Ш?О. Семей ?аласы.
«№35 жалпы орта білім беретін мектеп» КММ
Аскарова Акерке Бериккалиевна
Саба?ты? та?ырыбы : « Ана тілім –?мірімні? ай?а?ы »
Саба?ты? ма?саты: О?ушыны? білімге деген ??штарлы?ын, шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту.
Саба?ты? мі?деттері:
1.О?ушыларды? ?з бетімен ж?мыс жасау ар?ылы с?йлеу тілін дамыту.
2.О?ушыларды? с?здік ?орларын дамыту.
3.?йымшылды??а,досты??а,адамгершілікке т?рбиелеу.
К?рнекі-??ралдар : интерактивті та?та,на?ыл с?здер, суреттер.
Саба?ты? т?рі : Сайыс саба?
Барысы :
1.?йымдастыру
2.Кіріспе с?з
1-ж?ргізуші: ??рметті ?стаздар, о?ушылар!
?азіргі та?да еліміз ?з т?уелсіздігіне ?ол жеткізгеннен кейін мемлекеттік тіліміз – ?аза? тілі болып бекітілді. ?аза?стан Республикасыны? «Тіл туралы За?ы» к?шіне енді. Болаша?ымызды баянды етер басты ?аруымыз – тіліміз.
«Адам?а екі н?рсе тірек тегі,
Бірі – тіл, бірі – ділі? ж?ректегі», – деп Ж?сіп Баласа??н бабамыз айт?андай кез-келген мемлекетті?, елді? е? негізгі р?мізі де, ?раны да, тірегі де сол елді? ана тілі болма?.
2-ж?ргізуші:Бізді? ана тіліміз – ?аза? тілі. Бізді? Отанымыз – ?аза?стан. ?аза?стан Республикасыны? ?з елта?басы, ?н?раны, туы бар. Сонымен ?атар ?з тілі бар.
К?п тіл білсе? к?кжиегі? ке? болар,
??рметтейді кісі екен деп т?рге озар.
?ай елде ж?рсе? де б?л д?рысы,
Мемлекеттік тілді ?йренген ж?н болар, – демекші, «Ана тілім – ?мірімні? ай?а?ы» атты сайысымызды бастау?а р??сат еті?іздер.
?деби монтаж
1-о?ушы: Даяна
Ана тілі, баба тілі, ба? тілім,
Сенсі? мені? ?уанышым, шатты?ым.
Сенсі? мені? тазалы?ым, п?ктігім.
Сенсіз ба?ыт д?ниеде тапты кім?!
2-о?ушы: Камила
?уан далам! ?уанатын к?н б?гін!
Серпіп таста м??ды ж?рек т?ндігін.
Тіл туралы За?ым енді к?шіне,
Паш еткендей кескен жа?а кіндігін.
3-о?ушы: Ажар
?уан, бабам! ?уанышты? к?ні б?гін!
Деген еді? «Тіл бар жерде ?мір бар»
«Халы? жауы» атанды?-ау сол ?шін,
??мыры?ды ??рбан етіп жолында.
4-о?ушы: Айша
?уан, анам! ?за?ынан с?йініп,
С?ті? де к?п кеткен кейде т??іліп.
А? с?ті?нен бой?а біткен тілімді
Пір т?тамын мен алдына иіліп.
5-о?ушы: Айдана
?уан, балам! Ту?ан тілді? киесі
Жебеп сені бол?анына иесі.
Тек м?нымен бітпейтінін ??ып ?с,
Д?ниеде тіршілікті? ж?йесі!
1-ж?ргізуші: Сайысымызды бастамас б?рын, о?ушыларды? білімі мен ?нерін ба?алайтын ?діл?азылар ал?асымен таныс болайы?:
Енді осы сайыс?а ?атысушы топтармен танысайы?. ?р топ ?здеріні? атауын, ?ранын айтады.
