Сынып са?атты? та?ырыбы: Т?тенше жа?дай з сынып

Саба?ты? та?ырыбы: Т?тенше жа?дайлар кезінде адамдарды? ?з-?здерін ?стауы
Саба?ты? ма?саты: т?тенше жа?дайлар, зілзала апаттары ж?нінде білімдерін ке?ейтіп, олардан са?тану жолдарымен, ал?аш?ы к?мек к?рсету шараларымен таныстыру.
Саба?ты? к?рнекілігі: суреттер.
Саба?ты? барысы:
М??алім:
Т?тенше жа?дай дегеніміз адамдарды? ?аза табуына ?кеп со?атын немесе денсаулы?ына, ?орша?ан орта мен шаруашылы? ж?ргізу объектілерге н??сан келтірген немесе келтіруі м?мкін, халы?ты ед?уір д?режеде материалды? шы?ындар?а ?шыратып, тіршілік жа?дайын б?з?ан немесе б?зуы м?мкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі аума?та туында?ан жа?дай. Т?тенше жа?дай пайда болу себептеріне ?арай таби?и сипатта?ы немесе техногендік сипатта?ы т?тенше жа?дайлар?а б?лінеді.
Таби?и сипатта?ы т?тенше жа?дайлар – д?лей зілзала (жер сілкінісі, сел, к?шкін, су тас?ыны ж?не та?ы бас?алар таби?и ?рт, індеттер мен малды? ж??палы аурулары)
Техногендік сипатта?ы т?тенше жа?дайлар: ?нерк?сіп, к?лік авариялары, ?рт (жарылыс), ?йлер мен ?имараттарды? кенеттен ?ирауы, б?гендерді? б?зылуы, тіршілікті ?амтамасыз ететін электр энергетика ж?не коммуникация ж?йелеріндегі, тазарту ??рылыстарында?ы авария ту?ыз?ан т?тенше жа?дайлар.
??т?ару ?ліппесі экстремальды? жа?дайлар кезіндегі іс - ?имылды? ?ыс?аша н?с?ауы
1 - о?ушы:
Жер сілкінуіне дейін
Алдын ала дайын болы?ыз;
- рюкзак немесе с?мке?ізді, ??жаттар;
- ?ш к?нге жететін тама? пен су;
- жылжымалы электр фонары мен с?мке;
- ал?аш?ы медициналы? д?ріханасы мен медикаменттер;
- жылы киім мен ая? киім;
2 - о?ушы:
Ал?аш?ы жер сілкінісі кезінде:
Есте са?та?ыз: жер сілкінісі бастал?ан кезде ?рейленбе?із ж?не бас?аларды? ?рейленуіне жол берме?із;
- Газ, су ж?не жары?ты с?ндірі?із;
- Жер сілкіну т?менгі баллмен жай болса, онда сол жерде т?ры?ыз, ?оры?па?ыз, к?ті?із; егер к?шті жер сілкінісі бол?ан кезде сіз ?й ішінде болса?ыз:
- Ішкі ?абыр?аны? ?ауіпсіз жеріне, б?рыш?а, есікті? жа?тауына, ванна?а жаты?ыз;
- Екінші не одан жо?ары ?абатта болса?ыз ол жерден еш?айда кетпе?із;
- Кереуетті?, столды? астына кірі?із, себебі б?лар сізді ??лайтын заттар мен сыны?тардан ?ор?айды. ?зі?ізді ауыр жи?аздар мен терезелерден аула? ?ста?ыз;
- Лифтіні пайдаланба?ыз.
3 - о?ушы:
Егер к?шеде болса?ыз
- ?имараттар мен электр желілерінен алша?, ашы? ала?да т?ры?ыз, ?зілген электр желілерінен алша? т?ры?ыз;
- ?имараттарды? алдын кесіп ?тпе?із ж?не о?ан кірме?із;
4 - о?ушы:
Егер авток?лікті? ішінде болса?ыз:
- Ашы? ала?да ?алы?ыз ж?не жер сілкінісі біткенше авток?лікті? ішінде болы?ыз;
5 - о?ушы:
Есте болсын жер сілкінісі кезінде жер жарылып, адам ?лімі сирек кездеседі. Жер сілкінісі кезінде мынадай жа?дайларда ба?ытсызды? орын алады:
- ?имараттарды? кейбір б?ліктеріні? ?ирауы;
- Сын?ан терезелер ?ирауы;
- ?зілген электр желілері;
- П?тердегі ауыр заттарды? ??лауы;
- ?рт;
- ?рей кезіндегі ба?ылаусыз ?ал?ан адамдарды? мінез - ??л?ы,
Егер сіз алдын - ала ?ауіпсіздік шараларын са?таса?ыз, ??рбан болу саны аз болары с?зсіз.
6 - о?ушы:
