Саба? жоспары М?хтар ?уезов "К?ксерек" ?дебиеттік о?у

Саба?ты? та?ырыбы: М. ?уезовты? «К?ксерек» ??гімесі
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: М. ?уезов туралы м?лімет беру.«К?ксерек» ??гімесіні? мазм?нын ашу.
Дамытушылы?: Шы?арманы талдау ар?ылы ?з ойын ?ор?ай білуін, на?ты с?йлеу білуін дамыту,с?здік ?орын молайту.
Т?рбиелік: ??гіме мазм?ны ар?ылы о?ушылар бойында адамгершілік, жанашырлы? ?асиеттерді ?алыптастыру, таби?атты, ?орша?ан ортаны аялау?а, оны? за?дылы?ын б?зу?а, жол бермеуге т?рбиелеу.
Саба? т?рі: Жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі: Кубизм ?дісі, с?ра? - жауап
К?рнекіліктері: А?ын портреті, слайд, бейнефильм, ?лестірме карточкалар.
Саба? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і:Психологиялы? дайынды?

Жалы?паймын саба?тан,

О?имын да жазамын,

Білім н?рін тарат?ан,

?стазда ыл?и назарым

О?ушыларды т?гендеу, сынып тазалы?ын ?ада?алау.Топ?а б?лу.(Жырт?ыш а?дар ар?ылы б?лу)
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау:

Б.Т?рсынбаевты? Ал?аш?ы к?мек та?ырыбы бойынша с?ра?тар ?ою.

Арыстан тобы

1930-1932 жылдарда?ы ашты? жылдары туралы айту

Т?лкі тобы

Отбасыны? т?рмысты? жа?дайы ?андай еді?

Жолбарыс тобы

?кесі а??а шы?у?а ?алай дайындалды?

Аю тобы

?кесі а? аулаудан орал?анда ?й іші неге ?атты ?уанды?

?аза?станда ?андай а?дарды аулау?а тыйым салынды?

ІІІ.Жа?а саба?

Ребусты шешу

,,,, ,,, ,,, ,,

К?ксерек с?зі келіп шы?ты.Б?л с?з ??рмаш деген баланы? б?лтірігіні? аты. Б?л белгілі жазушы М.?уезовты? шы?армасы. «К?ксерек» кинофильмін к?ргендер бар ма?

М.?уезов туралы м?лімет беріледі.

М. ?уезовты? ?мір жолын айту. Та?тада слайд

?уезов М?хтар Омархан?лы (1897-1961) – ?аза?ты? ?йгілі жазушысы, ?о?ам ?айраткері, ?аза? КСР ?ылым академиясыны? академигі, филология ?ылымыны? т???ыш докторы, профессор, ?аза? КСР ны? е?бек сі?ірген ?ылым ?айраткері. Ту?ан жері б?рын?ы Семей уезіні? Шы??ыс болысы (?азіргі Шы?ыс ?аза?стан облысыны? Абай ауданы).

М.?уезов ?лкен ?мірлік, шы?армашылы? жолдан ?ткен ?лы т?л?а. Оны? ал?аш?ы жиырма жыл?ы жасты? ша?ы ?зіні? с?йікті а?ыны ?рі рухани ?стазы бол?ан Абайды? балалы?, жасты?, жігіттік кезе?ін еске т?сіреді. Атасы ?уез бен ?жесі Дінасылды? т?рбиесінде бол?ан бала М?хтарды? ал?аш сауатын ашушы да атасы. Ол сол ар?ылы Абайды? ?ле?дерін ауылдастырына о?ып беретін д?режеге жетеді. Б?дан кейін ол ?уелі Семейдегі бес класты? орысша о?ытатын училищені, содан со? сонда?ы м??алімдік семинарияны тамамдайды. Семинарияда ж?ріп ?зіні? т???ыш шы?армасы «Е?лік-Кебек» пьесасын жазады.Бір ?ыс Ташкенттегі Орта Азия мемлекеттік университетінде, т?рт жыл Ленинград университетінде о?ып, филология факультетін бітіреді. Сол жылы Орта Азия университетіні? Шы?ыс факультетіні? жанында?ы аспирантурада о?иды.

Жазушы ?зіні? шы?армашылы? жолында талай жанр?а, та?ырып?а із салып, ?ыруар, очерк, ??гіме, пьесалар жаз?ан, тамаша аудармалар жаса?ан, ?деби сын?а, ?дебиет тарихын зерттеу ж?мысына белсене ат салысып, к?птеген ма?ыналы ма?алалар жарияла?ан, баяндамалар жаса?ан, о?улы?тар ??ра?ан, жо?ары о?у орындарында д?ріс беріп, теориялы? білімін жетілдіріп отыр?ан. С?йте ж?ре, ?лкен дарын ?зіні? шы?армашылы? ас?арына апаратын Абай та?ырыбына ?алам тартады. ?лкен ж?мысты? ал?аш?ы ?арлы?ашы болып «Татьянаны? ?ырда?ы ?ні» келеді ?мірге. Б?дан кейін жазушы Абай образын ке? аума?та алып, бірнеше жанрда бейнелеуге кіріседі. С?йтіп, «Абай» трагедиясы туады. Б?л ?лы а?ынны? образын сахнада т???ыш бейнелеген шы?арма болатын.

