С?йкімді ?оян

С?йкімді ?оян

Та?ырыбы: С?йкімді ?оян

Саба?ты? ма?саттары:

?оян туралы т?сініктерін ке?ейту, ?оянны? пайдасы туралы т?сінік беру.

Білімділік? М?тінні? негізгі ойын ашып т?сіндіру, т?тас о?у?а т?сілдіру.
Дамытушылы?: О?ушыларды? ой-?рістерін, с?здік ?орларын дамыту.
Т?рбиелік: А?дарды ?ор?ау?а , олар?а ?ам?орлы? жасау?а, таби?атты с?юге баулу.
Атал?ан саба?ты? білімділік ма?саты: Балаларды? жабайы а?дар туралы білімдерін толы?тыру. Таби?ат туралы к?з?арастарын ?алыптастыру, ?орша?ан орта?а ?ызушылы? ту?ызу.
Балаларды? а?дар туралы білімдерін пысы?тау (т?р-т?сі, ?орша?ан орта?а бейімділігі) т.б.
Саба?ты? т?рбиелік ма?саты: Балаларды таби?атты с?юге, ?ор?ау?а, жабайы жануарлар?а ?ам?орлы? жасау?а т?рбиелеу.
(Мысалы: таби?ат б?рышында?ы к?жек, кірпіні к?ту, тама?тандыру).
Саба?ты? дамытушылы? ма?саты: ?орша?ан орта туралы к?з?арастарын дамыту, ой-?рісін ке?ейту.
Жабайы жануарлар туралы ?ле?, ж?мба?, жа?ылтпаш, ертегілер о?у ар?ылы баланы? с?здік ?орын дамыту?а к??іл б?лінеді.

Саба?та жабайы жануарларды? суреттері, «Жабайы жануарлар ?лемі» альбомы, мультфильмдер, орман суреттері, дидактикалы? ойын?а арнал?ан т?рлі-т?сті суреттер, бет перделер, сауса?ты ?уырша?тар к?рнекілік ретінде ?олданылады. Баяндау, к?рнекілік, с?ра?-жауап, ж?мба?, ребустар шешу, с?здік ойындар сия?ты ?діс-т?сілдер пайдаланады.
«К?жектер мен т?лкі» деген ?имыл-сынды ойын ойналады.

Ойынны? шарты: Бір бала т?лкі болып сайланады, ?ал?ан балалар к?жек бет перделерін киіп, д??гелене отырады.
Ойынды ж?ргізуші: ( ?оян пердесін киеді)
К?жектерім, т?ршы
Беттері?ді жушы.
Ну орман?а барайы?,
Тама?танып алайы?.
?оян: Жалма?да?ан ?у т?лкі
Келіп ?апты орманнан.
К?жектері?, ?айда?- деп
?уып келді со?ымнан

К?жектер ?н ыр?а?ымен секіріп, ?аша ж?неледі, т?лкі ?уады.
Т?рбиеші: Балалар, біздер б?гін орманда мекендейтін жабайы жануарлармен танысамыз - деп саба?ты? ма?сатын т?сіндірген со?: балалар, сендер ?здері? білетін жабайы жануарларды ата?дар, сонан со? ж?мба? шешейік - дейді.
?ыста а?,
Жазда с?р.
Б?л ?ай а??
Балаларды? жауабы: ?оян.
- ?те д?рыс. ?оян маусым?а байланысты ?з т?сін ?згертіп отырады. ( т?рбиеші ?шін м?тін).
?оян ш?л-ш?лейтте, орманды далада мекендейді. ?сімдіктермен ?оректенеді. ?оянны? ??ла?ы ?зын, ??йры?ы ?лпілдеген ?ыс?а. Арт?ы ая?тары алды??ы ая?тарына ?ара?анда ?зын. Сонды?танда биіктеу жерлерге тез к?теріледі, ал биіктен т?серде ?оян ?иналады, кейде домалап та кетеді.
Кей ертегілерде ?оянды «?ыли» деп атайды. Неліктен?