Жер сілкінісінен кейін:
- ?ажет адамдар?а ал?аш?ы ж?рдем к?мегін к?рсеті?із;
- Зардап шеккендерді ?йіндіден шы?ару?а к?мектесі?із;
- ?те са? болы?ыз, ?имаратты тез арада босаты?ыз, я?ни бас?а жа??а бары?ыз;
- Ашы? отты пайдаланба?ыз;
7 - о?ушы:
?рт
- Отпен ж?мыс істегенде абай болу керек;
- ?о?ысты ?йге, аула?а, орманды жерлерге ?ртеуге;
- Авток?ліктен шы??ан жалын?а;
- К?н к?ркірегендегі найза?айлар?а;
- Майлан?ан материалды? ?йкелісіне;
- К?н с?улесіні? ?йнектен ?ткен н?ктесі;
8 - о?ушы:
?рт елді мекендердегі ?имараттар, а?аш к?пірлер, электр желілері мен а?аш ба?аналарда?ы байланыс. М?най ?німдері ?оймаларында ж?не бас?а материалдар мен адамдар, ауылшаруашылы? малдары ?ртке шалды?уы м?мкін. Орман ал?абында?ы ш?птерден, б?талардан, а?аш т?біртектерінен, шырпылардан ?рт шалады. ауа райы ??р?а? бол?ан жылдары жо?ар?ы ?рт желді? есебінен, а?аштарды? ?шар басынан ?о?ан жапыра?ты а?аштарын ?рт шалады. Т?менгі ?рт тарау жылдамды?ы минутына 0. 1 - ден 3 метрге дейін, ал жо?ар?ы ?рт желді? ба?ытына ?арай 100 метрге дейін жетеді.
М??алім:
Су тас?ыны, сел
Су тас?ыныны? негізгі ?ш себебі бар: жа?бырды? ?те к?п жаууы, ?арды? тез еруі мен т?рып ?ал?ан м?здарды? жылжуы, те?із суыны? жа?а?а ?руы, ?зенге суды? к?п ??йылуы. ?сіресе ?ар еруі ?за??а созыл?анда ?те ?ауіпті.
9 - о?ушы:
Су тас?ыны кезінде:
- ?йдегі газды, суды, жары?ты с?ндіру;
- Пештегі жанып жат?ан отты ?шіру;
- ?йдегі ба?алы заттарды ?йді? т?бесіне не жо?ары ?абат?а шы?ару;
- Бірінші ?абатта?ы есік пен терезелерді та?таймен не фанермен ?а?ып тастау;
- Мал т?ратын сарайда?ы есіктерді? ілгішін ашып тастау;
10 - о?ушы:
Кездейсо? су тас?ынында ?зі?ізбен бірге жылы киім, м?мкіндігінше су ?ткізбейтін киім, жамыл?ы, тама? ж?не бас?а н?рселерді алып, рельфті? е? биік жеріне к?терілі?із, ол жерді еш?ашан су баспайды. Егер ол болмаса ?айы? ж?не т. б. дайындау ?ажет.
Су кеткеннен кейін электр сымдарынан, за?ымдан?ан газ магистралдан са? болу ?ажет. ?йге кірер алдында су тас?ынынан за?ымданба?анды?ын бай?ау ?ажет. Судан табыл?ан заттардан тама? ?зірлеуге болмайды.
М??алім:
Дауыл, ??йын
Дауыл – е? к?п тара?ан таби?ат апаттарыны? бірі. ?сіресе, б?л жел, м?зда, те?ізде, тауда ?те к?п ?ауіпті. Кез келген ?атты жел ?ыста дауылмен, жазда ша?ды, ??мды дауылымен бай?алады. Егер ашы? жерде жел ?атты т?рса, тез арада ты?ылу ?ажет.
11 - о?ушы:
Жазы? немесе ??рлы? далада – жатып, тастан, ?алы? ?амыстардан ?стап ?алу ?ажет.
12 - о?ушы:
??йын – ?те ?ауіпті. ??йын жылдамды?ы 100м /с дейін жетеді, е? тез жылдамды?ы 30 - 40 км са?. ??йынмен бірге аспан?а ?ш?ан шыбы?тар, майда тастар ж?не т. б. н?рселерді? ?шуы адамдар?а ?ауіп тудырады. ??йынны? дауылдан айырмашылы?ы, ол кіші болып келеді, сонды?тан о?ан кез болмау м?мкіншіліктері бар.
М??алім: жол ж?ргенде, жай уа?ытты? ?зінде адамдар теледидар мен радиодан берілген а?параттар?а ??ла? т?ре ж?ргені д?рыс. Гидрометорталы?ы б??аралы? а?парат орталы?ы ар?ылы ?ар к?шкіні, сел, су тас?ыны, жер сілкіну ?ауіп ?атері туралы т?ра?ты алдын ала ескертіп отырады. Ондай жа?дайларда алдын алу шаралары ж?ргізіледі.

