Тақырыбы: Туған жерді сүйемін.
Мақсаты: Оқушыларға туған өлке, оның байлығы, алуан түрлі табиғаты туралы түсінік беру. Туған жерге деген сүйіспеншілігін арттыру. Табиғатты қорғай білуге, оны аялауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: АҚТ Слайдтар.
Жүрісі:
Жүргізуші: Қадірменді қонақтар! «Туған жер - тал бесігім!» атты тәрбие сағатына қош келдіңіздер! Иә, осынау кең - байтақ еліміздің шалқар көлдері мен асқар таулары, алтын дәнді даласы, ақ күмістей қаласы, кенге толы өңірі мен малға толы өрісі бар, сендер секілді болашақ ұрпағы бар мәңгілік ел, туған жеріміз – Қазақстан деп аталады. Бүгін сіздердің туған ел, туған жер туралы білетіндеріңізді ортаға саламыз Биыл біздің ел басшымыз Н. Ә. Назарбаев « 2011 жылды – бейбітшілік пен жасампаздықтың 20 жылы» деп жариялады. Сонымен қатар биыл еліміздің тәуелсіздігіне 25 жыл Жаса бер, Қазақстан елі! - дей отырып асыр салып тойлаудамыз.
Олай болса Тәуелсіздік қуанышы, Тәуелсіздік тойы бәрімізге құтты болсын, ағайын!
Бүгін сіздерге осы «25 жұлдызды күн» күнтізбесінен «Туған жер – тал бесігім» атты тәрбие сағатымызды ұсынғалы отырмыз. Кешімізді ашық деп жариялауға рұқсат етіңіздер!
ҚР әнұраны орындалады.
Ән: Туған жер:
Жүргізуші:
Батыстан толқындаған Каспий теңізі мен Жайық, Еділ жағалауынан шығыстағы Алтай тауларына дейін, солтүстікте Орал тауларынан тәңірлі тау атанған Тянь - Шань тауларына дейін Ұланғайыр жерді алып жатқан тұнып тұрған табиғаты бар Қазақстан Республикасы.
оқушы:
Қазақстан - туған өлкем.
Жер көппе сендей көркем.
Көрсін деп күллі әлемге
Жалауыңды желге желпем.
оқушы:
Көз алдыңда көгілдір тау мұнартып,
Аспанымда аққудың әні қалғып.
Құшақтап бір өзіңді туған далам.
Жатамын көк шалғында жаным балқып.
оқушы:
Тасып жатқан өзендер жағасынан.
Сары белде сағымдар арасынан.
Тарайды дән жұпары бар әлемге.
Қазақтың қасиетті даласынан.
Жүргізуші: Туған жер, өскен ел, жүрекке жылы сөздердің бәрі де табиғат деген таңғажайып ұғыммен бірігіп жатады. Қазақстан – көз тартар аса көркем, бар сұлулықты өн бойына жинап алған өлке.
оқушы:
Кең дала көремісің сонау жатқан,
Жібектей жасыл шөппен бетін басқан.
Асқар тау, айдын шалқар көл мен өзен,
Әне, сол анам еді мені тапқан.
оқушы:
Сұлу дала! Менің сүйген еркемсің,
Жаным сенен жаратылған өлкемсің.
Қандай жақсы қазақ болып туғаным.
О туған жер, тамашасың, көркемсің.
Жүргізуші: Табиғат адам баласын дүниеге келтіріп, бойындағы бар махаббат, мейірімін, күн шуағын жүрегімізге ұялатқан аяулы ана.
оқушы:
Туған жер - алтын бесік, асыл - анам,
Ауаңмен, ақ сүтіңмен асыраған.
Мендағы ұлың едім, өзің тектес,
Алысқа несібесі шашыраған.
оқушы:
Табиғат қызығам сан суретіңе,
Бас ием сенің алып құдіретіңе.
Тұрасың күллі әлемге нұр таратып,
Тұтқасы күллі әлемге нұр таратып.
Жүргізуші: Табиғат – адамның бойына қуат, көңіліне шабыт, сезіміне ләззат шапағатын ұялататын сұлулық пен әсемдік әлемі. Табиғат – адам денсаулығының сақшысы, жанға дауа шипагер. Қазақстанның қойнауында пайдалы қазбалар өте көп. «Жері байдың елі бай» деп тегін айтылмаған.
оқушы:
«Қазына қара жерде» дейді қазақ,
Күн көрген осы жерден біраз алып.
Жер - анадан үзіліп кете алмаған,
Кемеңгер небір дана, небір алып.
оқушы:
Кен айтады ел мен жұртың өлшемін,
Кенде жатыр күн қуат пен мол сенім.
Кенің барма, жоқ болса жарлысың,
Кенің болса келешегің зор сенің.