?оянны? к?зі басыны? ортасында емес, екі жа?ында орналас?ан. Ол артынан, не жанынан кездесіп ?ал?ан а?ды тез бай?ап ?алады. Тісі ?ткір.
?ояндар ?зіне ?йшік дайындамайды, ?ыс?а азы? жинамайды. Б?та т?бінде, орман жиегінде тіршілік етеді. Т?нге ?арай азы? іздеуге шы?ады.
К?ктем, жаз айларында жасыл ш?п, ?сімдік тамырларымен ?оректенеді. Ал ?ыста ?алы? ?ар астында ты?ылады.

Жазда?ы с?р ?оян к?зде ?з терісін а? т?ске ?згертеді. Кейде а? ?оянды а?шылар?а бай?амай ?алады. ?ыс мезгілінде орманда азы? ?те аз бол?анды?тан ?ояндар кейде ба?ша да?ылдары егілген жерлердегі ?ыры??абат, с?біз ?алды?тарын жейді. ?ырк?йек айында адамдар егісте к?здік егістерді ( бидай, ?ара бидай) себеді. К?з мезгіліні? ая?ында к?здік егіс к?ктеп, ?ар астында басылып ?алады. Кейде ?ояндар осындай егіске тап болса, ?ар астынан ш???ыр ?азып к?здік егіспен ?оректенеді. ?ыс мезгілінде ?ояндар жас теректерді? ?абы?ын кеміріп жейді. Орманды мекендейтін кейбір жырт?ыш а?дар мен ??стар: ?ас?ыр, т?лкі, сусар, б?ркіт, ?аршы?а, жапала? т.б. ?оянды а?диды. Б?л с?ттерде ?оян ?зіні? ж?йріктігіне байланысты кейде ??тылып кетеді.
Т?рбиеші балалар?а ?оян туралы осылай баяндап берген со?, оны ?алай т?сінгендерін мына с?ра?тар ар?ылы пысы?тайды.

1. ?оянны? т?р-т?сі ?андай?
2. ?оян немен ?оректенеді?
3. ?андай а? т?рлері ?оян?а шабуыл жасауы м?мкін?
4. ?оян ?ыс?а азы? жинай ма?
5. ?андай жерлерде тіршілік етеді?
6. ?оян ?зіне ?йшік жасай ма?
Рефлексиялы? – ба?алау кезе?і.
1. ?оян ?ысты ?алай ?ткізеді екен?
2. ?оян т?лкіден бас?а та?ы ?андай а?дардан ?ор?ады? Неге деп ойлайсы? ?

Б?дан кейін «?ояндар» деген та?па? ар?ылы сергіту с?ті жасалады.
Ерінбе, ?ояным,
Ерте?мен оян?ы?.
Секе?де сен енді,
Шыны?тыр дене?ді.
Балалар, мына ж?мба?ты шешеді.
Дыбыстан ?ашып,
?а??ан безек.
?ор?а?, жасы?,
Б?л не..... ?
(к?жек)

?рине, б?л ?оянны? к?жегі. Ол да ?оян секілді сыбдыр ести ?алса, ?аша ж?неледі. К?ктемде ?оянны? к?жектері пайда болады. Олар бірден ж?ріп кетеді. ?оянны? к?жегі к?зі ашы?, шира? болып туады, кішкентай, терісі мамы? секілді.?оян к?жегін с?тімен асырайды. Бірнеше к?н ?ткен со? к?жектер жасыл ш?пті жеп ?йренеді.
«А? ?оян» деген ?имылды ойын ойналады. М?нда с?йлемді жал?астыру ?ажет.
?оян ?ыста а?, жазда ......
?оянны? ??йры?ы ?ыс?а, ??ла?ы.....
?оянны? арт?ы ая?ы ?зын, алды??ы ая?ы........
?оянны? ??ла?ы неге ?зын?- ертегісін м?нерлеп о?ып береді.