I- топ. «Жалын»
II- топ «?ыран»
Ж?ргізуші: Бізді? сайысымыз 5 б?лімнен т?рады.
1. «Б?йге»
2. «Полиглот»
3. «Ма?ал – с?зді? м?йегі»
4. «Т?ра?ты с?з тіркестері»
5. «Ойнап с?йлесе? де, ойлап с?йле»
1-ж?ргізуші: Ал, дайын болса?дар, бастайы?! Екі топ?а с?ра?тар беріледі. С?ра?тар?а не??рлым тез, ?рі д?рыс жауап беруге тырысулары? керек.
1 минут уа?ыт беріледі. Д?рыс жауап?а 1 ?пайдан беріліп отырылады.
Б?йге с?ра?тары:
1-топ?а:
1. ?нер алды не? (?ызыл тіл)
2. Е? бірінші ба?ытым … (хал?ым)
3. ?ш биді ата (Т?ле, ?азыбек, ?йтеке)
4. Тілді? е? негізгі ?ызметі? (с?йлесу, ?арым-?атынас жасау ?шін)
5. «?ызыл» с?зі ?ай с?з табына жатады? (сын есім)
6. Ашу д?шпан – … (а?ыл дос)
7. ?аза?та топ аттылар жарысы ?алай аталады? (б?йге)
8. М?сылман дініні? ?асиетті кітабы? (??ран)
2-топ?а:
1.?ш б?йтеректі ата.( С.Сейфуллин Б.Майлин,І.Жанс?гіров )
2. ??р?а? с?зіне ?арама-?арсы с?з. (ыл?ал)
3. Бір топ аттылар тартыспа?ы ?алай аталады? (к?кпар)
4. М?сылмандарды? ?асиетті ?йі? (мешіт)
5. А?ылды с?зіні? т?бірі? (а?ыл)
6. Абайды? ту?ан жылы (1845)
7. «дала ж?лдызы»??гімесіні? басты кейіпкері? (Ыбырай)
8. Т?уелсіздікті ?ай жылы алды?? (1991)
2-ж?ргізуші: ?те жа?сы! Сайысымызды жал?астырса?. Келесі «Полиглот» б?лімінде мен ?рбір топ?а ж?мба? жасырамыз. Сол ж?мба?ты? шешуін тауып, шешуін орыс ж?не а?ылшын тілдеріне аударулары ?ажет. С?здерді ?ш тілде атау ?ажет. С?здерді ?ш тілде бірдей атай алмаса, жауап есептелмейді. Келесі топ?а жауап беруге м?мкіндік беріледі, жауабын д?рыс айтса ?пай осы топ?а беріледі.
1.К?з ?ор?а?, не батыр? (?ол – рука – hand)
2. Ая?ы жо?, ?олы жо?.
Шиыр-шиыр жолы к?п.
?зі с?йлей білмейді,
Сал?ан ізі с?йлейді (?алам – ручка – pen)
3. От басында ??м?ан, екі к?зін ж?м?ан. (мысы? – кот – cat)
4. Екі бала ?атар т?рса да, бірін-бірі к?рмейді (к?з – глаза – eye)
5. Сылдыр с?йы?, су емес,
Ішсе? сусын ?анады.
А? болса да ?ар емес,
Шешуін кім табады? (с?т – молоко – milk)
6. Ас?ар тауда ?ара орман (шаш – волосы – hair)
7. Жылт-жылт еткен,
Жырадан ?ткен (су – вода – water)
8. ?абат-?абат ?аптама,
А?ылы? болса, аттама (кітап – книга – book)
2-ж?ргізуші: Келесі б?лім «Ма?ал – с?зді? м?йегі» деп аталады. Б?л б?лімде пара??а жазыл?ан ма?алды? бірінші жартысы беріледі, екінші жартысын ?здері табулары керек. Артынан ??ра?ан ма?алдары?ды о?ып берсе?дер.