Жүргізуші:Табиғаттың басты байлығы – жер. Қазақстан 272 млн гектар жерді алып жатыр, соның 222 млн гектары ауыл шаруашылығына жарамды жерлер. «Күте білсең жер жомарт» деген халықтың дана сөзі бекер айтылмаған.
Топырақтан өмір иісі шығады,
Оны денең тиіп кетсе ұғады.
Еңбегіңді есесімен беретін
Жақсылық та топырақтан шығады.
Тіршілікте не ғой дейсің ең қымбат,
Тіршілікте адам қымбат, сен қымбат.
Ал адамға ауа қымбат бәрінен,
Ауа қымбат, алатұғын дем қымбат.
2 «Г» сынып ұлдарының орындауында «Бала тілегі»
Бейнебаян тамашалау. «Маңғыстау жері»
Жүргізуші: Адай
Маңғыстау мынау - құмдауыт аймақ, құмды аймақ!
Шаруасы көшкен ойынан малын қырға айдап!
Ұлдары тентек ер салынбаған асаудай,
Қыздары көркем, құлпырған жүзі гүл жайнап!
Маңғыстау мынау - жыр менен таңы атқан Жер
Қашаған, Түмен, Сәттіғұлдарың жатқан жер!
Қос сөздей болып тарихта қалған жаңғырып,
Есейген орда - Абыл мен Ақтан, Ақтангер!
Маңғыстау - кім – кімді де қызықтырып, әкететін, терең тарихты өлке. Маңғыстау - «Жеті жұрт келіп, жеті жұрт кеткен», шытырман оқиғаға толы өңір. Жерінің асты қазынаға, жерінің үсті аңызға толы өңір. Әулиелі – киелі мекен. Осы өлкенің өркендеп, одан әрі қанат жайып дамуына үлес қосу - бүгінгі біздер сіздердің міндетіміз.
Би. «Қара жорға» биін билеуге ортаға сыныптың биші ұлдарын шақырамыз.
Жүргізуші: Міне осындай кең байтақ, қазақстан жерінде талай мерей тойлар тойлануда. Қазақстан халқының бейбітшілігі мло, ынтымықты елміз.
Қанекей, балалар қазақстанда тойланатын мерей тойларды атайықшы. (балалар атап айтады.)
Өте жарайсыңдар Дүбірлетіп барлық ел тойлайтын Қазақтың жаңа жылы, Наурыз мерексі келе жатыр.Барлықтарыныңызға жаңа жыл құт болып келсін!
Қиыры жоқ менің байтақ далама
Әсем, көркем ауылыма, қалама
Наурыз келді дүр сілкінтіп жерімді
Сырлы әніне құлақ түрмей болама?
Наурыз қайтып оралды аты да аңыз,
Сұрамаймыз алғыс та, ақы да біз
Үй – дастархан, даламыз – сахнамыз,
Ұлы мейрам Наурызды қарсы аламыз.
Ән «Қазақы дастархан»
Жүргізуші: Наурыз – өте көнеден келе жатқан мейрам. Күні бүгінге дейін жер шарындағы көптеген халықтардың дәстүрлі мейрамына айналып отырған бұл мерекенің қашаннан бері тойланып келе жатқанын дөп басып айту қиын. Бұл күні күн мен түн теңелетін, жан-жануарлар төлдеп, адамдардың аузы аққа тиетін, жер үстінде шаттық орнаған күн. Қазақ елі осы күнді «Ұлыстың ұлы күні » деп атаған. Наурыз сөзі парсы тілінің «Нау – жаңа», «руз — күн» деген сөздерінен қалыптасып, жылдың бірінші күнін білдірген. Ал қазақ тілінде «Наурыз» сөзі біріншіден жыл басына байланысты думанды халықтық мейрам, екіншіден Наурыз айы, үшіншіден Наурыз күні жасалатын көжеге қатысты айтылған.
Оқушы
Тәуелсіз биік халқымның
Желбіреп туы шалқысын.
Әз Наурыз келіп еліме,
Жер-ана бойы балқысын
Жаңғырар дәстүр-салтымның
Көзелсін бұлақ жылғасы.
Қастерлі менің халқымның
Мереке Наурыз – жыл басы!
Оқушы
Ақ жаулықты аналар,
Ақ тілеулі бабалар
Халық қамын ойлаған.
Көңілге күміс нұр еккен
Наурыз айы берекелі.
Ғасырлар бойы халқымды
Қуанышқа кенелткен
Құтты болсын мерекең!
Оқушы
Малдар төлдеп, қой қоздап,
Сүттен бұлақ ағызған.
Жаңа жылдың сипаты
Молшылыққа аңыз боп
Басталыпты Наурыздан.
Жүргізуші: Қазақтың түрлі – түрлі дәстүрі бар,
Оның сырын ашқанға жұрт қызығар.