Ерте, ерте, ертеде ?оян орман патшалы?ында т?ратын достарын ту?ан к?ніне ша?ырады. ?йін а?аш жапыра?тары ж?не ?демі г?лдермен безендіреді.
?оян ту?ан к?ніне арнап ?демі к?йлегін киді. Ол ту?ан к?ніне Кірпіні, Т?лкіні, ?ас?ырды, Аюды ша?ырады.
- Ту?ан к?ні?, ??тты болсын, а? ?оян! – деп, Кірпі бірінші келді. Ол ?оян?а шырша жа??а?тарын ?келді.
- ?йі? ?андай жылы, к?йлегі? ?андай ?демі, - деп Т?лкі келді. Ол ?оян?а шырша жа??а?тарын ?келді.
- ?йі? ?андай жылы, к?йлегі? ?андай ?демі, - деп Т?лкі келді.
- Бауырым ?оян, ту?ан к?ні? ??тты болсын!- деп, ?ас?ыр бір шо? ?алампыр г?лін ?сынды.
- Аю неге кешікті?- деп т?ртеуі бір-біріне ?арады.
Біраздан со? есік сыртынан ты?ыр естілді. Аю кешіккеніне кешірім с?рап, ?оян?а арнап бал ?келді.
- Ту?ан к?ні? ??тты болсын! – деп ?оянны? ??ла?ынан тартты. ?оянны? ??ла?ы лезде ?амыстай ?ал?иып, ?зарып кетті. Содан бері ?оянны? ??ла?ы ?зын екен.

Мына с?ра?тар ?ойылып, ертегіні балалар ?алай т?сінгені тексеріледі.
1. ?оян достарын неге ша?ырды?
2. ?оян ?йін ?алай безендірді?
3. Ол ту?ан к?ніне ?андай а?дарды ша?ырды?
4. Кірпі ?оян?а не сыйлады?
5. Т?лкі ше?
6. ?ас?ыр не ?келді?
7. Аю ?андай сыйлы? ?келді?
8. ?оянны? ??ла?ы не себептен ?зын?

Б?дан кейін «Жануарлар нені ?натады?» деген дидактикалы? ойын ойналады.
?ызы?ты арифметика.
?оян к?жегі мен ба?ша?а барып, ?ыры??абат, с?біз жинады?
1. ?оян неше ?ыры??абат жинады? Сана.
2. К?жек неше с?біз жинады? Сана.
?осымша с?ра?тар.
?оян отырып саба?ты пысы?тау, белсене аралас?ан балаларды мада?тау, ынталандыру сыйлы?ын беру.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«С?йкімді ?оян »

Тақырыбы: Сүйкімді қоян

Сабақтың мақсаттары:

Қоян туралы түсініктерін кеңейту, қоянның пайдасы туралы түсінік беру.

Білімділік׃ Мәтіннің негізгі ойын ашып түсіндіру, тұтас оқуға төсілдіру.
Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрістерін, сөздік қорларын дамыту.
Тәрбиелік: Аңдарды қорғауға , оларға қамқорлық жасауға, табиғатты сүюге баулу.
Аталған сабақтың білімділік мақсаты: Балалардың жабайы аңдар туралы білімдерін толықтыру. Табиғат туралы көзқарастарын қалыптастыру, қоршаған ортаға қызушылық туғызу.
Балалардың аңдар туралы білімдерін пысықтау (түр-түсі, қоршаған ортаға бейімділігі) т.б.
Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Балаларды табиғатты сүюге, қорғауға, жабайы жануарларға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
(Мысалы: табиғат бұрышындағы көжек, кірпіні күту, тамақтандыру).
Сабақтың дамытушылық мақсаты: Қоршаған орта туралы көзқарастарын дамыту, ой-өрісін кеңейту.
Жабайы жануарлар туралы өлең, жұмбақ, жаңылтпаш, ертегілер оқу арқылы баланың сөздік қорын дамытуға көңіл бөлінеді.