?за? зерттеп, ке? тыныспен кіріскен «Абай жолы» IV-томды? романын М?хтар он бес жыл?а жуы? жазады. Жазушыны? ?зі айт?андай, «Абай» ж?не «Абай жолы» романдарын жазу жазушыны? шы?армашылы? ?міріндегі с?йікті ісіне айналады. Абай жолы – халы? жолы, халы? жолы – Абай жолы. Осы бірлікті тарихи шынды??а сай ас?ан к?ркемдік шеберлікпен к?рсету М?хтар ?уезовты? шы?армашылы? же?ісі еді. Сол же?ісіне сай ол ту?ан хал?ыны? ??рметіне б?ленді, ?з заманыны? е? жо?ары сыйлы?тары КСРО Мемлекеттік сыйлы?ы мен Лениндік сыйлы?ты иеленді.

1961 жылы ?айтыс бол?аннан кейін Республика ?кіметі ?аулы алып, ?лы жазушыны? есімін м??гі есте ?алдыру ма?сатымен ?ылым академиясыны? ?дебиет ж?не ?нер институты мен ?аза?ты? мемлекеттік академиялы? драма театрына М?хтар ?уезовты? аты беріледі, ?деби мемориалды? м?ражайы ашылып, бір?атар мектеп, к?ше ж?не Алматыны? бір ауданы М.?уезов атымен аталды. Жазушы М?хтар ?уезовті? «К?ксерек» шы?армасы желісімен т?сірілген "К?ксерек" к?ркем фильмі 1973 жылы к?рермендерге жол тартты. Б?кілода?ты? т?саукесері 1974 жылы 8 с?уірде М?скеу ?аласында ?тті.
1974 жылы ?зірбайжан астанасы Бакуде ?ткен Б?кілода?ты? кинофестивальді? бірінші ж?лдесіне ие болып, Швейцарияны? Локорно ?аласында ?ткен кинофестивалінде ??рмет грамотасымен марапатталды.
?ызы?ты деректер:
Фильмге хайуанаттар ба?ынан жас ?ас?ырлар алын?ан. К?ксерек болып екі ?ас?ыр ойна?ан, екеуін де фильмге т?сіру ?шін М?скеу ?аласынан арнайы ?келген.
«?ой?а ?ас?ыр шабу» к?рінісіне т?скен ?ылшы? ж?нді, теген ??йры?ты ?ойлар мал шаруашылы?ы институтыны? т?жірибе отарынан алын?ан.
Фильм ?ыр?ыз тауларыны? баурайында, Ысты?к?л жа?алауында т?сірілген.

??гімені ?р топ?а б?ліп беру. Топ ??гімені о?ып т?сінігін айтады.

Топтар?а кубизм стратегиясы бойынша с?ра?тар беріледі.

Арыстан тобы

Суреттеп бері?із К?ксеректі суреттеу

Т?лкі тобы

Салыстыры?ыз дала ?ас?ыры мен К?ксерек?

Жолбарыс тобы
Зертте?із ?ас?ыр туралы не білесіз?

Аю тобы
?олданы?ыз К?ксерек туралы адамдар не айтты?
??гімедегі кейіпкерлерді атау.
Ма?ал – м?телді талдайы?.
І-Арыстан тобы

«?ас?ырды ?анша ба?са?да, тау?а ?арап ?лиды.»
ІІ-Т?лкі тобы

«?ас?ырды ?ас?ыр ?ылатын да адам.»
ІІІ-Жолбарыс

«?ас?ыр ?ас?ырлы?ын істемей ?оймайды.»
ІV- Аю

«?анша ?сірсе? де ит болмайды.»