Павлодар ?аласыны? № 26 жалпы орта білім беру мектебі

Сынып са?аты

Та?ырыбы:

«Т?тенше жа?дайлар кезінде адамдарды? ?з-?здерін ?стауы»

?ткізген: Сейтахметова Г.А.

2014-2015 о?у жылы

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Сынып са?атты? та?ырыбы: Т?тенше жа?дай з сынып »

Сабақтың тақырыбы: Төтенше жағдайлар кезінде адамдардың өз-өздерін ұстауы
Сабақтың мақсаты: төтенше жағдайлар, зілзала апаттары жөнінде білімдерін кеңейтіп, олардан сақтану жолдарымен, алғашқы көмек көрсету шараларымен таныстыру.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы:
Мұғалім:
Төтенше жағдай дегеніміз адамдардың қаза табуына әкеп соғатын немесе денсаулығына, қоршаған орта мен шаруашылық жүргізу объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі аумақта туындаған жағдай. Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай табиғи сипаттағы немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға бөлінеді.
Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар – дүлей зілзала (жер сілкінісі, сел, көшкін, су тасқыны және тағы басқалар табиғи өрт, індеттер мен малдың жұқпалы аурулары)
Техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар: өнеркәсіп, көлік авариялары, өрт (жарылыс), үйлер мен ғимараттардың кенеттен қирауы, бөгендердің бұзылуы, тіршілікті қамтамасыз ететін электр энергетика және коммуникация жүйелеріндегі, тазарту құрылыстарындағы авария туғызған төтенше жағдайлар.
Құтқару әліппесі экстремальдық жағдайлар кезіндегі іс - қимылдың қысқаша нұсқауы
1 - оқушы:
Жер сілкінуіне дейін
Алдын ала дайын болыңыз;
- рюкзак немесе сөмкеңізді, құжаттар;
- үш күнге жететін тамақ пен су;
- жылжымалы электр фонары мен сөмке;
- алғашқы медициналық дәріханасы мен медикаменттер;
- жылы киім мен аяқ киім;
2 - оқушы:
Алғашқы жер сілкінісі кезінде:
Есте сақтаңыз: жер сілкінісі басталған кезде үрейленбеңіз және басқалардың үрейленуіне жол бермеңіз;
- Газ, су және жарықты сөндіріңіз;
- Жер сілкіну төменгі баллмен жай болса, онда сол жерде тұрыңыз, қорықпаңыз, күтіңіз; егер күшті жер сілкінісі болған кезде сіз үй ішінде болсаңыз:
- Ішкі қабырғаның қауіпсіз жеріне, бұрышқа, есіктің жақтауына, ваннаға жатыңыз;
- Екінші не одан жоғары қабатта болсаңыз ол жерден ешқайда кетпеңіз;
- Кереуеттің, столдың астына кіріңіз, себебі бұлар сізді құлайтын заттар мен сынықтардан қорғайды. Өзіңізді ауыр жиһаздар мен терезелерден аулақ ұстаңыз;
- Лифтіні пайдаланбаңыз.
3 - оқушы:
Егер көшеде болсаңыз
- Ғимараттар мен электр желілерінен алшақ, ашыұ алаңда тұрыңыз, үзілген электр желілерінен алшақ тұрыңыз;
- Ғимараттардың алдын кесіп өтпеңіз және оған кірмеңіз;
4 - оқушы:
Егер автокөліктің ішінде болсаңыз:
- Ашық алаңда қалыңыз және жер сілкінісі біткенше автокөліктің ішінде болыңыз;
5 - оқушы:
Есте болсын жер сілкінісі кезінде жер жарылып, адам өлімі сирек кездеседі. Жер сілкінісі кезінде мынадай жағдайларда бақытсыздық орын алады:
- Ғимараттардың кейбір бөліктерінің қирауы;
- Сынған терезелер қирауы;
- Үзілген электр желілері;
- Пәтердегі ауыр заттардың құлауы;
- Өрт;
- Үрей кезіндегі бақылаусыз қалған адамдардың мінез - құлқы,