Сабақта жабайы жануарлардың суреттері, «Жабайы жануарлар әлемі» альбомы, мультфильмдер, орман суреттері, дидактикалық ойынға арналған түрлі-түсті суреттер, бет перделер, саусақты қуыршақтар көрнекілік ретінде қолданылады. Баяндау, көрнекілік, сұрақ-жауап, жұмбақ, ребустар шешу, сөздік ойындар сияқты әдіс-тәсілдер пайдаланады.
«Көжектер мен түлкі» деген қимыл-сынды ойын ойналады.

Ойынның шарты: Бір бала түлкі болып сайланады, қалған балалар көжек бет перделерін киіп, дөңгелене отырады.
Ойынды жүргізуші: ( қоян пердесін киеді)
Көжектерім, тұршы
Беттеріңді жушы.
Ну орманға барайық,
Тамақтанып алайық.
Қоян: Жалмаңдаған қу түлкі
Келіп қапты орманнан.
Көжектерің, қайда?- деп
Қуып келді соңымнан

Көжектер ән ырғағымен секіріп, қаша жөнеледі, түлкі қуады.
Тәрбиеші: Балалар, біздер бүгін орманда мекендейтін жабайы жануарлармен танысамыз - деп сабақтың мақсатын түсіндірген соң: балалар, сендер өздерің білетін жабайы жануарларды атаңдар, сонан соң жұмбақ шешейік - дейді.
Қыста ақ,
Жазда сұр.
Бұл қай аң?
Балалардың жауабы: Қоян.
- Өте дұрыс. Қоян маусымға байланысты өз түсін өзгертіп отырады. ( тәрбиеші үшін мәтін).
Қоян шөл-шөлейтте, орманды далада мекендейді. Өсімдіктермен қоректенеді. Қоянның құлағы ұзын, құйрығы үлпілдеген қысқа. Артқы аяқтары алдыңғы аяқтарына қарағанда ұзын. Сондықтанда биіктеу жерлерге тез көтеріледі, ал биіктен түсерде қоян қиналады, кейде домалап та кетеді.
Кей ертегілерде қоянды «қыли» деп атайды. Неліктен?

Қоянның көзі басының ортасында емес, екі жағында орналасқан. Ол артынан, не жанынан кездесіп қалған аңды тез байқап қалады. Тісі өткір.
Қояндар өзіне үйшік дайындамайды, қысқа азық жинамайды. Бұта түбінде, орман жиегінде тіршілік етеді. Түнге қарай азық іздеуге шығады.
Көктем, жаз айларында жасыл шөп, өсімдік тамырларымен қоректенеді. Ал қыста қалың қар астында тығылады.

Жаздағы сұр қоян күзде өз терісін ақ түске өзгертеді. Кейде ақ қоянды аңшыларға байқамай қалады. Қыс мезгілінде орманда азық өте аз болғандықтан қояндар кейде бақша дақылдары егілген жерлердегі қырыққабат, сәбіз қалдықтарын жейді. Қыркүйек айында адамдар егісте күздік егістерді ( бидай, қара бидай) себеді. Күз мезгілінің аяғында күздік егіс көктеп, қар астында басылып қалады. Кейде қояндар осындай егіске тап болса, қар астынан шұңқыр қазып күздік егіспен қоректенеді. Қыс мезгілінде қояндар жас теректердің қабығын кеміріп жейді. Орманды мекендейтін кейбір жыртқыш аңдар мен құстар: қасқыр, түлкі, сусар, бүркіт, қаршыға, жапалақ т.б. қоянды аңдиды. Бұл сәттерде қоян өзінің жүйріктігіне байланысты кейде құтылып кетеді.
Тәрбиеші балаларға қоян туралы осылай баяндап берген соң, оны қалай түсінгендерін мына сұрақтар арқылы пысықтайды.