Жауаптарын таба ма екен ата – аналар,
Сол себептен қоятын сұрақтар бар.
1. Ертеде жеті жігіт жеті шырақ жағып, ауылды аралайды екен. Неліктен? (Жауабы: Жаманшылық ескі жылмен кетсін деген ниетпен жеті шырақ жағып ауылды аралаған.)
2. Наурыз күні дастархан үстінде қандай тағамдар болуы керек? (Жауабы: Наурыз көже, бауырсақ, жеті нан, қазы-қарта т.б.)
3. Наурыз тілек деген не? (Жауабы: наурыз тілек – достық көңіл мен тілектестіктің, адамгершіліктің, белгісі әр тойдың жарасты салтының бірі ретінде айтылған. Әр адам өзіне, отбасына немесе туыс – туғандары мен дос – жарандарын Ұлыстың ұлы күнімен құттықтап, жақсы тілек тілейді, бір – бірінің үйіне кіріп дәм татады)
4. Қыдыр ата қай күні адамдар арасына келетін болған? (Жауабы: 21 наурыз)
5. Наурыз бата дегеніміз не ? (Жауабы: халықта батаның түрлері көп. Соның бірі – Наурыз бата. Мұнда наурызнама өткізгендерге осы күнге арнап, «наурыз көжеге»)
Өте жақсы ата-аналар ! жақсы сұраққа жауап беріп, ұл-қыздарыныңыздың өнерін тамашалап, ат салысып отырғандарыныңызға көп-көп рахмет. Сіздерге ұзақ өмір тілей келе «Анашым» әнін қабыл алыңыздар.
Ән: «Анашым»
Жүргізуші. Жиналдық Наурыз тойға бәрімізде
Үлкен – кіші жасымыз кәріміз де
Әрбір ұлттың жиналған өкілдері
Өнерлерін көрсетуге келді міне
Енді ортаны баршыңызға ашайық
Көрермендерге жырдан шашу шашайық
Ән мен күйді, жыр мен биді шалқытып
Өнерменен інжу - маржан шашайық
Ән: «Қазақ осы»
Жүргізуші. Ендігі кезекті мектебіміздің ақын оқушыларына берейік. Қарсы алыңыздар!
Оқушылардан құралған: Ақындар айтысы.
Жүргізуші: Халқымыздың мифологиялық аңыздары бойынша Наурыздың 22 түнінде сағат 3 - те даланы Қыдыр ата аралайды. Жаңа күн табалдырықты аттап үйге енгенде «Жалғыз шала сәуле болмас»деп, қос шырақ жағылып қойылады Ыдыс атауларын «ырысқа» деп жеті түрлі тағамға толтырып қояды Жыл бойы дән тасқын - тасқын, ақ мол, жауын - шашын көп болсын деп тілейді
(Ортаға Қыдыр ата мен Наурыз қыз келеді)
Жүргізуші: Қыдыр ата ортамызға келіп түр
Бізге ақ батасын, ақ тілегін берейін деп
Сәлем беріп, алақанымызды жайып
Алайық атамыздың Ақ батасын
Наурыз бата:
Сұрасаң бата берейін,
Үстем болсын мерейің.
Ықыласпен қол жайсаң,
Ақ тілекті төгейін.
Ұлыс оң болсын,
Ақ мол болсын!
Қайда барсаң жол болсын!
Ұлыс бақты болсын,
Төрт түлік ақты болсын!
Ұлыс береке берсін,
Бәле – жала жерге енсін!
Ұлы халқым тоқ болсын,
Көйлектерің көк болсын!
Уайым – қайғы жоқ болсын,
Қуаныштарың көп болсын!
Би: Қамажай
Орындайтын: биші қыздар
Жүргізуші: Ата – бабаларымыздың сөзін айтсақ «ақ түйенің қарны жарылған күн»
Бұл күні бабаларымыз бен әжелеріміз үйді аралап, наурыз көжеден дәм татқан Үлкен кішіге ақ баталарын беріп ізгі тілек тілеген.
Берекем мен бірлігім,
Ауылымнан таралар.
Ауылым менің көркейіп,
Өркениетті ел болар.
Туған жерім кең-байтақ ұлы далам,
Ыстық сенің ұлың да, қызың маған!
Айналайын, ауылым берекеңмен
Бірлігіңнен қаймағы бұзылмаған.
Сәулесіндей көріндің таңғы үміттің,
Басын қостың сан дәстүр, сан ғұрыптың.
Жаса Наурыз, жарқыра көкте күндей,
Мерекесі достықтың, мәңгіліктің!
Сені тойлап қарсы алып,
Бар әлемге жарсалып
Бейбітшілік құсы деп,
Қол соғады барша жұрт дей келе «Ақ көгершін» әнімен бүгінгі мерекемізді аяқтаймыз.
