Али
2-қарт: Төлеуов Мадияр
3-қарт: Жалғасбай Рассул
Мұғалім: Мінеки балалар сүйіспеншілік бар жерде, береке де, байлық та болады.
Қорытынды:
Ертегі бала жанын қоректендіретін рухани қор. Мейіріммен махаббаты, сұлу сезім мен ұлы сенімді жүрекке егетінде осы ертегі.
Ендеше, біздер, үлкендер балаларға ертегі оқудан жалықпайық!