1. Қоянның түр-түсі қандай?
2. Қоян немен қоректенеді?
3. Қандай аң түрлері қоянға шабуыл жасауы мүмкін?
4. Қоян қысқа азық жинай ма?
5. Қандай жерлерде тіршілік етеді?
6. Қоян өзіне үйшік жасай ма?
Рефлексиялық – бағалау кезеңі.
1. Қоян қысты қалай өткізеді екен?
2. Қоян түлкіден басқа тағы қандай аңдардан қорқады? Неге деп ойлайсың ?

Бұдан кейін «Қояндар» деген тақпақ арқылы сергіту сәті жасалады.
Ерінбе, қояным,
Ертеңмен оянғың.
Секеңде сен енді,
Шынықтыр денеңді.
Балалар, мына жұмбақты шешеді.
Дыбыстан қашып,
Қаққан безек.
Қорқақ, жасық,
Бұл не..... ?
(көжек)

Әрине, бұл қоянның көжегі. Ол да қоян секілді сыбдыр ести қалса, қаша жөнеледі. Көктемде қоянның көжектері пайда болады. Олар бірден жүріп кетеді. Қоянның көжегі көзі ашық, ширақ болып туады, кішкентай, терісі мамық секілді.Қоян көжегін сүтімен асырайды. Бірнеше күн өткен соң көжектер жасыл шөпті жеп үйренеді.
«Ақ қоян» деген қимылды ойын ойналады. Мұнда сөйлемді жалғастыру қажет.
Қоян қыста ақ, жазда ......
Қоянның құйрығы қысқа, құлағы.....
Қоянның артқы аяғы ұзын, алдыңғы аяғы........
Қоянның құлағы неге ұзын?- ертегісін мәнерлеп оқып береді.

Ерте, ерте, ертеде Қоян орман патшалығында тұратын достарын туған күніне шақырады. Үйін ағаш жапырақтары және әдемі гүлдермен безендіреді.
Қоян туған күніне арнап әдемі көйлегін киді. Ол туған күніне Кірпіні, Түлкіні, Қасқырды, Аюды шақырады.
- Туған күнің, құтты болсын, ақ қоян! – деп, Кірпі бірінші келді. Ол қоянға шырша жаңғақтарын әкелді.
- Үйің қандай жылы, көйлегің қандай әдемі, - деп Түлкі келді. Ол қоянға шырша жаңғақтарын әкелді.
- Үйің қандай жылы, көйлегің қандай әдемі, - деп Түлкі келді.
- Бауырым қоян, туған күнің құтты болсын!- деп, Қасқыр бір шоқ қалампыр гүлін ұсынды.
- Аю неге кешікті?- деп төртеуі бір-біріне қарады.
Біраздан соң есік сыртынан тықыр естілді. Аю кешіккеніне кешірім сұрап, Қоянға арнап бал әкелді.
- Туған күнің құтты болсын! – деп Қоянның құлағынан тартты. Қоянның құлағы лезде қамыстай қалқиып, ұзарып кетті. Содан бері Қоянның құлағы ұзын екен.

Мына сұрақтар қойылып, ертегіні балалар қалай түсінгені тексеріледі.
1. Қоян достарын неге шақырды?
2. Қоян үйін қалай безендірді?
3. Ол туған күніне қандай аңдарды шақырды?
4. Кірпі қоянға не сыйлады?
5. Түлкі ше?
6. Қасқыр не әкелді?
7. Аю қандай сыйлық әкелді?
8. Қоянның құлағы не себептен ұзын?

Бұдан кейін «Жануарлар нені ұнатады?» деген дидактикалық ойын ойналады.
Қызықты арифметика.
Қоян көжегі мен бақшаға барып, қырыққабат, сәбіз жинады?
1. Қоян неше қырыққабат жинады? Сана.
2. Көжек неше сәбіз жинады? Сана.
Қосымша сұрақтар.
Қоян отырып сабақты пысықтау, белсене араласқан балаларды мадақтау, ынталандыру сыйлығын беру.