Сергіту с?ті:

ІV. Д?птермен ж?мыс

К?ксеректі? к?шік кезі

К?ксеректі? к?к шола? ?ас?ыр бол?ан кезі

ж?ні-

езуі-

бойы-

жота ж?ні-

к?зі-

азуы -

?орытынды:
«К?ксерек ??гімесі» бізді неге ?йретті?
??гімедегі бейк?н? бала ??рмашты? ?лімі – таби?атты? адам?а берген жауабы секілді, екі ая?ты пенделер, біздер, таби?ат за?дылы?ын б?зу?а ха?ымыз жо?. Себебі, адам мен таби?ат арасында?ы ?йлесімділік са?талуы тиіс.
Таби?ат – Ана!
Таби?атты? сырын танып білейік,
Таби?атты? тілін ??ып к?рейік.
Тынышты?ын са?тап ?мір - ?зенні?,
Ізгілікті? шамын жа?ып ж?релік!
Адам рухани д?ниесін сырт?ы таби?ат ??былысын тану ар?ылы ?алыптастырады.
Ш. Айтматов
Ба?алау.
?йге тапсырма: «К?ксерек – таби?атты? та?ы перзенті» та?ырыбына ша?ын шы?арма жазу.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«саба? жоспары М?хтар ?уезов "К?ксерек" ?дебиеттік о?у»

Сабақтың тақырыбы: М. Әуезовтың «Көксерек» әңгімесі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: М. Әуезов туралы мәлімет беру.«Көксерек» әңгімесінің мазмұнын ашу.
Дамытушылық: Шығарманы талдау арқылы өз ойын қорғай білуін, нақты сөйлеу білуін дамыту ,сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Әңгіме мазмұны арқылы оқушылар бойында адамгершілік, жанашырлық қасиеттерді қалыптастыру, табиғатты, қоршаған ортаны аялауға, оның заңдылығын бұзуға, жол бермеуге тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: Кубизм әдісі, сұрақ - жауап
Көрнекіліктері: Ақын портреті, слайд, бейнефильм, үлестірме карточкалар.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:Психологиялық дайындық

Жалықпаймын сабақтан,

Оқимын да жазамын,

Білім нәрін таратқан,

Ұстазда ылғи назарым

Оқушыларды түгендеу, сынып тазалығын қадағалау.Топқа бөлу.(Жыртқыш аңдар арқылы бөлу)
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

Б.Тұрсынбаевтың Алғашқы көмек тақырыбы бойынша сұрақтар қою.

Арыстан тобы

1930-1932 жылдардағы аштық жылдары туралы айту

Түлкі тобы

Отбасының тұрмыстық жағдайы қандай еді?

Жолбарыс тобы

Әкесі аңға шығуға қалай дайындалды?

Аю тобы

Әкесі аң аулаудан оралғанда үй іші неге қатты қуанды?

Қазақстанда қандай аңдарды аулауға тыйым салынды?

ІІІ.Жаңа сабақ

Ребусты шешу

^,,,,^,,,^{,,, ,,}

Көксерек сөзі келіп шықты.Бұл сөз Құрмаш деген баланың бөлтірігінің аты. Бұл белгілі жазушы М.Әуезовтың шығармасы. «Көксерек» кинофильмін көргендер бар ма?

М.Әуезов туралы мәлімет беріледі.

М. Әуезовтың өмір жолын айту. Тақтада слайд

Әуезов Мұхтар Омарханұлы (1897-1961) – қазақтың әйгілі жазушысы, қоғам қайраткері, Қазақ КСР Ғылым академиясының академигі, филология ғылымының тұңғыш докторы, профессор, Қазақ КСР ның еңбек сіңірген ғылым қайраткері. Туған жері бұрынғы Семей уезінің Шыңғыс болысы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданы).

М.Әуезов үлкен өмірлік, шығармашылық жолдан өткен ұлы тұлға. Оның алғашқы жиырма жылғы жастық шағы өзінің сүйікті ақыны әрі рухани ұстазы болған Абайдың балалық, жастық, жігіттік кезеңін еске түсіреді. Атасы Әуез бен әжесі Дінасылдың тәрбиесінде болған бала Мұхтардың алғаш сауатын ашушы да атасы. Ол сол арқылы Абайдың өлеңдерін ауылдастырына оқып беретін дәрежеге жетеді. Бұдан кейін ол әуелі Семейдегі бес кластық орысша оқытатын училищені, содан соң сондағы мұғалімдік семинарияны тамамдайды. Семинарияда жүріп өзінің тұңғыш шығармасы «Еңлік-Кебек» пьесасын жазады.Бір қыс Ташкенттегі Орта Азия мемлекеттік университетінде, төрт жыл Ленинград университетінде оқып, филология факультетін бітіреді. Сол жылы Орта Азия университетінің Шығыс факультетінің жанындағы аспирантурада оқиды.

Жазушы өзінің шығармашылық жолында талай жанрға, тақырыпқа із салып, қыруар, очерк, әңгіме, пьесалар жазған, тамаша аудармалар жасаған, әдеби сынға, әдебиет тарихын зерттеу жұмысына белсене ат салысып, көптеген мағыналы мақалалар жариялаған, баяндамалар жасаған, оқулықтар құраған, жоғары оқу орындарында дәріс беріп, теориялық білімін жетілдіріп отырған. Сөйте жүре, үлкен дарын өзінің шығармашылық асқарына апаратын Абай тақырыбына қалам тартады. Үлкен жұмыстың алғашқы қарлығашы болып «Татьянаның қырдағы әні» келеді өмірге. Бұдан кейін жазушы Абай образын кең аумақта алып, бірнеше жанрда бейнелеуге кіріседі. Сөйтіп, «Абай» трагедиясы туады. Бұл ұлы ақынның образын сахнада тұңғыш бейнелеген шығарма болатын.