Егер сіз алдын - ала қауіпсіздік шараларын сақтасаңыз, құрбан болу саны аз болары сөзсіз.
6 - оқушы:
Жер сілкінісінен кейін:
- Қажет адамдарға алғашқы жәрдем көмегін көрсетіңіз;
- Зардап шеккендерді үйіндіден шығаруға көмектесіңіз;
- Өте сақ болыңыз, ғимаратты тез арада босатыңыз, яғни басқа жаққа барыңыз;
- Ашық отты пайдаланбаңыз;
7 - оқушы:
Өрт
- Отпен жұмыс істегенде абай болу керек;
- Қоқысты үйге, аулаға, орманды жерлерге өртеуге;
- Автокөліктен шыққан жалынға;
- Күн күркірегендегі найзағайларға;
- Майланған материалдың үйкелісіне;
- Күн сәулесінің әйнектен өткен нүктесі;
8 - оқушы:
Өрт елді мекендердегі ғимараттар, ағаш көпірлер, электр желілері мен ағаш бағаналардағы байланыс. Мұнай өнімдері қоймаларында және басқа материалдар мен адамдар, ауылшаруашылық малдары өртке шалдығуы мүмкін. Орман алқабындағы шөптерден, бұталардан, ағаш түбіртектерінен, шырпылардан өрт шалады. ауа райы құрғақ болған жылдары жоғарғы өрт желдің есебінен, ағаштардың ұшар басынан қоқан жапырақты ағаштарын өрт шалады. Төменгі өрт тарау жылдамдығы минутына 0. 1 - ден 3 метрге дейін, ал жоғарғы өрт желдің бағытына қарай 100 метрге дейін жетеді.
Мұғалім:
Су тасқыны, сел
Су тасқынының негізгі үш себебі бар: жаңбырдың өте көп жаууы, қардың тез еруі мен тұрып қалған мұздардың жылжуы, теңіз суының жағаға ұруы, өзенге судың көп құйылуы. Әсіресе қар еруі ұзаққа созылғанда өте қауіпті.
9 - оқушы:
Су тасқыны кезінде:
- Үйдегі газды, суды, жарықты сөндіру;
- Пештегі жанып жатқан отты өшіру;
- Үйдегі бағалы заттарды үйдің төбесіне не жоғары қабатқа шығару;
- Бірінші қабаттағы есік пен терезелерді тақтаймен не фанермен қағып тастау;
- Мал тұратын сарайдағы есіктердің ілгішін ашып тастау;
10 - оқушы:
Кездейсоқ су тасқынында өзіңізбен бірге жылы киім, мүмкіндігінше су өткізбейтін киім, жамылғы, тамақ және басқа нәрселерді алып, рельфтің ең биік жеріне көтеріліңіз, ол жерді ешқашан су баспайды. Егер ол болмаса қайық және т. б. дайындау қажет.
Су кеткеннен кейін электр сымдарынан, зақымданған газ магистралдан сақ болу қажет. Үйге кірер алдында су тасқынынан зақымданбағандығын байқау қажет. Судан табылған заттардан тамақ әзірлеуге болмайды.
Мұғалім:
Дауыл, құйын
Дауыл – ең көп тараған табиғат апаттарының бірі. Әсіресе, бұл жел, мұзда, теңізде, тауда өте көп қауіпті. Кез келген қатты жел қыста дауылмен, жазда шаңды, құмды дауылымен байқалады. Егер ашық жерде жел қатты тұрса, тез арада тығылу қажет.
11 - оқушы:
Жазық немесе құрлық далада – жатып, тастан, қалың қамыстардан ұстап қалу қажет.
12 - оқушы:
Құйын – өте қауіпті. Құйын жылдамдығы 100м /с дейін жетеді, ең тез жылдамдығы 30 - 40 км сағ. Құйынмен бірге аспанға ұшқан шыбықтар, майда тастар және т. б. нәрселердің ұшуы адамдарға қауіп тудырады. Құйынның дауылдан айырмашылығы, ол кіші болып келеді, сондықтан оған кез болмау мүмкіншіліктері бар.
Мұғалім: жол жүргенде, жай уақыттың өзінде адамдар теледидар мен радиодан берілген ақпараттарға құлақ түре жүргені дұрыс. Гидрометорталығы бұқаралық ақпарат орталығы арқылы қар көшкіні, сел, су тасқыны, жер сілкіну қауіп қатері туралы тұрақты алдын ала ескертіп отырады. Ондай жағдайларда алдын алу шаралары жүргізіледі.