1-топ?а:
1. Отансыз адам, – ормансыз б?лб?л.
2. Ту?ан жерді? ?адірін, шетте ж?ргенде білерсі?.
3. Жеті рет ?лшеп, бір рет кес.
4. К?п ты?да, аз с?йле.
5. Денсаулы? – зор байлы?.
6. А?ыл азбайды, білім тозбайды.
7. Тіл – тас жарады,
Тас жармаса, бас жарады.
8. Ата к?рген о? жонар,
Ана к?рген тон пішер.
9. Сабыр т?бі – сары алтын.
10. Ел іші – алтын бесік.
2-топ?а:
1. Ырыс алды – ынтыма?.
2. Е?бек т?бі – береке.
3. Ту?ан жердей жер болмас,
Ту?ан елдей ел болмас.
4. ?нер алды – ?ызыл тіл.
5. Жеті ж?ртты? тілін біл,
Жеті т?рлі білім біл.
6. Ерді намыс ?лтіреді,
?оянды ?амыс ?лтіреді.
7. Бірлік болмай, тірлік болмас.
8. Дос жылатып айтады,
Д?шпан к?лдіріп айтады.
9. К?ре-к?ре к?сем боласы?,
С?йлей – с?йлей шешен боласы?.
10. О?усыз білім жо?,
Білімсіз к?ні? жо?.
1-ж?ргізуші: Гректі? ?лы а?ыны Демосфенні?: «??р с?зді? ??мыры ?ыс?а» дегеніндей, тілімізді барынша байытып, к?ркем с?йлеуге тырысуымыз керек, ол ?шін ма?ал – м?телдерді ?мірде жиі ?олдан?ан ж?н.
Келесі «Т?ра?ты с?з тіркестері» б?лімінде ?здері? білетін т?ра?ты с?з тіркестері жайлы білімдері?ізбен сайыс?а т?сесіздер. Ендеше мен ?р топ?а кезек-кезек т?ра?ты с?з тіркесін о?имын, сендер нені білдіретінін айтуларын керек. Бір топ жауап бере алмаса, келесі топ?а жауап беруге р??сат.
1. Тай?а та?ба бас?андай (аны?)
2. К?з салды (?арады, бай?ады)
3. ?ас пен к?зді? арасы (жа?ын)
4. К?зді ашып-ж?м?анша (жылдам)
5. Екі к?зі т?рт болды (ала?дау)
6. Тая? тастам жер (жа?ын)
7. Ит ар?асы ?иянда (алыста)
8. Ит ?лген жер (алыс)
Ж?ргізуші: Со??ы б?лім «Ойнап с?йлесе? де, ойлап с?йле». ?р топ?а 3 ?зіл с?ра?тан ?оямыз. Осы с?ра?тар?а сендер ма?алмен жауап берулері? керек.
1-топ?а:
1. Ер неше рет ?леді? (Ер бір рет ?леді)
2. Адамны? ?ай дене м?шесі батыр, ?ай дене м?шесі ?ор?а?? (К?з – ?ор?а?, ?ол – батыр).
3. Т?кіріктен к?л ??рала ма? (К?п т?кірсе – к?л)
4.?ыз бен ?л кімдерге ?арап ?седі ?
5.Дос пен д?шпанны? іс-?рекеті
2-топ?а:
1. Кімні? ??ла?ы елу? (Ел ??ла?ы елу)
2. Ерді? ?анаты бар ма? (Ер ?анаты – ат)
3. С?з к?мірге, алтын?а айнала ма? (К?п с?з – к?мір, аз с?з – алтын)
4.Балалы, баласыз ?й ?андай болады ?
5.Ауруын жасыр?ан д?рыс па ?
Ж?ргізуші: ?те жа?сы! Сайыскерлеріміз сайыс?а жа?сы дайындалып келіпті. Енді с?з кезегін ?діл?азылар ал?асына берсек.