Ұзақ зерттеп, кең тыныспен кіріскен «Абай жолы» IV-томдық романын Мұхтар он бес жылға жуық жазады. Жазушының өзі айтқандай, «Абай» және «Абай жолы» романдарын жазу жазушының шығармашылық өміріндегі сүйікті ісіне айналады. Абай жолы – халық жолы, халық жолы – Абай жолы. Осы бірлікті тарихи шындыққа сай асқан көркемдік шеберлікпен көрсету Мұхтар Әуезовтың шығармашылық жеңісі еді. Сол жеңісіне сай ол туған халқының құрметіне бөленді, өз заманының ең жоғары сыйлықтары КСРО Мемлекеттік сыйлығы мен Лениндік сыйлықты иеленді.

1961 жылы қайтыс болғаннан кейін Республика Үкіметі қаулы алып, ұлы жазушының есімін мәңгі есте қалдыру мақсатымен Ғылым академиясының Әдебиет және өнер институты мен Қазақтың мемлекеттік академиялық драма театрына Мұхтар Әуезовтың аты беріледі, әдеби мемориалдық мұражайы ашылып, бірқатар мектеп, көше және Алматының бір ауданы М.Әуезов атымен аталды. Жазушы Мұхтар Әуезовтің «Көксерек» шығармасы желісімен түсірілген "Көксерек" көркем фильмі 1973 жылы көрермендерге жол тартты. Бүкілодақтық тұсаукесері 1974 жылы 8 сәуірде Мәскеу қаласында өтті.
1974 жылы Әзірбайжан астанасы Бакуде өткен Бүкілодақтық кинофестивальдің бірінші жүлдесіне ие болып, Швейцарияның Локорно қаласында өткен кинофестивалінде құрмет грамотасымен марапатталды.
Қызықты деректер:
Фильмге хайуанаттар бағынан жас қасқырлар алынған. Көксерек болып екі қасқыр ойнаған, екеуін де фильмге түсіру үшін Мәскеу қаласынан арнайы әкелген.
«Қойға қасқыр шабу» көрінісіне түскен қылшық жүнді, теген құйрықты қойлар мал шаруашылығы институтының тәжірибе отарынан алынған.
Фильм Қырғыз тауларының баурайында, Ыстықкөл жағалауында түсірілген.

Әңгімені әр топқа бөліп беру. Топ әңгімені оқып түсінігін айтады.

Топтарға кубизм стратегиясы бойынша сұрақтар беріледі.

Арыстан тобы

Суреттеп беріңіз Көксеректі суреттеу

Тұлкі тобы

Салыстырыңыз дала қасқыры мен Көксерек?

Жолбарыс тобы
Зерттеңіз Қасқыр туралы не білесіз?

Аю тобы
Қолданыңыз Көксерек туралы адамдар не айтты?
Әңгімедегі кейіпкерлерді атау.
Мақал – мәтелді талдайық.
І-Арыстан тобы

«Қасқырды қанша бақсаңда, тауға қарап ұлиды.»
ІІ-Түлкі тобы

«Қасқырды қасқыр қылатын да адам.»
ІІІ-Жолбарыс

«Қасқыр қасқырлығын істемей қоймайды.»
ІV- Аю

«Қанша өсірсең де ит болмайды.»

Сергіту сәті:

ІV. Дәптермен жұмыс

Көксеректің күшік кезі

Көксеректің көк шолақ қасқыр болған кезі

жүні-

езуі-

бойы-

жота жүні-

көзі-

азуы -

Қорытынды:
«Көксерек әңгімесі» бізді неге үйретті?
Әңгімедегі бейкүнә бала Құрмаштың өлімі – табиғаттың адамға берген жауабы секілді, екі аяқты пенделер, біздер, табиғат заңдылығын бұзуға хақымыз жоқ. Себебі, адам мен табиғат арасындағы үйлесімділік сақталуы тиіс.
Табиғат – Ана!
Табиғаттың сырын танып білейік,
Табиғаттың тілін ұғып көрейік.
Тыныштығын сақтап өмір - өзеннің,
Ізгіліктің шамын жағып жүрелік!
Адам рухани дүниесін сыртқы табиғат құбылысын тану арқылы қалыптастырады.
Ш. Айтматов
Бағалау.
Үйге тапсырма: «Көксерек – табиғаттың тағы перзенті» тақырыбына шағын шығарма жазу.